GENEL SAPTAMALAR

Yörük Kurtaran

Bu son bölümde, yukar›daki tespitler temelinde Türkiye’de devletin gençlik çal›ﬂmalar› alan›na sa¤lad›¤› olanaklar ile ilgili baz› tespitlere yer verilmiﬂtir. Bu olanaklar›n geliﬂtirilmesini amaçlayan tespitler, bi- rer politika önerisinden çok durum tespiti yapmaya yönelik olarak ta- sarlanm›ﬂt›r. Bu durum tespitini takiben sivil alandaki paydaﬂlar›n da

kat›l›m›yla eksik yanlar›n nas›l geliﬂtirilebilece¤ine yönelik daha farkl› bir çal›ﬂma yapmak gerekecektir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü aslen gençlik çal›ﬂmas› odak- l› de¤il, spora yönelik bir kurumdur. Hem organizasyonel yap›, hem bütçenin da¤›t›m kalemleri, bu tabloyu desteklemektedir.

Spor Üst Kurulu’nun yasa ile kurulmas›yla GHDB’n›n yeni dü- zenlemeler yap›lana kadar eski iﬂleyiﬂ temelinde hayat›na devam ede- cek olmas›, asl›nda GHDB için bir f›rsatt›r. Bu de¤iﬂim sürecini, devle- tin de¤il sivil alan›n ihtiyaçlar›n› karﬂ›layacak biçimde yönetebilmek, ihtiyaç temelli bir gençlik çal›ﬂmas› destek sisteminin kurumsallaﬂma- s› anlam›nda kritik bir geliﬂme olabilir. Sivil alan›n ihtiyaçlar›n›n temel al›nmas›n›n birincil ﬂart› da, sivil aktörler ile GHDB aras›nda eﬂitler üzerinden bir diyalog sürecinin baﬂlat›lmas›d›r. Aksi takdirde, tescilli Gençlik Kulüpleri d›ﬂ›nda, gençlik sivil alan›n›n renklili¤i buraya yan- s›yamayacak, bu da ayn› sorunlar›n devam›n› sa¤lamaktan öteye gide- meyecektir.

Gençlere yönelik hizmetlerin yayg›nl›¤›, hem UA, hem de GHDB’n›n sa¤lad›¤› imkânlardan yararlanan kuruluﬂlar›n da¤›l›m›n- dan da anlaﬂ›laca¤› üzere, Türkiye geneline ulaﬂmakta zorlanmaktad›r. Burada, hem GHDB, hem de UA’n›n bulundu¤u Ankara daha avantaj- l› bir tablo çizmektedir. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda hem daha fazla gencin, hem de daha dezavantajl› bölgelerde ikamet edenlerin bu imkânlarla ta- n›ﬂmas›na yönelik bilgilendirme, kapasite geliﬂtirme ve di¤er tüm des- tek sistemlerinin eksikli¤i hissedilmektedir. Mevcut imkânlar›n k›s›tl›l›- ¤›n›n temel nedenlerinden biri, mevcut bütçelerdeki yetersizlik olarak ortaya ç›kmaktad›r. Buna ek olarak eldeki kapasitenin di¤er illere akta- r›lmas› ile ilgili geliﬂtirilmesi gereken yanlar›n bulundu¤u, ilgili proje ve hibe da¤›l›mlar›ndan da anlaﬂ›laca¤› üzere, çok belirgindir.

Tüm gençlik çal›ﬂmalar›nda, UA’n›n imkânlar›n› bir kenara b›- rak›rsak, bir uluslararas› boyut eksikli¤i hissedilmektedir. Gençlik ala- n›nda ülkeleraras› iﬂbirli¤i konusunda bir protokol benzeri at›lacak her resmi ad›m, hem Türkiye’deki gençlik çal›ﬂmalar›n› kurumsal aç›- dan uluslararas›laﬂt›racak, hem de Türkiye’deki çal›ﬂmalar›n di¤er ül-

kelerdeki gençlik çal›ﬂmalar›na katk›s›n›n da yolunu açacakt›r. Alman- ya ile yap›lan protokolün rakamlar üzerinden somut göstergeleri bunu aç›kça dile getirmektedir.

Gençlik Dernekleri’nin tescil yasas›nda tan›mlanan haklar ve yükümlülüklerde ibre devletin ç›karlar›n› korumaya yöneliktir. Bu da birçok gençlik kuruluﬂunun tescilli olmas›n› engelleyen en önemli un- surlardan biridir. Tescil sürecinde çeﬂitli iyileﬂtirmelerin yap›lmas› mümkünken, Dernekler Yasas›’nda ilgili maddenin tamamen kald›r›l- mas› da alana belirli bir aç›l›m getirecektir. Böylece gençlerle çal›ﬂan kurumlar›n tümüne hizmet götürme mecburiyeti, GHDB’n›n kendisi- ni baﬂka kurumlar ile iliﬂki temelinde geliﬂtirmesini de sa¤layacakt›r.

Gençlik kuruluﬂlar›na sa¤lanan hizmetlerin hangi kriterler üze- rinden de¤erlendirildi¤i ile ilgili ﬂeffaflaﬂma, bilgi edinme hakk› üzerin- den zaten hayata geçmektedir. Gençlere yönelik hizmetler konusunda istatistiksel bilgilerin –bir bölümünün– ilgili internet sitelerinden pay- laﬂ›lmas› iyi bir uygulamayken buradaki veri eksikli¤inin giderilmesi- ne yönelik çal›ﬂmalar›n eksikli¤i de hissedilmektedir. Bu konudaki ge- liﬂmeler, sivil-kamu aras›ndaki güvensizlik durumunu da bir aç›dan düzenleyebilecektir.

Türkiye’de gençlere, gençlik çal›ﬂmas› temelinde hizmet sa¤la- yan kamu kurumlar›n›n hayata geçirdi¤i birçok program›n birbiri ile iliﬂkisi tan›mlanmam›ﬂt›r. Bu programlar birbiri ile iliﬂkilendirilmedi¤i ölçüde gençlerin kendilerini geliﬂtirebilmeleri önündeki imkânlar da zaten mevcut k›s›tlar üzerinden daha da ulaﬂ›labilmesi zor imkânlar haline gelmektedir. Oysa basit iﬂbirlikleri protokolleri arac›l›¤› ile çar- pan› çok büyük geliﬂmeler sa¤lamak çok mümkündür.

Görüldü¤ü üzere devletin gençlik çal›ﬂmas›n›n tan›nmas›, geliﬂ- tirilmesi ve yayg›nlaﬂarak Türkiye’nin daha demokratik bir toplum ol- mas›na katk› yapmas›na yönelik imkânlar bulunmaktad›r. Bu imkân- lar›n kamu kurumlar› taraf›ndan –yurttaﬂlar ve devlet aras›ndaki hak- lar temelinde– sa¤lanmas›, sivil alanda birçok geliﬂmenin de zincirleme olarak hayata geçmesine bir katk› yapabilecektir. Burada önemli olan nokta, sivil alandaki aktörlerin, devletin yapmad›¤› veya yapamad›k-

lar›n› kendi üstüne alarak sahiplenmesinde de¤il, sivil alan›n, bizzat devletin olan görevleri hakk›yla yerine getirmesine yönelik bask› gru- bu oluﬂturarak savunuculuk faaliyetlerini de yapt›klar› iﬂlerin içine katmas› ile hayata geçebilece¤ini önermek çok da yanl›ﬂ olmayacakt›r. Aksi takdirde bu çal›ﬂmalar›n tümünü sivil toplumun yapabilecek güç, kaynak, enerji ve iste¤e sahip oldu¤u gibi bir baﬂka yan›lsama ortaya ç›kabilir. Oysa sivil toplum ancak hem hizmet, hem savunuculuk teme- linde yapt›¤› çal›ﬂmalar ile toplumsal de¤iﬂimi yaratabilecek güce ve yetene¤e sahip olabilir.

Kaynakça

Avrupa Birli¤i Genel Sekreterli¤i (ABGS) (2005), Analytical examination of the ac- quis Chapter 26 – Education and Culture, Turkey Country session 16.11.2005 http://www.abgs.gov.tr/files/tarama/tarama_files/26/SC26DET_Youth.pdf Avrupa Komisyonu (2007), Program K›lavuzu, Avrupa Komisyonu, E¤itim ve Kül-

tür Genel Müdürlü¤ü, Gençlik Program› 2007-2010, Brüksel.

Devlet Planlama Teﬂkilat› (DPT) (2007), 2007 Y›l› Program›: 16 Ekim 2006 Gün ve 2006/11105 Say›l› 2007 Y›l› Program›n›n Uygulanmas›, Koordinasyonu ve ‹zlenmesine Dair Bakanlar Kurulu karar› Eki, 19 Ekim 2006 Gün ve 26324 Sa- y›l› Resmi Gazete.

Devlet Planlama Teﬂkilat› (DPT) (2006), IX. Kalk›nma Program› Çocuk ve Genç- lik ‹htisas Komisyonu Raporu, Ankara.

Dünya Bankas› (2005), Japon Sosyal Geliﬂim Fonu Hibe Teklifi, Dünya Bankas›. Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2006), 2006 Mali Y›l› Bütçesinden

Gençlik Kulüplerine Yap›lan Yard›mla ‹lgili Genel Esaslar, GHDB, Ankara. Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2007), Gençlik Sosyal Geliﬂim

Program› Tan›t›m doküman›, Ankara.

Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2007), 2006-2007 Y›l› Faaliyetle- ri, Ankara.

Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2006), Uluslararas› ‹liﬂkiler Faali- yet Kitab›, Ankara.

Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2007), Gençlik Kamplar› 2002- 2006 Y›llar› Say›sal Verileri, Ankara.

Gençlik Hizmetleri Dairesi Baﬂkanl›¤› (GHDB) (2008), 2005-2007 Gençlik Mer- kezleri Verileri, Gençlik Merkezleri ﬁubesi, Ankara.

¤› (GHDB) (2007), Gençlik Çal›ﬂmas›nda ‹dari Yap›lanma ve Gençli¤in Yetki- lendirilmesi ve Gençlik Merkezleri, Ankara.

Gençlik Sosyal Geliﬂim Program› (GSGP) (2008), GSGP Paket E¤itimleri De¤erlen- dirmeleri, Ankara.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (GSGM) (2007a), 2006 Faaliyet Raporu, Baﬂ- bakanl›k, Ankara.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (GSGM) (2007b), Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeli¤i Do¤rultusunda 2007 Y›l› Bütçesinden Yard›m Alan Gençlik Ku- lüpleri ve Yard›m Miktarlar›, www.genclikhizmetleri.gov.tr

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (GSGM) (2006), Gençlik ve Spor Kulüpleri Yö- netmeli¤i Do¤rultusunda 2006 Y›l› Bütçesinden Yard›m Alan Gençlik Kulüp- leri ve Yard›m Miktarlar›, www.genclikhizmetleri.gov.tr

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (GSGM) (2005), Gençlik ve Spor Kulüpleri Yö- netmeli¤i Do¤rultusunda 2005 Y›l› Bütçesinden Yard›m Alan Gençlik Kulüp- leri ve Yard›m Miktarlar›, www.genclikhizmetleri.gov.tr

Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ü (GSGM) (2004), Gençlik ve Spor Kulüpleri Yö- netmeli¤i Do¤rultusunda 2004 Y›l› Bütçesinden Yard›m Alan Gençlik Kulüp- leri ve Yard›m Miktarlar›, www.genclikhizmetleri.gov.tr

Güneydo¤u Anadolu Projesi (GAP) (2007), GAP, Bölge Kalk›nma ‹daresi Baﬂkan- l›¤› 2006 Y›l› Faaliyet Raporu, Baﬂbakanl›k, Ankara.

Gramsci, Antonio (1971), Selection from the Prison Notebooks, Londra: Lawren- ce & Wishart.

Ulusal Ajans (UA) (2007), Etki De¤erlendirmesi E¤itmenler, Liderler ve Potansiyel Yararlan›c›lar ile Toplant›lar Raporu, 25 Nisan-6 May›s 2007, Ankara. Wallerstein, I. Arrighi, G. ve Hopkins, T.K. (1995), Sistem D›ﬂ› Hareketler, Metis

Yay›nlar›, ‹stanbul.

Yurttagüler, L. (2007), Young People and Youth Policies: Workfare or Welfare, Mi- meo, ‹stanbul Bilgi Üniversitesi.

“Zaman Çark› döner ve Ça¤lar gelir ve geçer, masallaﬂan an›lar b›- rak›r. Masallar solarak efsanelere dönüﬂür ve onlar› do¤uran Ça¤ yeniden geldi¤inde efsaneler bile çoktan unutulmuﬂtur. Bir Ça¤’da, kimileri Üçüncü Ça¤ derler, henüz gelmemiﬂ bir Ça¤’da, çoktan ge- çip gitmiﬂ bir Ça¤’da, bir rüzgâr yükseldi... Rüzgâr baﬂlang›ç de¤il- di. Zaman Çark› dönerken ne baﬂlang›çlar, ne de bitiﬂler vard›r. Yi- ne de bu bir baﬂlang›çt›.”

Robert Jordan, Zaman Çark› Serisi

T

ürkiye’de gençli¤e yüklenen anlam ve misyon, Cumhuriyetin ku- ruluﬂundan bugüne kadar genel çerçevesi itibariyle farkl›laﬂma- m›ﬂt›r. Kökleri 19. yüzy›la dayanan ve Lüküslü’nün “gençlik miti” ola- rak adland›rd›¤›, gençli¤i e¤itimli ve ayd›n olarak tan›mlayan ve dola- y›s›yla gençli¤e “kurtaran” ve “ilerlemeci” rol biçen alg› hâlâ k›smen

de olsa varl›¤›n› sürdürmektedir.1 Türkiye’de gençlerle ilgili yap›lan birçok çal›ﬂma 1980 darbesini gençler için bir dönüﬂüm noktas› ola- rak vermektedir.2Lüküslü’nün çal›ﬂmas›nda bahsetti¤i bir di¤er yakla-

8

Belgede Türkiye'de gençlik çalışması ve politikaları (sayfa 180-186)