1- Kira taleplerinin değerlendirilmesi a) İdarece,
- Arazi kiralamak isteyenlerin doldurdukları "Tarım Arazisi Kiralama Talep Formu"ndaki imza veya mühürlerin form sahiplerine ait olup olmadığı, formlarda eksiklik bulunup bulunmadığı, gerçeğe aykırı beyan olup olmadığı,
- Daha sonra, taşınmazın bulunduğu yer muhtarlığının ve tapu müdürlüğünün formun ilgili bölümlerinde onayının olup olmadığı,
- Onaylı nüfus kayıt örneğinin teslim edilip edilmediği,
kontrol edilir ve varsa eksiklikleri tamamlanarak talep, MEOP’un ilgili modülüne kayıt edilir.
b) Kiralama talep edenlerde aşağıdaki şartların varlığı, yukarıdaki maddede bahsedilen belgelerden ve mahallinden araştırılır;
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup olmadığı,
- Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip olup olmadığı, - Çiftçi olup olmadığı,
- Aile başkanı olup olmadığı,
- En az üç yıldan beri sürekli olarak o köyde ya da beldede ikamet edip etmediği (Ancak, 5543 sayılı İskân Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre tarımsal yerleşime tabi tutulanlarda üç yıllık oturma şartı aranmaz),
- Topraksız veya yeterli toprağı olup olmadığı.
c) Yukarıda sayılan şartları taşıyan birden fazla kişi tarafından kiralama talebinde bulunulması halinde, aşağıdaki öncelik sırası göz önünde bulundurulur.
- 5543 sayılı İskân Kanununa göre tarımsal yerleştirmeye tabi tutulup çeşitli sebeplerle topraklandırılamayanlar.
- Kendisinin veya ailesi üyelerinin hiç toprağı olmayanlar.
- Yeterli toprağı olmayanlar.
- Topraksız veya yeterli toprağı olmayıp en az üç yıldan beri kiracılık, ortakçılık veya tarım işçiliği yapanlar.
ç) Kiraya vermede (c) bendinde belirtilen gruplardan, aynı grup içinde olanlar arasında öncelik sırası aşağıdaki şekilde yapılır.
- Evli ve çocuğu çok olanlar.
- Evli olup çocuğu olmayanlar.
- Evli olmayanlar.
2- Kiraya verilecek arazi miktarı
a) Bir çiftçiye kiraya verilecek arazi miktarı aşağıdaki şekilde hesaplanır.
- Kendisi ve aile üyelerinin sahibi bulunduğu arazi miktarı, tapu müdürlüğünden araştırılır.
- Varsa başkalarından kiraladıkları veya ortakçılıkla işlettikleri arazilerin miktarı mahallinde yapılan araştırma ile belirlenir.
- Yukarıdaki araştırmalar sonucu bulunan arazi miktarları toplanır.
- Hesaplanan toplam arazi, "Bir Aileye Verilebilecek Sulu ve Kuru Tarım Arazisi"
listesinde yer alan miktardan çıkarılır.
- Kiraya verilecek arazinin tespit edilen bu miktardan fazla olmamasına dikkat edilir.
b) Kiralanması talep edilen taşınmazın tamamının kiraya verilmesi durumunda; "Bir Aileye Verilebilecek Sulu ve Kuru Tarım Arazisi" listesinde belirtilen miktarın aşılması, aşan kısımda kısmi kiralama yapılması durumunda da arta kalan Hazine arazisinin verimli kullanımının mümkün olmaması halinde taşınmazın tamamı kiraya verilir.
3- Kuru arazinin Devletçe sulanabilir duruma getirilmesi
Arazi, kira süresi içinde Devletçe sulanır hale getirilirse aşağıdaki işlemler yapılır.
a) Hasat dönemi sonunda, arazinin kiralama işlemleri bu maddede belirtildiği şekilde yeniden yapılır. Ancak, eski hak sahipliği devam edenlere kiralamada öncelik tanınır.
b) Daha önce kira sözleşmesi yapılan hak sahipleriyle önceki kira sözleşmesinde kullanılan süre dikkate alınarak kalan süre için de yeni sözleşme yapılır.
c) Kiracının değişiklikten sonra, yeniden sözleşme yapmak istemeyip sözleşmenin feshini talep etmesi durumunda, fesih tarihine kadar Hazineye olan borçlarının tamamını ödeyip ödemediği araştırılarak sonucuna göre fesih talebi onaylanır.
4- Kira bedelinin tespiti
Kiraya verilecek yerlerdeki sulu ve kuru arazinin bir dönümünün yıllık kira bedeli bu Yönergenin “Değerleme İşlemleri” kısmında belirtildiği şekilde hesap edilir.
5- Kira süresi
Kira sözleşmeleri, beş yıla kadar düzenlenir.
a) Ancak, arazi üzerinde bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapılmak istenirse, bu süre on yıla kadar uzatılır.
b) Sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, mümkün olduğu hallerde, ekim ve hasat dönemleri dikkate alınarak tespit edilir.
6- İhale usulü
Tarım arazileri, yukarıdaki esaslar dahilinde hak sahipliği tespit edilenlere, bu Yönergenin “Ortak Hükümler” kısmının 23 üncü maddesine göre kiraya verilir.
7- Sözleşmenin düzenlenmesi ve devri
a) Kiraya verilecek araziye ilişkin olarak “Kira Sözleşmesi” nin yıllık kira bedelinin ödeneceği döneme ilişkin maddesi, yılı içinde ekilen ürün ve mevsimin özellikleri dikkate alınarak değiştirilmek suretiyle düzenlenir.
b) Sözleşmenin ayrıca notere onaylattırılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, kiracının sözleşmeyi imzalaması sırasında, mahalle veya köyün muhtarının veya ihtiyar heyetinden birinin bulunması ve imzanın ilgiliye ait olduğuna dair imzalarının alınması gerekir.
c) Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilen tarım arazisi sözleşmelerinin devir talepleri uygun görülmez ve durum ilgiliye yazı ile bildirilir.
8- Sözleşmeye konulacak özel hükümler
Sözleşmenin özel şartlar bölümüne, aşağıdaki şartlar ile duruma göre belirlenecek diğer şartlar ilave edilir.
a) Kiracı, ekim ile birlikte bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapabilir.
b) Aşağıdaki hususların tespiti halinde sözleşme Hazinece, hasat dönemi sonundan geçerli olmak üzere feshedilir ve durum kiracıya bildirilir.
- Kiracının, toprağının verimli şekilde işletilmesini tehlikeye sokması veya kiracının ihmali yüzünden topraktan faydalanma imkânının önemli ölçüde azalması,
- Kiracının, Devlet tarafından yapılacak tarımsal geliştirme çalışmalarını engellemesi veya yeni duruma uymaması,
- Kiraya verilen kuru tarım arazisinin, Devletçe sulanabilir duruma getirilmesi,
- Sözleşme süresi içinde kiracının ölümü üzerine, kendisi ile birlikte çalışan eşinin veya ergin çocuklarının, yazılı uyarıya rağmen altı ay içinde sözleşmenin devamını istememeleri,
- Kiracının gerçek dışı beyanda bulunduğunun tespiti.
c) Kiracı, hasat dönemi sonundan en az üç ay önce bir dilekçe ile bildirmek ve bu yıla ait kira bedeli ile varsa eski borçlarını ödeyerek hasat sonunda taşınmazı teslim edeceğini taahhüt etmek şartıyla sözleşmeyi feshedebilir.”
9- Arazi kiraya vermede eski kiracı veya kullanıcıların durumu
Topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere arazi kiraya verilirken, arazinin eski kiracısı veya kullanıcısı olması durumunda aşağıdaki şekilde işlem yapılır.
a) Kiralanması talep edilen taşınmazın varsa eski kiracı veya kullanıcısına bilgi verilerek kiralama talebinde bulunulması, aksi halde taşınmazın tahliye edileceği yazı ile bildirilir.
b) Eski kiracı veya kullanıcı tarafından kiralanmasının talep edilmesi durumunda, bu maddenin 1 inci fıkrasının (c) ve (ç) bendindeki öncelik sırasına bakılmaksızın, yine bu maddenin 1 inci fıkrasının (b) bendinde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılacak değerlendirme sonucunda hak sahipliği tespit edilirse eski kiracı veya kullanıcısı adına kiralama yapılır.
10- Genel hükümlere göre kiraya verme
Kiralama talebinde bulunanların bu maddenin 1 inci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kriterleri taşımaması veya tarım arazisinin kiraya verilebilecek miktarda olmaması halinde genel hükümlere göre kiralama işlemleri yürütülür.
Tahsisli taşınmazlardaki kiralama işlemleri MADDE 88–
1- Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanmış olan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan yerler, tasarruf eden kuruluş amirinin görüşü alınmak suretiyle, ilde defterdarın, ilçede kaymakamın onayı ile İdarece bu kısmın “Tanımlar ve Genel Hükümlere Göre Kiralama İşlemleri” bölümünde belirtildiği şekilde kiraya verilir.
2- Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazlarda, münhasıran büfe, kantin, çay ocağı gibi ticari amaçla kullanılması mümkün olan yerlerin (kamu hizmetlerine ayrılmış taşınmazın tamamını kapsamamak şartıyla) tahminî kira bedeli aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanır.
a) İlgili İdare yetkililerinden, kiralanacak yerlerin özellikleri, kaç kişiye hizmet verileceği, binanın içerisinde kaç tane büfe, kantin, çay ocağı gibi bedeli etkileyecek bilgiler yazı ile sorulur.
b) Ayrıca, mahalline gidilerek ilgili İdare yetkilisi ile beraber tespit yapılarak bedeli etkileyebilecek durumlar, “Büfe, Kantin, Çay Ocağı Gibi Yerlere Ait Tespit ve Tahmin Edilen Kira Bedeli Hesap Tutanağı”nda gösterilir ve tutanak birlikte imzalanır.
c) Tespit ve hesaplamaların gösterildiği bu tutanak, bunun dayanaklarının da gösterildiği evraklar eklenerek asıl evrak dosyasına konulur.
ç) Bu yerlerin elektrik, su, doğalgaz, ısınma tesisatı, mümkünse binanın genel tesisatından ayrılması ilgili idareden istenir ve bu giderler kira bedeline dahil edilmez.
d) Tesisatın teknik bakımdan müstakil hâle getirilmesinin mümkün olmaması ve genel bütçe ödeneklerinden karşılanması hâlinde, tahmin edilen bedelin tespit ve takdirinde elektrik, su, doğalgaz ve ısınma giderleri de ayrıca belirlenerek kira bedeline dahil edilir.
e) Elektrik, su, doğalgaz, ısınma gibi giderlerin belirlenmesi için teknik eleman vasıtasıyla m3, kw/h ya da ton cinsinden yaklaşık tüketim miktarları tespit edilir. Elektrik, su, doğalgaz, ısınma gibi giderlerin birim bedellerinin öğrenilmesi için ilgili belediye başkanlığı, sular idaresi, elektrik idaresi ve doğalgaz idaresine yazı yazılır. Yazılacak yazıda, atık su bedeli ile her türlü verginin de ayrıca belirtilmesi ilgili idareden istenir. Yazışmalar sonucunda elde edilen birim bedelleri ile tüketim miktarlarının çarpımı sonucu bulunacak tutar, kira bedeline ilave edilir.
f) Yukarıda yapılan araştırmalar sonucunda “Tahmin Edilen Bedel Tespit Raporu”
düzenlenir ve tahmin edilen kira bedeli belirlenir.
3- Tasarruf eden kuruluşa bir yazı ile şartname ya da sözleşmeye eklenecek özel şartların bulunup bulunmadığı sorulur. Bildirilen özel şartlardan mevzuata uygun olanlar İdarece şartname ve sözleşmenin özel şartlar bölümüne ilave edilir.
4- Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanmış olan taşınmazları tasarruf eden kuruluşlarca belirlenen yerler, gizlilik ve güvenlik gibi faktörler de dikkate alınarak kuruluşça seçilip, İdareye bildirilen kişi/kişiler arasında yapılacak ihale sonucunda uygun bedeli teklif edene kiraya verilir.
5- Eğer taşınmazı tasarruf eden kuruluşça kiracı olarak kişi/kişilerin isimleri bildirilmemiş ise bir yazı ile istenir. Tasarruf eden kuruluş tarafından yazılan yazıda, kişi/
kişilerin ismi belirtilmeyerek kira ihalesinin İdare tarafından yapılması bildirilmiş ise ihale açık teklif usulü ile yapılır.
6- Tahsisli veya kiralanmış yerlerin, yetkili İdarenin bilgisi dışında kullanılması veya kullandırılması halinde ecrimisil alınır.
Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin kiraya verilmesi
MADDE 89– Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere kiraya verilmesi işlemleri aşağıdaki şekilde yapılır.
1- Söz konusu alanların okul aile birliğince kiralanmasının talep edilmesi halinde, okulun bulunduğu yerdeki İdarece bu Yönergenin “Ortak Hükümler” kısmının 23 üncü maddesinde belirtildiği şekilde pazarlık usulüyle okul aile birliğine kiraya verilir.
2- Okul aile birlikleri ile sözleşmeler beş yıllık dönemler halinde düzenlenir
.
3- Söz konusu alanların okul aile birliğine kiraya verilmesi işlemleri sonucunda sözleşme düzenlenir ve dosyasında muhafaza edilir.
4- Söz konusu yerlerin üçüncü kişilere kiralanması işlemleri ve tahmin edilen bedelin tespiti için oluşturulan komisyonda görevlendirilmek üzere İdarece bir personel belirlenir ve bir yazı ile bildirilir.
5- Okul aile birlikleri ile üçüncü kişiler arasında düzenlenecek kira sözleşmelerinin bir örneği, okulun bulunduğu yerdeki İdareye verilir.
6- Söz konusu yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde işletilen yerin gayri safi hasılatının yüzde biri (% 1), üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde, okul aile birliğince elde edilecek kira gelirinin yüzde üçü (% 3) üçer aylık dönemler itibariyle, takip eden ayın yirmisine kadar, Hazineye arz bedeli olarak okul aile birliklerince İdareye ödenip ödenmediği kontrol edilir. Tahsil edilen bedeller MEOP’un ilgili modülüne işlenir. Ödenmemiş ise ilgili okul idaresine ödenmesi konusunda bir yazı yazılır.
7- Söz konusu yerlerin elektrik, doğalgaz, su ve ısıtma tesisatı, ayrılmasının teknik açıdan mümkün olduğu hallerde müstakil hale getirilmesi için okul idaresine bir yazı yazılır.
Ayrılmasının mümkün olmaması halinde bu giderler karşılığı olarak İdarece Yönergenin 88
inci maddesinin (e) bendinde belirtildiği şekilde tespit edilir ve yazı ile okul idaresine bildirilir.
8- Ancak okulun elektrik, doğalgaz, su ve ısıtma giderlerinin genel bütçeden karşılanmaması durumunda İdarece bu bedeller talep edilmez.
9- Sözleşme harici kullanımların tespiti halinde bu yerler için İdarece ecrimisil alınır.
10- Süresinde ödenmeyen arz bedellerine, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesi gereğince belirlenen gecikme zammı uygulanarak tahsil edilir.
11- Sözleşmenin fesih işlemleri aşağıdaki şekilde yapılır.
a) Söz konusu yerleri işleten okul aile birliği veya üçüncü kişilerin 213 sayılı Kanunda sayılan fiillerden biriyle kaçakçılık suçunu işlediğinin kesinleştiği takdirde, kira sözleşmesi hüküm alınmaya gerek kalmaksızın İdarece feshedilir.
b) Okul aile birliğinin sözleşme hükümlerine aykırı hareket ettiğinin tespiti halinde, sözleşme feshedilir ve bu yerlerin kiralama işlemleri İdarece yapılır.
12- Söz konusu alanların okul aile birliklerince, işletilmesine veya işlettirilmesine yanaşılmaması halinde bu yerler, İdarece Yönergenin 88 inci maddesinde belirtildiği şekilde kiraya verilir.
Yüksek öğretim kurumlarına tahsisli taşınmazların kiraya verilmesi
MADDE 90- 2547 sayılı Kanun gereğince, mülkiyeti Hazineye ait veya Hazine ile