Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısı ile Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Yasada afetler ile ilgili afet öncesi ve sonrası yapılması gerekli işlerin önemli bir kısmından ve bu işlerin koordinasyonundan Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı sorumlu tutulmaktadır. Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nın afet anındaki görevleri şunlardır; Gerektiğinde Afet Merkez Koordinasyon Kurulunu göreve çağırmak, afet bölgelerine acil yardım ödeneği göndermek, afetzedelere nakdi yardımda bulunmak ve yurtiçi yurtdışı bağışlarda koordineyi sağlamak bunun yanında ön hasar tespitlerine yardımcı olmak, afetzedelere geçici iskan olanakları sağlamak, afetlerden etkilenebilecek bölgeleri belirlemek, halkın uyarılmasını

sağlamak gerekli önlemleri ilgili kuruluşlar ile işbirliği yaparak almak plan ve eğitim programları hazırlamak.

Bayındırlık Bakanlığının afete ilişkin diğer görevleri ise şunlardır;

• Afete uğrayan yerleşim yerlerinin büyüklüğü o yerin tamamında veya bir kesiminde yıkılan, oturulamaz hale gelen bina sayısı, zarar gören yapı ve tesislerin genel hayata etki derecesi, zararın kamu oyundaki tepkisi, normal hayat düzenindeki aksamalar ve benzeri hususlar göz önünde tutularak afetlerin genel hayata etkisine ilişkin temel kurallar; Đçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın görüşleri alınarak Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nca hazırlanan bir yönetmelikle belirlenmektedir.

• Deprem, yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ ve benzeri afetlerden meydana gelme olasılığı durumunda zararın o yerin genel hayatına etkili olup olmadığına, yönetmelik esasları gereğince, Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nca karar verilmektedir.

• Deprem, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilir bölgeler, Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nca saptanır. Bu yerleşim yerinde alınacak önleyici önlemler Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’nca alınır. Bu işlere ilişkin ödenek, bu önlemleri almakla görevli bakanlıkça karşılanmaktadır.

• Đlan edilen afet bölgelerinde yeniden yapılacak, değiştirilecek, büyütülecek veya esaslı tamir görecek resmi ve özel bütün yapıların tabi olacağı teknik şartlar, Bayındırlık ve Đskan Bakanlığınca hazırlanan bir yönetmelikle saptanmaktadır.

Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı’na afet ile ilgili verilen görevlerin yapılabilmesi amacıyla teşkilat yapısında da Afet Đşleri Genel Müdürlüğü’nün oluşturulmuş olduğu, bunun yanı sıra özellikle afet öncesi afete dayanıklı yerleşmeler ve güvenlikli yapılar oluşturabilmesi açısından Yapı Đşleri Genel Müdürlüğü’ne ve Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü’ne görevler verilmiş olduğu görülmektedir.

Afet Đşleri Genel Müdürlüğü (RG, 14.12.1983 gün ve 18251 sayı). Bakanlık dahilinde, afet yönetiminden sorumlu olan kuruluş, Afet Đşleri Genel Müdürlüğü’dür. Müdürlükte, Deprem Araştırma Birimi, deprem araştırmalarına odaklanmış üç alt birime sahiptir.

• Deprem Mühendislik Bölümü, depreme dayanıklı yapıların inşa edilmesi için gerekli önlemlerin sağlanmasından ve depremde zarar gören yapıların rehabilitasyonu için temel ilkeler geliştirmesinden sorumludur.

• Sisimoloji Bölümü, Ulusal Sismik Gözlem Ağı’nın kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesinden; deprem tahminlerinde yardımcı olması ve artçı faaliyetlerin incelenmesi amacıyla mikro sismik faaliyetlerin izlenmesinden sorumludur.

• Laboratuar Bölümü, uluslararası ortak projeler yürütmekle görevlidir ve bütün ülke için deprem ve diğer bilgileri kapsayan bir CBS’nin kurulması ve güncellenmesinden sorumludur. Ayrıca, bütün ülkeyi kapsayan güçlü hareket kayıt istasyonları kurar ve işletir.

Afet Đşleri Genel Müdürlüğü afet öncesinde, afet sırasında ve afet sonrasında olmak üzere üç başlık altında toplanabilecek görevler üstlenmiştir. Bu kapsamda genel müdürlük, afete uğrayabilecek bölgelerde can ve mal kayıplarının azaltılması için gerekli tedbir ve esasların ilgili bakanlık ve kamu kuruluşları ile belirlenerek, uygulanması, özellikle deprem zararlarının azaltılması konusunda gerekli araştırmaların yürütülmesi, afete uğrayan bölgelerde geçici yerleşme ve barınmayı sağlayıcı tedbirler alınması, uygulanması ve bu konuda ilgili bakanlıklar ve kamu kuruluşlarıyla koordinasyon ve işbirliğinin sağlanması, afet olduğunda acil yardım uygulaması ve koordinasyonun sağlanması ile yükümlüdür.

Afet işleri genel müdürlüğün görevleri; afet olduğunda acil yardım uygulaması ve koordinasyonunu yapmak. Afete uğramış bölgelerde süratle geçici yerleşme ve barınmayı sağlayıcı kısa ve uzun süreli tedbirlerin alınmasını uygulamak ve uygulatmak, bu bölgelere götürülmesi uygun görülen hizmetleri yapmak, ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordinasyon ve işbirligi sağlamak. Tabii afete uğrayabilecek yerleri bölgeleri tespit etmek, afetlerin

önlenmesi için gerekli tedbirleri almak. Afete uğrayabilecek bölgelerde afetlerden en az can ve mal kaybı ile kurtulmayı sağlayacak tedbir ve esasları ilgili bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içinde belirleyip uygulamasını sağlamak. Afet haberlerinin alınmasından sonra bölgeye ihtiyaca göre acil yardım ödeneği göndermek. Afetler merkez koordinasyon kurulunu göreve çağırmak, yapılacak ön hasar tespitine yardımcı olmak. Kızılay’ca sağlanacak çadırlı geçici iskan dışında, prefabrike ile kiralama veya resmi kuruluşlardan bina tahsisi yaptırmak suretiyle afet bölgesi içinde ve dışında geçici iskanı sağlamak.

Ayrıca afet nedeniyle yapılacak yurt içi ve yurt dışı bağışlar için ilgili bankalarda hesap açtırır ve bu konuda gerekli koordineyi sağlamak. Özel ve resmi binaların hasar tespitlerini yaptırmak, bu tespit sonuçlarını ilgili kuruluşlara duyurmaktır. Hasar tespit sonuçlarına göre can ve mal kaybına neden olabilecek yıktırılması gereken binalara raporları düzenlemek ve ilgili kuruluşlara bildirmek. Afet nedeniyle bölgedeki belediyelerin içme suyu, elektrik ve kanalizasyon tesislerinde meydana gelen hasar tespitini yapmak, onarıma yardımcı olmak.

Yapı Đşleri Genel Müdürlüğü (RG, 14.12.1983 gün ve 18251 sayı). Afete uğramış bölgelerde süratle geçici yerleşme ve barınmayı sağlayıcı kısa ve uzun süreli tedbirleri alıp uygulamak, bu bölgelere götürülmesi uygun görülen hizmetler için gerekenleri yapmak, ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordinasyon ve işbirliği sağlamak, afete uğramış ve uğraması muhtemel yerlerin imar ve geçici yerleşmeleriyle ilgili hazırlık, her türlü plan, proje, uygulama, yönetim ve denetim işlerini sağlamak ve yaptırmak, tabii afete uğrayabilecek bölgeleri tespit etmek, afetlerin önlenmesi için gerekli tedbirleri almak, afete uğrayabilecek bölgelerde afetlerden en az can ve mal kaybı ile kurtulmayı sağlayacak tedbir ve esasları ilgili bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içinde belirleyip uygulanmasını sağlamak görevleri arasındadır.

Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü (RG, 14.12.1983 gün ve 18251 sayı). Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün kararname ile belirtilen görevleri, karmaşık bir yapı göstermektedir. Genel Müdürlük bir yandan

diğer Genel Müdürlüklerin uygulamaya yönelik faaliyetlerini kolaylaştırıcı ve etkinleştirici araştırma ve çalışmalar yapmanın yanında, imar planları ve altyapı yapımına ilişkin standartları geliştirmek, sığınaklarla ilgili esasları belirlemek ve bunların imar planlarına konulmasını sağlamak ile görevlendirilmiştir. Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün başlıca görevleri şunlardır:

• Kamu konutları ve afetle ilgili daimi iskana ait genel bütçeye dahil kuruluşlarca yaptırılacak her türlü yapıların ve konutların etüt, proje ve keşiflerini yapmak veya yaptırmak, onaylamak veya onaylanmasını sağlamak, inşaatını, bakım ve küçük onarım dışında esaslı büyük onarımları yapmak veya yaptırmak, proje standartlarını tespit etmek, uygulama konusunda gerekli tedbirleri almak, gerçekleşmeyi izlemek, denetlemek, gerektiğinde teknik yardımlarda bulunmak, afetle ilgili daimi iskan yerleşmelerinde imar planlarını ve alt yapı tesisleri planlarını ve bunlara ait etüt, harita, proje ve keşifleri yapmak ve yaptırmak, resen onaylamak veya onaylanmasını sağlamak, inşaat işlerini yapmak veya yaptırmak görevleri,

• Ülkenin farklı yöre, şart ve özellikleri dikkate alınarak, inşaat malzemeleri ile sistemleri ve teknolojilerine ilişkin tespitler ve araştırmalar yapmak ve yaptırmak, yapılarda enerji tasarrufunu sağlayıcı ve maliyeti düşürücü tedbirler üzerinde çalışmak, sonuçlarının mevzuatta yer almasını ve uygulamaya konulmasını sağlamak ve istendiğinde yapı malzemesi sanayi tesislerinin projeleri hakkında ilgili kuruluşlara görüş vermek,

• Deprem zararlarının azaltılması konusunda araştırmalar yapmak, depremleri ve etkilerini incelemek, elde edilen sonuçlara göre Türkiye’nin deprem durumunu gösteren yayınları ve haritaları hazırlamak, geliştirmek, deprem bölgelerinde inşa edilecek yapılarla ilgili tedbirleri, inşaat tekniklerini ve bu yapıların projelendirme esaslarını belirlemek,

• Türkiye`de kurulu bulunan deprem kayıt şebekesi ve kuvvetli yer hareketi kayıt şebekelerinin ülke ihtiyacına cevap verecek şekilde geliştirilmesini sağlamak,

mevcut şebekelerin bakım ve onarımı ile bu şebekelerde kullanılan cihazların geliştirilmesi, yaptırılması için çalışmalar yapmak ve yaptırmak,

• Çeşitli özellik ve ölçekteki imar planlarının ve şehir alt yapı tesislerinin projeye esas standartlarını hazırlamak,

• Sivil savunma bakımından çeşitli harp silahı ve vasıtalarının tesislerine karşı hangi yer, tesis ve binalarda ne tip ve nitelikte sığınak yapılacağına ilişkin esasları tespit etmek ve bu esasların belediye imar planlarına konulmasını sağlamak ve uygulamanın takibini yaptırmak, olarak belirtilmiştir.