III. TARTIŞMALARIN ODAĞINDAKİ KURUM: TRT
I.12 MART ASKERÎ MÜDAHALESİ
4. TRT’de Yeniden Yapılanma
Komisyonu’nda da tartışılır. Komisyon, yayın, haber alma ve teknik hizmetlerde çalışan personel ile diğer personelin aynı düzeyde tazminat almasının adil olmayacağını belirtir. Buna rağmen, Genel Kurul, Millet Meclisi 58 nolu TRT Geçici Komisyonunun önerdiği biçimiyle maddeyi kabul eder.318
birimlerin, yeni düzenlemede, doğrudan Genel Müdür’e bağlandığı görülmektedir.
Örneğin, daha önce İdarî Yardımcılık bünyesinde yer alan Satın Alma Komisyonu, Genel Müdürlük Satın Alma Komisyonu adıyla, Genel Müdür’e bağlanır. Program Yardımcılığı bünyesindeki Haber Merkezi’nin de, 1972 düzenlemesinde, Haber Dairesi adıyla, doğrudan Genel Müdür’e bağlandığı görülür. Aynı şekilde, Teknik Yardımcılığa bağlı Televizyon Dairesi de, yeni düzenlemede, Genel Müdür’e doğrudan bağlı birimler arasındadır. 1966 tarihli yapılanmada görülmeyen, ancak 1972 düzenlemesinde yer alan ve Genel Müdür’e doğrudan bağlı olan birimlerden biri de Radyolar Koordinasyon Müdürlüğü’dür. Bu müdürlüğün görevleri, radyolardan gelen yazılardan Genel Müdür’e sunulması gerekenleri belirlemek, Yardımcılık veya ilgili dairelere göndermek, radyolardan gelen evrakı ve sonucunu izlemek, radyoların ihtiyaçlarını, ilgili ünitelerle koordinasyon sağlayarak, en kısa zamanda sonuçlandırmak ve Genel müdür’ün vereceği diğer görevleri yapmak şeklinde belirtilir.319
Önceki yıllarda teşkilat şeması içinde görülmeyen Yurtdışı Yayınlar Dairesi Başkanlığı da, yeni yapılanma içinde Genel Müdür’e bağlanır. Türkiye radyolarında düzenli olarak 28 Ekim 1938 tarihinde 20 kW'lık verici ile başlayan dış yayın hizmeti, önceleri Kısa Dalga Ankara Radyosu adıyla gerçekleştirilmiş, 1963 yılı Ocak ayından itibaren de Türkiye'nin Sesi adı altında yayınlanır. Temelde, çeşitli iç ve dış konularda, Türkiye’nin görüşlerini yansıtmak ve Türkiye’yi yurt dışında tanıtıcı yayınlar yapmakla görevli Türkiye’nin Sesi Radyosu, 1972 yapılanmasıyla, Dış Yayınlar Dairesi Başkanlığı’nın sorumluluğunda yayınlarını sürdürecektir.320
Radyo müdürlükleri, yine doğrudan Genel Müdür’e bağlıdır. Ancak önceki düzenlemede, Ankara, İstanbul ve İzmir Radyoları yanında, İl Radyoları yer alırken, 1972 düzenlemesinde, İl Radyolarının yerini, Erzurum, Diyarbakır, Çukurova ve Antalya Bölge Radyoları Müdürlüklerinin aldığı görülür.321
Kuruluş ve Görev yönetmeliğine göre, Ankara, İstanbul ve İzmir Radyoları benzer biçimde örgütlenmişlerdir. Bölge radyoları olan Erzurum, Diyarbakır, Çukurova ve Antalya Radyolarıyla, Gaziantep, Kars, Trabzon ve Van İl Radyoları Müdürlüklerinin örgütlenme biçimi ise farklılık gösterir.
319 1972 Kuruluş ve Görev Yönetmeliği, s.44
320 www. trt. net. tr/voiceofturkey
321 YAZICI: A.g.e, s.52
Ankara Radyosu, TRT’nin Merkez Radyosu’ dur. Bu radyonun görevleri, Kuruluş ve Görev Yönetmeliği’nde şöyle sıralanır:∗
1-Radyo hizmetlerini mevzuat ve genel müdürlük emirleri çerçevesinde verimli, ahenkli, sürekli ve disiplinli olarak yürütmek,
2- Genel Program Planlamasına uygun olarak, program tekliflerini hazırlamak ve bu tekliflerden, Genel Müdürlükçe kabul edilenlerinin programlarını zamanında hazırlatıp, yayınını sağlamak,
3- Hazırlanması Radyo yapım ve yayın dairesine verilen ve metinleri bu Dairece hazırlanan program prodüksiyonlarından kendisine verilenleri yapmak,
4-Söz ve müzik programlarının düzenli akışını sağlamak, bütün program hizmetleri işlerinin düzgün bir şekilde yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak, önerilerde bulunmak,
5-Kendisine bağlı üniteler arasında işbölümünü yapmak ve koordinasyonu sağlamak, personelin hizmet içi verimliliğini sağlamak için gerekli tedbirleri almak, önerilerde bulunmak,
6-Millî Güvenlik hizmetleri ile diğer Güvenlik hizmetlerini Kanun ve Yönetmeliklere uygun olarak düzenli bir şekilde yürütmek ve gözetmek.
(Yönetmelik, madde:256)
Ankara Radyosu Müdürlüğüne bağlı üniteler, Büro ve Program, Teknik, İdarî İşler, Muhasebe ve Savunma ve Koruma Müdürlüğü’dür. ∗∗
Program Müdürlüğü, Kurum yetkili makamlarınca yapımı karar altına alınan programları bağlı şubelere hazırlatmak, yayınlatmak, program ve yayın estetiğini ve akışını düzenlemekle görevlidir. Programların yayın gün ve saatlerini belirlemek, merkez ve radyo içi denetim raporlarını incelemek, sonucu izlemek, denetim raporlarına göre tedbir almak da Program Müdürlüğü’nün görevidir. Şubelerden gelen program önerileri, bu müdürlükte değerlendirilerek, Genel Müdürlüğe sunulur.
Program Müdürlüğü, yayınlanacak programların, merkez denetimine gönderilmeden
∗ Bu görevler, İstanbul, İzmir Radyoları ile Erzurum, Diyarbakır, Çukurova ve Antalya Bölge Radyoları için de geçerlidir. Bu radyolar ek olarak, Haber dairesi ile işbirliği yaparak, haber personelinin çalışma düzenini sağlayıcı tedbirleri almak, Haber dairesinin görevi içine giren hizmetlerin yayınını sağlamak, Haber şubesinin idarî işlerini yürütmekle de yükümlüdürler.
∗∗ 1972 tarihli Kuruluş ve Görev Yönetmeliğine göre, İstanbul, İzmir Radyoları ile bölge radyolarında, Radyo Müdürlüklerine bağlı üniteler arasında, Haber Şubesi Müdürlüğü de bulunmaktadır.
önce şube müdürlüklerince, içerik, kalite, estetik ve yasaya uygunluk yönünden ilk denetiminin yapılmasını sağlamakla da görevlidir. Yayın Şefliği, spikerlik ve yayınla ilgili teknik raporların değerlendirmesi ve bu değerlendirme sonucu gerekli tedbirlerin alınması da Program Müdürlüğü’ne verilmiştir. (Yönetmelik, madde: 258)
Program ve yayını ile ilgili teknik hizmetleri gören Teknik Müdürlük, planlara ve talimatlara uygun olarak programların yapımı ve yayınında teknik kaliteyi, istikrarı, güvenliği, sürekliliği sağlamak ve hizmetleri sistem ve verimlilik yönünden geliştirmekle yükümlüdür. Ankara Radyosu Müdürlüğü ve Merkez Radyo stüdyolarında bulunan yapım ve yayın teçhizat ve tesisatını, Genel Müdür Teknik Yardımcılığınca tespit edilen esaslara ve talimatlara uygun olarak, kaliteli, sürekli ve teknik spesifikasyonlarına uygun çalışmasını sağlayan bakım ve onarımlarını yapar ve işletir. Teknik hizmetlerle ilgili her türlü raporları, istatistikleri hazırlamak da bu müdürlüğün görevidir.(Yönetmelik, madde: 281)
İdarî İşler Müdürlüğü, Alım Satım Yönetmeliğinin ve Genel Müdürlüğün tanıdığı yetki ve limitler içinde, sigorta ve taşıma işlemleri dâhil, her türlü alım ve ikmal işlerini, hizmet sözleşmeleri dâhil, her türlü personel işlerini, hizmet binalarının bakım, onarım, temizlik ve taşıt işlerini, Radyo’nun genel evrak işlerini ve hekimlik ve personelin sağlık işlerine ilişkin her türlü hizmeti yürütmekle görevlidir.(Yönetmelik, madde:287)
Her türlü muhasebe ve malî işler, Muhasebe Müdürlüğü’nün sorumluluğundadır. (Yönetmelik, madde: 295) Savunma ve Koruma Müdürlüğü’nün görevi ise, Ankara Radyosu sorumluluğundaki Millî Güvenlik hizmetleri ile diğer güvenlik hizmetlerini yürütmektir. (Yönetmelik, madde:296)
Tablo: 3.1- TRT’nin 1972 Yılında Yürürlüğe Giren Örgütlenme Yapısı322
TRT TEŞKİLAT ŞEMASI
GENEL MÜDÜR
YÖNETİM KURULU
Siyasi Yayınlar Hakem Kurulu Genel Danışma
Kurulu TRT Seçim Kurulu
Yön. Kur. Büro Koordinasyon Kurulu
Gen. Md. Özel Kalem Müd.
Gen. Md. İdarî veMalî
Yardımcılığı
Gen.Md.
Program Yardımcılığı
Gen.Md.
Teknik Yardımcılığı Muhasebe ve
Malî İşler D.
Alım ve İkmal İşleri D.
Personel D.
Daire Yön. Ve Bakım Md.
Program Planlama D.
Rd.Program Yap. ve Yay.D Müzik D.
Denetim Md.
Büro
Etüd Plan.ve Yat.D.
Yapı İşleri D.
Vericiler D.
Araş.İmal.ve TV Teknik D.
Tek.Dışİlşk.
Döküm. D.
Büro
Televizyon D. Radyolar Koord.
Müd. Genel Md. Satın
Alma Kom.
Genel
Sekreterlik Savunma
Sek. Teftiş Kurulu
Başk. Hukuk
Müşavirliği Haber
Dairesi Yurtdışı Yay. D.
Ankara
Rd.Müd. İstanbul Rd.
Müd.
İzmir Rd.
Müd. Erzurum
Böl.Rd.Müd. Diyarbakır
Böl.Rd.Müd. Çukurova Böl.
Rd.Müd.
Antalya Böl.Rd.
Müd.
322 YAZICI: A.g.e, s. 52
ANKARA RADYOSU MÜDÜRLÜĞÜ
Program Müdürlüğü Teknik Müdürlük İdari İşler müdürlüğü Muhasebe Müdürlüğü Savunma ve Koruma
Müdürlüğü 1-Büro
2-Eğitim Yayınları Şb. Md.
-Büro
-Yetişkinler Eğitimi Servisi -Köy Yayınları Servisi -Çocuk Yayınları Servisi -Okul Yayınları Servisi
-Araştırma ve
Değerlendirme Servisi 3-Kültür Yayınları Şb. Md.
- Bilim servisi -Güzel sanatlar Servisi -Moral servisi
4-Radyo Tiyatrosu Şb. Md.
-Metinler Servisi -Oyunlar Servisi 5-T.Halk Müz. ve Oyunları
Şb.Md.
-Program Servisi -Repertuvar Servisi -Nota ve Müzik Aletleri
Servisi
6-T.Sanat Müz.ve Modal Teksesli Müz. Şb. Md.
- Program Servisi -Repertuvar Servis - Nota ve Müzik Aletleri
Servisi
7-Çağdaş Türk Sanat Müz.ve Çoksesli Müz. Şb. Md.
- Program Bölüm Md.
- Merkez Postası Servisi - İkinci Program Servisi
1-Büro
2-Yayın İzleme Servisi 3-İşletme Şb.Md.
-Yayın servisi
-Kayıt ve montaj Servis -Röportaj ve Naklen yayın
Servisi
-Merkez Radyo Stüdyoları İşletme servisi
-Klima Servisi
4-Ölçü ve bakım Şb. Md.
-1. Ölçü Bakım Servisi -2. Ölçü Bakım servisi -3. Ölçü Bakım Servisi -4. Ölçü Bakım servisi
1- Büro ve Evrak servisi 2-Alım ve İkmal Şb. Md.
-Alım Servisi
-Depo, Ambar, Nakliye, Stok Kontrol Servisi
3-Personel Şb. Md.
-Özlük İşleri Servisi -Sözleşmeliler ve Sosyal
hizmetler Servisi - Tahakkuk Servisi
4-Daire Yönetim ve Bakım Bölüm Md
-Daire Yönetim ve Müstahdemler Servisi
-Araçlar ve Bakım Servisi -Santral
1-Büro ve Arşiv
2-Muamelât ve Kayıt Servisi 3-Ayniyat, Bütçe ve malî
Planlama Servisi
Tablo 3.2: Ankara Radyosu, 1972 Kuruluş Şeması
- Üçüncü Program Servisi - Sanat Müziği Böl. Md.
- Batı Sanat Müziği Servisi - Çağdaş T.Sanat Müz.
Servis
- Hafif ve Caz Müz. Böl.
Md.
-Nota ve Müzik Aletleri Servisi
8-Reklam Yayınları Şb.Md.
-Büro
-İnceleme Servisi -Minütaj servisi
-Tahakkuk ve Arşiv Servisi 9-Eğlence yayınları Şb.Md.
10-Yayın Yönetim Şb.Md.
-Büro
-Yayın Takip Servisi -Günlük Program Servisi 11-Transkripsiyon Şb.Md.
-Büro
-Çoğaltma Servisi -Gönderme Servisi 12-Diskotek ve Kitaplık
Şb.Md.
-Müzik Program Servisi -Söz Program Servisi - Kitaplık servisi
II. 12 MART DÖNEMİNDE RADYO YAYINCILIĞI