1979-1995: GENÇL‹K KÜLTÜR TUR‹ZM‹

Bugün, gençlik çal›flmas› ve gençlik politikas› alanlar›nda faaliyetlerde bulunan kurulufllara bakt›¤›m›zda, 1979 y›l›nda ‹stanbul’da kurulmufl olan Gençtur7ve 1985 y›l›nda Ankara’da kurulmufl olan Gençlik Ser- visleri Merkezi8en uzun süredir gençlik sivil alan›nda var olan kuru- lufllar olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Her iki kurum da flirket statüsü ile kurulmufl9ve üyesi olduklar› uluslararas› gençlik a¤lar› arac›l›¤›yla, bahsedilen dönem süresince, kat›l›m ücreti karfl›l›¤›nda gençler için, gençlik de¤iflim programlar› ve gönüllü kamplar düzenlemifltir.

Kurumlardan ilki olan Gençtur, kuruldu¤u y›l, Türkiye Seyahat Acentalar› Birli¤i (TÜRSAB) üyesi olmufl ve Turizm Bakanl›¤›’ndan ifl- letme belgesi alm›flt›r. Gençtur, 1980 y›l›nda UNESCO’nun bir alt ko- mitesi olan Uluslararas› Gönüllü Hizmeti için Koordinasyon Komite- si10 üyesi olmufl ve uzun y›llar Yönetim Kurulu’nda görev yapm›flt›r. Uluslararas› Gençlik Turizmi Federasyonu, Alliance,11 Uluslararas› Ö¤renci Seyahat Konfederasyonu gibi çeflitli uluslararas› temsilcilikler alan Gençtur; Gençlik Kart›, Uluslararas› Ö¤renci Kart›, Uluslararas› Hostel Kart› gibi, gençlik turizminde indirim sa¤layan kartlar›n da¤›- 7 http://www.genctur.com

8 http://www.gsm-youth.org

9 Kurulufl tarihleri göz önünde bulunduruldu¤unda, uluslararas› projeler gerçeklefltirmek için flir- ket statüsünde olman›n tercih edilebilecek bir yol oldu¤unun alt›n› çizmek gerekir.

10 Co-Ordinating Committee for International Voluntary Service karfl›l›¤›nda kullan›lm›flt›r. 11 Avrupa Gönüllü Hizmetleri Örgütleri A¤›.

t›m›n› da üstlenmifltir. Yayg›n olarak bilinen Au-Pair Program›,

Work&Travel, Inter Rail bilet sat›fllar› gibi, gençlere yurtd›fl›nda e¤i-

tim ve turizm olana¤› sa¤layan çeflitli programlar›n da Türkiye’deki ilk uygulay›c›lar›ndand›r.

10. y›l›nda Gençtur Die Andre Reise Gmbh ad›yla Berlin’de de kurulan kurulufl, 1995 y›l›nda, Uluslararas› Gençlik Kamplar› Bölü- mü’nü seyahat acentas› bünyesinden ç›kartm›fl ve farkl› bir birim ola- rak uluslararas› gençlik kamplar› düzenlemeye devam etmifltir.

Uluslararas› hareketlili¤i kolaylaflt›ran gençlik kartlar› ve tem- silcisi oldu¤u a¤lar›n yan›s›ra, 1992 y›l›nda Turizm Bakanl›¤›’nca olufl- turulan “Gençlik Turizmi Dan›flma Kurulu”nda yer alan kurum, Ulus- lararas› E¤itim Dan›flmanlar› Derne¤i’nin ve Yurtd›fl› E¤itim Servisi Acentalar› Derne¤i (YESAD)’nin kurucu üyesidir. Gençtur ayn› za- manda YESAD’›n Genel Sekreterlik görevini de üstlenmifltir.

Gençtur’un kurulmas›ndan alt› y›l sonra, 1985 y›l›nda, bir di- ¤er özel kurulufl, Gençlik Servisleri Merkezi (GSM) Ankara’da kurul- mufltur. Türkiye Seyahat Acenteleri Birli¤i (TÜRSAB) üyesi olan ve yi- ne Turizm Bakanl›¤› denetiminde seyahat acentesi olarak çal›flan GSM de, Gençtur gibi, UNESCO’nun alt komitesi Uluslararas› Gönüllü Hiz- meti için Koordinasyon Komitesi çat›s› alt›ndad›r.

GSM, Uluslararas› Gönüllü Hizmeti için Koordinasyon Komi- tesi’nin yan› s›ra Avrupa Gönüllü Hizmetleri Örgütleri A¤› (Alliance), Geliflim ve ‹flbirli¤i için Gençlik12a¤› ve Gençlik ‹fade A¤›13üyesidir.

Uluslararas› kültürel gençlik de¤iflimleri düzenlemek amac›yla kurulan GSM, kuruluflunu takip eden ilk on y›l süresince a¤›rl›kl› ola- rak Uluslararas› Gönüllü Çal›flma Kamplar› düzenlemifl; Türkiye’nin çeflitli bölgelerinde üniversiteler, belediyeler ve yerel kamu kuruluflla- r›yla iflbirlikleri gerçeklefltirmifltir. Üyesi oldu¤u uluslararas› a¤lar ve ba¤lant› içinde oldu¤u kurulufllar arac›l›¤›yla binlerce gencin14ulusla- 12 Youth for Development and Cooperation karfl›l›¤› kullan›lm›flt›r.

13 Youth Express Network karfl›l›¤› kullan›lm›flt›r.

14 2003-2004 y›l›nda GSM taraf›ndan düzenlenen etkinliklere kat›lan genç say›s› 2.500 olarak gö-

raras› gençlik kamplar›na kat›l›m›n› sa¤lam›flt›r.

Bu bölümde ele al›nan dönemde, 1979-1995 y›llar› aras›nda, gençlik çal›flmas›n›, gençlik de¤iflim programlar› ve gönüllü kamplar bafll›¤› alt›nda bu iki kurumun çal›flmalar›nda görüyoruz. Ço¤unlukla gençlerin hareketlili¤i üzerine kurulu çal›flmalar›n oldu¤u bu dönem- de, her iki kurulufl da üyesi oldu¤u a¤lar arac›l›¤›yla Türkiye’den genç- lerin yurtd›fl›na gitmelerine ve sivil toplum kurulufllar› çat›s› alt›nda gönüllü faaliyetlerde bulunmalar›n› sa¤lam›fl ve benzer biçimde Türki- ye’de de çeflitli uluslararas› gençlik kamplar›n›n ve gönüllü faaliyetle- rin düzenlenmesinin öncülü¤ünü yapm›flt›r. Gencin kat›l›m›n›n, sa¤la- yabilece¤i maddi katk› pay›na da ba¤l› oldu¤u bu dönemde, gençlik çal›flmalar› ço¤unlukla orta ve üstü gelir düzeyinden gelen ve yine ço- ¤unlukla çeflitli Avrupa dillerinde iletiflim kurma becerisi olan gençle- re sunulmufl bir olanakt›r. Bu olanaktan faydalanabilen birçok gencin –yüzdesi bilinmese de–, bugün hâlâ gençlik alan›nda aktif olarak yer almakta oldu¤u ve ismi geçen her iki kurumun da, de¤iflen projeler ve programlarla Türkiye’deki sivil gençlik alan›nda hâlâ yer ald›¤› düflü- nüldü¤ünde, 1979-1995 dönemi, gençlik çal›flmas›n›n geliflimi için bir bafllang›ç dönemi olarak ele al›nabilir.

Yine ayn› dönemde bafllayan ve devam eden y›llarda, Türkiye sivil alan›nda gençlik çal›flmas› konusunda etkin rol oynayacak bir di- ¤er kurulufl da, 1993 y›l›nda kurulan AEGEE-‹stanbul’dur.15 Avrupa Ö¤rencileri Forumu (AEGEE)’nun bir lokali16 olan AGEE-‹stanbul, üniversite ö¤rencilerinden oluflan bir grup genç taraf›ndan çal›flmalar›- na bafllam›flt›r ve 1994’te dernekleflmifltir.

1995 y›l›nda, Avrupa Ö¤renci Forumu (AEGEE) a¤›n›n, Türki- ye’deki ikinci lokali Ankara’da Orta Do¤u Teknik Üniversitesi bünye- sinde topluluk olarak kurulmufltur.17 AEGEE a¤›n›n uluslararas› Ge- 15 http://www.aegeeistanbul.org

16 Avrupa Ö¤rencileri Forumu (AEGEE), Avrupa’n›n çeflitli flehirlerinde kurulmufltur. Yap›s›, ülke

bazl› de¤il, flehir bazl› bir yap›d›r ve AEGEE a¤›na dahil olan her bir lokal, “antena” olarak isimlendirilir. http://www.karl.aegee.org

17 AEGEE a¤›n›n Türkiye’deki lokallerinin kurulufl tarihleri: 1993’te Istanbul; 1995’te Ankara;

nel Kurul toplant›s› AGORA’n›n, Ankara’da 1996 y›l›nda gerçeklefl- mesini bafllatan süreç, Türkiye’deki gençlik çal›flmas› alan›n›n bir ad›m daha genifllemesini sa¤layan süreci bafllatm›flt›r.