Bir mal veya hizmeti üretmenin toplumsallaşmış bilgisine teknoloji denir (Atabek, 2001:17). Tekhne antik Yunancadan gelen zanaat, beceri gibi anlamlarda kullanılan bir kelimedir. Bu kelimenin sonuna bilgi anlamına gelen logos sonekinin eklenmesiyle oluşturulmuştur. Bir başka değişle teknoloji bir şeyi yapmanın, üretmenin ya da elde etmenin bilgisini ve becerisini ifade etmektedir (Atabek, 2001:17).
Doğan ve arkadaşlarına göre (1997:3) “belli amaçlara ulaşmak için ya da belli sorunları çözmede bilimsel ilkelerin uygulamaya konulmasıdır”.
Mısırlı’ ya göre (2003:111). “teknoloji mal ve hizmet üretiminde, insanların kullandığı her türlü yöntem ve yollarla, sahip olduğu tekniklerin tümüdür”.
Tutar ve arkadaşlarına göre (2003:118) “Teknoloji insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, ürün ve süreçlere bilginin uygulanmasıdır”.
Teknoloji kavramı zaman zaman teknik kavramı ile eşanlamlı kullanılsa da aslında söz konusu yapma, üretme bilgisinin toplumsallaşması noktalarında farklılıkları vardır. Teknik kavramı toplumsal bağlamda oluşmamakta ve kullanılmamaktadır. Bu nedenle teknik alanlarda elde edilen, geliştirilen bilgiler, teknoloji sayesinde üretim başta olmak üzere tüm toplumsal süreçlere uygulanmaktadır (Atabek, 2001: 17).
Özkan’a göre (2002:11) teknoloji “araç, alt veya herhangi bir hususi bilgiyi gerektiren eşyayı üretme, kullanım, tamir ve geliştirme ilmidir.” İnsanların daha rahat yaşamalarını sağlama mantığı ile yapılan araştırmaların sonucunda ortaya çıkar.
Gelişen teknoloji ile birlikte hayatımıza giren her yeni alet vazgeçilmez bir hale gelerek, hayatımızı yönlendirmekte, ilişkilerimizi ve zaman kullanımımızı etkilemektedir (Özkan, 2002:11).
1.2.1.Teknolojinin Amacı
Teknolojinin gelişimi için, toplumda teknoloji kültürünün geliştirilmesi, teknolojinin ortak kültür değerleri arasına alınıp tüm bireylerce benimsenmesi, sanayi sürecinin hızlanması ve nitelikli iş gücünün yetiştirilmesi için şarttır (Doğan vd., 1997:4). Aksi halde bireylerde gerekli bilgi, beceri ve tavırları geliştirmeden teknolojinin devamlılığı sağlanamaz. O halde teknoloji ile eğitim hayatının her döneminde bağlantılarının kurulması gerekir. İlköğretimde teknoloji kültürü öğrencilerde kazandırılmalı, lise döneminde uygulamalı çalışmalar yapılmalı, yükseköğretimde ise teknoloji geliştirme ve bunun sanayi sektörü ile paralel gitmesi sağlanmalıdır (Doğan vd., 1997:5).
1.2.2.Teknolojik İlerleme
Basalla’ ya göre (2004:283–284) teknolojik ilerleme kavramı altı varsayımdan oluşmaktadır. Bunlar;
1-Teknolojik buluş, değişim geçiren üründe her zaman için belirgin bir ilerlemeye yol açar;
2-Teknoloji alanındaki gelişmeler, maddi, toplumsal, kültürel ve manevi hayatlarımızın iyileşmesine doğrudan katkıda bulunurlar ve böylelikle uygarlığın büyümesine hız kazandırırlar;
3-Teknoloji alanında dolayısıyla uygarlık alanında kaydedilen ilerleme, hız, verim, güç ve buna benzer diğer nicel ölçülere başvurarak kesin olarak ölçülebilir;
4-Teknolojik değişmenin kökeni, yönü ve etkisi tamamen insan kontrolü altındadır;
5-Teknoloji doğayı fethetmiş ve onu insanlığın amaçlarına hizmet etmeye zorlamıştır;
6-Teknoloji ve uygarlık, endüstrileşmiş batılı ülkelerde en üst biçimlerine ulaşmıştır.
Özkan (2002:33) teknolojik dönemleri kronolojik olarak şöyle sıralamaktadır;
İlk Dönem; Tarihin yazının bulunmasıyla başladığı kabul edilir. Ancak bu
başlangıç hakkında kesin bir bilgi yoktur.
Yunan Medeniyeti Dönemi; ilk sistemli bilimsel çalışmaların yapıldığı
Roma-Bizans Dönemi; bilimsel ilerleme Roma döneminde yavaşlamış,
Bizans döneminde kilisenin etkisi altına girmiştir.
İslam Medeniyeti Dönemi; felsefe, matematik, tıp alanlarında eski Yunan’ın
etkisi ile başlayan ancak onu çok ileriye götüren bir dönemdir. Haçlı seferleri ile birlikte bu önemli düşünceler Avrupa’ya aktarılmış ve Rönesans öncesinde fikir alanındaki hareketliliğin ortaya çıkmasını sağlamıştır (Özkan, 2002:40).
Makine Dönemi; matbaanın kullanılmasıyla başlar 1642 yılında Blaise
Pascal’ın yaptığı toplama çıkartma yapan hesap makinesine, 1820’de C.X.Thomas çarpma ve bölmeyi de ekledi aynı yıl George Boole dijital elektroniğin temelini teşkil eden sadece 0 ve 1 sayılarını kullanan hesap tekniğini geliştirdi.
1822’de yapılan “difference engine” ve 1835’de yapılan “analitik motor” günümüzdeki dijital bilgisayarların kökenini oluşturmaktadır.
1836’da telgraf, 1876’da telefon hayatımıza girdi. 1858-1866 yılları arasında Avrupa-Amerika arasına kablo döşenmiştir (Özkan, 2002:51).
Elektrik Dönemi; bu dönem her şeyi bilen bilim adamları yerine uzmanlığın
önem kazandığı bir dönemdir. Elektrik enerjisinin iletimi üzerine çalışılmıştır. Doğru akım sistemi Edison ile alternatif akım sistemi ise Tesla ile anılmaktadır. Aynı dönemde Curie kardeşlerce nükleer fiziğin temelleri atılmıştır.
Büyük miktarlarda elektrik üretilerek günlük hayatta kullanılmaya başlanmıştır.
1944’de Harward Üniversitesinde ilk elektronik bilgisayar tamamlanmıştır. 1946 ve 1947 yıllarında çok daha büyük hacimli bilgisayar sistemleri üretilip kullanılmıştır (Özkan, 2002:61,62).
Elektronik Dönem; 1948’de W.Scokley transistör yapmıştır. İkinci dünya
savaşı ile göç eden uzmanlar sayesinde ABD, istihbarat ve haberleşme alanında önemli gelişmeler kaydetmiştir.
1952 yılında UNIVAC-I isimli ilk ticari bilgisayarın ardından, onun EDVAC isimli bellekte program tutabilen versiyonu üretilmiştir.
1960’lı yılların başlarındaki çalışmalar 1966 yılında bilgisayar ağları kavramının gelişmesini sağlamıştır. 1969 yılında DARPA laboratuarında dört bilgisayar birbirine bağlanarak İnternetin temeli atılmıştır (Özkan, 2002:64).
Enformasyon Dönem: Birçok uzmana göre enformasyon çağı Amerika’da
1992 yılında başlamıştır. Çünkü bu yıl, enformasyon çağının altyapısı olan ISDN bulunmuştur (Headrick, 2002:12).
ISDN Integrated Services Digital Network (Tümleşik Hizmetler Sayısal Ağı) teriminin kısaltmasıdır. Ses, görüntü ve veriyi normal telefon hatlarının üzerinden göndermek için programlanmış uluslararası bir iletişim standardıdır. ISDN standardı telefon hatları üzerinden 64 Kbps (saniyede 64,000 bit) veri transfer hızını destekler. Evde kullandığımız ISDN hat ile aslında iki hatta sahip olunur. Bir hattı ses iletimi için, diğer hattı veri transferi için kullanılır. ISDN, ses, veri ve görüntü için ayrı bir sistem gerektirmediği için tüm iletişim araç ve sistemlerine entegre olabilmektedir (http://www.bilisimterimleri.com/ bilgisayar_bilgisi/bilgi/17.html).
Bu dönem, herhangi bir yerde ve zamanda herhangi biriyle ilişkiye geçerek bilgilenmemizi cep telefonu, bilgisayar, internet gibi araçlarla sağlamaktadır. Günümüzde kitle iletişim araçlarına ulaşma olanakları daha kolay ve çeşitleri de çok fazladır. Yüzlerce televizyon kanalı, binlerce sanal gazete, dergiler, radyolar ve televizyonlar küreselleşen enformasyon ağları haline gelmektedir.
1.2.3.Enformasyon Sistemleri
Enformasyon bir telefon, harita, sözlük gibi düşünmek yanlış olacaktır. Enformasyon sistemli bir şekilde çalışan insanlar tarafından düzenlenip idare edilebilen bir yapı şeklinde düşünmek gerekmektedir.
Kategoriler halinde incelemek gerekirse; ilk kategori enformasyon toplama sistemidir. Gazeteler, araştırmalar, anketler ve incelemeler ya da laboratuar faaliyetleri nüfus sayımları gibi bilginin toplanmasıdır. Daha sonra toplanan enformasyona ulaşılması için ve çeşitli kıyaslamalar yapabilmek için enformasyonun adlandırılması, sınıflandırılması ile ilgili sistemler vardır. Kütüphanedeki kitapların sıralanması, sınıflandırılması gibi işlemler örnek olarak verilebilir. Üçüncü olarak çeşitli biçimlerde olan enformasyonun biçimini başka bir şekle dönüştüren ve değişik
şekilde listeleyen sergileyen sistemler bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak istatistik verilerin grafiklere dönüştürülmesi gösterilebilir. Diğer kategori enformasyonun saklanması, istenildiğinde taranması için veritabanı sistemleri bulunmaktadır. Son
kategoride enformasyonun iletimi ile ilgili sistemler bulunur. Posta hizmetleri, telgraf, telefon, elektronik posta, gibi araçlar enformasyonu iletirler. Gazete, radyo, televizyon, internet gibi araçlar da enformasyonu bir çok noktaya yayma görevini yerine getirirler (Headrick, 2002:12).
Enformasyon toplumu sürecinde bilimsel bilgi ve teknolojide yaşanan gelişmeler, daha önceki toplumsal aşamalardan farklıdır. Başta iletişim teknolojisinde ve bilimsel bilgideki ilerlemeler, bilgiye büyük güç kazandırmıştır (http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2008_cilt6/sayi_3/487-506.pdf)
Öğüt’e (2001:5-8) göre “Enformasyon çağı, bilginin temel kaynak olduğu, bilgi üretimi ve iletiminin yaygınlaştığı, bilgi çalışanlarının çoğunlukta olduğu, sürekli öğrenme ve bilgilenmenin kaçınılmaz hale geldiği yeni toplumsal ve ekonomik dönemi” temsil etmektedir. Sanayi çağından sonraki dönemdir ve bu çağı biçimlendiren öğelerin başında hızla gelişen teknoloji gelmektedir. Bilgi çağı ile değişim ivme kazanmıştır. Değişim ve hızla gelişen teknolojiye uyum sağlamak için insana, teknolojiye ve eğitime yatırım yapmak gereklidir.