Yerel Düzey

Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı (Afet Đşleri Genel Müdürlüğü) ise 7269 sayılı Kanun gereği olarak 88/12777 sayılı Yönetmelikle, afet yönetimi ve afete müdahale için il ve ilçelerde Acil Yardım Taşra Teşkilatına bağlı “Afet Acil Yardım Hizmet Gruplarını” kurmuştur. Yönetmelik gereğince, her il “Đl Kurtarma ve Yardım Komiteleri” oluşturmak zorundadır. Afetler meydana geldikten sonra, yönetmelik, zamanında, hızlı ve etkili bir müdahale ve iyileştirme çalışmaları yürütebilmek için illerde en az dokuz hizmet grubu kurulmasını öngörmektedir (Şekil 4.8). Bu hizmet gruplarını; “Haberleşme”, “Ulaşım”, “Kurtarma ve Enkaz Kaldırma”, “Đlk Yardım ve Sağlık”, “Ön Hasar Tespit ve Geçici Đskan”, “Güvenlik”, “Satın Alma, Kiralama, El Koyma ve Dağıtım”, “Tarım” ve “Alt Yapı” hizmetleridir. Đlçelerde de, kaymakamların başkanlığında aynı yapıda “Đlçe Kurtarma ve Yardım Komiteleri” oluşturulmaktadır. Ayrıca il düzeyinde, afet ve risk yönetimi sisteminin planlanması

ve geliştirilmesi, afetler sonrasında uygulanması valilerin sorumluluğu altında bulunmaktadır.

Şekil 4.8 Türkiye’de Yerel Düzeyde Afet Yönetim Yapısı (Ergünay, 2002)

4.2.2.1. Đl Yönetimi

7269 sayılı Afet Kanunu’nun 88/12777 sayılı yönetmeliğinde Đl düzeyinde üç birimden söz edilmektedir:

• Đl Kurtarma ve Acil Yardım Komitesi • Đl Afet Bürosu

• Acil Yardım Hizmet Grupları

Đl Kurtarma ve Acil Yardım Komitesi. Đl Kurtarma ve Acil Yardım Komitesi, Valinin veya görevlendireceği Vali yardımcısının başkanlığında, Belediye Başkanı, Đl Jandarma Alay Komutanı, Emniyet Müdürü, Sivil Savunma Müdürü, Milli Eğitim Müdürü, Bayındırlık Müdürü, Sağlık Müdürü, Kızılay temsilcisi, Garnizon

Komutanı veya mahallin en büyük askeri temsilcisinden oluşur (Gülkan, Balamir ve Yakut, 2003).

Komite, il acil yardım planlarının yapılması ve uygulanmasını sağlamak, hizmet gruplarının göreve çağrılmasını, planların tatbikatlarını düzenleyerek hizmete hazır hale getirmek, yapılacak yardım prensiplerini belirlemek ve belirlenen ihtiyaçları sağlamak, acil yardım hizmetlerinin yürütülmesinde görevli kuruluşlar arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlamak, acil yardım geçici iskan ve onarım için afetzedelere ödemede yapılması gerektiğinde Bayındırlık Bakanlığından izin almak, yapılan çalışmalar ile uygulama sonuçlarını değerlendirmek, acil yardım çalışmalarının yönetmelikte belirtilen öncelik sırasına göre yapılmasını sağlamak, fondan gerekli harcamaları yapmak, artan parayı fona iade etmek gibi afet anında akla gelebilecek hemen her konuda yetkilendirilmiştir. Komitenin sekreterya görevini afet bürosu yerine getirir, büyük afetlerde çağrısız, diğer hallerde başkanın talebi üzerine toplanır (Gülkan, Balamir ve Yakut, 2003).

Đl Afet Bürosu. Đl Afet Bürosu, Bayındırlık Đl Müdürlüğü bünyesinde kurulur ve kurtarma, yardım komitesini ve büro hizmetlerini yürütür. Büro il ve ilçe acil yardım planlarının onaylanmasını, çoğaltılmasını, ilgili yerlere gönderilmesini ve saklanmasını sağlamak, planlarda olabilecek değişiklikleri izlemek, hizmet gruplarında görev alacak kimselere afetten önce verilmesi gereken bilgileri ulaştırmak gibi görevleri yürütür.

Acil Yardım Hizmet Grupları. Acil Yardım Hizmet Grupları, hizmetin niteliğine göre afet öncesi belirlenecek görevlilerden oluşur. Yönetmelik dokuz grubu öngörmüştür:

1. Haberleşme hizmetleri grubu 2. Ulaşım Hizmetleri grubu

3. Kurtarma ve yıkıntıları kaldırma hizmetleri grubu 4. Đl yardım ve sağlık hizmetleri grubu

5. Ön hasar tespit ve geçici iskan hizmetleri grubu 6. Güvenlik hizmetleri grubu

7. Satın alma, kiralama, el koyma ve dağıtım hizmetleri grubu 8. Tarım hizmetleri grubu

9. Elektrik, su ve kanalizasyon hizmetleri grubu.

Yönetmelik hizmet gruplarına bağlı olarak 23 servis kurulmasını öngörülmekte ve bu servislerin de hangi kuruluşlardan oluşturulacağı görevlerinin neler olduğunu bu görevlere hazır olabilmek için yapılacak planlarda dikkat edilmesi gereken konuları, oldukça detaylı bir şekilde anlatmaktadır. Đlçe Acil Yardım Teşkilatı ildeki düzenlemeye paralel olarak ilçe kurtarma ve yardım komitesiyle hizmet gruplarıyla servislerden oluşur. Komite il kurtarma ve yardım komitesinin görevleri ile çalışma esasları dikkate alınarak, kaymakamlıkça tespit edilerek ilçe afet planlarında belirtilen çalışma esasına göre görevlerini yerine getirir. Đlçe acil yardım hizmet grup ve servislerinin oluşturulmasında ilçede mevcut resmi ve özel kuruluşların güç ve kaynakları dikkate alınır. Kaymakamlar, ilçe acil yardım hizmetleri grup ve servislerini, il acil yardım grup ve servislerine paralel olarak oluşturabilecekleri gibi ilçenin özelliklerine ve imkanlarına göre grup ve servislerde birleştirme yaparak veya bunlardan bir kısmını oluşturmayarak grup ve servis sayısında azaltma yapabilirler. Yönetmeliğin ülke şartlarından yola çıkarak getirdiği bu tür esnek yaklaşımlar çağdaş afet yönetimi anlayışına son derece uygundur.

4.2.2.2. Đlçe Afet Yönetim Merkezi

Đlçe afet düzenlemesi; her ilçede, ilçe başkanının merkez başkanı olarak hizmet vereceği kalıcı bir ilçe afet yönetim merkezi kurulmasını gerektirmektedir.

Đlçelerde, kaymakamların başkanlığında • Belediye Başkanı,

• Đlçe Jandarma Bölük Komutanı, • Emniyet Amiri/Başkomiseri, • Đlçe Savunma Müdürü/Memuru, • Mal Müdürü,

• Đlçe Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürü, • Bayındırlık ve Đskan Müdürlüğü temsilcisi,

• Đlçedeki sağlık kuruluşlarından kaymakamlarca belirlenen birinin amiri, • Kızılay Başkanı,

• Garnizon Komutanı veya mahallinin en büyük askeri birlik temsilcilerinden oluşan “Đlçe Kurtarma ve Yardım Komitesi” kurulur.

Đçişleri Bakanlığı ve Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nın ayrı Tüzük ve Yönetmeliklerle teşkil ettiği bu servis ve ekiplerin kurtarma ve ilk yardım faaliyetlerinde istenilen randımanı verememesi üzerine, Đçişleri Bakanlığı 97/13 No’ lu Genelge ile servis ve ekipler arasında koordineyi sağlayacak üçüncü bir teşkilatlanmaya gitmiştir. Đl ve ilçelerde Acil Yardım ve Kurtarma Ekiplerini kurmuştur. Bütün bu teşkillerin il/ilçede yönetilmesi ve kullanılma sorumluluğu ise mevcut mevzuat ve genelgelere göre il/ilçe mülki amirlerine verilmiştir (Gülkan, Balamir ve Yakut, 2003). Đlçe afet yönetim merkezlerinin gerçek durumları ilçeden ilçeye değişiklik göstermektedir.

4.2.3. Belediyelerin Temel Görevleri ve Mülki Amirlerle (Vali- Kaymakam)