Yiyecek İçecek Tüketimi ve Cinsiyet Değişkenine Odaklı Araştırmalar

Genel olarak alan yazın içerisinde yiyecek ve içecek tüketimine odaklanan kimi çalışmaları gözlemlemek mümkündür. Öncelikli olarak genel araştırmalar sıralanmaktadır. Örnek çalışmalar okuma kolaylığı oluşturması bakımından çizelge içerisinde verilmiştir.

120

Çizelge 5: Yiyecek ve İçecek Tüketim Farklarına Odaklanan Çalışmalar

Tüketicileri incelediği çalışmasının sonucunda düşük gelire sahip bölgelerde yaşayan tüketicilerin tam yağlı besinlere az yağlı besinlerden daha sıcak yaklaştıklarını ve tercih ettiklerini söylemektedir.

Staffleu ve Marja (1994)

Yaptığı alışmada özellikle sebze ve meyve tüketiminde eşlerin birbirini etkiledikleri ve seçimlerini değiştirebildiklerini gözlemiştir. Ayrıca tarım ve teknolojideki gelişmeler, kültürel ve sosyal değişmelerle birlikte sebze meyve tüketiminin de değiştiğini tespit etmiştir.

Paisley vd. (2001)

Eğitim ve sağlıklı yeme ile bağıntıya bakmıştır. Yoğurt üzerinden benzer bir sonuca ulaşmış ve üniversite mezunlarının ilkokul mezunlarına göre daha fazla yoğurt tükettiğini tespit etmiştir. Üniversite mezunlarının temel motivasyonu ise yoğurdun sağlıklı olmasıdır.

Valli ve Traill (2005)

Düşük sosyo ekonomik gelir seviyesine sahip insanların daha fazla enerji beklentisinde olduklarını ve bu sebeple de yiyecek ve içecek tüketimlerinde yap, ekmek ve şekerin çok yer tuttuğundan bahsetmektedir

Sharar vd. (2005)

Yemek seçiminde sağlıklı beslenmenin, gıda güvenliğinin ve temizliğinin ve fiyatın belirleyici tüketim ve seçim nedeni olduğunu tespit etmiştir. Badrie ve Narina (2007)

Yaş grubu arttıkça sağlıklı yiyeceklerin tercih oranının arttığı tespit edilmiştir. Feinstein vd.

(2008)

Eğitim durumu yükseldikçe tüketicilerin yiyecek ve içecek tüketimlerinde daha fazla bilgi aradıkları ve daha çok araştırdıkları görülmüştür. Ayrıca eğitim seviyesinin artması sağlıklı yiyeceklere olan ilgiyi de arttırdığı belirlenmiştir.

Kim vd., (2010)

Öğrencilerin Fast food tüketimleri, tüketim nedenlerine odaklanmaktadır. Öğrencilerin genellikle çay ve ayran içeceğini eşdeğerde tükettiği, sağlıklı beslenme noktasında ise örneğin salata tüketme sıklığının %39,7 olduğu belirlenmiştir.

121

Çizelge 6: Yiyecek İçecek Tüketiminde Cinsiyete Dayalı Farklara Dair Araştırmalar

Çalışmada erkeklerin kadınlardan gıdalar konusunda daha az seçici davranarak tüketim yaptıklarını tespit edilmiştir. Frank ve Van Der Klaauw (1994)

Kadınların sağlıklı gıdaları erkeklerden daha fazla tüketme eğiliminde olduklarını bulmuştur. Steptoe vd. (1995) Kadınların alkol tüketimi, hayvansal yağ tüketimi, şeker tüketimi erkeklere göre daha az tespit edilmiş ve sağlıklı posalı yiyecek tüketimleri fazla

gözlenmiştir.

Monneuse vd. (1997)

Kadın ve erkeklerin yiyecek ve içecek tüketim alışkanlıklarına bakmıştır. 10 yıl boyunca incelediği gruplarda zaman içerisinde hem kadınlar hem de erkeklerin yağ ve hayvansal gıdalarda, beyaz ekmek ve patates tüketiminde azalma, meyve sebze , yulaf piriç tüketiminde ise artış olduğundan bahsetmiştir.

Osler vd. (1997)

Kerkeklere göre çok daha fazla çikolata ve tatlılara karşı tutkulu bir bağ sürdürdüklerini tespit etmiştir. Pelchat (1997)

Kadın ve erkeklerin yiyecek ve içecek tüketim davranışlarının farklı olduğu belirlenmiştir. Kadınların sağlıklı ürünlere eğilimi daha fazla gözlenmiştir. Sağlık endişesi erkeklerde daha az tespit edilmiştir. Kadınların daha besleyiciliği yüksek ürünlere yöneldiği söylenebilmektedir. Diyet ve sağlıklı beslenme konusunda kadınların daha ilgili olduğu ve kadınların yeni ve daha sağlıklı yiyecek- içecekler arayışında oldukları tespit edilmiştir

Glanz vd. (1998) Wadalowska vd. (2008)

Çalışmada günlük süt-ayran tüketiminde kızların erkeklerden daha fazla tükettiği tespit edilmiştir. Özgen, (1998) Çalışmada kız ve erkek öğrencilerin fast food gıdalar içerisinde pide, döner, hamburger, patates kızartmasını sıklıkla benzer miktarlarda tükettikleri

görülmüştür. Aynı şekilde içecek tüketimleri de kola, ayran ve meyve suyu şeklindedir .

Sürücüoğlu, (2000)

Genç ve kadın tüketicilerin organik besinleri tüketme sıklığının ve satın almada pozitif tavrın daha yaygın olduğunu belirlemiştir. Magnusson (2001) Erkeklerin yeni yiyecek ve içeceklere karşı kadınlardan daha neofobik davrandığını tespit etmiştir. Turoilla vd. (2001)

122

Çizelge 6 devam: Yiyecek İçecek Tüketiminde Cinsiyete Dayalı Farklara Dair Araştırmalar

Kadınların fast food ürünlerinin erkeklere göre daha fazla sağlıksız olduğunu düşündükleri tespit edilmiştir Özdinç (2004) Kadınlar yüksek yağ tüketiminden kaçınmakta, meyve ve lifli gıdaları daha çok tüketme eğilimi göstermektedir. Wardle vd. (2004) Kadınların erkeklerden daha çok sağlıklı gıda tüketimine yatkın olduklarını bulmuştur. Bogue vd. (2005) Kimi çalışmalar kadınların erkeklerden daha gelişmiş tat duyularına sahip olduğunu belirtmekte ve yiyecek içecek tercihlerini bu yönde

yaptıklarından bahsetmektedir.

Kveton ve Bartoshuk (2001) Miişoğlu ve Hayoğlu (2005) Fast food ürün tüketim tercihleriyle ilgili yapılan çalışmada kadınların fastfood tüketirken kaliteye önem verdikleri ve tüketimi sağladıkları

yerin hijyenine, ekipmanın ve hatta çalışanın bakımlılığına da dikkat ederek fast food ürün tüketimi yaptıkları tespit edilmiştir Özleyen (2005) Kadınların yiyecek içecek tercihlerini araştırmış ve fiziksel görünüm, zaman, pazarlama, fiyat, kalite dışında kadınları en çok çevrenin,

kültürün ve yiyeceğin besin değerinin etkilediğini tespit etmiştir.

Hall v O'Mohony (2007)

Çalışmada erkeklerin farklı yiyeceklere deneme oranının fazla olduğu belirlenmiştir. Kadınlar ise daha sağlıklı yiyecekleri tercih etmektedir Feinstein vd. (2008) Kadınların sağlıklı ürünleri daha çok tercih ettikleri, özellikle balık meyve ve sebze tüketimlerini fazla olduğu tespit edilmiştir. Hwang ve Cranage (2010) Lokantalarda sağlıklı ürün seçeneğinin arttırılması daha fazla kadın erişkini çekebileceğini tespit etmiştir. Nothwehr vd. (2010) Erkeklerin et tüketiminin kadınlara oranla daha fazla olduğunu tespit etmiştir. Walker (2011) Kadınların eti sebzeli yemeklerin içinde tüketmeyi tercih ettikleri tespit edilmiştir. Şeker vd. (2011) Çalışmaya göre kadınların erkeklere göre ürünlerin gdolu olup olmadığına ve doğallığına daha fazla önem verdikleri söylenebilmektedir. Chen (2011) ABd de yapılan bir çalışmaya göre kadınların eğitim seviyeleri yükseldikçe obezite görülme sıklığı düşmüştür. Buradan kadının hem ailenin

yeme standartlarına müdahale ettiğini hem de daha sağlıklı bir yiyecek içecek tercih skalası kullandığı gözlenmektedir.

123

Çizelge 6 devamı: Yiyecek İçecek Tüketiminde Cinsiyete Dayalı Farklara Dair Araştırmalar

Çalışmaya göre Erkekler bira tüketiminde kadınlardan öndedir. Erkek içeceği olarak görülen biranın yanı sıra atıştırmalıklar, cipsler, çerezler de erkeklerin hakimiyetine neredeyse tamamen girmiş alanlar olarak ele alınabilir.

Underhill (2015)

Kadınların dana etini erkeklerden daha fazla tükettikleri tespit edilmiştir. Kuzu eti ise erkekler tarafından daha fazla tüketilmektedir Süren, 2016

Cinsiyet ve kahve tüketimi arasında bağlantı olduğu sonucuna ulaşmıştır. Aguirre (2016)

Kadınlar yerel yiyecekleri daha sağlıklı ve tercih edilesi bulduklarını tespit etmiştir. Nisari (2018 Erkeklerin et ürünlerini, kadınlarınsa daha çok karbonhidrat temelli gıdaları tercih ettikleri belirtmektedir. Tosyalı (2019)

Kadınların tatlıya erkeklerden daha düşkün olduğunu belirtmektedir. Yıldız (2019)

Kahve tüketiminde kadınların daha ayrıntıcı bakarak sunuma, köpüğe dikkat ettikleri, rahatlamak amacıyla tükettikleri belirlenmiştir. Erkekler ise kahveye konsantrasyon amacıyla bakmaktadırlar. Ayrıca çalışmada kahve tüketiminin milliyetçilik duygusuyla da eşleştirildiği görülmüştür. Çalışma içerisinde fal baktırmanın kadın işi olarak görüldüğüne dair de önermeler bulunmaktadır. Bu da bir içeceğin toplumsal rollerle nasıl ilişkili olduğunu açıklayabilmektedir

Tufan (2019)

Tüketicilerin restoranlarda sağlıklı beslenme davranışlarının belirlenmesi üzerine yaptığı çalışmada kadınların restoranlardaki tüketimlerinde sağlıklı beslenme yönünden erkeklerden daha fazla puanlama yaptığı sonucu elde edilmiştir. Ayrıca kadınların beslenme alışkanlıklarını değiştirmeye erkeklerden daha yatkın olduğu sonucuna da ulaşılmıştır.

Çetinkaya (2019)

Çalışmada erkeklerin kadınlardan gıdalar konusunda daha az seçici davranarak tüketim yaptıklarını tespit edilmiştir. Frank ve Van Der Klaauw (1994)

Kadınların sağlıklı gıdaları erkeklerden daha fazla tüketme eğiliminde olduklarını bulmuştur. Steptoe vd. (1995) Kadınların alkol tüketimi, hayvansal yağ tüketimi, şeker tüketimi erkeklere göre daha az tespit edilmiş ve sağlıklı posalı yiyecek tüketimleri fazla

gözlenmiştir.

Monneuse vd. (1997)

Kadın ve erkeklerin yiyecek ve içecek tüketim alışkanlıklarına bakmıştır. 10 yıl boyunca incelediği gruplarda zaman içerisinde hem kadınlar hem de

erkeklerin yağ ve hayvansal gıdalarda, beyaz ekmek ve patates tüketiminde azalma, meyve sebze , yulaf piriç tüketiminde ise artış olduğundan bahsetmiştir. Osler vd. (1997) Kerkeklere göre çok daha fazla çikolata ve tatlılara karşı tutkulu bir bağ sürdürdüklerini tespit etmiştir. Pelchat (1997)

124

Çizelge 6 devam: Yiyecek İçecek Tüketiminde Cinsiyete Dayalı Farklara Dair Araştırmalar Kadın ve erkeklerin yiyecek ve içecek tüketim davranışlarının farklı olduğu belirlenmiştir. Kadınların sağlıklı ürünlere eğilimi daha fazla gözlenmiştir. Sağlık endişesi erkeklerde daha az tespit edilmiştir. Kadınların daha besleyiciliği yüksek ürünlere yöneldiği söylenebilmektedir. Diyet ve sağlıklı beslenme konusunda kadınların daha ilgili olduğu ve kadınların yeni ve daha sağlıklı yiyecek- içecekler arayışında oldukları tespit edilmiştir

Glanz vd. (1998) Wadalowska vd. (2008)

Çalışmada günlük süt-ayran tüketiminde kızların erkeklerden daha fazla tükettiği tespit edilmiştir. Özgen, (1998) Çalışmada kız ve erkek öğrencilerin fast food gıdalar içerisinde pide, döner, hamburger, patates kızartmasını sıklıkla benzer miktarlarda tükettikleri görülmüştür. Aynı

şekilde içecek tüketimleri de kola, ayran ve meyve suyu şeklindedir .

Sürücüoğlu, (2000)

Genç ve kadın tüketicilerin organik besinleri tüketme sıklığının ve satın almada pozitif tavrın daha yaygın olduğunu belirlemiştir. Magnusson (2001) Erkeklerin yeni yiyecek ve içeceklere karşı kadınlardan daha neofobik davrandığını tespit etmiştir. Turoilla vd. (2001) Kadınların fast food ürünlerinin erkeklere göre daha fazla sağlıksız olduğunu düşündükleri tespit edilmiştir Özdinç (2004) Kadınlar yüksek yağ tüketiminden kaçınmakta, meyve ve lifli gıdaları daha çok tüketme eğilimi göstermektedir. Wardle vd. (2004) Kadınların erkeklerden daha çok sağlıklı gıda tüketimine yatkın olduklarını bulmuştur. Bogue vd. (2005)

Kimi çalışmalar kadınların erkeklerden daha gelişmiş tat duyularına sahip olduğunu belirtmekte ve yiyecek içecek tercihlerini bu yönde yaptıklarından bahsetmektedir. Kveton ve Bartoshuk (2001) Miişoğlu ve Hayoğlu (2005) Fast food ürün tüketim tercihleriyle ilgili yapılan çalışmada kadınların fastfood tüketirken kaliteye önem verdikleri ve tüketimi sağladıkları yerin hijyenine, ekipmanın

ve hatta çalışanın bakımlılığına da dikkat ederek fast food ürün tüketimi yaptıkları tespit edilmiştir

Özleyen (2005)

Kadınların yiyecek içecek tercihlerini araştırmış ve fiziksel görünüm, zaman, pazarlama, fiyat, kalite dışında kadınları en çok çevrenin, kültürün ve yiyeceğin besin değerinin etkilediğini tespit etmiştir.

Hall v O'Mohony (2007)

Çalışmada erkeklerin farklı yiyeceklere deneme oranının fazla olduğu belirlenmiştir. Kadınlar ise daha sağlıklı yiyecekleri tercih etmektedir Feinstein vd. (2008) Kadınların yiyecek içecek tercihlerini araştırmış ve fiziksel görünüm, zaman, pazarlama, fiyat, kalite dışında kadınları en çok çevrenin, kültürün ve yiyeceğin besin

değerinin etkilediğini tespit etmiştir.

125

Çizelge 6 devam: Yiyecek İçecek Tüketiminde Cinsiyete Dayalı Farklara Dair Araştırmalar

Kadınların sağlıklı ürünleri daha çok tercih ettikleri, özellikle balık meyve ve sebze tüketimlerini fazla olduğu tespit edilmiştir. Hwang ve Cranage (2010)

Lokantalarda sağlıklı ürün seçeneğinin arttırılması daha fazla kadın erişkini çekebileceğini tespit etmiştir. Nothwehr vd. (2010)

Erkeklerin et tüketiminin kadınlara oranla daha fazla olduğunu tespit etmiştir. Walker (2011)

Kadınların eti sebzeli yemeklerin içinde tüketmeyi tercih ettikleri tespit edilmiştir. Şeker vd. (2011) Çalışmaya göre kadınların erkeklere göre ürünlerin gdolu olup olmadığına ve doğallığına daha fazla önem verdikleri söylenebilmektedir. Chen (2011) ABd de yapılan bir çalışmaya göre kadınların eğitim seviyeleri yükseldikçe obezite görülme sıklığı düşmüştür. Buradan kadının hem ailenin yeme standartlarına müdahale

ettiğini hem de daha sağlıklı bir yiyecek içecek tercih skalası kullandığı gözlenmektedir. Kocatepe (2015) Çalışmaya göre Erkekler bira tüketiminde kadınlardan öndedir. Erkek içeceği olarak görülen biranın yanı sıra atıştırmalıklar, cipsler, çerezler de erkeklerin hakimiyetine

neredeyse tamamen girmiş alanlar olarak ele alınabilir.

Underhill (2015)

Kadınların dana etini erkeklerden daha fazla tükettikleri tespit edilmiştir. Kuzu eti ise erkekler tarafından daha fazla tüketilmektedir Süren, 2016

Cinsiyet ve kahve tüketimi arasında bağlantı olduğu sonucuna ulaşmıştır. Aguirre (2016)

Kadınlar yerel yiyecekleri daha sağlıklı ve tercih edilesi bulduklarını tespit etmiştir. Nisari (2018 Erkeklerin et ürünlerini, kadınlarınsa daha çok karbonhidrat temelli gıdaları tercih ettikleri belirtmektedir. Tosyalı (2019)

Kadınların tatlıya erkeklerden daha düşkün olduğunu belirtmektedir. Yıldız (2019)

Kahve tüketiminde kadınların daha ayrıntıcı bakarak sunuma, köpüğe dikkat ettikleri, rahatlamak amacıyla tükettikleri belirlenmiştir. Erkekler ise kahveye konsantrasyon amacıyla bakmaktadırlar. Ayrıca çalışmada kahve tüketiminin milliyetçilik duygusuyla da eşleştirildiği görülmüştür. Çalışma içerisinde fal baktırmanın kadın işi olarak görüldüğüne dair de önermeler bulunmaktadır. Bu da bir içeceğin toplumsal rollerle nasıl ilişkili olduğunu açıklayabilmektedir .

126

2.2.5.2. Cinsiyet Rolü ve Gıdayla ilgili Yaşam Tarzının Yiyecek