K‹TABIN KAPSAM

Yörük Kurtaran – Gülesin Nemutlu Nurhan Yentürk

Türkiye’de Gençlik Çal›ﬂmas› ve Politikalar› baﬂl›kl› bu kitab›n içinde

yer alan konu ve makalelerin seçiminden de anlaﬂ›laca¤› gibi, kitap iki alan› bir araya getirmeye gayret ediyor. Bunlardan biri esas olarak gençlik alan›ndaki ulusal ve uluslararas› deneyime dayal› olan ve genç- lik çal›ﬂanlar› taraf›ndan ele al›nan gençlik çal›ﬂmalar› alan›d›r. Di¤eri ise gençlerle ilgili araﬂt›rma, bilgi ve birikime dayal› olan akademik aland›r. Kitap bu iki alan› bir araya getirerek bir yandan gençlik çal›- ﬂanlar› ve gençlik alan› paydaﬂlar›na alandaki deneyimleri yaz›l› hale

getirerek sunmay› ve yine ayn› kesime akademik çal›ﬂmalara ilgi du- yulmas› konusunda ivme kazand›rmay› hedefliyor. Bir yandan da gençlik hakk›nda akademik çal›ﬂmalar›n ilgisini gençlik çal›ﬂmalar› alan›na çekmeyi amaçl›yor.

Kitab›n ilk bölümünde, yukar›da s›ralanm›ﬂ olan prensipler çer- çevesinde kaleme al›nm›ﬂ olan gençlik politikalar› önerileri bulunuyor. Gençlik politikalar› geliﬂtirmekte ana eksen oluﬂturabilece¤ini düﬂündü- ¤ümüz gençlik çal›ﬂmalar›n› esas alan gençlik politikalar› önerilerine ön- celikle yer verilmiﬂtir. Nemutlu ve Kurtaran taraf›ndan kaleme al›nan

Gençlik Çal›ﬂmalar› Temelinde Gençlik Politikalar› Önerileri, gençlik

çal›ﬂmas› alan›ndaki yerel ve uluslararas› uygulamalar, formel olmayan ö¤renme11ve gençlerin kat›l›m› konular›nda süreç içerisinde oluﬂan de- neyimin yan› s›ra kitab›n ikinci bölümünde yer alan, ço¤unlukla resmi belgelerin analizine ve yine alanda edinilen deneyime dayal› makaleleri de temel alarak gençlik politikalar› alan›nda öneriler sunmaktad›r.

Kitab›n ilk bölümünde ayr›ca Gençlerin Yaﬂamlar›n› Çevrele-

yen Alanlarda Gençlik Politikalar› Önerileri’ne de yer veriyoruz. Bu

politikalar genç iﬂsizli¤i, gençlik ve e¤itim, gençlik ve siyasi kat›l›m, gençlik ve sosyal d›ﬂlanma, genç yoksullu¤u gibi konulara yöneliktir. Bu konularda yap›lan çal›ﬂmalar ve politika önerileri genellikle bir alt baﬂl›k olarak gençli¤i de incelemektedir. Ancak bu kitapta yer alan po- litika önerileri gençlerin toplumda “genç” olarak var olabilmelerine yönelik bir bak›ﬂ aç›s›yla, yani genci özne olarak gören bir perspektif- le kaleme al›nm›ﬂt›r. Öneriler esas olarak kitab›n son bölümünde yer alan akademik çal›ﬂmalar temelinde oluﬂturulmuﬂlard›r.

Kitab›n ikinci bölümünde gençlerin “genç” olarak toplumda var olabilmelerine önemli katk› sa¤layaca¤›n› düﬂündü¤ümüz “Genç- lik Çal›ﬂmalar›” ve ilgili konulardaki makaleler yer al›yor. Gençlik po- litikalar› ve geliﬂimi konusunda ana eksen olabilece¤ini düﬂündü¤ü- müz gençlik çal›ﬂmalar›n› kitab›n bu bölümündeki makaleler arac›l›- ¤›yla tart›ﬂmaya açmak istiyoruz. Nemutlu’nun kaleme ald›¤› Gençlik 11 Formel olmayan ö¤renme “Non-formal learning” karﬂ›l›¤› kullan›lmaktad›r. Kavram›n aç›kla-

Çal›ﬂmas› “Özne-Özel” S›n›fland›rma Modeli baﬂl›kl› makalesi, genç-

lik çal›ﬂmas›n›n tek tip olmad›¤› gerçe¤ine dayanarak, çal›ﬂmalarla il- gili tart›ﬂmalar›n derinleﬂmesi için yeni bir s›n›fland›rma önerisi sun- maktad›r. Gençlik çal›ﬂmalar› ile ilgili tart›ﬂmalar›n çal›ﬂman›n gerçek- leﬂti¤i mekân temelinde de¤il, çal›ﬂman›n kim taraf›ndan, hangi hedef grup için ve hangi konuda gerçekleﬂti¤i temelinde incelenmesi için ge- liﬂtirilmiﬂ olan model, gençlik çal›ﬂmalar› alan›nda politika önerilerini tart›ﬂmay› kolaylaﬂt›rmaktad›r.

Certel ve Kurtaran’›n Avrupa Çap›nda Gençlik Politikalar› baﬂ- l›kl› makalesi gençlik çal›ﬂmalar›n›n Avrupa’daki geliﬂimine destek ve- ren Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu’nun gençlik alan›ndaki po- litikalar›n› incelemektedir. Avrupa çap›nda geliﬂtirilen bu politikalar›n uygulamaya dönüﬂtü¤ü yap›lar ve programlar da makalenin kapsam›n- dad›r. Avrupa düzeyinde gerçekleﬂtirilen, yer yer Türkiye’den kurumla- r›n da yer ald›klar› ya da faydalanabildikleri gençlik çal›ﬂmalar›n›n Tür- kiye’deki yans›mas›n›, yine ayn› bölümde Nemutlu taraf›ndan kaleme al›nan Türkiye Sivil Alan›nda Gençlik Çal›ﬂmas›n›n Tarihsel Geliﬂimi makalesinde bulabilirsiniz. Özellikle 1995’ten sonra h›zlanan geliﬂim süreci makalede, bu süreçte yer alan gençlik çal›ﬂanlar›n›n gözünden ele al›n›yor. Kurtaran’›n Türkiye’de Gençlik Alan›nda Devletin Rolü baﬂ- l›kl› makalesi, devletin gençlere ve gençlik kuruluﬂlar›na hizmet veren kurumlar›n›n mevcut durumlar›n› ve verdikleri hizmetleri özetlemekte- dir. Makale, gençlik çal›ﬂmas› temelinde gençlik politikalar›n›n tart›ﬂ›l- mas›na zemin oluﬂturan veriler içermektedir.

Kristensen taraf›ndan kaleme al›nan Avrupa’da “Hareketlilik” makalesi, ulusal ve uluslararas› düzeyde gerçekleﬂen gençlik çal›ﬂmala- r›n›n en temel özelliklerinden biri olan hareketlilik kavram›n› tart›ﬂma- ya açmaktad›r. Turistik amaçlardan farkl› olarak ö¤renme amaçl› ha- reketlilik faaliyetlerinin bireye katk›s›n› ve bu tür hareketlilik projele- rinde dikkat edilmesi gereken noktalar› vurgulayan yaz›, özellikle Av- rupa çap›nda gerçekleﬂen ve Türkiye’den gençlerin de her geçen gün artan say›larda kat›ld›klar› gençlik hareketlili¤i projelerine katk› sa¤- layacak niteliktedir.

Kurtaran, Gençlik Çal›ﬂmalar› ve ‹stanbul’daki Yerel Yönetim-

ler baﬂl›kl› makalesinde, konuya iliﬂkin Yeniden Düzenlenmiﬂ Avrupa

ﬁart›’ndaki, özellikle gençlik çal›ﬂmas› ile ilgili maddelerin Türkiye uy- gulamalar›n› inceledi. Türkiye’deki gençlik politikalar›n›n durumunu farkl› bir aç›dan inceleyen bu makale ayn› zamanda, gençlerin karar alma süreçlerinin yönetime kat›l›m anlay›ﬂ›ndaki gibi dar bir çerçeve- den de¤il, toplumsal kat›l›m çerçevesinde irdelenmesine katk› niteli¤in- de bir çal›ﬂmad›r.

Gençlik çal›ﬂmas› alan›nda s›kça kullan›lan, ö¤renme ortam›n›n tasarlanmas› aç›s›ndan temel nitelikteki formel olmayan e¤itimin kav- ramsallaﬂt›r›lmas›nda Taylor’›n Gençlik Çal›ﬂmalar› Kapsam›nda For-

mel Olmayan E¤itim makalesine yer verdik. Gençlik çal›ﬂmas› ve for-

mel olmayan e¤itim iliﬂkisine de yer verilen makalede detayl› bir for- mel olmayan ö¤renme kaynakças› da bulunuyor. Kitapta formel olma- yan e¤itim ile ilgili bir di¤er makale de Nemutlu’nun Gençlik Çal›ﬂma-

lar› ve Gençlik E¤itmenleri baﬂl›kl› makalesidir. Ulusal Ajans taraf›n-

dan yürütülen Gençlik Program› kapsam›nda gençlik e¤itimlerinde e¤itmenlik yapan yaklaﬂ›k 70 e¤itmenden 43’ü ile yap›lan anketlerin sonuçlar›n›n de¤erlendirildi¤i makale, Türkiye’de gençlik e¤itmenleri- nin kimler oldu¤u ile ilgili kaynak sa¤lamaktad›r.

Kitab›n üçüncü bölümünde gençlerin toplumdaki rolleri ile ilgi- li çeﬂitli konularda makalelere yer verdik. Kitab›n bu bölümünde yer alan makaleler birçok farkl› çal›ﬂmada ele al›nm›ﬂ olan genç iﬂsizli¤i, gençlik ve e¤itim, gençlik ve siyasi kat›l›m gibi “gençler hakk›nda” duymaya ve okumaya al›ﬂk›n oldu¤umuz alanlardan seçildi. Ancak bu kitapta yer alan makalelerin farkl› “ortak” özelli¤i, yukar›da da belirt- ti¤imiz gibi, gençlerin “henüz olmam›ﬂ yetiﬂkin” olarak de¤il, “genç” olarak toplumda var olabilmesine yönelik bir bak›ﬂ aç›s›yla kaleme al›nm›ﬂ olmalar›d›r.

Bu bölümde yer alan makalelerden Pultar’›n Biz Kimiz? KON-

DA Toplumsal Yap› Araﬂt›rmas›nda Gençler baﬂl›kl› yaz›s› KONDA

Araﬂt›rma ve Dan›ﬂmanl›k ﬂirketinin “Biz Kimiz?” ad›yla gerçekleﬂtir- di¤i araﬂt›rman›n sonuçlar›na dayan›yor. 47.958 kiﬂi olan örneklemin

6.621 kiﬂisi 18-28 yaﬂ grubundaki gençlerden oluﬂuyor. Kitapta yer alan bu makalenin sonuçlar›ndan Türkiye’de yaﬂayan gençlerin etnik ve dinsel aidiyetleri ve bunlar›n co¤rafi da¤›l›mlar›, e¤itim, hane halk› gelir ve yoksulluk durumlar›, nüfus hareketlili¤i ve kimliklerine ba¤l›- l›klar› gibi konularda veriler ortaya ç›kmaktad›r. Yentürk vd.’nin ka- leme ald›¤› ‹stanbul Gençli¤i: STK Üyeli¤i bir Fark Yarat›yor mu? baﬂ- l›kl› makale ‹stanbul’da, 15-24 yaﬂ aras›, e¤itim gören/e¤itimine de- vam eden 1014 gençle gerçekleﬂtirilen çal›ﬂmaya dayanmaktad›r. Ma- kalede, derneklere/kuruluﬂlara üye olan gençlerle (%13,8) olmayan gençlerin (%74,5) cevaplar› sosyo-ekonomik durum ve tüketim, ya- ﬂam biçimleri, medya tüketimi, de¤erler, duygusal tutum, AB’ye, dine ve siyasete ilgi gibi konularda karﬂ›laﬂt›r›lmakta ve gençlerin STK’lara üyeli¤inin artmas› yoluyla aktif demokratik kat›l›m›n geliﬂmesi aç›s›n- dan önemli olabilecek çeﬂitli ipuçlar› elde edilmektedir.

Lüküslü, Günümüz Türkiye Gençli¤i: Ne Kay›p Bir Kuﬂak Ne

de Ülkenin Ayd›nl›k Gelece¤i baﬂl›kl› makalesinde, ‹stanbul’da 18-25

yaﬂ aras› 80 gençle yapt›¤› derinlemesine görüﬂmelere dayanarak bu ku- ﬂa¤›n asl›nda hiçbir ﬂeyle ilgilenmeyen “vurdumduymaz”, “bencil” bir kuﬂak olmad›¤›n›, aksine gençlerin siyasal alan› sorunlar›n› çözmekte yetersiz, de¤iﬂtirilmesi zor ve gençli¤e has özelliklerle bar›n›lamayacak otoriter yap›lar olarak eleﬂtirdiklerini öne sürmektedir. Caymaz “Siya- si Partilerin Gençlik Kollar›” baﬂl›kl› makalesinde günümüz Türki- ye’sinde siyasete parti kanal›yla kat›lan gençlerin parti yap›lar› içerisin- deki yerlerini, konumlar›n› ele alarak, genç olmalar›ndan ileri gelen, onlar› yetiﬂkinlerden farkl› k›lan özgün bir duruﬂlar›n›n, tarzlar›n›n ol- mad›¤›n› belirtiyor ve gençlerin siyasi partiler içinde mevcut güç iliﬂki- lerinin otoriter yap›s›n› sorgulamaks›z›n var olduklar›n› aç›kl›yor.

Yentürk ve Baﬂlevent, Türkiye’de Genç ‹ﬂsizli¤i: Etkileyen Fak-

törler ve Politika Önerileri baﬂl›kl› makalelerinde, Türkiye’de genç nü-

fusun önemli sorunlarla karﬂ› karﬂ›ya oldu¤u ve bunlar›n sadece istih- dam olana¤› elde etmekle aﬂ›lamayacak sorunlar oldu¤u belirtilmekte- dir. Genç iﬂsizli¤inin azalt›lmas›n›n di¤er sorunlar›n çözümünde yegâ- ne kritik eﬂik oldu¤u iddia edilmemekle birlikte, genç iﬂsizli¤inin bo-

yutunun sorunlar›n a¤›rlaﬂmas›nda önemli bir faktör oldu¤u aç›klan- maktad›r. Sosyal D›ﬂlanma ve Gençlik baﬂl›kl› makalesinde Yurttagü- ler’in amac› sosyal d›ﬂlanman›n konuyla ilgili mevcut yaz›nda nas›l ta- n›mland›¤›n›n bir derlemesini sunmak ve sosyal d›ﬂlanma ile gençlik aras›ndaki iliﬂkiye dikkat çekmektir. Makalede gençlerin topluma ka- t›labilmeleri için Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu taraf›ndan üretilen politikalar özetlenmekte ve Türkiye özelinde sosyal d›ﬂlanma ve yoksullukla mücadelede gençlere tan›nabilecek olanaklar tart›ﬂ›l- maktad›r. Uyan bu kitaptaki makalesinde Çocuktan Yetiﬂkine: Genç

Olamayanlar baﬂl›¤› alt›nda gençlerin toplumdaki durumlar›n› ve genç

yoksullu¤unu alan›nda yap›lm›ﬂ çal›ﬂmalar› da derleyerek tart›ﬂmakta- d›r. Uyan yoksullu¤un, f›rsat eﬂitsizli¤inin, toplumsal cinsiyet, bölgesel ve etnik ayr›mc›l›¤›n gençlerin gençliklerini yaﬂayamamalar›n›n, gele- ce¤e iliﬂkin ümitlerini kaybetmelerinin, h›zla yetiﬂkin olmak zorunda kalmalar›n›n en temel nedenleri oldu¤unu belirtmektedir.

‹demen’in Sosyal Köken, Habitus ve E¤itim baﬂl›kl› makalesi, e¤itim sisteminin sosyal muhafazakâr yap›s›yla, yani sosyal d›ﬂlanma- y› k›ramayan dezavantajl›lar lehine iﬂleyemeyiﬂiyle ilgilidir. ‹demen makalesinde, çocu¤un ve gencin ailede ald›¤› birincil e¤itimde toplum- daki güç dengelerini yeniden üretme rolünün öneminin büyük oldu¤u- nu, birincil e¤itimin sistematik bir ﬂekilde sosyal kökene ba¤l› oldu¤u- nu, var olan e¤itim sisteminde egemen kültürün eleﬂtirilmeden ö¤retil- di¤ini ve sosyal eﬂitsizli¤in böylece yeniden üretildi¤ini Bourdieu’nün eleﬂtirel yaklaﬂ›m›na dayanarak tart›ﬂmaktad›r.

Okul, Gençler ve “Öteki”ler baﬂl›kl› makalesinde Üstel, Türki-

ye’de bir sosyalleﬂme kurumu olarak okullar›n ve okullarda okutulan ders kitaplar›n›n genç kuﬂaklar›n ay›r›mc›l›k/yabanc› düﬂmanl›¤› gibi konularda zihniyet kal›plar›n›n ﬂekillenmesindeki rolünü de¤erlendir- mektedir. Üstel’in aktard›¤› bulgulara göre gençlerin okuduklar› ders kitaplar›nda yabanc› düﬂmanl›¤›, ulusal kahramanl›kla ilgili önyarg›- lar, savaﬂa övgü, devlet otoritesinin yüceltilmesi ve kutsallaﬂt›r›lmas›, etnik, dinsel ya da toplumsal cinsiyete dayal› ayr›mc›l›¤›n meﬂrulaﬂt›- r›lmas›, iç ve d›ﬂ düﬂmanlardan gelen tehdit ve tehlikelere yönelik güç-

lü saptamalar yayg›nd›r. Gençler aras›nda da, birbirinden kuﬂku duy- man›n ola¤an oldu¤u çat›ﬂmac› bir siyasal kültür, hoﬂgörüsüzlük, ya- banc› düﬂmanl›¤› ve “ötekileﬂtirme” ruhu yayg›nd›r.

Rap Pedagojisi Arac›l›¤›yla Eleﬂtirel bir E¤itim Yöntemi isimli

makalesinde Kaya hem rap, hem de graffitinin, “öteki ve farkl›” olan› törpülemeye programlanm›ﬂ geleneksel, resmi e¤itim yöntemlerinin k›- s›tlamalar›ndan gençleri özgürleﬂtirerek aktif bir özneye dönüﬂtürebi- len bir yap›s› oldu¤unu öne sürmektedir. Kaya’ya göre, okul d›ﬂ› or- tamlarda geliﬂen bu kültür modern e¤itime k›yasla daha eleﬂtirel bir e¤itim program›na iﬂaret etmekte ve gençlerin toplumdaki bask›n kül- türe yönelik eleﬂtirilerini ifade etmelerine, kendilerine özgü alt-kültür- ler, söylemler, tarzlar, kültürel biçimler ve kimlikler oluﬂturmalar›na olanak sa¤lamaktad›r.

Kaynakça

Aktan, H. (2005), Olmaya “Gençlik” Cihanda, Birikim dergisi, no.196, ‹stanbul. Avrupa Birli¤i (2001), Gençlik için Beyaz Kitap http://ec.europa.eu/youth/archi-

ve/whitepaper/index_en.html

Avrupa Konseyi (2003), Experts on Youth Policy Indicators, Nihai Rapor, 26-27 Mart 2003, Avrupa Gençlik Merkezi, Strazburg.

Bessant, J. (2005), Principles of Developing Youth Policy, Policy Studies, c.26, no.1. Taylor and Francis.

Bourdieu, P. (1986), Distinctions, A Social Critique of the Judjment of Tasts, Ro- utledge, Londra.

Bourdieu, P. (1995), Pratik Nedenler, Kesit Yay›nlar›, ‹stanbul.

BM (1993), The Global Situation of Youth in 1990s: Trends and Prospects, New York.

BM (2005), World Youth Report 2005, (www.un.org/esa/socdev/unyin/wyr05. htm), Birleﬂmiﬂ Milletler.

Butler, J. (1990), Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Rout- ledge.

Dubet, F. (1987), La Galere: Jeunes en Survie, Fayard, Paris.

Dünya Bankas› (2007), Development and the Next Generation, World Develop- ment Report, Washington DC.

Hall, T. Coffrey, A. ve Williamson, H. (1999), Self, Space and Place: Youth Identi- ties and Citizenship, British Journal of Sociology of Education c.20, no.4.

‹nsel, A. (2000), Özgürlük Eti¤i Karﬂ›s›nda ‹ktisat Kuram›: Amartya Sen’in Etik ‹k- tisat Önerisi, Toplum Bilim, no.86, Güz.

Kentel, F. (2005), Türkiye’de Genç Olmak: Konformizm ya da Siyasetin Yeniden ‹nﬂaas›, Birikim dergisi, no.196, ‹stanbul.

Lagre, J.C. ve Loncle, P. (2001), Jeunes et Citoyennete, Problem Politiques et Soci- aux no.862, La documentaiton Française, Paris.

Levi, G. ve Schmitt, J.C. (1997), A History of Young People in the West, Harvard University Press.

Lüküslü, D. (2005), La Jeunesse Turque Actuelle: La Fin du “Mythe” de la Jeunes- se, Doktora tezi, Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS), CA- DIS, Paris.

Mannheim, K. (1952), Problem of Generations, Essays on the Sociology of Know- ledge, Routledge, Londra.

McGrath, B. (2002), Towards the Enablement of Unqualified Rural youth: A Structurationist Perspective on Socially Inclusive Policy Interventions, Journal of Youth Studies, c.5, no.3.

Mitterauer, M. (1992), A History of Youth, Blactwell, Oxford.

Neyzi, L. (2001), Object or Subject: The Paradox of “Youth” in Turkey, Internati- onal Journal of Middle Eastern Studies, 33.

Özbay F. (2007), Demografik Geçiﬂ Sürecinde Gençlik ve Turkiye, Üniversite Gençli¤i ve Sosyal Haklar Sempozyumu, Toplum Gönüllüleri Vakf›, 2-4 Kas›m 2007, Ankara.

Üstel, F. (2004), Makbul Vatandaﬂ’›n Peﬂinde, II. Meﬂrutiyetten Bugüne Vatandaﬂ- l›k E¤itimi, ‹letiﬂim Yay›nlar›, ‹stanbul.

Belgede Türkiye'de gençlik çalışması ve politikaları (sayfa 32-40)