Toplantıya Katılmasına İzin Verilenler ve Katılmak Zorunda Olanlar

Görevleri nedeniyle genel kurula katılmak zorunda olanlar, yönetim kurulu üyeleri, denetçiler ve komiserdir. Genel kurul toplantısına katılmasına izin verilenler ise dinleyicilerdir. Genel kurul toplantısına katılma hakkına sahip veya görevli olanların haricinde kalan kişilere dinleyici denir. Örneğin pay sahiplerinin hukuk danışmanları, basın mensupları, teknik konularda uzman olan veya toplantıyı bilimsel amaçla izlemek isteyen kişilerdir. Dinleyicilerin genel kurul toplantısına katılması ile ilgili TTK da ve Kom. Yön. her hangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak dinleyicilerin katılmasını engelleyen bir hükümde yoktur.

Dinleyicilerin genel kurul toplantısına katılması esas sözleşme ile düzenlenebilir. Esas sözleşme de bu yönde bir hüküm yoksa doktrinde dinleyicilerin genel kurul toplantısına katılma hakkının genel kurul tarafından tanınabileceği kabul edilmektedir. Ancak genel kurul

282 _{Karslıoğlu H.,age. sh. 155.}

283 _{Bilge, M.E: Genel Kurulda İnternet, sh. 229.} 284_{Bilge M.E.; Oy Vermede İnternet, sh. 361.}

kararı ile mi yoksa genel kurul başkanının kararı ile mi onay verileceği tartışmalıdır286_{. Ancak}

genel kurul kararının alınmasının zaman alması dolayısıyla pratik açıdan genel kurul başkanın toplantıdan sorumlu olması gibi sebeplerle genel kurul başkanının karar vermesi daha uygundur. Bu karara itiraz edilebilir (TTK m. 361/1). Tabi ki, genel kurul katılmaya hakkı olanlar dışındakilerin katılmasına müsaade edilmeyecek şekilde kapalı olarak da yapılabilir287. Genel kurul toplantısının sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve pay sahiplerinin iradelerinin etkilenmemesi için dinleyiciler toplantı salonunda ayrı bir yere oturtulmalı, görüşmelere müdahale eden davranışlarına izin verilmemelidir. Alınan tüm önlemlere rağmen, dinleyiciler oylamaya katılmışlarsa alınan bu karar iptal edilebilir nitelikte bir karardır288_.

Anonim ortaklık denetçilerin görevleri TTK m. 353’de ve Kom. Yön. m. 20 de sayılmıştır. Genel kurul toplantısında hazır bulunmak bu görevler arasında sayılmıştır. Denetçilerin genel kurula katılma yükümü olağan ve olağanüstü toplantı ayrımı yapılamadan hazır bulunma yükümü öngörülmüştür. Kom. Yön. göre, birden fazla denetçinin olması halinde toplantının açılabilmesi ve başlayabilmesi için en az birisinin bulunması yeterli görülmektedir. Komiser genel kurul toplantısı başlamadan önce olağan kurulda denetçilerden en az birinin bulunup bulunmadığına bakmak zorundadır. TTK m. 353/2’ ye göre denetçilerin genel kurulda bulunma zorunluluğu ana sözleşme veya genel kurul kararı ile sınırlanamaz289_.

Yönetim kurulu üyelerinin aksine denetçilerin genel kurulda bulunma yükümü yasa da açıkça düzenlenmiştir. Bunun nedeni yasada asıl bilgi verme yükümlülüğünün denetçilerde olmasıdır290_.

Yönetim kurulu üyelerinin genel kurul toplantısına katılmak zorunda olduklarına dair bir hüküm TTK’da bulunmamaktadır. Ancak buna rağmen genel kurul kararının oluşması için zorunlu olarak yapılması gereken bazı işler yönetim kuruluna verildiğinden bu işlerin yapılabilmesi için yönetim kurulunun zorunlu olarak toplantıda hazır bulunması gerekecektir291. TTK’da herhangi bir hüküm olmamasına rağmen yönetim kurulu üyelerinin toplantıya katılma yükümlülüğü açıkça Kom. Yön. m. 20 de düzenlenmiştir. Olağan genel

286 _{Ömer Teoman, “Anonim Ortaklık Genel Kurul Toplantılarına “Dinleyicilerin” Katılması” Otuz Yıl}

Ticaret Hukuku,- Tüm Makalelerim-C.I, (1971–1982), İstanbul, Beta Basım Yayım, 2000, sh. 232. (Dinleyiciler).

287 _{Teoman Ö.; Dinleyiciler, sh. 235.} 288 _{Özer I.;age.,sh. 82.}

289 _{Yiğit İ.;age.,sh. 77.}

290 _{Çeker M.:Oy Hakkı, sh. 174, Yiğit İ: age. sh. 77.}

291 _{Ömer Teoman, Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Bizzat}

Katılma Yükümü Var Mıdır?” Otuz Yıl Ticaret Hukuku,- Tüm Makalelerim-C.I, (1971–1982), İstanbul, Beta Basım Yayım, 2000, sh. 381.

kurul toplantısında en az bir yönetim kurulu üyesi hazır bulunmadıkça toplantı yapılmaz. Ancak olağanüstü toplantı bakımından yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin genel kurulda hazır bulunma zorunluluğu yönetmelikte düzenlenmemiştir292. Komiser de ilgili yönetmeliğe göre, olağan genel kurul toplantısı başlamadan önce yönetim kurulu üyelerinden en az birisinin toplantı yerinde bulunup bulunmadığını kontrol etmekle görevlidir.

Kom. Yön. m. 20/2 uyarınca, olağan genel kurul toplantılarında yönetim kurulu üyelerinden veya denetçilerden en az birisinin hazır bulunmaması halinde toplantı yapılamaz. Kom. Yön. m. 31/1, b( c )’ ye göre, komiser denetçiler ve yönetim kurulu üyerinden en az birisinin olağan genel kurul toplantı yerinde bulunmamaları halinde toplantının açılmamasına izin vermemek ve durumu tutanağa bağlayarak ilgililerle birlikte imzalamakla görevlidir. Yönetmelik bu durumda olağan toplantının açılamayacağını kabul etmektedir. Bu durumda yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumluluğuna gidilebilir.

Yeni TTK’da ki düzenlemeye bakacak olursak, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin genel kurul toplantısına katılacağının açıkça düzenlendiğini görüyoruz. Bu anlamda, Yeni TTK m. 407/2 de murahhas üyelerle en az bir yönetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısında hazır bulunmaları şarttır. Diğer yönetim kurulu üyeleri genel kurul toplantısına katılabilirler. Denetçi ve kendilerini ilgilendiren konularda işlem denetçisi genel kurulda hazır bulunur. Üyeler ve denetçiler görüş bildirebilirler. Yeni TTK m. 407/2 hükmü yenidir. Amaç pay sahiplerinin, yönetim ve denetime ilişkin sorularının cevaplanmasını sağlamaktır. Pay sahiplerinin genel kurula katılma hakları olup yükümlülükleri yokken, murahhas üyeler, en az bir yönetim kurulu üyesi ile denetçi ile gereğinde işlem denetçisi (Yeni TTK m. 400 ve 554) bakımından genel kurula katılma hem hak hem de yükümlülüktür. Ayrıca yeni kanunda yönetim kurulu üyelerinin ve denetçinin görüş açıklayabilme hakları açıkça hükme bağlanmış, bu yolla onların gereğinde kendilerini savunabilmeleri ve yaptıkları işlem ve kararları açıklayabilme olanakları yaratılmış ve böylelikle sorumluluk hukuku yönünden konumları güçlendirilmiştir293.

Yeni TTK komiserlere ilişkin farklı düzenleme öngörmüştür. Bu düzenlemeye göre şirketler ikiye ayrılır. Bir kısım şirketlerde bakanlık komiseri bulunacaktır. Bu şirketler bakanlığın tebliği ile belirlenecektir. Diğer şirketlerde de komiser bulunacaktır ancak bu komiserlerin kimler olacağı ve niteliği Adalet Bankalığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığının (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) birlikte çıkaracakları bir tebliğde gösterilecektir.

292 _{Karslıoğlu H.;age.sh. 158.}