Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi İstatistikleri

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 1 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Haziran 2020 Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi İstatistikleri

Periyodik Rap or Son Gelişmel er

Cari İşlemler Dengesi

TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre 2020 yılının Şubat ayında 1.377 milyon dolar açık veren cari denge 2021 yılının aynı ayında 2.610 milyon dolar açık verdi. Böylece 2021 yılı Ocak ayında 36.553 milyon dolar olan 12 aylık cari işlemler açığı, 2021 yılı Şubat ayında 37.786 milyon dolara yükseldi.

Cari açığın yükselmesinde; dış ticaret açığının bir önceki yılın Şubat ayına göre 122 milyon artarak 2.065 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.

Hizmetler dengesi kaynaklı girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 984 milyon dolar azalarak 494 milyon dolara geriledi.

Birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışlar, 2021 Şubat ayında önceki yılın aynı ayına göre 390 milyon dolar artarak 1.171 milyon dolar oldu.

2020 yılının Şubat ayında 131 milyon dolar net çıkış yaşanan ikincil gelir dengesinde, 2021 yılının Şubat ayında 132 milyon dolar net giriş görüldü.

Şubat 2021

Cari İşlemler Dengesi, m$ - Şubat

Aylık 2020 2021

İhracat 14.672 15.934

İthalat -16.615 -17.999

Ticaret Dengesi -1.943 -2.065

Hiz. Gelir 3.714 2.367

Hiz. Gider -2.236 -1.873

Hiz. Dengesi 1.478 494

Birincil Den. -781 -1.171

İkincil Den. -131 132

Cari Denge -1.377 -2.610

12 Aylık 2020 2021

İhracat 183.385 169.623

İthalat -203.406 -206.207

Ticaret Dengesi -20.021 -36.584

Hiz. Gelir 64.516 31.741

Hiz. Gider -28.678 -24.281 Hiz. Dengesi 35.838 7.460 Birincil Den. -12.821 -9.164

İkincil Den. 764 502

Cari Denge 3.760 -37.786 A.D.

Yıl. Değ.

-7,5%

1,4%

82,7%

-50,8%

-15,3%

-79,2%

-28,5%

-34,3%

-66,6%

49,9%

A.D.

89,5%

Yıllık Değ.

8,6%

8,3%

6,3%

-36,3%

-16,2%

Cari İşlemler Dengesi, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -287 -2.032 -1.815 -44,7% -10,7%

Şubat -123 -1.377 -2.610 43,8% 89,5%

Mart -321 -5.406

Nisan -646 -5.277

Mayıs 953 -4.023

Haziran -282 -3.053 Temmuz 1.795 -1.975 Ağustos 3.104 -4.259 Eylül 2.616 -2.466

Ekim 2.706 -14

Kasım -19 -3.604

Aralık -2.737 -3.284 Ocak -

Şubat ^{-410 -3.409 -4.425 29,8%}

Cari İşlemler Dengesi, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -15.040 5.014 -36.553 -0,6% A.D.

Şubat -10.767 3.760 -37.786 3,4% A.D.

Mart -6.471 -1.325

Nisan -1.903 -5.956 Mayıs 4.791 -10.932 Haziran 7.690 -13.703 Temmuz 11.553 -17.473 Ağustos 12.172 -24.836 Eylül 12.177 -29.918 Ekim 11.104 -32.638 Kasım 8.812 -36.223 Aralık 6.759 -36.770 Kaynak: TCMB

-6.990 -4.396 -4.617 -5.214 -5.741 -3.181 -2.068 2.485 2.611 3.779 2.273 -684 -287 -123 -321 -646 953 -282 1.795 3.104 2.616 2.706 -19 -2.737 -2.032 -1.377 -5.406 -5.277 -4.023 -3.053 -1.975 -4.259 -2.466 -14 -3.604 -3.284 -1.815 -2.610

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21

Aylık Cari İşlemler Dengesi, m$

-45.307 -47.693 -49.401 -51.464 -52.730 -52.321 -50.083 -47.579 -40.861 -34.142 -28.331 -21.743 -15.040 -10.767 -6.471 -1.903 4.791 7.690 11.553 12.172 12.177 11.104 8.812 6.759 5.014 3.760 -1.325 -5.956 -10.932 -13.703 -17.473 -24.836 -29.918 -32.638 -36.223 -36.770 -36.553 -37.786

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21

12 Aylık Cari İşlemler Dengesi, m$

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 2 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

2021 yılı Şubat ayında 15,9 milyar dolar ihracat yapılırken, 18 milyar dolar ithalat yapıldı ve ticaret açığı 2,1 milyar dolar oldu. 2,4 milyar dolar hizmet geliri elde edilirken 1,9 milyar dolar hizmet gideri kaydedildi ve hizmet dengesi 494 milyon dolar fazla verdi. Birincil ve ikinci gelir dengesinin 1 milyar dolar açık vermesiyle 2021 yılı Şubat ayı cari açığı 2,6 milyar dolar olarak kaydedildi.

2020 Şubat ayında 1,4 milyar dolar açık veren cari dengenin, 2021 Şubat ayında 2,6 milyar dolar açık vermesinin temel sebebi hizmet dengesinin 984 milyon dolar ve dış ticaret dengesinin 122 milyon dolar azalmasıdır. Hizmet geliri 2020 yılının aynı ayına göre 1,3 milyar dolar azalarak 2,4 milyar dolar olurken hizmet giderleri 363 milyon dolar azaldı. Böylece hizmet dengesi kaynaklı net girişler 984 milyon dolar gerileyerek 494 milyon dolar oldu. Bu gelişmeler neticesinde 2021 Şubat ayında cari açık bir önceki yılın aynı ayına göre 1,2 milyar dolar azalarak 2,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Şubat 2021’de 12 aylık ticaret dengesi 36,6 milyar dolar açık verirken hizmetler dengesi 7,5 milyar dolar fazla verdi. 8,7 milyar dolar birincil+ikincil gelir dengesi açığıyla beraber 12 aylık cari açık 37,8 milyar dolar oldu.

Cari Denge Şubat 2021'de -2.610 m$ Oldu

Cari Denge Şub.21'de önceki yılın aynı ayına göre 1.233 m$ Azaldı

12 Aylık Cari Denge Şubat 2021'de -37.786 m$ Oldu

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 3 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Cari açığın temel olarak nasıl finanse edildiğini gösteren ödemeler dengesi istatistiklerine göre 2021 Şubat ayında 2,6 milyar dolar olan cari açıkla beraber, 486 milyon dolarlık yapancıların pay satışı hesabıyla beraber toplamda 3,1 milyar dolarlık döviz çıkışı gerçekleşmiştir. Çıkan bu dövize karşılık yabancıların tahvil alımından 136 milyon dolar, diğer yatırımlardan 666 milyon dolar, 623 milyon dolar net varlık edinimi ve doğrudan yatırımlardan 714 milyon dolar döviz girdisi olmuştur. 1,9 milyar dolar net hata ve noksan sonrasında ise TCMB’nin rezervlerine 925 milyar dolarlık döviz girişi yaşanmıştır.

Son 12 aylık dönemde ise 37,8 milyar dolar olan cari açıkla beraber yabancıların 4 milyar dolarlık pay senedi satışıyla beraber toplamda 41,8 milyar dolarlık döviz çıkışı gerçekleşmiştir. Çıkan bu dövize karşılık yapancıların 3,1 miyar dolarlık tahvil alımının yanı sıra 4,4 milyar dolarlık doğrudan yatırımlardan döviz girdisi olurken büyük bir kısmı TCMB’nin yükümlülüklerinin artmasıyla oluşan diğer yatırımlar hesabından 5,7 milyar dolar giriş olmuştur. 183 milyon dolar net hata ve noksan sonrasında ise TCMB’nin rezervlerinde 27,4 milyar dolarlık azalma yaşanmıştır. Bir başka deyişle son 1 yıldaki 37,8 milyar dolarlık cari açığımız TCMB’nin rezervlerinden karşılanmış ve rezervler 27,4 milyar dolar azalmıştır.

Ödemeler Dengesi, m$ Şubat 2021

Son 12 Aylık Ödemeler Dengesi, m$ Şubat 2021

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 4 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Altın hariç cari işlemler hesabı, 2020 Şubat ayında 201 milyon dolar açık vermişken 2021 yılının aynı döneminde 1.742 milyon dolar açık vermiştir.

Türkiye’de, yıllar itibariyle ekonomik ve sosyal gelişmeler nedeniyle enerji tüketimi artmakta buna karşın yerli enerji kaynaklarımızın sınırlı olması sebebiyle enerji arzımız aynı hızda artırılamamaktadır. Bu durum ülkemizi enerjide dışa bağımlı hale getirmekte ve cari dengemizi olumsuz etkilemektedir. Ayrıca enerji ithalatının cari işlemler dengesine olan etkisi sadece miktar değişimlerinden değil fiyat değişimlerinden de kaynaklanmaktadır. Buna bağlı olarak petrol fiyatlarındaki dalgalanma ve tüketilen enerjiyle yükseliş gösteren Türkiye'nin enerji ithalatı 2020 yılı Şubat ayında 3,1 milyar dolar iken 2020 yılında petrol fiyatlarında önceki yıla göre yaşanan sert düşüş ve koronavirüs salgını nedeniyle kapanan ekonomilerin enerji talebini düşürmesinin de etkisiyle 2021 yılı Şubat ayında 2,8 milyar dolara gerilemiştir.

2020 yılı Şubat ayında 1,3 milyar dolar fazla veren enerji hariç cari işlemler hesabı ise 2021 yılı Şubat ayında 402 milyon dolar açık vermiştir. Enerji ithalatımız düşerken cari açığımızın bozulmasının sebebi hizmet gelirlerimizin salgın nedeniyle azalmış olmasıdır.

Enerji ithalatı cari denge üzerinde baskı unsuru olmaya devam ederken Ocak 2021’de 1.224 milyon dolar fazla veren altın ve enerji hariç cari denge Şubat 2021’de 466 milyon dolar fazla vermiştir.

-8.000 -6.000 -4.000 -2.000 0 2.000 4.000 6.000 8.000

Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17 Nis.17 Tem.17 Eki.17 Oca.18 Nis.18 Tem.18 Eki.18 Oca.19 Nis.19 Tem.19 Eki.19 Oca.20 Nis.20 Tem.20 Eki.20 Oca.21

Altın & Enerji Hariç Cari İşlemler Hesabı, Aylık m$

Cari İşlemler Hesabı Altın Hariç CİH Enerji Hariç CİH Altın ve Enerji Hariç CİH

-80.000 -60.000 -40.000 -20.000 0 20.000 40.000 60.000

Ara.13 Şub.14 Nis.14 Haz.14 Ağu.14 Eki.14 Ara.14 Şub.15 Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16 Nis.16 Haz.16 Ağu.16 Eki.16 Ara.16 Şub.17 Nis.17 Haz.17 Ağu.17 Eki.17 Ara.17 Şub.18 Nis.18 Haz.18 Ağu.18 Eki.18 Ara.18 Şub.19 Nis.19 Haz.19 Ağu.19 Eki.19 Ara.19 Şub.20 Nis.20 Haz.20 Ağu.20 Eki.20 Ara.20 Şub.21

Altın & Enerji Hariç Cari İşlemler Hesabı, 12 Aylık m$

Cari İşlemler Hesabı Altın Hariç CİH Enerji Hariç CİH Altın ve Enerji Hariç CİH

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 5 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Dış Ticaret Dengesi

2021 yılı Şubat ayında ihracat bir önceki aya göre %7,6 artarak 15,9 milyar dolara ve ithalat %7,5 artarak 18 milyar dolara yükseldi. Böylelikle 2021 yılı Ocak ayında 1,9 milyar dolar açık veren dış ticaret dengesi, Şubat 2021’de 2,1 milyar dolar açık verdi. Dış ticaret açığı aylık %7, yıllık %6,3 arttı.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020 Şubat ayında %82 seviyesindeyken 2021 Şubat ayında %89’a yükseldi. Ocak 2021’de ise %88 seviyesinde idi.

12 aylık ihracat ve ithalat sırasıyla 169,6 ve 206,2 milyar dolar olması sonucunda 12 aylık dış ticaret açığı 36,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Dış Ticaret Dengesi, m$ - Aylık

2021 İhracat İthalat Denge Karş.

Oranı

Aylık Değ.

Ocak 14.810 16.740 -1.930 88% -42,5%

Şubat 15.934 17.999 -2.065 89% 7,0%

Ocak -

Şubat ^{30.744 34.739 -3.995 88%}

Dış Ticaret Dengesi, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -1.256 -3.317 -1.930 -42,5% -41,8%

Şubat -734 -1.943 -2.065 7,0% 6,3%

Mart -747 -4.355

Nisan -1.540 -3.845 Mayıs -353 -2.744 Haziran -2.386 -2.060 Temmuz -2.289 -1.959 Ağustos -1.404 -5.373 Eylül -672 -3.750

Ekim -753 -1.287

Kasım -944 -3.858 Aralık -3.673 -3.358 Ocak -

Şubat ^{-1.990 -5.260 -3.995 -24,0%}

Dış Ticaret Dengesi, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -34.180 -18.812 -36.462 -3,7% 93,8%

Şubat -30.012 -20.021 -36.584 0,3% 82,7%

Mart -26.137 -23.629 Nisan -22.302 -25.934 Mayıs -16.000 -28.325 Haziran -13.715 -27.999 Temmuz -10.888 -27.669 Ağustos -10.568 -31.638 Eylül -10.498 -34.716 Ekim -12.368 -35.250 Kasım -14.334 -38.164 Aralık -16.751 -37.849 Kaynak: TCMB

82%

88%

75%

70%

78%

87% 88%

70%

81%

93%

81%

84%

88% 89%

Karşılama Oranı

91% 90%

88% 87%

85% 86% 86%

84% 83% 83%

81% 82% 82% 82%

Karşılama Oranı

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 6 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

-25.000 -20.000 -15.000 -10.000 -5.000 0 5.000 10.000 15.000 20.000

İhracat, İthalat, Karşılama Oranı & Dış Ticaret Dengesi, Aylık m$

Dış Tic. Dengesi İhracat İthalat Karşılama Oranı

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

-250.000 -200.000 -150.000 -100.000 -50.000 0 50.000 100.000 150.000 200.000

İhracat, İthalat, Karşılama Oranı & Dış Ticaret Dengesi, 12 Aylık m$

Dış Tic. Dengesi İhracat İthalat Karşılama Oranı

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 7 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

2020 yılı Şubat ayında 1,5 milyar dolar net fazla veren hizmetler dengesi 2021 yılı Şubat ayında 494 milyon dolar net fazla verdi. Hizmetler dengesi üzerinde koronavirüs salgınının olumsuz etkileri görülmeye devam ediyor. Vaka sayılarının artmasıyla birlikte alınan tedbirlerin etkisiyle hizmetler dengesi şubat ayında bir önceki aya göre %3,5, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %66,6 azaldı.

Koronavirüs salgını nedeniyle Nisan ve Mayıs aylarında sıfır olan seyahatin, Haziran ayı itibariyle salgının kontrol altına alınmasıyla ülkelerin sınırlarını açmalarının etkisiyle Ağustos ayında önceki aya göre %211 artış görüldü.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, Şubat 2021’de önceki yılın aynı ayına göre 561 milyon dolar azalarak 393 milyon dolara geriledi. Seyahat, alınan tedbirlerin etkisiyle şubatta önceki aya göre

%19,3 azaldı.

Hizmetler Dengesi, m$ - Aylık 2021 Bak. ve

On. Taşım. Seyahat İnşaat Sig. ve

Emk. Finansal Fikri Mülk. Telkom.Diğ. İş Hiz. Kiş. Kült.

ve Eğ.

Resmi Hiz.

Hiz.

Denge Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak 26 356 487 12 -41 -11 -144 16 -162 4 -44 512 -13,5% -67,5%

Şubat 24 355 393 15 -18 5 -141 33 -128 10 -65 494 -3,5% -66,6%

Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak -

Şubat ^{50 711 880 27 -59 -6 -285 49 -290 14 -109 1.006 -67,0%}

Hizmetler Dengesi, m$ - 12 Aylık 2021 Bak. ve

On. Taşım. Seyahat İnşaat Sig. ve

Emk. Finansal Fikri Mülk. Telkom.Diğ. İş Hiz. Kiş. Kült.

ve Eğ.

Resmi Hiz.

Hiz.

Denge Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak 583 5.149 8.441 252 -1.103 -590 -1.949 -129 -1.879 86 -69 8.444 ^{-11,2% -76,3%}

Şubat 577 4.634 7.880 253 -994 -508 -1.920 -107 -2.015 83 -37 7.460 ^{-11,7% -79,2%}

Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak: TCMB

-1.000 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19 Mar.19 Nis.19 May.19 Haz.19 Tem.19 Ağu.19 Eyl.19 Eki.19 Kas.19 Ara.19 Oca.20 Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21

Aylık

Seyahat Taşımacılık Hizmetler Dengesi

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 8 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Finans Hesabı

Finans hesabı altındaki doğrudan yatırımlar kaleminde 2020 Şubat ayında 376 milyon dolar net giriş yaşanırken 2021 yılı Şubat ayında 714 milyon dolarlık giriş yaşandı.

Portföy yatırımlarında Şubatta 273 milyon dolarlık net giriş olmuştur. Alt kalemler incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senetlerinde 486 milyon dolar net satış ve devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) 546 milyon dolar net alım yapmıştır.

Diğer yatırımlarda ise 666 milyon dolarlık giriş gerçekleşti.

2021 yılı Ocak ayında 3.570 milyon dolar artan rezerv varlıklar, 2021 yılı Şubat ayında 925 milyon dolar artış gösterdi.

-

Finans Hesabı, m$ - Aylık

2021 Doğ. Yat. Port. Yat. Diğer Yat.

Rezerv Değ.

Finans Hesabı Ocak 218 4.830 -3.178 -3.570 -1.700

Şubat 714 273 666 -925 728

Ocak -

Şubat ^{932 5.103} -2.512 -4.495 -972

Finans Hesabı, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -2.311 -788 1.700 A.D. A.D.

Şubat 2.143 25 -728 A.D. A.D.

Mart -1.350 -9.548

Nisan 2.699 -5.592 Mayıs 1.829 -5.141 Haziran -2.394 -2.008 Temmuz 1.247 -4.980 Ağustos 1.869 -7.411

Eylül 360 -2.282

Ekim 1.292 1.298

Kasım -3.088 -1.054 Aralık -988 -2.271 Ocak -

Şubat ^{-168 -763 972 A.D.}

Finans Hesabı, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -5.127 520 -37.264 -8,5% A.D.

Şubat -175 2.856 -38.017 2,0% A.D.

Mart 1.560 -8.835

Nisan 10.328 -13.077 Mayıs 14.608 -20.917 Haziran 14.436 -24.754 Temmuz 13.918 -27.340 Ağustos 8.280 -35.998 Eylül 6.925 -40.149

Ekim 6.107 -39.211

Kasım 2.960 -41.557 Aralık 1.308 -40.740 Kaynak: TCMB

376 880 28 140 -5 291 430 405 27 304 935 218 714

1.Doğrudan Yatırımlar

324 -5.477 -2.331 -2.592 -1.403 272 -1.961 -495 2.895 1.297 5.208 4.830 273

2.Portföy Yatırımları

2.275 -2.444 -710 10.310 -4.291 3.134 1.340 -1.259 -37 -692 2.862 -3.178 666

3.Diğer Yatırımlar

-3.000 16.589 8.605 -2.717 7.707 1.283 7.602 3.631 -4.183 145 -6.734 -3.570 -925

4.Rezerv Varlıklar

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 9 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

12 AYLIK FİNANS HESABI ALT KALEMLERİ, m$

0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000 14.000 16.000

1.Doğrudan Yatırımlar

-20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000

2.Portföy Yatırımları

-30.000 -20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000

3.Diğer Yatırımlar

-30.000 -20.000 -10.000 0 10.000 20.000 30.000 40.000

4.Rezerv Varlıklar

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 10 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

Net Hata ve Noksan Hesabı

Ödemeler dengesi; bankalar, TÜİK ve Merkez Bankası verilerinden oluşmaktadır. Kamu sektörüne ilişkin kalemlerde çoğunlukla hata beklenmediği gibi, bankacılık sektörüne ilişkin verilerin de(kur oynaklığının ortaya çıkardığı hesaplama hataları dışında) veri toplama yöntemindeki iyileşmeler nedeniyle, büyük ölçüde doğru olduğu varsayılmaktadır. Dolayısıyla, bankacılık dışı özel sektörün döviz varlıklarındaki değişimin büyük ölçüde net hata noksana yansıdığı düşünülmektedir. Net hata ve noksan (NHN), tanım gereği, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanmaktadır. Net hata ve noksan hesabının ödemeler dengesinde hangi kalemlerden kaynaklandığı net olarak ölçülememekle birlikte, bazı kuvvetli tahminler yapılabilmektedir. NHN oluşmasının sebepleri aşağıdaki gibi özetlenebilir;

 Zaman uyumsuzluğu (İthalat veya ihracat için malın hareketi ile ödemenin farklı bilanço dönemlerine yansıması gibi)

 Beyan hataları (gümrük işlemlerine ilişkin beyanat hataları gibi)

 Ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına (yastık altına- kasalara) çıkarılması veya finansman esnasında sistem dışından kaynak kullanılması şeklindeki kayıt dışı işlemler,

 Bazı verilerin (turizm ve bavul ticareti) anketler yoluyla elde edilmesindeki hatalar.

Sonuç olarak;

Net hata ve noksan hesabının pozitif olması ülkeye kaynağı bilinmeyen bir döviz girişinin olduğunu, negatif olması ise hangi kalemler ile olduğu bilinmeyen döviz çıkışını gösterir.

Buna göre net hata ve noksan kaleminde 2020 yılı Şubat ayında 1.404 milyon dolar giriş görülürken 2021 Şubat ayında ise 1.883 milyon dolar giriş yaşandı.

Net Hata ve Noksan, m$ - Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak -2.052 1.252 3.533 246,4% 182,2%

Şubat 2.267 1.404 1.883 -46,7% 34,1%

Mart -1.028 -4.139

Nisan 3.346 -312

Mayıs 882 -1.114

Haziran -2.111 1.045 Temmuz -565 -3.007 Ağustos -1.244 -3.143

Eylül -2.250 185

Ekim -1.413 1.313

Kasım -3.068 2.553

Aralık 1.751 1.020

Ocak -

Şubat ^{215 2.656 5.416 104%}

Net Hata ve Noksan, m$ - 12 Aylık

2019 2020 2021 Aylık

Değ.

Yıllık Değ.

Ocak 9.840 -2.181 -662 -77,5% -69,6%

Şubat 10.524 -3.044 -183 -72,4% -94,0%

Mart 7.961 -6.155

Nisan 12.158 -9.813 Mayıs 9.771 -11.809 Haziran 6.697 -8.653 Temmuz 2.308 -11.095 Ağustos -3.936 -12.994 Eylül -5.291 -10.559

Ekim -5.032 -7.833

Kasım -5.887 -2.212 Aralık -5.485 -2.943 Kaynak: TCMB

1.404 -4.139 -312 -1.114 1.045 -3.007 -3.143 185 1.313 2.553 1.020 3.533 1.883

Net Hata ve Noksan, Aylık, m$

-15 -10 -5 0 5 10 15

Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.15 Haz.15 Eyl.15 Ara.15 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 Mar.19 Haz.19 Eyl.19 Ara.19 Mar.20 Haz.20 Eyl.20 Ara.20

Net Hata ve Noksan, 12 Aylık, milyar $

BMD Araştırma

12 Nisan 2021 11 / 16

Cari İşlemler & Ödemeler Dengesi

(Milyon ABD Doları) Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21 2020 2021 I- CARİ İŞLEMLER HESABI -1.377 -5.406 -5.277 -4.023 -3.053 -1.975 -4.259 -2.466 -14 -3.604 -3.284 -1.815 -2.610 -3.409 -4.425 Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi (A+B+C) -1.246 -5.141 -5.317 -3.986 -2.991 -2.054 -4.400 -2.663 -41 -3.721 -3.342 -1.890 -2.742 -3.373 -4.632 Mal ve Hizmet Dengesi(A+B) -465 -3.930 -4.169 -2.938 -2.395 -1.657 -3.781 -2.151 561 -2.909 -2.766 -1.418 -1.571 -2.209 -2.989 A. DIŞ TİCARET DENGESİ -1.943 -4.355 -3.845 -2.744 -2.060 -1.959 -5.373 -3.750 -1.287 -3.858 -3.358 -1.930 -2.065 -5.260 -3.995 Mal İhracatı 14.672 13.396 8.897 9.621 13.213 14.747 12.252 15.968 17.236 15.951 17.598 14.810 15.934 29.544 30.744 Mal İthalatı 16.615 17.751 12.742 12.365 15.273 16.706 17.625 19.718 18.523 19.809 20.956 16.740 17.999 34.804 34.739

B. HİZMETLER DENGESİ 1.478 425 -324 -194 -335 302 1.592 1.599 1.848 949 592 512 494 3.051 1.006

Hizmet Gelir 3.714 2.700 1.319 1.294 1.718 2.233 3.269 3.787 3.951 3.062 3.613 2.428 2.367 7.713 4.795 Hizmet Gider 2.236 2.275 1.643 1.488 2.053 1.931 1.677 2.188 2.103 2.113 3.021 1.916 1.873 4.662 3.789

C. Birincil Gelir Dengesi -781 -1.211 -1.148 -1.048 -596 -397 -619 -512 -602 -812 -576 -472 -1.171 -1.164 -1.643

D. İkincil Gelir Dengesi -131 -265 40 -37 -62 79 141 197 27 117 58 75 132 -36 207

1. Genel Hükümet -87 -32 56 -73 -81 14 88 126 -39 25 21 48 113 6 161

2. Diğer Sektörler -44 -233 -16 36 19 65 53 71 66 92 37 27 19 -42 46

II- SERMAYE HESABI -2 -3 -3 -4 0 2 -9 -1 -1 -3 -7 -18 -1 -10 -19

III- FİNANS HESABI 25 -9.548 -5.592 -5.141 -2.008 -4.980 -7.411 -2.282 1.298 -1.054 -2.271 1.700 -728 -763 972

1. Doğrudan Yatırımlar -376 -880 -28 -140 5 -291 -430 -405 -27 -304 -935 -218 -714 -1.205 -932

2. Portföy Yatırımları -324 5.477 2.331 2.592 1.403 -272 1.961 495 -2.895 -1.297 -5.208 -4.830 -273 898 -5.103

2.1. Net Varlık Edinimi 634 2.194 -1.317 -2.070 -1.138 -622 707 791 -139 599 30 172 -623 1.214 -451

2.2. Net Yükümlülük Oluşumu 958 -3.283 -3.648 -4.662 -2.541 -350 -1.254 296 2.756 1.896 5.238 5.002 -350 316 4.652

2.2.1. Hisse Senetleri -687 -1.063 -847 -1.009 -31 -467 -1.007 -213 -146 1.279 269 -293 -486 -1.020 -779

2.2.2. Borç Senetleri 1.645 -2.220 -2.801 -3.653 -2.510 117 -247 509 2.902 617 4.969 5.295 136 1.336 5.431

2.2.2.1 Merkez Bankası 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2.2.2.2 Bankalar -508 -15 -1.029 -44 -73 520 274 86 29 5 712 837 -437 -282 400

2.2.2.3 Genel Hükümet 2.198 -2.118 -1.013 -3.157 -2.427 -390 -502 424 2.230 607 4.252 4.424 546 1.700 4.970

2.2.2.4 Diğer Sektörler -45 -87 -759 -452 -10 -13 -19 -1 643 5 5 34 27 -82 61

3. Diğer Yatırımlar -2.275 2.444 710 -10.310 4.291 -3.134 -1.340 1.259 37 692 -2.862 3.178 -666 -522 2.512

4. Rezerv Varlıklar 3.000 -16.589 -8.605 2.717 -7.707 -1.283 -7.602 -3.631 4.183 -145 6.734 3.570 925 66 4.495

IV- NET HATA VE NOKSAN 1.404 -4.139 -312 -1.114 1.045 -3.007 -3.143 185 1.313 2.553 1.020 3.533 1.883 2.656 5.416

ÖDEMELER DENGESİ ALTINCI EL KİTABI- AYRINTILI SUNUM (*) Aylık Ocak-Şubat

Aylık Yıllık (Milyon ABD Doları) Şub.20 Mar.20 Nis.20 May.20 Haz.20 Tem.20 Ağu.20 Eyl.20 Eki.20 Kas.20 Ara.20 Oca.21 Şub.21 Değişim Değişim I- CARİ İŞLEMLER HESABI 3.760 -1.325 -5.956 -10.932 -13.703 -17.473 -24.836 -29.918 -32.638 -36.223 -36.770 -36.553 -37.786 3,4% -1104,9%

Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi (A+B+C) 2.996 -1.699 -6.386 -11.397 -14.088 -17.811 -25.230 -30.424 -33.062 -36.672 -37.029 -36.792 -38.288 4% -1378%

Mal ve Hizmet Dengesi(A+B) 15.817 11.144 6.310 898 -2.400 -6.520 -14.478 -20.320 -23.473 -27.444 -28.344 -28.018 -29.124 4% -284%

A. DIŞ TİCARET DENGESİ -20.021 -23.629 -25.934 -28.325 -27.999 -27.669 -31.638 -34.716 -35.250 -38.164 -37.849 -36.462 -36.584 0% 83%

Mal İhracatı 183.385 180.345 173.783 166.353 167.647 166.312 165.064 165.584 166.303 166.121 168.423 168.361 169.623 1% -8%

Mal İthalatı 203.406 203.974 199.717 194.678 195.646 193.981 196.702 200.300 201.553 204.285 206.272 204.823 206.207 1% 1%

B. HİZMETLER DENGESİ 35.838 34.773 32.244 29.223 25.599 21.149 17.160 14.396 11.777 10.720 9.505 8.444 7.460 -12% -79%

Hizmet Gelir 64.516 63.258 60.259 56.567 52.590 47.715 43.209 40.119 37.442 35.988 34.659 33.088 31.741 -4% -51%

Hizmet Gider 28.678 28.485 28.015 27.344 26.991 26.566 26.049 25.723 25.665 25.268 25.154 24.644 24.281 -1% -15%

C. Birincil Gelir Dengesi -12.821 -12.843 -12.696 -12.295 -11.688 -11.291 -10.752 -10.104 -9.589 -9.228 -8.685 -8.774 -9.164 4% -29%

D. İkincil Gelir Dengesi 764 374 430 465 385 338 394 506 424 449 259 239 502 110% -34%

1. Genel Hükümet 647 517 586 620 542 452 485 530 421 355 111 66 266 303% -59%

2. Diğer Sektörler 117 -143 -156 -155 -157 -114 -91 -24 3 94 148 173 236 36% 102%

II- SERMAYE HESABI -3 -5 -7 -5 -4 -19 -37 -32 -32 -34 -39 -49 -48 -2% 1500%

III- FİNANS HESABI 713 -7.485 -15.776 -22.746 -22.360 -28.587 -37.867 -40.509 -40.503 -38.469 -39.752 -37.264 -38.017 2% -5432%

1. Doğrudan Yatırımlar -6.214 -6.169 -5.778 -5.762 -5.148 -4.835 -4.611 -5.011 -4.479 -4.409 -4.640 -4.029 -4.367 8% -30%

2. Portföy Yatırımları 10.279 16.336 14.204 16.290 15.553 15.373 15.997 16.604 10.949 11.581 5.485 -567 -516 -9% -105%

2.1. Net Varlık Edinimi 6.047 8.230 4.590 2.581 1.541 -284 -317 327 603 1.453 249 -159 -1.416 791% -123%

2.2. Net Yükümlülük Oluşumu -4.232 -8.106 -9.614 -13.709 -14.012 -15.657 -16.314 -16.277 -10.346 -10.128 -5.236 408 -900 -321% -79%

2.2.1. Hisse Senetleri -2.050 -2.559 -3.328 -4.199 -4.422 -4.977 -5.472 -5.805 -5.459 -4.435 -4.255 -4.215 -4.014 -5% 96%

2.2.2. Borç Senetleri -2.182 -5.547 -6.286 -9.510 -9.590 -10.680 -10.842 -10.472 -4.887 -5.693 -981 4.623 3.114 -33% -243%

2.2.2.1 Merkez Bankası 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - -

2.2.2.2 Bankalar -2.481 -4.003 -5.580 -5.563 -4.314 -2.379 -2.181 -2.073 -349 -328 183 794 865 9% -135%

2.2.2.3 Genel Hükümet 604 -151 903 -1.885 -4.442 -7.473 -7.826 -7.551 -4.392 -4.634 -394 4.528 2.876 -36% 376%

2.2.2.4 Diğer Sektörler -305 -1.393 -1.609 -2.062 -834 -828 -835 -848 -146 -731 -770 -699 -627 -10% 106%

3. Diğer Yatırımlar -3.557 -4.370 -5.120 -13.901 -8.161 -10.082 -12.354 -11.543 -8.726 -6.506 -8.735 -7.310 -5.701 -22% 60%

4. Rezerv Varlıklar 205 -13.282 -19.082 -19.373 -24.604 -29.043 -36.899 -40.559 -38.247 -39.135 -31.862 -25.358 -27.433 8% -13482%

IV- NET HATA VE NOKSAN -3.044 -6.155 -9.813 -11.809 -8.653 -11.095 -12.994 -10.559 -7.833 -2.212 -2.943 -662 -183 -72% -94%

Kaynak: TCMB

ÖDEMELER DENGESİ ALTINCI EL KİTABI- AYRINTILI SUNUM (*) 12 Aylık