• Sonuç bulunamadı

1956 yılında çıkanlan bir özel yasa ite Tokyo merkezinden yaklaşık 100—125 km uzaklıkta, üç ilin tümü ile dört ilin bazı bölümlerini içine alan enginkentde

Belgede YÖNETİMLERARASI İLİŞKİLER (sayfa 46-50)

plan-lama yapmak üzere ulusal bir örgüt kurulmuştur. Anılan örgütün mevcut yönetimlerin işbirfiği ile bölgesel planlama yapması öngörülmüş ise de yetkilerinin ve parasal kay-nakların sınırlı olması nedeniyle uygulama istenilen düzeyde olamamıştır. (Hail, 1977:

232-233).

başka bir üyeyi yardımcı atar. Meclisler üyelerine hiçbir ad altında ödeme yapılamaz-ken, başkan ve yardımcılara büro giderlerini karşılayacak düşeyde olmak koşuluyla ödeme yapılabilir (Local Government Act 1972. Schedule 2, Sections 2 - 4 ) .

Yasalar örgütlenme ve özellikle görevli ataması açısından yönetimleri çok ser-best bırakmıştır. Sözgelişi, Londra Yönetim Yasası gerekli her tür görevliyi atama, hükümet ilkeleri içinde kalmak koşuluyla, ücretleri belirleme ve işlerine son verme konusunda Anakent Yönetimini tâm yetkili saymış ve yalnız iki görevli için kısıtla-yıcı hüküm koymuştur. Yönetim ehliyetli kişiler arasından bir genel yazman (town.

derk) ve bir sayman (treasurer) atamak zorundadır. Bu iki görev tek kişide birleşe-meyeceği gibi, çıkar ilişkisi olan kişiler de. bu görevlere getirilemez. Ayrıca genel yaz-man ve sayyaz-man arasında ast üst ilişkisi bulunamaz (Schedule 2, Section 12).

Görevlerin Bölüşümü

Listede ayrıntıları görüldüğü üzere 1963 tarihli Yasa ile Anakent Yönetimine tüm alam ilgilendiren genel planlama, anayollar, trafik gibi stratejik görevler verilir-ken, borough yönetimlerine ise daha yerel nitelikli, dar kapsamlı hizmetler yüklenil-miş tir.

Ayrıntılara girmeksizin, önemli gördüğümüz kimi ortak görevlere değinmekte yarar var.

Planlama: Londra Anakent Yönetimi, asıl yetkili planlama örgütü olarak, tüm alanı kapsayan Londra Anakent Gelişim Planı (Greater London Development Plan) yapmak ve bu plan doğrultusunda uygulama ve denetimle yetkilidir. Borough yöne-timleri ise stratejik plan çerçevesinde yerel planlar hazırlarlar.

Yol Yapımı: Anakent anayolların yapımı, bakımı ve ışıklandırılmasına ek ola-rak, Londra özel Yönetimine ait olanlar dışında, Taymis nehri üzerindeki köprülerin yapım ve bakım işlerinden sorumludur. Boroughlar ise ikincil yolların yapım ve bakı-mını üstlenmişlerdir.

1969 yılında yapılan bir düzenleme ile metro, otobüs otopark dahil toplu ta-şınla ilgili tüm konularda Anakent tam yetkili olmuştur.

Î: Geleneksel olarak İngiliz yerel yönetimlerinin en temel işlevlerinden biri olan konut, özellikle 1974 yılında su temin ve dağıtımının merkezi nitelikli böl-gesel kuruluşlara geçmesinden sonra, çoğu yereL' yönetimler için en önemli görev olmuştur. Bu yargı hem Londra ve hem de başka yerlerdeki alt düzey yerel birim-ler (Londra'da borough, diğer yerbirim-lerde district denilmektedir) için oldukça geçer-da, yalnız bu örgütlerin protokoldeki temsilciliklerini yaparlar. 1—9 Nisan 1978 tarihleri ara-sında Londra Anakent ve borough yönetimlerinde yaptığımız incelemeler sıraara-sında "chalrman"

İle "mayor" arasında, ad dışında, hiçbir pratik fark olmadığını kendilerinden öğrendik. Zaman zaman görülen "belediye başkanı" biçimindeki çeviriler çok yanıltıcıdır. Bizdeki yürütme organı İle karıştırılmasına yol açmaktadır. Bütün bunlara karsın, bu "başkanlıklar" ilginç protokol giysileri, meclisler üzerindeki ağırlıkları gibi nedenlerle yine de onurlu, önemli ve çekici gö-revlerdir.

Ulaşım: Dünyanın en hareketli kentlerinden biri olan Tokyo'da hergün 22 milyon kişinin taşınması gerekmektedir. Tahminlere göre, Tokyo içkentlerine 40 kmJik bir çevreden çalışmak üzere hergün gelenlerin sayısı 2 milyondur (Hail, 1977:

299). Bu tüm çalışanların %40'ının çevrede yaşadığını göstermektedir.

Toplu taşın, doğrudan yöneticiye bağlı bir işletme olan Anakent Ulaşım örgü-tünce gerçekleştirilmektedir. Harcamalarının hizmet karşılıklarından sağlanması asıl ilkedir. Anakent Ulaşım örgütü tramvay, yeraltı trenleri ve otobüsler çalıştırmaktadır.

Ayrıca ulusal demiryolları, Teito Hızlı Ulaşım Yönetimi, özel demiryolları gibi örgütler ile taksi ve otobüs ortaklıkları da kitle ulaşımında görev yapmaktadırlar.

Anakentteki 153. kmJik metro hatanın 40 km.si Anakent Ulaşım örgütü, geri kalanı ile Teito Hızlı Ulaşım Yönetimi tarafından çalıştırılmaktadır. Toplam metro uzunluğunun 320 km .ye erişebilmesi için her iki örgüt de yatırım yapmaktadır (TMG, 1975:117).

Ulaşımla ilgili sorunlardan biri de otomobil trafiği için yolların yetersiz oluşu-dur. Yollara ayrılan alan Vaşington'da %43, New York'da %35, Paris'te %26, Londra'-da %23 iken Tokyo'Londra'-da sadece %6,3 tür (Hail, 1977: 231). Bu nedenle, Anakent Yöne-timine kayıtlı yaklaşık üç milyon ve yılda %71ik bir artış gösteren araçlar için toplam 22 bin km. yol çok dar ve yetersiz kalmaktadır.

Toplumsal İçerikli Hizmetler: Bu tür programlar Tokyo Anakent Yönetimi için özel önem taşır. Fiziksel ve ruhsal açıdan sakatların olduğu gibi, çocuk ve yaşlı-lann korunup bakılması bu tür hizmetler arasındadır.

Anakentteki 117 bin sakat ile 17 bin ruhsal açıdan dengesiz olmak üzere, top-lam 134 bin kişinin 5 bini doğrudan Yönetimin kurduğu örgütlerde, diğerleri ise yine yönetimin akçalı yardımı ile evlerinde bakılmaktadır (TMG, 1975:142).

Anakent Yönetimi, 1969 yılında başlattığı bir uygulama ile belirli gelir düze-yinin altındaki ailelere, zorunlu eğitimi bitirene kadar çocuk başına 4 bin yen, her sakat çocuk için 5 bin yen, ebeveynlerinden biri olmayan her çocuk için ise 3 bin yen aylık ödemektedir (TMG, 1975:145).

Yönetim, çocukların gündüz bakımı için açılmış bulunan özel kreşlere para-sal ve başka tür yardımlar sağladığı gibi, uzman bakıcıların yetiştirilmesi için dört okul kurmuş bulunmaktadır. Ayrıca korunmaya muhtaç çocukların bakımını yapan çok sayıda kurumu vardır.

Yaşlıların sağlık hizmetleri Yönetimee üstlenilmiş olduğu gibi, bunlar için özel bakımevleri kurulmuştur.

Belirli gelir düzeyinin altında kalan aileler (1973'de 66 bin) Anakent Yöneti-minin akçalı yardımlarından yararlanmaktadırlar (TMG, 1975:150).

Eğitim: Anakentin ve alt yerel yönetimlerin ana görevlerinden olan eğitim, yönetimlerden bağımsız olarak, özel eğitim kurullarınca yerine getirilir. Beşer üyeden

]

oluşan eğitim kurulları yöneticilerin önerileri üzerine meclislerce atanır.

Zorunlu olan 9 yıllık temel eğitim okullarının hemen tümü yerel yönetimlerin-dir. Ayrıca tüm liselerin % 40'ı Anakent Yönetimininyönetimlerin-dir. Anakentin teknik eğitim veren iki yüksek okulu, üç önlisans okulu, bir üniversitesi ve özel eğitim veren çok sayıda kurumu vardır. Eğitim Kurulunca yönetilen bu okullara ek olarak, doğrudan yöneticiye bağlı olarak halk ve yığın eğitimi yapan, 600 kadar anakent eğitim kuru-mu yetişkinlere eğitsel hizmet sunmaktadır (TMG, 1975:154—155).

Eğitim örgütünün başında, Eğitim Kuruluna bağlı olarak çalışan uzman uğ-raşmanlar vardır. Anakent eğitim müdürü, Eğitim Bakanlığının onayı üe, Anakent Eğitim Kurulu tarafından atanır. Alt yerel birimlerin eğitim müdürleri ise, Anakent Eğitim Kurulunun onayı üe yerel eğitim kurulları tarafından atanır.

Su ve Kanalizasyon: İçme ve kullanma suyu temini bir anakent işletmesi olan 'Su örgütü (The Bureau of Waterworks) tarafından yerine getirilir. Bu örgüt 23 içkentle Tama bölgesindeki 26 kent ve iki kasabaya su temin etmektedir.

1967 yılında içkentlerdeki konutların %90'ına kesintili de olsa su verilebilir-ken, çevre kentlerin konutlarının sadece %64'ü bu olanağa sahipti (Hail, 1975: 228).

Yeni barajlar yapılmasına ve şebekeler kurulmasına karşın su Tokyo'daki en temel sorunlardan biri olma özelliğini korumaktadır.

23 içkentin kanalizasyon hizmeti anakente bağlı bir işletme olan Kanalizasyon örgütü (Tbe Bureau of Sewage) tarafından yapılır (TMG, 1975: 194). Anakentin diğer yörelerinde bu hizmet ilgili yerel yönetimlerce yerine getirilir. îçkentteki yapı-ların ise sadece %52'si kanalizasyona sahiptir (Hail, 1977: 228). Endüstriyel ve insan artıklarının denize dökülmesi ciddi çevresel sorunlar doğurmaktadır.

Anakent Yönetimi kanalizasyon sorununa yönelik olarak büyük yatırımlar yapmakta ve 6.800 km. olan kanalizasyon şebekesini 1 1 2 0 0 km. ye çıkararak içkent-lerin yapılarının %80 ini kanalizasyona kavuşturmayı planlamış bulunmaktadır (TMG, 1975:194).

Esenlik: Anakent polis hizmeti, üyeleri anakent meclisinin onayı ile yönetici tarafından atanan beş kişilik Anakent Kamu Güvenlik Kurulu (The Metropolitan Public Safety Commission) eliyle yönetilir. Kurul üyeleri, göreve gelmelerinden önceki beş yıl içinde polis görevi yapmamış kişiler arasından, yönetici tarafından üç yıl için seçi-lirler. Polis örgütünün başındaki müdür ise başbakanın onayı ile Ulusal Kamu Güven-lik Kurulu tarafından atanır. Polis müdürü ve bağlı örgütü anılan Anakent Kurulunun denetimi altında işlev yapar.

Tüm anakenti sekiz bölgeye ayırarak örgütlenmesini yapmış olan polis örgü-tündeki görevli sayısı 43.412 dir (TMG, 1 9 7 5 : 1 9 9 ) .

Anakent İtfaiye örgütü de benzer bir yapıdadır ve 16J500 görevli kullanmak-tadır.

37

Burada kısaca değinilen bazı hizmetlerden de anlaşılacağı üzere, Tokyo Ana-kent Yönetimi yetkiler açısından oldukça güçlü bir kuruluştur. Ancak, Tokyo'nun gösterdiği ekonomik gelişim, anakente umulanın çok üstünde nüfus çekmektedir.

Hızlı nüfus artışı ise varolan yönetsel yapının üstesinden gelemediği sorunlar doğur-maktadır. Sorunların temelinde ise yetersiz alt-yapı ve arsa yatdoğur-maktadır. Yetkiler ve örgütsel açıdan güçlü olan anakent, alan kullanımı ve denetiminde yetersiz kalmaktadır.

Kentsel toprakların kamu denetiminde olmaması, Anakent Yönetiminin özlenen

dü-zeyde hlizmet Biınannmn»sıiyn temel nedenlerinden biri olarak görünmektedir.

Belgede YÖNETİMLERARASI İLİŞKİLER (sayfa 46-50)