Bilim ve teknolojide meydana gelen hızlı değişimler tüm sistemleri etkilemiştir. Bilgi, gelişmiş toplumlarda ekonomik gelişmenin kilit noktasıdır ve teknoloji eğitim sürecinin geliştirilmesinde önemli işlevlere sahiptir. Bilgi teknolojilerindeki bu değişim bilgi toplumunu ortaya çıkarmış ve toplum olarak bu değişimlere ayak uydurmak, eğitim kurumlarında bu teknolojileri kullanmak gibi bir zorunluluğu ortaya çıkarmıştır. Söz konusu teknolojik sistemlerin en önemlisi “en etkili iletişim ve bireysel öğrenme aracı” olarak nitelendirilen bilgisayarlardır (Uşun; 2004:35).
Eğitim alanında, öğrenci sayısının ve eğitime olan talebin artması, bireylere öğretilmesi gereken bilgi miktarının çoğalması, karmaşık hale gelmesi, bireysel fark ve yeteneklerin önem kazanması, teknolojik gelişmelerin hızla artması gibi etmenlerden dolayı eğitimde bilgisayar kullanımı zorunlu hale gelmiştir (Namlu; 1999:2; Uşun; 2004:36).
Artık eğitim ortamlarının çağdaşlaştırılması, dolayısıyla öğrencilerin derste öğrenmelerini özendirecek ezber anlayışından kurtaracak, teknolojiler ile donatılması gerekmektedir (Özsoy, 2004:91).
Bilgisayar Türkiye’de ilk defa 1960’larda kullanılmaya başlanmıştır ve bu alanda gelişmeler kaydedilmiştir. Araştırma potansiyelini artıran, çalışma sistemlerini geliştiren ve yeni tekniklerin uygulanmasını sağlayan bu gelişmeler başlangıçta plansız bir şekilde devam etmiş ve çeşitli bilgisayar kongrelerinde tartışılmıştır (Alkan, 1998:185).
Bilgisayarın eğitim sistemlerine girmesi, eğitim ve öğretim sürecinde, programlarda, bilgi akışında kullanımı geleneksel bilgi aktarımına dayalı sistemlerde köklü değişiklikler sağlamıştır. Eğitim sisteminin içinde bulunduğu pek çok sorunun çözümü için oluşan düşüncelerin en son geldiği nokta, teknolojiden özellikle de iletişim teknolojisinden yararlanılması şeklindedir (Uşun; 2004:36-37).
Bilgisayar eğitimde çok çeşitli amaçlarla kullanılmalıktadır. Bunlar idari amaçlı, bilgisayarları öğrenme ve bilgisayar aracılığıyla öğrenme şeklindedir. Bilgisayarları öğrenme cihazın kullanımını kastetmektedir. Bilgisayar aracılığıyla öğrenme; öğretici programlar, alıştırma programları, benzeşim programları, öğretici
oyun ve testler başlıklarında değerlendirilebilir. Günümüzde birçok eğitim yazılımı öğretim, alıştırma ve test amaçlı kullanılmaktadır. Tekrar ve alıştırmalar daha önce dinlenilmiş dersin daha iyi öğretilmesi bilgisayarlar tarafından yapılmaktadır. Benzeşim, diğer adıyla simülasyon adlı teknikle gerçek bir sistemi, laboratuar veya aygıtları temsil eden modellerle öğrenmeye katkı sağlamaktadır (Halis; 2002:106). Benzeşim, birçok cihazın yerine geçerek ekonomik çözümler sunmaktadır.
Özel eğitime muhtaç çocukların eğitiminde de bilgisayar destekli eğitimden yararlanılmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde üniversite ve araştırma merkezlerinde engellilerin bilgisayar destekli eğitimi alanında yoğun çalışmalar yürütüldüğü görülmüştür. İşitme engelli bireyler konuşma yeteneğini kazanabilmektedirler (Karal ve Çiftçi; 2008:1).
Bir eğitim aracı olarak bilgisayarın eğitimde kullanılmasında üstün tarafları
şöyledir;
1.Etkileşimli bir araçtır, öğrenci bilgisayar karşısında denetim yetkisini kullanmayı öğrenir.
2.Büyük bir esnekliğe sahiptir, etkin bir pekiştiricidir, sabrı sonsuzdur.
3.Yazı, çizim, grafik, renk, ses vb. çok çeşitli bildirim simgesini durağan ya da hareketli olarak kullanabilir.
4.Uygun biçimde hazırlanmış her çeşit programı kullanabilir. 5.Çeşitli ders yazılımları ile eğitimi zevkli eğlenceli hale getirebilir. 6.Bireysel öğretimde ve grup öğretiminde kullanılabilir.
7.Programlı öğretimin dayandığı ilkelerin uygulanmasına hizmet edebilir (Uşun, 2004:37).
Dayton ve Kemp (Aktaran Odabaşı:1997:11)’e göre bilgisayar destekli eğitim bilgisayar teknolojisinin öğretim sürecindeki uygulamalarının her biridir. Bu uygulamalar şöyledir;
Bilgi sunmak
Özel eğitimcilik yapmak
Bir becerinin gelişmesine katkıda bulunmak
Benzeşim gerçekleştirmek
Eğitimde bilgisayarın kullanılmasında önemli bir yeri olan öğrenme-öğretme uygulamaları temel olarak üçe ayrılmaktadır.
Ders sunu amaçlı uygulamalar
Alıştırma amaçlı uygulamalar
Benzeşim amaçlı uygulamalar (Odabaşı:1997:12).
Günümüzde bilgisayarlardan yönetim amaçlı da faydalanılmaktadır. Bilgisayar yönetimli öğretim adı verilen uygulama öğretim etkinliklerini yönetme amaçlı kullanılmaktadır.
“Bilgisayar yönetimli öğretim, bilgisayar sisteminin öğretimi planlama, düzenleme ve programlama, öğrenmeleri ölçme, öğrenciler ile ilgili verileri kaydetme ve öğrenme verileri üzerinde istatistiksel analizler yapma gibi öğretim etkinliklerini yönetmek için kullanılmasıdır.”
Bilgisayarlar öğrenmeyi ölçmek için derslerle ilgili soru bankaları oluşturulmak üzere de kullanılmaktadır. Uygulanacak test ölçülecek davranışa, konuya, zorluk dercesine gibi çeşitli ölçütlere göre oluşturulabilmektedir. Bilgisayar test maddeleri sınıflamak için kullanılan kategorideki değişkenlere göre programlanabilmektedir. Bilgisayarlar testlerin basımında kullanılabilir ya da doğrudan bilgisayar aracılığıyla da uygulanabilir. Bilgisayar doğru yanlış cevaplar ile ilgili geribildirimde bulunur, testi puanlar, analiz eder. Bilgisayar her bir öğrencinin, öğrencilerin başarı durumlarını, ortalamalarını, standart sapmalarını gibi bir çok istatistiği sunmaktadır (Yalın, 2001:164-165).
2.3.1.Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları
Bilgisayar destekli öğretimin sağladığı faydalar şöyledir:
1.Bilgisayar destekli öğretim, öğrencileri sürekli aktif tutmaktadır. Bilgisayar tarafından verilen sorulara cevap vermek gerekliliği diğer adımlara geçmek için
şarttır.
2.Her öğrenciye kendi öğrenim öğrenme hızında bir öğrenim sağlar. Yavaş öğrenenler için sabırlıdır, hızlı öğrenenler için zaman tasarrufu sağlar.
3.Bilgisayar etkileşimi ile öğrenci geleneksel öğretimde soramadığı soruların cevaplarını bilgisayardan alabilir ve farklı faaliyetler ile öğretimi zenginleştirir.
4.Laboratuar ortamında yapılması tehlikeli olan, pahalı olan ya da başka sebeplerle yapılamayan deneyler benzeşim yöntemi ile yapılabilmektedir.
5.Konular öğrencilere daha kısa sürede sistemli bir şekilde öğretilmekte ve testler ile hemen değerlendirme sonuçları sunulmaktadır.
6.Her öğrenci değişik yetenek, ihtiyaç ve ilgiye sahiptir. Bu bakımdan öğrenci kendisine ait bir kişisel öğrenme ortamında çalışabilmekte ve öğrenme derecesini kendisi belirleyebilmektedir.
7.Öğrencinin çalışmaları öğretici tarafından denetlenmektedir.
8.Bedensel ya da zihinsel özürlü öğrenciler özel olarak düzenlenen bilgisayar destekli öğretim ortamında bireysel öğrenme hızlarına göre öğretimlerini sürdürülebilirler.
9.Bilgisayar destekli öğretim verimliliği ve etkinliği artırır.
10.Bilgisayar internet aracılığıyla çok zengin bilgi kaynaklarına ulaşımı mümkün hale getirir.
11.Grup çalışmaları ile öğrenme ortamı sağlanarak fikirler tartışılabilmekte, birbirleri ile bilgi alışverişi sağlanabilmektedir. (Uşun, 2004:51; Halis, 2002:112- 115; Namlu, 1999:7-8).
Bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının başarıya ulaşması için ders yazılımları büyük önem taşımaktadır. Ders yazılımı, öğretilecek konuların bilgisayar programlama dilleri ile öğretim amaçlı oluşturulmasıdır. Ders yazılımlarında bulunması gereken özellikler şöyledir; genel ve özel amaçları belirtilmeli ve amaçlar gerçekleşebilir olmalıdır. İçerik belirlenen amaçlar doğrultusunda oluşturulmalıdır (Uşun, 2004:65-66).
2.3.2. Bilgisayar Kullanımında Esaslar
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler eğitim sistemlerinde bilgisayarı daha etkili nasıl kullanabilecekleri konusunda çalışmalar yapmaktadırlar. Çünkü toplumun gereksinimlerine cevap verebilmek için daha etkili bilgisayar kullanımını sağlamak gereklidir. Gelişmekte olan ülkelerde bilgisayar kullanımın dayandığı esaslar
şöyledir; Sosyal Esas; öğrenciler dünyada olup biten haber ve gelişmelerden haberdar olmalıdır. Mesleki Esas; bilgisayar ortamında çeşitli programlar ya da araştırmalar yapma öğrencilere güven sağlamaktadır. Bu bakımdan meslek
seçimlerinde önemli rol oynamaktadır. Pedagojik Esas; öğrenciler, bilgi ve sanat dallarını veya konularını bilgisayar destekli daha iyi öğrenmektedir. Hızlandırma Esası: Eğitim ve öğretimde bilgisayarın kullanımı hem öğrenci hem de yönetim açısından olumlu değişiklikler sağlamaktadır. Az Külfet Esası; bilgisayarla eğitim ve öğretimin daha ekonomik olduğu kabul edilmektedir (Uşun, 2004:177-178).
2.3.3. Bilgisayar Destekli Eğitim Uygulamaları
Bilgisayarları eğitim sisteminde en yaygın olarak kullanan ülke Amerika Birleşik Devletleridir. 1970’lerde mikrobilgisayarların çıkışı ile maliyet daha ucuz hale gelmiştir. Bu durum okulların bilgisayarlaşmasını sağlamıştır. ABD’de 1987-88 yılında yapılan bir araştırmada öğretmenlerin %55’nin bilgisayar kullandıkları tespit edilmiştir. ABD’de okullar kullanacakları donanım ve yazılımları seçmekte serbesttirler. Öğrenciler, bilgisayarı, uygulama çalışmalarını, eğitsel oyunları, laboratuar çalışmalarını etkin kullanmaktadırlar (Namlu, 1999:11).
Eğitimde bilgisayarı etkin bir şekilde kullanan ABD’de birçok proje yapılmıştır. Bunlardan biri 1970 yılında Illinois Üniversitesi’ de zaman paylaşımlı büyük bir PLATO sistemi yapılmasıdır. Yüzlerce öğrenci aynı anda bu sistemde bulunan verileri çalıştıkları terminaller aracılığıyla kullanmaktaydılar. Sistemde grafik, animasyon ve ses öğelerini de içeren veriler bulunmaktaydı. Diğer bir proje 1977’de Texas ve Young Üniversiteleri TICCIT adlı sistemi geliştirmiştir. Sistemde öğrenciler standart televizyon ekranına bağlanan klavye ile bilgi girişi ile alıştırmalar yapabiliyordu (Altınkaya, 1998:32).
Fransa’da 1970’li yıllarda başlayan bilgisayarlı eğitim çalışmaları 1980’de hızlanmış 100.000 öğretmene bu konuda bir yıl süreli eğitim verilmiştir. Almanya’da 1960’larda eğitimde bilgisayar kullanımı başlamış ancak 1980’li yıllarda bu konu bir proje şekline getirilmiş ve proje doğrultusunda ilgili okul tipleri ve eğitim basamaklarına göre deneme modelleri ile çalışmalar devam etmiştir. (Namlu, 1999:11).
İngiltere’de 1970’den itibaren eğitimde bilgisayar kullanımı ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. Bilgisayar Destekli Öğretim Milli Geliştirme Programı adlı programla konu desteklenmiştir. 1980’de Mikro Elektronik Eğitim Programı ile “sistem ve araçları mikro elektroniğe dayanan okullarla öğrencileri toplumdaki
hayata hazırlamaya yardımcı olmayı” amaçlayan çalışmalar yapılmıştır. Bu süreçte gerekli donanımlar sağlanmış, yazılım ve müfredat geliştirilmiş, öğretmenler eğitilmiş ve ulusal haberler ve bilgi dağıtım ağı ile bilgi alışverişi ve danışmanlık hizmetleri yerine getirilmiştir (Altınkaya, 1998:39).
Ülkemizde 1980’lerden itibaren Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan projeler ile uygulamaları görülen bilgisayar destekli eğitim çalışmaları halen sürdürülmektedir. Ülkemizde bilgisayar destekli eğitim için TÜBİTAK projeler yapmaktadır. TÜBİTAK’ın Bilgisayar Destekli Eğitim konusundaki amaçları
şöyledir; donanım ve yazılıma ilişkin ihtiyaçların karşılanmasında öneriler getirmek, danışmanlık yapmak, eğitime katkıda bulunan kuruluşlarla projeler hazırlamak, bu konuda yurtdışındaki kuruluşlardan yararlanmak ve araştırmalar yapmaktır (Altınkaya, 1998:59).
Türkiye’de bilgisayar destekli eğitim kapsamında bilgisayar kullanımının yaygınlaştırılması için çalışmalar devam etmektedir. 2000-2001 eğitim öğretim yılında bilgisayar bulunan okul sayısı 5536 ve kurulan bilgi teknolojisi sınıfı da 235 adet olmuştur. Bu sayı ülke genelinde yüzde ikiyi göstermektedir. Ancak ilerleyen yıllarda bilgisayarlaşma büyük bir hızla artacağı öngörülmektedir (Özsoy, 2004:172).