Tatil Turizmi Açısından Kentler

Kentler çeşitli kültürel ve sosyal faaliyetlerin yer aldığı toplumun odak noktalarıdır147. Bu anlamda tatil tarzı bir turistin günlük çevresinden kaçarak içinde bulunduğu geçici hayat tarzı iken, kent alanlarında tatil turistleri çoğunlukla kısa süreli şehir turları kapsamında seyahat etmektedirler. Bu anlamda turistlerin kent destinasyonlarını ziyaret etme nedenleri şu şekilde sıralanabilir148:

142 _{Christpher M. Law, Urban Tourism, International Thomson Business Press, 2002, p. 1} 143 _{Pender and Sharpley, a.g.e., p. 165.}

144 _{Law, a.g.e., , p. 1} 145

Pender and Sharpley, a.g.e., p. 162.

146 _{Page and Hall, a.g.e., p. 178.} 147 _{Page, a.g.e., p. xv.}

- Kentler nüfusun yoğun olduğu mekanlardır ve bu nedenle akraba – arkadaş ziyareti yoğun olarak gerçekleşmektedir

- Kent alanları turist ulaşım aktarmalarının merkezidir

- Ticari, finansal, endüstriyel ve üretim hizmetlerinin yoğunlaştığı mekanlardır - Kentler çok çeşitli kültürel, artistik ve rekreasyonel olanaklar sunmaktadır

Tatil turizminin özel ilgi turizmi kapsamında kent alanlarında gerçekleştirilen kısa süreli

şehir turları; bir kentte ya da yakın çevresinde ve genelde bir ile beş gün arasında süren

kısa süreli turlardır. Ürünün, turistik altyapının, ulaşımın, turist kaynaklarının ve hizmetin kalitesine duyarlı bir turizm çeşididir. Gidiş – dönüş uçak bileti, havaalanı – otel – havaalanı transferleri, konaklama, fiyata dahil yemekler, yerel turist acentasının hizmeti, panaromik tur gibi unsurların toplamını ifade ettiğinden kısa süreli şehir turları için ödenen toplam tutar nispeten yüksektir. Bu tür paketlerin ana özellikleri şu

şekildedir149 :

• Grup seyahati ya da bireysel seyahat seçeneklerine sahip

• Alışveriş olanakları sunan

• Kentte ya da yakın çevresinde kültürel, tarihi, arkeolojik ve doğal çekiciliklere ile eğlence mekanlarına yapılacak ziyaret ile dolu bir programdır

Kısa süreli şehir turları ziyaret eden ülkenin geleneklerini, kültürünü ve tarihini yalnızca birkaç gün içinde göstermek amacında olan turlardır. Tüm bu unsurların temsilcisi rolündeki kentler hayatın sürekli canlı olduğu ve olacağı mekanlardır. Kentin sunduğu atmosfer kısa süreli şehir turlarına katılan turistleri için öncelikli bir motiftir. Kısa süreli

şehir turları çoğunlukla Avrupa’da Londra, Amsterdam, Viyana, Prag, Budapeşte ve

Paris’te düzenlenmektedir. Bu kentler parçası olduğu ülkeleri temsil ettiğinden kenti gezmiş olmak ülkeyi gezmiş olmak anlamına gelmektedir150. Bu doğrultuda turistler kısa zamanda pek çok ülkeyi ve kenti keşfedecekleri bu tür kısa süreli şehir turlarına

149 _{Robinson, et al, a.g.e., p. 159.} 150 _{Robinson, et al, a.g.e., pp. 160-161.}

katılmayı tercih etmektedirler. Hem zamandan hem de paradan tasarruf sağlayan bu turlar aynı zamanda kültürel kazanımlara da olanak vermektedir. Bir şehre yapılan tatil seyahatini tanımlayan ana parçalar şu şekilde sıralanmaktadır:

• Peyzaj ve mimari

• Konaklama

• Hizmetler

• Yerel yemekler

• Ulaşım

• Cana yakın samimi personel

• Cana yakın ve samimi halk

• Kültürel hayat

• Gezinti ve turlar

• Eğlence, spor ve alışveriş olanakları

Kısa süreli şehir turları yaşam tarzı, kültür farklılığı ve sunduğu deneyim ile birer cazibe unsurlarıdır. Turistin ziyareti sonucunda destinasyonla ilgili duygu ve tutumunu

şekillendirecek karmaşık faktörlerin bileşeni olan turist deneyimi; destinasyonun

sunduğu olanaklar ve hizmet kalitesi ile doğru orantılıdır. Kentler kısa süreli şehir turlarına katılan turistlere farklı bir deneyim sunamadığı taktirde başarısız olarak nitelendirilmektedirler151:

• Farklı yaşam tarzları ve kültürler insanların ilgisini çekmektedir ve bu durum insanların öncelikli seyahat etme nedeni olarak karşımıza çıkar. Farklılığın yok olması ya da azalması durumu ilginin de azalması ile sonuçlanacağı için kaynakların korunması turizmin geleceği açısından çok önemlidir.

• Bilgi ve iletişim teknolojileri, arz ve talep arasındaki etkileşime hız vermekte ve büyük bir kolaylık ve hız sağlayarak kent turizmine hareket kazandırmaktadır.

• Gelenekler, kentlerin uzun yıllardır ve bütün bir yıl boyunca turist çekmesine sebep olmaktadır. Gelenekler kentleri yerel halk için bile her gün farklı kılmakta ve aynı şekilde turistler de her gittiğinde farklı bir kentle karşı karşıya kalmaktadır.

• Dünya çapında bilinen tiyatro ve opera gösterileri ve ünlü sanat galerileri kısa süreli şehir turları için önemli bir çekicilik unsurunu teşkil etmektedir. Kısa süreli şehir turları özellikle spesifik ilgi alanları olan insanların katıldığı bir turizm çeşididir. Örneğin Lucciano Pavarotti’nin Milano’daki evi dünya çapında milyonlarca insanın akınına uğramaktadır.

• Kentin korunmuş tarihi dokusu bir yandan turizm için benzersiz bir kaynak iken, diğer yandan yerel halkın günlük yaşamının bir parçasıdır.

• Canlı atmosferler sunan kentlerin kartpostallardan hissedilmeyecek ruhu ve ahengi vardır. Kasım’da bira festivalinde Münih’te olmanın ya da Paris’te Champs Elysses’de yürümenin nasıl bir duygu olduğu turistler açısından ancak bizzat yaşanarak bilinebilecek bir deneyimdir.

• Mimari; tarihin bir gelişimidir ve korunmuş tarih ve onun simgeleri olan mimari yapılar benzersizdir. Nitekim insanların seyahat etmelerinin ana nedeni de bu benzersizliği keşfetme isteğidir. Yerel tarihin, kültürün, mimarinin ve yaşam tarzının farklılığı esastır ve bu farklılık bir kent destinasyonu seçiminde önemli bir rol oynamaktadır.

• Dünya çapında iyi bilinen bilimsel ve kültürel enstitüler çok güçlü çekicilikleri olmakla birlikte çok az turistin ilgisini çekmektedir.

• Kısa süreli şehir turlarının programı çok iyi dengelenmiş olmalıdır, kısa süreli

şehir turları yalnızca kentin merkezini gezmek, görmek olmamalıdır. Şehre yakın

olan ve şehre bağlı alanların da tur programlarına dahil edilmesi gerekmektedir.

• Dünyaca bilinen dini mekanlar kendine özgü şekilde vurgulanarak kısa süreli

şehir turları için kaynak olabilmektedir.

• Yıl boyu düzenlenen festivaller ve fuarlar kısa süreli şehir turları için önemli olanaklar sunmaktadır.

Kısa süreli şehir turları özellikle düzenlendiği kent destinasyonu için güçlü bir ekonomik kaynağı temsil ederken, turistlere farklı alternatifler sunmak önemli olmaktadır. Bu durumda kent destinasyonları kısa süreli şehir turlarını geliştirmek için bazı faktörleri dikkate almak durumundadır152:

• Moda ve trendler – endüstrinin talep kısmını etkileyen en önemli faktörlerden

biridir. Genelde turizm trend belirleyicileri en çok kar ettikleri destinasyona daha çok turist gönderme eğiliminde olan büyük tur operatörleridir. Turizm arzının çeşitlenmesine neden olan genelde bu faktörün değişimidir.

• Kimlik sendromu – her turist kendine çekici gelen mekanlara gitmek ister.

Böylelikle turist kendini yerel halk, kültür ve yaşam biçimi ile bağdaştırmakta zorluk çekmez. Bu sendrom genelde Londra, New York gibi farklı kültürlerin bir arada yaşadığı kozmopolit kentlerde harekete geçer. Bu noktada yerel halkın da aynı şekilde turisti kabullenmiş olması önemlidir.

• Reklam – kısa süreli şehir turları müsait kaynaklara sahip kentlerin reklama

ihtiyacı vardır, nitekim pazarlama faaliyetleridir turizme dahil olmanın en etkili yoludur.

• Hizmet düzeyi – en önemli faktörlerden olan hizmet düzeyi turizm personelinin

performansına bağlı olarak değişmektedir. Turizm personelinin gülümseyen, yardıma hazır, açık görüşlü olmadığı ortamda turizm yok olmaya mahkumdur.

• Kaynakların benzersizliği – kaynaklar kenti farklı kılan ve turistlerin o kenti

kolayca hatırlamasını sağlayan herşeydir. Kent: kültürün, mimarinin, tarihin ve atmosferin bir karışımıdır.

• Arzın çeşitliliği – ilginç olarak nitelendirilebilecek bir kentte turistin sıkılmasına

olanak yoktur. Turizm işletmelerinin farklı turist tiplerine hitap eden farklı hizmetler sunması önemlidir. Ayrıca destinasyonların farklı pazar bölümlerini çekecek hazırlığa sahip olması gerekmektedir.

• Egzotiklik – egzotizm bilinmeyen bir yeri ya da turistin kendi ülkesinden oldukça

uzak bir yeri ifade etmektedir. Egzotik mekanlar o kadar çoktur ki, turistler açısından her zaman ziyaret edilmemiş bir yer kalacaktır.

• Ekonomik istikrar – ekonomik istikrar olmadan turizm arzının olması ya da en

azından kaliteli turizm arzının olması mümkün değildir. Ekonomik ve politik istikrar birlikte kısa süreli şehir turlarının yalnızca gelişimini sağlamamakta turizmin kendisini de geliştirmektedir.

• Temizlik – tüm turizm tesisleri için ve destinasyonun kendisi için geçerli bir

kavramdır. Tüm turizm endüstrisinin öncelikli felsefesi temizlik olmalıdır. Kuşkusuz kimse kirli bir kenti ziyaret etmek istemeyecektir ya da o şehre saygı duymayacaktır.

• Turizm kaynaklarının yorumu – öncelikle kentteki kaynakların neler olduğu ve

nerelerde yer aldığı ile ilgili detaylı ve tam bilgiye sahip olunmalıdır. Sonrasında kaynaklarla ilgili bilgi aktarımı potansiyel turistlerin kendi dillerinde yapılmalıdır. Ayrıca turistik broşür ve kataloglar bu yorum için çok önemlidir.

• Doğal kaynaklara yakınlık – denize, dağlara ya da doğal bir olaya yakın kentler

ziyaret için ilgi çekici yerlerdir.

• Yüksek kaliteli uluslararası otel zincirleri – kent destinasyonlarını tercih edenler

iyi otellerde kalma isteği ve eğiliminde olan turistlerdir.

• Kusursuz ulaşım altyapısı ve organizasyonu – ulaşım altyapısı iki sebepten

dolayı yüksek kalitede olmalıdır. Öncelikle ziyaretçi yoğunluğu nedeniyle oluşan trafik sıkışıklığı ve karmaşası günlük trafikte aksamalara yol açmamalıdır. İkinci olarak şehre ulaşım yolları kusursuz olmalıdır.

Kısa süreli şehir turları için tanımlanan tüm bu unsurlar turizm için önemlerini ifade etmekle birlikte hangi koşullara bağlı olarak kısa süreli şehir turları kavramının oluştuğu açıkça anlaşılmaktadır. Kısa süreli şehir tularının başarısı da aynı şekilde söz konusu unsurların en iyi şekilde yerine getirilebilmesi ile mümkün olabilmektedir. Böylece bir destinasyonun popüler kısa süreli şehir turu programlarına dahil edilmeleri mümkün olabilmektedir.