Evrengzîb’in ölümünden sonra imparatorluk h›zla gerileme içine girdi. Yerine ge-çen Bahad›r fiah, baz› baflar›lar›na ra¤men, imparatorlu¤u toparlayamad›. Nas›rüd-din Muhammed (1719-1748) zaman›nda ise Afganl› Nadir fiah’›n istilas› Timurlu devletini darmada¤›n etti. 1738-39 y›llar›nda Nadir fiah, Kâbil ve Delhi’yi iflgal etti ve ya¤malad›; birçok k›ymetli eflyay› ve eseri al›p ‹ran’a tafl›d›. Nadir fiah’›n ölü-münden sonra Afganl›lar›n bafl›na geçen Ahmed fiah Durrânî Hindistan’›n kuzey bat›s›ndan girerek Pencâb’› ya¤malad› ve Babürlüler ordusunu Sirhind’de ma¤lup etti (1748). Bu olay›n üzerinden çok geçmeden Nas›rüddin Muhammed vefat etti.
Onun ölümünden sonra ülke iyice çöküntüye yüz tuttu. Giderek güçlenen Sih-ler ülkenin kuzey bat›s›ndaki Pencâb’›n tamam›n› ele geçirdiSih-ler. Bu s›rada ortaya ç›kan önemli bir geliflme de ‹ngiliz Ticaret fiirketinin güç kazanmas›yd›. ‹ngiliz tüc-carlar›ndan oluflan ve vaktiyle belli flehir ve iskelelerde ticarethane açma izni alm›fl olan bu flirketin yöneticileri, ülkedeki zay›fl›k ve kar›fl›kl›klardan yararland›lar; or-du ve donanma oluflturor-dular. Hindistan’›n çeflitli yerlerinde topraklar edinerek yer-lefltiler. Portekiz, Hollanda ve Frans›z flirketlerini savaflla yenerek Hind ticaretini el-lerine geçirdiler.
1800’lü y›llar›n bafl›nda Timurlular art›k ‹ngiliz Ticaret fiirketinin nüfuzu alt›na girmifl bulunuyorlard›. ‹mparatorlu¤un hemen her yeri kar›fl›kl›k içindeydi. Del-hi’deki merkezî otoritenin çökmesiyle, ülkenin çeflitli yerlerinde Hindu devletleri ve Müslüman prenslikler ortaya ç›kt›. Son Timurlu hükümdar› II. Bahad›r fiah tah-ta ç›kt›¤› zaman, Delhi’ye kadar bütün ülke ‹ngilizlerin eline geçmifl bulunuyordu.
Bahad›r fiah, ‹ngilizlere karfl› 1857’de ç›kan Sipahi isyan›nda parma¤› oldu¤u ba-hanesiyle ailesiyle birlikte ülke d›fl›na sürüldü. Timurlular devletinin tamamen or-tadan kald›r›lmas›yla Hindistan bütünüyle ‹ngilizlerin eline geçti.
Hindistan Timurlu Devleti’nin y›pranma ve çöküfl sürecini nas›l aç›klars›n›z?
141
7. Ünite - Timur ve Timurlular
S O R U
D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
AMAÇLARIMIZ
N N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
6
Timur’un ortaya ç›k›fl›n› ve onun Mâverâün-nehr, Harezm, Horasan ve ‹ran’› fethetmesi süre-cini aç›klamak.
‹lk defa 1360 y›l›nda ad›ndan söz edilmeye bafl-lanan Timur, 10 y›ll›k mücadeleden sonra Mâve-râünnehr’e hâkim olarak, Semerkand’da tahta oturdu. 1371-79 y›llar› aras›nda Harezm bölgesi-ni, 1386-88 y›llar›nda Kuzey ‹ran ve Azerbaycan’›
ele geçirdi. 1391 ve 1395 y›llar›nda Toktam›fl Han’la yapt›¤› savafllar› kazand› ve Alt›n Orda devletine büyük bir darbe indirdi. 1392-96 y›llar›
aras›nda fiiraz’a gelip Muzafferliler sülalesine son verdi. 1398-99 y›l› bahar›nda Pencab ve Sind üze-rine sefer yapt›, bol ganimetle Semerkand’a dön-dü. 1402’de Ankara Savafl›’nda Osmanl› ordusu-nu yenerek Anadolu’ordusu-nun birli¤ini bozdu. Timur genellikle bozk›rlara de¤il, yerleflik kültürün hâ-kim oldu¤u zengin ve medeni ülkeleri ele geçir-meyi gaye edinmiflti. Askerî dehas› yan›nda, imar-c› yan›n›n, idarecilik ve askerlik yan›ndan hiç de afla¤› kalmad›¤› görülür.
Timurlular zaman›ndaki siyasi geliflmeleri aç›klamak.
Timur’un o¤lu fiahruh (1405-47), babas›n›n hâ-kim oldu¤u ülkeleri büyük ölçüde elde tutmay›
baflard›; iç mücadelelere son verdi. O¤lu Ulu¤
Beg, bir hükümdar oldu¤u kadar bir astronomi bilginiydi. Ölümünden (1449) sonra ülkede kar›-fl›kl›klar artt›; devlet Herat ve Semerkand merkez olmak üzere ikiye ayr›ld›. Abdüllâtif’in (1449-1450) sert döneminden sonra, nispeten yumuflak olan Abdullah (1450-1451) ile Ulu¤ Beg zaman›-na dönülmüfl gibi oldu. Ebû Said’in (1451-1469) saltanat› ise, aksine din adamlar›n›n hâkimiyeti devri oldu. Onun zaman›nda Ak Koyunlu karfl›-s›nda Timurlu ordusu da¤›ld› ve Horasan’›n bat›-s›nda kalan topraklar Ak Koyunlulara terk edildi.
Hüseyin Baykara (1469-1506) zaman› siyasî, ida-rî ve malî güçlüklerle geçti. XVI. yüzy›l›n bafl›n-da göçebe Özbekler, önce Harezm ve Mâverâ-ünnehr’i, ard›ndan Herat’› ele geçirerek Timurlu hâkimiyetine son verdiler (1507).
Timurlular dönemindeki medeniyet ve kültür ha-yat›n›n temel niteliklerini belirlemek.
Timur, Semerkand’› imara çok önem verdi. fiah-ruh zaman›nda Merv flehri yeniden infla edildi.
Ulu¤ Beg döneminde Buhara medresesi, Semer-kand medresesi ve ünlü rasathane yap›ld›. Hüse-yin Baykara devrinde Herat, kültür ve sanat mer-kezi olarak zirveye ulaflt›. Timur, tarih yaz›c›l›¤›-n› teflvik etmifltir. fiamî ve Yezdî’nin Zafernâ-me’leri bu teflvik sonucu ortaya ç›kt›. XV. yüzy›l Ça¤atay edebiyat›n›n en önemli simalar› yetiflti.
Ali fiir Nevaî, eserleri ile Herat’ta sanatkârlar›n kutbu durumuna yükseldi. Timuriler zaman›nda resim ve süsleme sanat› da zirveye ulaflt›; minya-tür sanat›nda bir yenilik yapmay› baflaran Bihzad yetiflti. Musikide Endicanl› Yusuf ve Meragal› Ab-dülkadir gibi zirveler ortaya ç›kt›.
Babür dönemini ve Hindistan Timurlu Devle-ti’nin kuruluflunu tan›mlamak.
Timur soyundan gelen Zahirüddin Muhammed Babür, onbir yafl›nda hükümdar oldu (1494). Ma-veraünnehir’deki beylikler aras›nda ç›kan savafl-larda ma¤lup oldu ve ülkesini Özbek han› fiey-banî Han’a b›rakarak Pamir Da¤lar› taraf›na çe-kildi. 1504’te Hindikufl’u geçerek Kâbil flehrini ele geçirdi. Ata topra¤› olan Semerkand, Fergana ve Herat’› alma giriflimleri baflar›s›zl›kla sonuçla-n›nca, tamamen Hindistan’a yöneldi. 1526’da Pa-nipat’ta yap›lan meydan savafl›nda Delhi Sultan›
‹brahim’i ma¤lup ederek Delhi ve Agra’y› ele ge-çirdi; kuzey Hindistan ve Afganistan’da büyük bir devlet kurdu.
143
7. Ünite - Timur ve Timurlular
Hindistan Timurlu Devleti’nin yükselifli ve y›k›l›-fl› sürecini de¤erlendirmek.
Babür’ün ölümünden sonra yerine geçen Hüma-yun, Afganl› fiir fiah karfl›s›nda iki kere (1539-40) yenildi ve 15 y›l boyunca sürgün hayat› yaflamak zorunda kald›. Hümayun, 1555’te yeniden Hin-distan’a döndü, bölünmüfl Afganl›lar› bertaraf ederek Hindistan’›n kuzeyinde Timurlu hâkimi-yetini yeniden tesis etti. O¤lu Ekber (1556-1605), bölgedeki hâkimiyetini pekifltirdi ve 10 y›l içinde Kuzey Hindistan’›n tart›fl›lmaz hükümdar› oldu.
Cihangir (1605-1627) zaman›nda Hollandal›, Por-tekiz, Frans›z ve özellikle ‹ngilizlerin Hindis-tan’daki yerleflmeleri ve ticari faaliyetleri artt›.
fiahcihan (1627-1658) döneminde devletin s›n›r-lar› geniflledi, imar faaliyetlerine önem verildi;
Son büyük Timurlu hükümdar› olan Evrengzîb’in (1658-1707) siyaseti Hindu isyanlar›na zemin ha-z›rlad›. ‹ngiliz Ticaret fiirketi yöneticileri, ülkede-ki zay›fl›k ve kar›fl›kl›klardan yararland›lar. Del-hi’deki merkezî otoritenin çökmesiyle, ülkenin çeflitli yerlerinde Hindu devletleri ve Müslüman prenslikler ortaya ç›kt›. 1858’de Hindistan bütü-nüyle ‹ngilizlerin eline geçti.
N
A M A Ç51. 1393 senesinde Timur, Anadolu’ya yöneldi¤inde böl-gedeki devletlerin tepkisiyle ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r?
a. Osmanl› Devleti, Anadolu’da henüz hâkimiyeti-ni sa¤lamlaflt›ramam›flt›.
b. Memlûk Devleti, bu s›rada iç mücadelelerle y›p-ranm›fl bulunuyordu.
c. Anadolu Beylikleri, Timur’un yaklaflmas›n› endi-fleyle izliyorlard›.
d. Anadolu’da henüz tam bir siyasi birlik oluflma-m›flt›.
e. Timur’un yaklaflmas›, Osmanl›, Memlûk ve Alt›n Orda devletlerinde huzursuzluk yaratt›.
2. Toktam›fl Han’›n, Timur taraf›ndan tamamen ber-taraf edilmesinin en önemli sonucu afla¤›dakilerden hangisidir?
a. 1391’de Kunduzca’da yap›lan savafl Timur’un ga-libiyetiyle sonuçlanmas›
b. 1395’te Terek k›y›s›nda yap›lan savaflta Tokta-m›fl Han ma¤lup olarak büyük bir darbe almas›
c. 1395 savafl›ndan sonra Timur’un, Moskova taraf-lar›na gelerek etraf› ya¤malamas›
d. Alt›n Orda hanlar›n›n Rus knezleri için bir tehdit ve tehlike olmaktan ç›kmas›
e. Alt›n Orda Devleti’nde gerileme alâmetlerinin bafl göstermesi
3. Afla¤›dakilerden hangisi Ankara Savafl›’n›n (1402) sonuçlar›ndan biri de¤ildir?
a. Bayezid’in büyük devlet olma hayal ve gayretle-ri son buldu.
b. Bizans elli y›l kadar daha varl›¤›n› sürdürme im-kan› elde etti
c. Rumeli’de Osmanl› fetihleri bir süre için durdu.
d. Anadolu’daki beylikler yeniden canlanarak Ana-dolu’nun siyasi birli¤i bozuldu.
e. Yenilgiye ra¤men Osmanl› Devleti güçlenerek ortaya ç›kt›.
4. Afla¤›dakilerden hangisi fiahruh döneminin Özellik-lerinden biri de¤ildir?
a. Azerbaycan ve Anadolu’ya gelerek bölgenin si-yasi birli¤ini bozmufltur.
b. Babas›n›n hâkim oldu¤u ülkeleri büyük ölçüde elde tutmay› baflarm›flt›r.
c. Onun zaman›nda Semerkand, do¤uda âdeta bir alt›n ça¤ yaflam›flt›r.
d. Kendisi ve han›mlar› pek çok hay›r eseri infla ettirmifllerdir.
e. fiahruh iç mücadelelere son vermifl, devletin 40 y›l daha güçlü bir flekilde devam›n› sa¤lam›flt›r.
5. Afla¤›daki Timurlu Hükümdarlar›ndan hangisinin za-man› din adamlar› için iyi, fakat halk ve asker için kötü bir devir olmufltur?
6. Afla¤›dakilerden hangisi Timurlular dönemi edebî özelliklerinden biri de¤ildir?
a. Bu devirde Farsça fliir gerilemeye bafllam›flt›r.
b. Timurlu mirza ve begleri, kendi dillerinde (Türk-çe) de fliirler yaz›lmas›n› arzu etmifllerdir.
c. Baz› begler ad›na Uygur Alfabesi ile eserler
ço-¤alt›lm›flt›r.
d. Ça¤atay edebiyat› XV. yüzy›ldan itibaren gerile-meye yüz tutmufltur.
e. Ali fiir Nevaî, Türk flairlerini Türkçe yazmaya tefl-vik etmifltir.
7. Afla¤›dakilerden hangisi Timurlular Dönemi ticaret faaliyetlerinin özelliklerinden biri de¤ildir?
a. fiahruh zaman›nda tüccarlar› koruma siyasetine devam edilmifltir.
b. Timur’un tahripkârl›¤› yüzünden bölgede ticaret giderek gerilemeye bafllam›flt›r.
c. ‹lhanl›lar Döneminde oldu¤u gibi, Tebriz’in tica-rî önemi devam etmifltir.
d. Sultaniye flehri uluslararas› bir pazar durumuna gelmifltir.
e. Baflkent Herat, devletin gelirlerinin ve servetin birikti¤i yer hâline gelmifltir.
Kendimizi S›nayal›m
145
7. Ünite - Timur ve Timurlular
8. Afla¤›dakilerden hangisi hât›ra türünden bir eserdir?
a. Tüzûk-i Cihangir b. Muhakemetü’l-Lügateyn c. Miraçnâme
d. Zîc-i Ulu¤ Beg e. Kutadgu Bilig
9. Afla¤›daki olaylardan hangisi Hindu isyanlar›na ze-min haz›rlad›?
a. ‹ngiliz Ticaret flirketinin güç kazanmas›
b. Nâdir fiah’›n Hindistan’› iflgal ederek birçok fleh-ri ya¤malamas›
c. Evrengzib’in bask›c› siyaseti ve cizye vergisini yeniden koydurmas›
d. Panipat Savafl›’ndan bir y›l sonra Babür’ün Raj-putlar› ma¤lup etmesi
e. Ekber’in din konusundaki farkl› görüflleri birlefl-tirme çabas›
10. Ekber Dönemindeki uygulamalarla ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r?
a. Topraklar›n aktif bir flekilde kullan›lmas›n› tefl-vik eden bir sistem gelifltirildi.
b. Rüflveti engellemek için güçlü tedbirler al›nd›.
c. Etkili bir vergilendirme yoluna gidilerek devlet gelirleri artt›r›ld›.
d. Hindular› da devlet yönetimine katan, kat›l›mc›
bir siyaset takip edildi.
e. Gayri Müslimlere cizye vergisi konularak devlet gelirleri artt›r›ld›.
1. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Timur (1370-1405)” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.
2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Timur (1370-1405)” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.
3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Timur (1370-1405)” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.
4. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “fiahruh (1405-1447)” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.
5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Abdullatif (1449-1450” ko-nusunu yeniden gözden geçiriniz.
6. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Edebiyat” konusunu yeni-den gözyeni-den geçiriniz.
7. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ticaret” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
8. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Babür ve
‹mparatorlu-¤u’nun Kuruluflu” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
9. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Hindistan Timurlu ‹mpara-torlu¤u” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
10. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Yükselifl Dönemi” konusu-nu yeniden gözden geçiriniz.
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›
S›ra Sizde 1
Timur’un 1386-88 y›llar›nda Kuzey ‹ran ve Azerbaycan’›
ele geçirmesi onu Alt›n Orda han› Toktam›fl ile karfl›
karfl›ya getirdi. Önceki dönemlerde de bu bölgeler Al-t›n Orda hanlar› ile ‹lhanl›lar aras›nda bir çekiflme un-suru olmufltu. Toktam›fl Han bu mücadelede kendisine müttefik bulmak amac›yla Memlûk sultan› ile temas kurdu.
S›ra Sizde 2
Osmanl› ordusu yenilerek da¤›lm›fl, Bâyezid tutsak ol-mufl, devlet ileri gelenlerinden her biri bir flehzadeyi yan›na alarak kaçm›fllard›. Bizans elli y›l kadar daha varl›¤›n› sürdürme imkân› elde etmifl, Rumeli’nde fetih-ler durmufltur. fiehzadefetih-ler aras›ndaki hâkimiyet müca-deleleri yüzünden Osmanl› Devleti’nde bir Fetret devri bafllam›flt›r. Timur taraf›ndan Anadolu beyliklerinin ye-niden canland›r›lmas› yüzünden Anadolu’nun birli¤i bozulmufltur.
S›ra Sizde 3
XIV. asr›n ikinci yar›s›ndan itibaren, sultan, hanedan mensuplar› ve baflkent (Herat) halk› tamamen e¤lence-ye kap›lm›fllard›. Fetih ve sefer düflüncesi kalkm›fl gi-biydi. Bu yüzden devletin s›n›rlar› genifllemiyor, gelir-ler artm›yordu. XVI. yüzy›l›n bafl› ise Timurlular için bir felaket zaman› oldu. Kuzey bozk›rlar›ndan gelen göçebe Özbekler önce Harezm ve Maveraünnehr’i, ar-d›ndan Herat’› ele geçirerek Timurlu hâkimiyetine son verdiler.
S›ra Sizde 4
Resim sanat›nda önemli geliflmeler oldu¤u görülmekte-dir. Resim sanat›n›n kökenleri Ba¤dad ve Tebriz’deki Celayirli okulu ile fiiraz okuluna dayanmaktad›r. Timur buralar› ele geçirdikten sonra sanatkârlar› Semerkand’a götürmüfltür. Timur’dan sonra sanatkârlar›n bir k›sm›
Herat’a yönelmifl, burada ve daha önceki merkezlerde Timurlu resim sanat› büyük ilerlemeler kaydetmifltir.
Minyatür sanat›na yenilik getiren Bihzad gibi bir sanat-kâr yetiflmifltir. Musikide ise Endicanl› Yusuf ve Meraga-l› Abdulkadir gibi üstatlar ortaya ç›km›flt›r.
S›ra Sizde 5
Babür, birbiriyle mücadele edip duran küçük devletle-rin oldu¤u Hindistan’da güvenlik ve asayifli sa¤lad›; üç as›rdan fazla devam edecek olan büyük bir imparator-lu¤un temellerini att›. Böylelikle, Hint ülkesinde siyasî birlik ve güvenlik hâkim oldu. Çok de¤iflik kültürden insanlar›n yaflad›¤› ülkede belli derecede bir kültür bir-li¤i meydana geldi.
S›ra Sizde 6
Evrengzîb’in ölümünden sonra imparatorluk h›zla geri-leme içine girdi. 1838-39 y›llar›nda Afganl› Nadir fiah’›n istilas› ülkeyi darmada¤›n etti. Daha sonra, Afganl› Ah-med fiah Durrânî Hindistan’›n kuzey bat›s›ndan girerek Pencâb’› ya¤malad› ve Babürlüler ordusunu Sirhind’de ma¤lup etti (1748). Bu olaydan sonra ülke iyice çökün-tüye yüz tuttu. Sihler ülkenin kuzey bat›s›ndaki Pen-câb’›n tamam›n› ele geçirdiler. ‹ngiliz Ticaret fiirketinin güç kazand›; Portekiz, Hollanda ve Frans›z flirketlerini savaflla yenerek Hind ticaretini ellerine geçirdi. Del-hi’deki merkezî otoritenin çökmesiyle, ülkenin çeflitli yerlerinde Hindu devletleri ve Müslüman prenslikler ortaya ç›kt›. 1857’de ç›kan Sipahi isyan› sonunda Hin-distan bütünüyle ‹ngilizlerin eline geçti.
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›
147
7. Ünite - Timur ve Timurlular
Aka, ‹. (1995). Timurlular, Ankara: Türkiye Diyanet Vakf› Yay›nlar›.
Alan, H. (2007). Bozk›rdan Cennet Bahçesine: Ti-murlular (1360-1506), ‹stanbul: Ötüken Neflriyat.
Babur, Z. M. (1943-1946). Vekayi, çev. R. R. Arat, I-II, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Barthold, W. (1997). Ulu¤ Beg ve Zaman›, çev. ‹. Aka, Ankara: Türk Tarih Kurumu..
______. (2006). Orta Asya Türk Tarihi Hakk›nda Dersler, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Clavijo, R. G. (1993). Anadolu, Orta Asya ve Timur, çev. Ö. R. Do¤rul, ‹stanbul: Ses Yay›nlar›.
Köprülü, F. (1945). “Ça¤atay Edebiyat›,” ‹slam Ansik-lopedisi, III, s. 270-323.
Levend, A. S. (1965-1968). Ali fiir Nevaî, I-IV, Ankara:
Türk Tarih Kurumu.
Manz, B. F. (2006). Timurlenk: Bozk›rlar›n Son Gö-çebe Fatihi, çev. Z. Bilgin, ‹stanbul: Kitap Yay›nevi.
Roemer, H. R. (1974). “Timurlular”, ‹slam Ansiklope-disi, XII/I, s. 346-370.
Roux, J. P. (1994). Aksak Timur, çev. A. R. Yalt, ‹stan-bul: Milliyet Yay›nevi.
fiâmî, N. (1987). Zafernâme, çev. N. Lugal, Ankara:
Türk Tarih Kurumu.
Yüksel, M. fi. (2009). Timurlularda Din-Devlet ‹liflki-si, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Yararlan›lan Kaynaklar
Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;
Özbeklerin Mâverâünnehr’deki hâkimiyetleri s›ras›nda meydana gelen bafll›-ca olaylar› aç›klayabilecek;
Özbek Hanl›klar›n›n Rus iflgaline girifl sürecini de¤erlendirebilecek;
Kaflgar Hanl›¤› döneminde meydana gelen bafll›ca geliflmeleri aç›klayabile-cek;
Kazak Hanl›¤› ve hanl›kta Tavke Han’›n önemini de¤erlendirebilecek;
Türkistan Hanl›klar›nda yönetim sistemini aç›klayabileceksiniz.
‹çindekiler
• Özbek
• Kazak
• Mâverâünnehr
• Harezm
• Deflt-i K›pçak
• Do¤u Türkistan
• Osmanl›
• Hokand
• Yakup Bey
• Rusya
Anahtar Kavramlar Amaçlar›m›z
N N N N N
Orta Asya Türk Tarihi
• ÖZBEK HANLIKLARI
• DO⁄U TÜRK‹STAN HANLIKLARI
• DEfiT-‹ KIPÇAK VE KAZAK HANLI⁄I
• OSMANLI DEVLET‹’N‹N TÜRK‹STAN POL‹T‹KASI
• DEVLET TEfiK‹LATI VE KÜLTÜR
8
Türkistan Hanl›klar›