İş Turizmi Açısından Kentler

Ekonomik katkısı büyük olan iş turizminin yapısı, tatil turizminden farklı olmakla birlikte temelde aynı, ayrıntıda farklı bileşenlerin bütününden oluşmaktadır. Farklı aracıları da içine alan iş turizmi özellikle iş merkezlerinin bulunduğu büyük kentlerde ya da politik merkez olarak sayılabilecek başkentlerde yoğun olarak yaşanmaktadır. İş turizmi destinasyon kaynaklarına tatil turizmi kadar bağlı olmasa da iş adamı ya da iş kadınlarının boş zamanlarını değerlendirmek açısından önem arz etmektedir. Bununla birlikte, iş turizminin bir parçası sayılabilecek kongre ve toplantı turizmi kapsamında destinasyon seçimi çeşitli faktörler ele alınarak değerlendirilmekte ve bu faktörler çoğunlukla destinasyonun konumu, kongre ve toplantı merkezlerinin özellikleri ile sunduğu olanaklar ile ilgili olmaktadır. Ancak söz konusu kentin altyapı ulaşım olanakları ve güvenlik yapısı da öncelikle dikkate alınan unsurlardır.

İş ve tatil turizminde turistler farklı motiflere sahip olduğundan farklı

algılamalara da sahiptirler. İş turistlerine göre uluslararası ulaşılabilirlik, kongre merkezleri ve sergi salonlarının kalitesi, uluslararası merkezli ekonomik aktivitelerin varlığı önemlidir. Çekicililikleri az olan fakat yeterli iş faaliyetinin bulunduğu kentler de iş turistlerini çekebilmektedir. İş turistlerinin günlük harcamaları tatil turistlerine oranla daha çok olduğundan kentler de iş turistlerine daha sıcak bakmaktadırlar. İş ve tatil turizmi oranları kentten kente farklılık göstermektedir153. Bu doğrultuda konferanslar ve sergiler kent turizminin ana unsurlarından biridir. Sergiler, üretici firmaların ürünlerini alıcıların beğenisine sunduğu ortam olarak tanımlanacağı gibi uluslararası sergiler dünya çapında ilgi çeken ve uluslararası satıcılar ile alıcıların buluştuğu noktalardır. Konferans ve sergiler ortalamanın üzerinde harcama yapan turistleri çekmesi ve en hızlı büyüyen endüstrilerden biri olması dolayısıyla dikkat çekmektedir. Konferansların ekonomik etkisinin büyük olmasının en önemli nedeni delegelerin konferans boyunca otelde konaklamaları ve günlük harcamalarının diğer turist tiplerine oranla daha yüksek olmasından kaynaklanmaktadır.

İş seyahatlerinin çoğu kentlere yönelik olmakla birlikte konferanslar bir istisna

özelliği taşımaktadır. Kentler; fabrikaların, merkez ofislerinin, iş hizmetlerinin ve kongre merkezlerinin bulunduğu mekanlardır. Londra, New York gibi dünya kentleri ulusal ve uluslararası finansal ve iş merkezlerine ev sahipliği yaptıklarından çok sayıda iş adamını ve iş kadınını ağırlamaktadır154. Konferanslar ve kongreler ise büyük kentlerde düzenlenebileceği gibi kış aylarında ölü sezonda önerilen uygun diyatlar ve olanaklar doğrultusunda deniz kıyısı resortlarında da sıklıkla gerçekleştirilebilmektedir.

Konferanslar politika yapma, bilgi ve fikirlerin değişimi, eğitim ve satış gibi çeşitli amaçlarla düzenlenmektedirler. Ayrıca konferanslar eski arkadaşlarla tekrar karşılaşma, yeni insanlarla tanışma gibi sosyal amaçları da yerine getirmektedir. Konferanslar aynı zamanda konferans öncesinde, konferans sırasında ve hatta konferans sonrasında düzenlenen aktiviteler ile kısa tatillere olanak verdiği için rekreasyonel amaçlar da taşımaktadır. Bu doğrultuda konferans organizatörleri kısa mesafeli mekanları gezi programları hazırlayarak bu gezileri konferans programına dahil etmektedirler155. Bu anlamda delegelerin destinasyonların çeşitli hizmetlerinden yararlanmaları ve olanakları en iyi şekilde değerlendirmeleri doğrultusunda turizm hareketleri ivme kazanmaktadır.

Konferanslar ve sergiler iki ayrı konu olarak ele alınmakla birlikte aralarında önemli bir bağ söz konusudur. Birçok konferans aynı zamanda bünyesinde bir sergi de gerçekleştirmektedir. Bu nedenle yeni inşa edilen kongre merkezleri bu amaca da hizmet edecek şekilde planlanmaktadır. Aynı şekilde, sergiler de çoğunlukla konferanslarla birlikte gerçekleştirildiğinden sergi salonlarında ayrıca konferans salonlarının bulunması önemlidir156. Son yıllarda Avrupa’da ve Amerika’da özel toplantı otelleri inşa edilmeye başlanmıştır. Bu tür oteller delegelerin ihtiyaç duyacağı her türlü gereksinime cevap verecek şekilde donatılmakta olup büyük ilgi görmektedirler157. Bununla birlikte ancak 154 Law, a.g.e., p. 14. 155 _{Law, a.g.e., p. 40.} 156 _{Law, a.g.e., p. 39.} 157 _{Law, a.g.e., p. 42.}

çok uzun sürecek olan konferanslar için katılımcılar daha uzak mesafelere seyahat etmekten kaçınmamaktadırlar158. İş turizminin yarattığı yüksek gelirleri göz önünde bulunduran destinasyonlar yeni merkezler geliştirerek, konaklama ve ulaşım bağlantılarını iyileştirerek iş turizminden aldıkları payı arttırmaya çalışmaktadırlar. Toplantı ve kongre pazarı büyük ve karlı bir pazardır, dolayısıyla destinasyonlar bu pazardan daha çok pay alabilmek için kıyasıya mücadele etmektedirler.

Toplantılar ya da konferanslar bir günden, bir haftaya ya da daha uzun süreli olmak üzere süre bakımından çeşitlilik göstermektedir. Konferanslar kış dönemlerinde yoğunlaşmakla birlikte yıl boyunca düzenlenebilmektedir. Konferanslar aynı zamanda büyüklüklerine göre de çeşitlilik göstermektedir. Katılımcı sayısı 10 kişiden 10.000 kişiye kadar değişebilmekle beraber organizasyonun büyüklüğüne, konusuna ve kapsamına bağlı olarak delegelerin geceleme sayısı da değişmektedir. Bu durumda geceleme sayısının artması ile birlikte konferanslardan elde edilebilecek gelir de artış göstermektedir.

Bir konferansın yerine karar verilirken öncelikle organizatörlerin konferans ve konaklama olanaklarının kalitesinden emin olması gerekmekte ve sonrasında maliyet, fiziksel ulaşılabilirlik ve destinasyonun çekiciliği değerlendirmeye alınarak son karar verilmektedir. Büyük havaalanına sahip kentlerin uluslararası konferanslara ev sahipliği yapma şansı diğerlerine göre daha yüksektir ancak popüler bir destinasyonun seçimi de konferansa katılımın yüksek olmasını doğuracak güce sahiptir. Popüler mekanlar başkentler, büyük kentler olabileceği gibi deniz kıyısı resortları da olabilir159. Üniversiteler ve eğitim kurumları da konferans hizmeti vermekte ve son yıllarda gelişen ve artan rekabet koşullarında sunduğu hizmetlerin kalitelerini arttırarak konferans pazarından daha büyük pay almak için çalışmaktadırlar. Kongre merkezi ya da komplekslerinin gelişiminde kamu sektörünün payı ise büyüktür.

158 _{Law, a.g.e., p. 43.} 159 _{Law, a.g.e., p. 43.}

İKİNCİ BÖLÜM

ÇEKİM MERKEZİ PAZARLAMA TEMELLERİ