Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi İstatistikleri

(1)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 1 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Haziran 2020 Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi İstatistikleri

Periyodik Rap or Son Gelişmel er

Cari İşlemler Dengesi

TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre 2020 yılının Ekim ayında 93 milyon dolar açık veren cari denge 2021 yılının aynı ayında 3.156 milyon dolar fazla verdi.

Böylece Eylül ayında 18.674 milyon dolar olan 12 aylık cari işlemler açığı, Ekim ayında 15.425 milyon dolara geriledi.

Cari fazla verilmesinde; 2020 yılı Ekim ayında 1.289 milyon dolar açık veren dış ticaret dengesinin, bu yıl 146 milyon dolar fazla vermesi ve hizmetler dengesi kalemi kaynaklı net girişlerin 1.843 milyon dolar artarak 3.863 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.

Birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 190 milyon dolar artarak 985 milyon dolar olarak gerçekleşti.

2020 yılı Ekim ayında 29 milyon dolar net çıkış gerçekleşen ikincil gelir dengesi kaleminde, 2021 yılı Ekim ayında 132 milyon dolar net giriş yaşandı.

Ekim 2021

Cari İşlemler Dengesi, m$ - Ekim

Aylık 2020 2021

İhracat 17.230 20.880

İthalat -18.519 -20.734

Ticaret Dengesi -1.289 146

Hiz. Gelir 3.992 6.624

Hiz. Gider -1.972 -2.761

Hiz. Dengesi 2.020 3.863

Birincil Den. -795 -985

İkincil Den. -29 132

Cari Denge -93 3.156

12 Aylık 2020 2021

İhracat 166.281 214.389

İthalat -201.537 -242.024

Ticaret Dengesi -35.256 -27.635

Hiz. Gelir 37.853 53.097

Hiz. Gider -24.561 -30.204 Hiz. Dengesi 13.292 22.893 Birincil Den. -10.077 -11.736

İkincil Den. 333 1.053

Cari Denge -31.708 -15.425

91,2%

23,9%

A.D.

A.D.

Yıllık Değ.

21,2%

12,0%

A.D.

65,9%

40,0%

-51,4%

Yıl. Değ.

28,9%

20,1%

-21,6%

40,3%

23,0%

72,2%

16,5%

216,2%

Cari İşlemler Dengesi, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -389 -1.763 -1.786 -48,2% 1,3%

Şubat -224 -1.105 -2.460 37,7% 122,6%

Mart -448 -5.265 -3.279 33,3% -37,7%

Nisan -744 -5.082 -1.566 -52,2% -69,2%

Mayıs 853 -3.869 -3.306 111,1% -14,6%

Haziran -407 -2.960 -1.238 -62,6% -58,2%

Temmuz 1.695 -1.866 -514 -58,5% -72,5%

Ağustos 2.999 -4.068 893 A.D. A.D.

Eylül 2.498 -2.530 1.674 87,5% A.D.

Ekim 2.589 -93 3.156 88,5% A.D.

Kasım -157 -3.552 Aralık -2.950 -3.447 Ocak -

Ekim ^8.422 ^-28.601 ^-8.426 ^-70,5%

Cari İşlemler Dengesi, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Ocak -15.144 3.941 -35.623 0,1% A.D.

Şubat -10.972 3.060 -36.978 3,8% A.D.

Mart -6.803 -1.757 -34.992 -5,4% 1.891,6%

Nisan -2.332 -6.095 -31.476 -10,0% 416,4%

Mayıs 4.262 -10.817 -30.913 -1,8% 185,8%

Haziran 7.036 -13.370 -29.191 -5,6% 118,3%

Temmuz 10.799 -16.931 -27.839 -4,6% 64,4%

Ağustos 11.313 -23.998 -22.878 -17,8% -4,7%

Eylül 11.200 -29.026 -18.674 -18,4% -35,7%

Ekim 10.011 -31.708 -15.425 -17,4% -51,4%

Kasım 7.581 -35.103 Aralık 5.315 -35.600 Kaynak: TCMB

-389 -224 -448 -744 853 -407 1.695 2.999 2.498 2.589 -157 -2.950 -1.763 -1.105 -5.265 -5.082 -3.869 -2.960 -1.866 -4.068 -2.530 -93 -3.552 -3.447 -1.786 -2.460 -3.279 -1.566 -3.306 -1.238 -514 893 1.674 3.156

Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21 Mar.21 Nis.21 May.21 Haz.21 Tem.21 Ağu.21 Eyl.21 Eki.21

Aylık Cari İşlemler Dengesi, m$

-15.144 -10.972 -6.803 -2.332 4.262 7.036 10.799 11.313 11.200 10.011 7.581 5.315 3.941 3.060 -1.757 -6.095 -10.817 -13.370 -16.931 -23.998 -29.026 -31.708 -35.103 -35.600 -35.623 -36.978 -34.992 -31.476 -30.913 -29.191 -27.839 -22.878 -18.674 -15.425

Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21 Mar.21 Nis.21 May.21 Haz.21 Tem.21 Ağu.21 Eyl.21 Eki.21

12 Aylık Cari İşlemler Dengesi, m$

(2)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 2 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

2021 yılı Ekim ayında 20,9 milyar dolar ihracat yapılırken, 20,7 milyar dolar ithalat yapıldı ve ticaret dengesi 146 milyon dolar fazla verdi. 6,6 milyar dolar hizmet geliri elde edilirken 2,8 milyar dolar hizmet gideri kaydedildi ve hizmet dengesi 3,9 milyar dolar fazla verdi. Birincil ve ikinci gelir dengesinin 853 milyon dolar açık vermesiyle 2021 yılı Ekim ayında cari denge, 3,2 milyar dolar fazla verdi.

2020 Ekim ayında 93 milyon dolar açık veren cari dengenin, 2021 Ekim ayında 3,2 milyar dolar fazla vermesinin temel sebebi dış ticaret dengesinin 1,4 milyar dolar ve hizmet dengesinin 1,8 milyar dolar artmasıdır. Hizmet geliri 2020 yılının aynı ayına göre 2,6 milyar dolar artarak 6,6 milyar dolar olurken hizmet giderleri 789 milyon dolar artarak 2,8 milyar dolar oldu. Böylece hizmet dengesi kaynaklı net girişler 1,8 milyar dolar yükselerek 3,9 milyar dolar oldu. İhracat önceki yılın aynı dönemine göre 3,7 milyar dolar ve ithalat 2,2 milyar dolar arttı. Böylece dış ticaret dengesi 1,4 milyar dolar artarak 146 milyon dolar fazla verdi.

Bu gelişmeler neticesinde 2020 yılı Ekim ayında 93 milyon dolar açık veren cari denge, 2021 yılı Ekim ayında 3,2 milyar dolar fazla verdi.

Ekim 2021’de 12 aylık ticaret dengesi 27,6 milyar dolar açık verirken hizmetler dengesi 22,9 milyar dolar fazla verdi. 10,7 milyar dolar birincil+ikincil gelir dengesi çıkışlarıyla beraber 12 aylık cari açık 15,4 milyar dolar oldu.

Cari Denge Ekim 2021'de 3.156 m$ Oldu

Cari Denge Eki.21'de önceki yılın aynı ayına göre 3.249m$ Arttı

12 Aylık Cari Denge Ekim 2021'de -15.425 m$ Oldu

(3)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 3 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Cari açığın temel olarak nasıl finanse edildiğini gösteren ödemeler dengesi istatistiklerine göre 2021 Ekim ayında, yabancıların 55 milyon dolarlık pay senedi ve 1,7 milyar dolarlık tahvil satışının yanı sıra 2,4 milyar dolar diğer yatırımlar ve 509 milyon dolar net varlık edinimi hesabıyla birlikte toplamda 4,7 milyar dolar döviz çıkışı gerçekleşmiştir. Çıkan bu dövize karşılık doğrudan yatırımlardan 337 milyon dolar döviz girdisi olmuştur. 2,7 milyar dolar net hata ve noksan sonrasında ise TCMB’nin rezervlerine 1,5 milyar dolarlık döviz girişi yaşanmıştır.

Son 12 aylık dönemde ise 15,4 milyar dolar olan cari açıkla beraber 1,8 milyar dolar net varlık edinimi hesabıyla toplamda 17,2 milyar dolarlık döviz çıkışı gerçekleşmiştir. Çıkan bu dövize karşılık yapancıların 177 milyon dolarlık pay ve 10,5 milyar dolarlık tahvil alımının yanı sıra 7,1 milyar dolarlık doğrudan yatırımlardan döviz girdisi olurken büyük bir kısmı TCMB’nin yükümlülüklerinin artmasıyla oluşan diğer yatırımlar hesabından 20,5 milyar dolar giriş olmuştur. 19,9 milyar dolar net hata ve noksan sonrasında ise TCMB’nin rezervlerinde 40,9 milyar dolarlık artış yaşanmıştır.

Ödemeler Dengesi, m$ Ekim 2021

Son 12 Aylık Ödemeler Dengesi, m$ Ekim 2021

(4)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 4 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Altın hariç cari işlemler hesabı, 2020 Ekim ayında 1.474 milyon dolar fazla vermişken 2021 yılının aynı döneminde 3.129 milyon dolar fazla vermiştir.

Türkiye’de, yıllar itibariyle ekonomik ve sosyal gelişmeler nedeniyle enerji tüketimi artmakta buna karşın yerli enerji kaynaklarımızın sınırlı olması sebebiyle enerji arzımız aynı hızda artırılamamaktadır. Bu durum ülkemizi enerjide dışa bağımlı hale getirmekte ve cari dengemizi olumsuz etkilemektedir. Ayrıca enerji ithalatının cari işlemler dengesine olan etkisi sadece miktar değişimlerinden değil fiyat değişimlerinden de kaynaklanmaktadır. Buna bağlı olarak petrol fiyatlarındaki dalgalanma ve tüketilen enerjiyle yükseliş gösteren Türkiye'nin enerji ithalatı 2020 yılı Ekim ayında 2,1 milyar dolar iken 2021 yılında petrol fiyatlarındaki yükseliş ve enerji talebinin artmasının etkisiyle 2021 yılı Ekim ayında 5,4 milyar dolara yükselmiştir. 2020 yılı Ekim ayında 1,5 milyar dolar fazla veren enerji hariç cari işlemler hesabı ise 2021 yılı Ekim ayında 7,7 milyar dolar fazla vermiştir.

Enerji ithalatı cari denge üzerinde baskı unsuru olmaya devam ederken Eylül ayında 5,6 milyar dolar fazla veren altın ve enerji hariç cari denge, Ekim ayında 7,7 milyar dolar fazla vermiştir.

-8.000 -6.000 -4.000 -2.000 0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000

Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17 Nis.17 Tem.17 Eki.17 Oca.18 Nis.18 Tem.18 Eki.18 Oca.19 Nis.19 Tem.19 Eki.19 Oca.20 Nis.20 Tem.20 Eki.20 Oca.21 Nis.21 Tem.21 Eki.21

Altın & Enerji Hariç Cari İşlemler Hesabı, Aylık m$

Cari İşlemler Hesabı Altın Hariç CİH Enerji Hariç CİH Altın ve Enerji Hariç CİH

-80.000 -60.000 -40.000 -20.000 0 20.000 40.000 60.000

Ara.13 Şub.14 Nis.14 Haz.14 Ağu.14 Eki.14 Ara.14 Şub.15 Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16 Nis.16 Haz.16 Ağu.16 Eki.16 Ara.16 Şub.17 Nis.17 Haz.17 Ağu.17 Eki.17 Ara.17 Şub.18 Nis.18 Haz.18 Ağu.18 Eki.18 Ara.18 Şub.19 Nis.19 Haz.19 Ağu.19 Eki.19 Ara.19 Şub.20 Nis.20 Haz.20 Ağu.20 Eki.20 Ara.20 Şub.21 Nis.21 Haz.21 Ağu.21 Eki.21

Altın & Enerji Hariç Cari İşlemler Hesabı, 12 Aylık m$

Cari İşlemler Hesabı Altın Hariç CİH Enerji Hariç CİH Altın ve Enerji Hariç CİH

(5)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 5 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Dış Ticaret Dengesi

2021 yılı Ekim ayında ihracat bir önceki aya göre %0,3 artarak 20,9 milyar dolara yükselirken, ithalat %5,5 azalarak 20,7 milyar dolara geriledi. Böylelikle 2021 yılı Eylül ayında 1,1 milyar dolar açık veren dış ticaret dengesi, Ekim ayında 146 milyon dolar fazla verdi.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020 Ekim ayında %93 seviyesindeyken 2021 Ekim ayında %101’e yükseldi. Eylül 2021’de ise %95 seviyesinde idi.

12 aylık ihracat ve ithalat sırasıyla 214,4 ve 242 milyar dolar olması sonucunda 12 aylık dış ticaret açığı, 27,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Dış Ticaret Dengesi, m$ - Aylık

2021 İhracat İthalat Denge Karş.

Oranı

Aylık Değ.

Ocak 14.833 16.743 -1.910 89% -43,2%

Şubat 15.894 17.998 -2.104 88% 10,2%

Mart 18.737 21.726 -2.989 86% 42,1%

Nisan 18.423 20.166 -1.743 91% -41,7%

Mayıs 16.373 19.425 -3.052 84% 75,1%

Haziran 19.594 21.233 -1.639 92% -46,3%

Temmuz 16.420 19.557 -3.137 84% 91,4%

Ağustos 18.874 21.752 -2.878 87% -8,3%

Eylül 20.826 21.931 -1.105 95% -61,6%

Ekim 20.880 20.734 146 101% A.D.

Ocak -

Ekim ^180.854 ^201.265 ^-20.411 ^90%

Dış Ticaret Dengesi, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık Değ.

Ocak -1.256 -3.318 -1.910 -43,2% -42,4%

Şubat -734 -1.942 -2.104 10,2% 8,3%

Mart -747 -4.353 -2.989 42,1% -31,3%

Nisan -1.540 -3.844 -1.743 -41,7% -54,7%

Mayıs -353 -2.743 -3.052 75,1% 11,3%

Haziran -2.386 -2.060 -1.639 -46,3% -20,4%

Temmuz -2.289 -1.962 -3.137 91,4% 59,9%

Ağustos -1.404 -5.375 -2.878 -8,3% -46,5%

Eylül -672 -3.753 -1.105 -61,6% -70,6%

Ekim -753 -1.289 146 A.D. A.D.

Kasım -944 -3.860 Aralık -3.673 -3.364 Ocak -

Ekim ^-12.134 ^-30.639 ^-20.411 ^-33,4%

Dış Ticaret Dengesi, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık Değ.

Ocak -34.180 -18.813 -36.455 -3,7% 93,8%

Şubat -30.012 -20.021 -36.617 0,4% 82,9%

Mart -26.137 -23.627 -35.253 -3,7% 49,2%

Nisan -22.302 -25.931 -33.152 -6,0% 27,8%

Mayıs -16.000 -28.321 -33.461 0,9% 18,1%

Haziran -13.715 -27.995 -33.040 -1,3% 18,0%

Temmuz -10.888 -27.668 -34.215 3,6% 23,7%

Ağustos -10.568 -31.639 -31.718 -7,3% 0,2%

Eylül -10.498 -34.720 -29.070 -8,3% -16,3%

Ekim -12.368 -35.256 -27.635 -4,9% -21,6%

Kasım -14.334 -38.172 Aralık -16.751 -37.863 Kaynak: TCMB

93%

81%

84%

89% 88%

86%

91%

84%

92%

84%

87%

95%

101%

Karşılama Oranı

83% 81% 82% 82% 82% 83% 85% 85% 86% 85% 87% 88% 89%

Karşılama Oranı

(6)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 6 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

-30.000 -25.000 -20.000 -15.000 -10.000 -5.000 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000

İhracat, İthalat, Karşılama Oranı & Dış Ticaret Dengesi, Aylık m$

Dış Tic. Dengesi İhracat İthalat Karşılama Oranı

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

-250.000 -200.000 -150.000 -100.000 -50.000 0 50.000 100.000 150.000 200.000

Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.15 Haz.15 Eyl.15 Ara.15 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 Mar.19 Haz.19 Eyl.19 Ara.19 Mar.20 Haz.20 Eyl.20 Ara.20 Mar.21 Haz.21 Eyl.21

İhracat, İthalat, Karşılama Oranı & Dış Ticaret Dengesi, 12 Aylık m$

Dış Tic. Dengesi İhracat İthalat Karşılama Oranı

(7)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 7 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Hizmetler Dengesi

2020 yılı Ekim ayında 2.020 milyon dolar net fazla veren hizmetler dengesi, 2021 yılı Ekim ayında 3.863 milyon dolar net fazla verdi. Hizmetler dengesi, aylık %2,3 ve geçtiğimiz yıla göre salgına ilişkin tedbirlerin gevşemiş olmasının etkisiyle yıllık %91,2 arttı.

Koronavirüs salgını nedeniyle 2020 yılı Nisan ve Mayıs aylarında sıfır olan seyahatin, 2020 Haziran ayı itibariyle salgının kontrol altına alınmasıyla ülkelerin sınırlarını açmalarının etkisiyle 2020 Ağustos ayında önceki aya göre

%211 artış görüldü. Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, Ekim 2021’de bir önceki yılın aynı ayına göre %79,1 artarak 3.025 milyon dolara yükseldi. Aylık bazda ise %1,4 artış yaşandı.

Hizmetler Dengesi, m$ - Aylık 2021 Bak. ve

On. Taşım. Seyahat İnşaat Sig. ve

Emk. Finansal Fikri Mülk. Telkom.Diğ. İş Hiz. Kiş. Kült.

ve Eğ.

Resmi Hiz.

Hiz.

Denge Aylık

Değ.

Ocak 36 546 603 17 -111 -11 -161 -56 -183 -4 -42 644 9,5% -65,3%

Şubat 40 585 498 20 -59 5 -147 -34 -159 5 -62 703 9,2% -60,2%

Mart 42 728 742 39 -98 -7 -212 -96 -261 16 -46 862 22,6% 46,8%

Nisan 70 845 666 31 -59 -48 -158 -29 -132 5 -22 1.171 35,8% A.D.

Mayıs 82 730 552 29 -39 -74 -154 -41 -158 8 -51 896 -23,5% A.D.

Haziran 109 1.046 1.026 40 -58 -14 -272 -86 -302 20 -58 1.451 61,9% A.D.

Temmuz 47 1.164 2.512 34 -22 -17 -202 -18 -195 14 -29 3.277 125,8% 667,4%

Ağustos 72 1.333 3.700 34 -34 -76 -172 -27 -232 9 -71 4.539 38,5% 152,9%

Eylül 50 1.230 2.983 46 -34 -109 -228 125 -251 9 -49 3.777 -16,8% 116,0%

Ekim 67 1.281 3.025 49 -43 -99 -173 -16 -209 23 -54 3.863 2,3% 91,2%

Kasım Aralık Ocak -

Ekim ⁶¹⁵ ^9.488 ^16.307 ³³⁹ ^-557 ^-450 ^-1.879 ^-278 ^-2.082 ¹⁰⁵ ^-484 ^21.183 ^115,5%

Hizmetler Dengesi, m$ - 12 Aylık 2021 Bak. ve

On. Taşım. Seyahat İnşaat Sig. ve

Emk. Finansal Fikri Mülk. Telkom.Diğ. İş Hiz. Kiş. Kült.

ve Eğ.

Resmi Hiz.

Hiz.

Denge Aylık

Değ.

Ocak 557 7.617 8.557 306 -1.091 -222 -2.080 -986 -1.875 -73 -65 10.328 ^-10,5% ^-70,1%

Şubat 569 7.059 8.101 308 -1.060 -196 -2.043 -991 -2.024 -71 -31 9.265 ^-10,3% ^-73,7%

Mart 560 7.136 8.329 329 -1.082 -170 -2.075 -974 -2.071 -44 -70 9.540 ^3,0% ^-72,3%

Nisan 601 7.700 8.995 330 -1.043 -183 -2.115 -984 -2.071 -43 -30 10.827 13,5% -66,3%

Mayıs 637 8.171 9.547 337 -1.020 -236 -2.185 -1.040 -2.077 -4 -39 11.754 8,6% -60,0%

Haziran 685 8.847 10.544 356 -1.001 -229 -2.234 -973 -2.180 21 -138 13.428 14,2% -48,4%

Temmuz 690 9.430 12.628 370 -971 -215 -2.264 -876 -2.237 45 -45 16.278 ^21,2% ^-25,3%

Ağustos 709 10.022 14.997 386 -941 -279 -2.319 -898 -2.358 62 -17 19.022 ^16,9% ^5,0%

Eylül 701 10.516 16.425 422 -921 -384 -2.353 -656 -2.383 89 -30 21.050 ^10,7% ^34,7%

Ekim 716 11.018 17.761 449 -851 -476 -2.354 -601 -2.438 113 -29 22.893 ^8,8% ^72,2%

Kasım Aralık Kaynak: TCMB

-1.000 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21 Mar.21 Nis.21 May.21 Haz.21 Tem.21 Ağu.21 Eyl.21 Eki.21

Aylık

Seyahat Taşımacılık Hizmetler Dengesi

(8)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 8 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Finans Hesabı

Finans hesabı altındaki doğrudan yatırımlar kaleminde 2020 Ekim ayında 52 milyon dolar net çıkış yaşanırken 2021 yılı Ekim ayında 337 milyon dolarlık giriş yaşandı.

Portföy yatırımlarında ise 2.220 milyon dolarlık net çıkış oldu. Alt kalemler incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senetlerinde 55 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) 400 milyon dolar net satış yaptığı görülmektedir.

Diğer yatırımlarda da 2.444 milyon dolarlık çıkış gerçekleşti.

2021 yılı Eylül ayında 5.589 milyon dolar net artış görülen rezerv varlıklarda, Ekim 1.480 milyon dolar artış yaşandı.

Finans Hesabı, m$ - Aylık

2021 Doğ. Yat. Port. Yat. Diğer Yat.

Rezerv Değ.

Finans Hesabı

Ocak 155 5.057 -978 -3.570 664

Şubat 700 233 709 -925 717

Mart 324 -5.641 37 6.169 889

Nisan 51 -1.021 1.870 1.183 2.083

Mayıs 293 292 5.264 -1.281 4.568

Haziran 800 3.032 3.113 -8.840 -1.895 Temmuz 1.088 1.933 2.169 -6.700 -1.510 Ağustos 1.051 1.339 7.865 -13.247 -2.992

Eylül 1.085 1.212 376 -5.589 -2.916

Ekim 337 -2.220 -2.444 -1.480 -5.807

Kasım Aralık Ocak -

Ekim ^5.884 ^4.216 ^17.981 ^-34.280 ^-6.199

Finans Hesabı, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Ocak -2.211 -1.788 -664 -76,3% -62,9%

Şubat 64 -1.076 -717 8,0% -33%

Mart -36 -9.739 -889 24,0% -90,9%

Nisan 3.032 -6.120 -2.083 134,3% -66,0%

Mayıs 2.353 -7.089 -4.568 119,3% -35,6%

Haziran -5.383 -708 1.895 A.D. A.D.

Temmuz 1.844 -1.997 1.510 -20,3% A.D.

Ağustos 1.263 -6.054 2.992 98,1% A.D.

Eylül 4.023 -1.591 2.916 -2,5% A.D.

Ekim 2.612 -1.596 5.807 99,1% A.D.

Kasım -1.533 1.020 Aralık -816 -2.797 Ocak -

Ekim ^7.561 ^-37.758 ^6.199 ^A.D.

Finans Hesabı, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Ocak 4.647 3.424 -38.411 -4,8% A.D.

Şubat 7.511 4.559 -38.052 -0,9% A.D.

Mart 9.618 -5.244 -29.202 -23,3% 456,9%

Nisan 15.678 -11.328 -25.165 -13,8% 122,1%

Mayıs 19.534 -21.449 -22.644 -10,0% 5,6%

Haziran 17.821 -24.510 -20.041 -11,5% -18,2%

Temmuz 18.209 -21.124 -16.534 -17,5% -21,7%

Ağustos 12.741 -29.022 -7.488 -54,7% -74,2%

Eylül 14.165 -31.876 -2.981 -60,2% -90,6%

Ekim 12.962 -37.495 4.422 A.D. A.D.

Kasım 9.004 -39.087 Aralık 5.212 -40.351 Kaynak: TCMB

-52 277 902 155 700 324 51 293 800 1.088 1.051 1.085 337

1.Doğrudan Yatırımlar

2.545 1.424 3.270 5.057 233 -5.641 -1.021 292 3.032 1.933 1.339 1.212 -2.220

2.Portföy Yatırımları

3.286 -2.866 5.359 -978 709 37 1.870 5.264 3.113 2.169 7.865 376 -2.444

3.Diğer Yatırımlar

-4.183 145 -6.734 -3.570 -925 6.169 1.183 -1.281 -8.840 -6.700 -13.247 -5.589 -1.480

4.Rezerv Varlıklar

(9)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 9 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

12 AYLIK FİNANS HESABI ALT KALEMLERİ, m$

0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000 14.000 16.000

1.Doğrudan Yatırımlar

-20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000

2.Portföy Yatırımları

-40.000 -30.000 -20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000

3.Diğer Yatırımlar

-50.000 -40.000 -30.000 -20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000

4.Rezerv Varlıklar

(10)

BMD Araştırma

13 Aralık 2021 10 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Net Hata ve Noksan Hesabı

Ödemeler dengesi; bankalar, TÜİK ve Merkez Bankası verilerinden oluşmaktadır. Kamu sektörüne ilişkin kalemlerde çoğunlukla hata beklenmediği gibi, bankacılık sektörüne ilişkin verilerin de (kur oynaklığının ortaya çıkardığı hesaplama hataları dışında) veri toplama yöntemindeki iyileşmeler nedeniyle, büyük ölçüde doğru olduğu varsayılmaktadır. Dolayısıyla, bankacılık dışı özel sektörün döviz varlıklarındaki değişimin büyük ölçüde net hata noksana yansıdığı düşünülmektedir. Net hata ve noksan (NHN), tanım gereği, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanmaktadır. Net hata ve noksan hesabının ödemeler dengesinde hangi kalemlerden kaynaklandığı net olarak ölçülememekle birlikte, bazı kuvvetli tahminler yapılabilmektedir. NHN oluşmasının sebepleri aşağıdaki gibi özetlenebilir;

▪ Zaman uyumsuzluğu (İthalat veya ihracat için malın hareketi ile ödemenin farklı bilanço dönemlerine yansıması gibi)

▪ Beyan hataları (gümrük işlemlerine ilişkin beyanat hataları gibi)

▪ Ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına (yastık altına- kasalara) çıkarılması veya finansman esnasında sistem dışından kaynak kullanılması şeklindeki kayıt dışı işlemler,

▪ Bazı verilerin (turizm ve bavul ticareti) anketler yoluyla elde edilmesindeki hatalar.

Sonuç olarak;

Net hata ve noksan hesabının pozitif olması ülkeye kaynağı bilinmeyen bir döviz girişinin olduğunu, negatif olması ise hangi kalemler ile olduğu bilinmeyen döviz çıkışını gösterir.

Buna göre net hata ve noksan kaleminde 2020 yılı Ekim ayında 1.502 milyon dolar çıkış görülürken 2021 Ekim ayında ise 2.652 milyon dolar giriş yaşandı.

Net Hata ve Noksan, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Ocak -1.850 -17 1.140 73,5% A.D.

Şubat 289 31 1.744 53,0% 5.525,8%

Mart 413 -4.471 2.392 37,2% A.D.

Nisan 3.777 -1.035 -516 A.D. -50,1%

Mayıs 1.506 -3.216 -1.266 145,3% -60,6%

Haziran -4.975 2.252 3.134 A.D. 39,2%

Temmuz 132 -133 2.043 -35% A.D.

Ağustos -1.745 -1.977 2.121 3,8% A.D.

Eylül 1.531 937 1.244 -41,3% 32,8%

Ekim 24 -1.502 2.652 113% A.D.

Kasım -1.375 4.575

Aralık 2.136 657

Ocak -

Ekim ^-898 ^-9.131 ^14.688 ^A.D.

Net Hata ve Noksan, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık Değ.

Ocak 19.718 1.696 -2.742 -29,7% A.D.

Şubat 18.415 1.438 -1.029 -62,5% A.D.

Mart 16.351 -3.446 5.834 A.D. A.D.

Nisan 17.937 -8.258 6.353 8,9% A.D.

Mayıs 15.226 -12.980 8.303 30,7% A.D.

Haziran 10.736 -5.753 9.185 10,6% A.D.

Temmuz 7.353 -6.018 11.361 23,7% A.D.

Ağustos 1.384 -6.250 15.459 36,1% A.D.

Eylül 2.926 -6.844 15.766 2,0% A.D.

Ekim 2.916 -8.370 19.920 26,3% A.D.

Kasım 1.388 -2.420 Aralık -137 -3.899 Kaynak: TCMB

-1.502 4.575 657 1.140 1.744 2.392 -516 -1.266 3.134 2.043 2.121 1.244 2.652

Net Hata ve Noksan, Aylık, m$

-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25

Net Hata ve Noksan, 12 Aylık, milyar $