Türkiye’de Spor Turizmi Olanakları

Spor turizmi kavramı, genel anlamda ve farklı dallardaki spor çeşitlerini kapsamına almaktadır. Günümüzde spor turizmindeki gelişmelere bakıldığında, insanların bir- kaç farklı dalda (rafting, kar kayağı, yamaç paraşütü vb.) spor yapmanın yanında, sadece tek bir spor dalında veya tek bir sporu yapmak amacıyla seyahat etmeye baş- ladıkları görülmektedir. Böylece farklı dallarda spor yapmayı kapsayan "spor turiz- mi" yanında spor turizmin türleri olarak alt dallar ortaya çıkmıştır. Bu spor dalları ve ülkede yapılan sporlar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır99;

Tablo 1.18: Türkiye'de spor turizmi çeşitleri ve arz kaynakları

99 _{www.kultur.gov.tr/TR/turizm/turizmçeşitleri ve Barış Erdem ve G.Kemal Girgin, “Spor Turiz-} mi”, Turizmde Ürün Çeşitlendirme, Editörler: Necdet Hacıoğlu ve Cevdet Avcıkurt, Nobel Ya- yınları, 2007, ss.385-409

Spor Turizmi Çeşidi Arz Kaynakları Su Altı Dalış Turizmi Antalya, Balıkesir, Muğla, Çanakkale, Mersin. Hava

Spor- ları

Yamaç Paraşütü

Ölüdeniz - Babadağ, Denizli - Pamukkale, Ankara - Gölbaşı, Bolu-Abant, Eğirdir, Kayseri, Eskişehir - İnönü, Antalya - Aksu

Paraşüt Ankara, İnönü, Efes.

Balon Nevşehir-Kapadokya Bölgesi

Dağcılık

Ağn - Ağrı Dağı, Antalya - Beydağlar, Bursa - Uludağ, Erzurun, Palan- döken, Kastamonu - Ilgaz, Kars - Sankamış, Kayseri - Erciyes Dağı, Mersin - Bolkar Dağları, Niğde - Aladağlar, Rize - Kaçkar Sıradağları, Tunceli - Mercan (Munzur) Dağları, Van-Süphan Dağı.

Akarsu Turizmi Çoruh Nehri, Köprüçay, Manavgat Çayı, Dim Çayı, Adana-Feke-Göksu Nehri, Zamatı Irmağı, Fırat nehrinin bir kısmı, Rize - Çamlıhemşin vb.

Futbol Kampı Turizmi

Antalya-Belek, Ankara-Kızılcahamam, Bolu-Gerede, İsparta-Davras, Nevşehir,

Av Turizmi

Antalya, Adana, Adıyaman, Artvin, Ağrı, Bingöl, Erzincan, Erzurum, Hatay, Karaman, Kars, Kayseri, Mersin, Muğla, Niğde, Tunceli, Ankara, Afyon, Bolu, Denizli, Eskişehir, Kastamonu, K.Maraş, Kütahya, Kara- bük, Bolu, Hatay, Ordu, Osmaniye, Van illeri başta olmak üzere birçok ilde avcılık faaliyeti gerçekleştirilmektedir.

Golf Turizmi Antalya, İstanbul, Ankara, Muğla.

Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı http: //www.kultur.gov.tr ve http://tatil.haberturk.com'dan

aktaran Barış Erdem ve Kemal Girgin a.g.y., ss.385-409. 1.4.7.1. Su Altı Dalış

Su altı dalış turizmi çerçevesinde Türkiye'nin arz kaynaklarının oldukça fazla oldu- ğu görülmektedir. Dalış turizminin yoğun olduğu bölgelerin başında Antalya Böl- gesi gelmektedir. Antalya ili sınırları içindeki dalış merkezleri; Kemer (Paris Batı-

ğı), Kalkan, Manavgat (B-24 Amerikan Savaş Uçağı Batığı), Kaş (Uluburun Antik Batığı, Kaş Uçak Batığı), Antalya Körfezinin Batısı (Gelidonya Antik Batığı), An-

talya Yat Limanı (Fransız-Sosyete-Batığı, Sıçan Adası), Lara ve Konyaaltı arası (Falezler), Finike (Gök Mağarası), Suluin Mağarası'dır. Yine Balıkesir (Ayvalık), Muğla (Datça, Marmaris, Bodrum), Çanakkale (Saros, Gökçeada ve Bozcaada) ve Mersin Önemli su altı dalış bölgelerindendir.

1.4.7.2. Hava Sporları

Hava sporları kapsamında Türkiye'nin arz kaynakları incelendiğinde yamaç paraşütü, paraşüt ve balon aktiviteleri göze çarpmaktadır. Türkiye'de Yamaç Paraşütü Sporu 1990 başlarında Fethiye Ölüdeniz bölgesindeki Baba Dağı'nın yabancı pilotlar tara-

fından keşfedilmesi ile tanınmış, ilk olarak üniversite kulüplerinde aktif olarak baş- lamıştır. Ölüdeniz'de yapılmaya başlanan yamaç paraşütü, daha sonra Denizli-

Pamukkale-Dinamit Deposu, Ankara-Gölbaşı, Bolu-Abant, Isparta-Eğirdir, Kayseri- Ali Dağı, Eskişehir-İnönü ve Antalya-Aksu bölgelerine de yayılmıştır.

Öte yandan, dünyada ilk ortaya çıkışı 18.yy sonlarına uzanan balonla uçuş spo- ru da Türkiye'de de yoğun ilgi görmektedir. Uzun yıllardır bireysel sportif amaçlı yapıldığı gibi, Türkiye'deki birçok turistik yöredeki yerel etkinliklerde balonla kent turları düzenlenmektedir. Türkiye'de balonla uçuş sporu, yoğun olarak Kapadokya bölgesinde yapılmaktadır.

1.4.7.3. Dağcılık ve Kış Sporları

Dağcılık bakımından ise Türkiye, farklı yüksekliklerde, zengin jeomorfolojik ve tektonik yapıya sahip, flora ve faunası olan ormanlara ve siluete sahip, zengin av ve yaban hayatı olan dağlarıyla hem kış turizmi hem de dağ yürüyüşü ve tırmanışları için dağcılık sporunu sevenlere olağanüstü çekici ve ilginç olanaklar sunmaktadır. Dağ ve doğa sporu olarak adlandırılan trekking, Özellikle Avrupa'da giderek artan bir ilgi görmeye başlamıştır. Bu turizm türünün meraklıları; doğayla bütünleşme, fiziksel kondisyonlarını ve yeteneklerini zaman zaman ölçme, buzul göllerin kena- rında kamp kurma gibi amaçlarla olaya yaklaşmaktadırlar. Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesindeki yaylalar bu spor turizm türüne ideal bir örnek teşkil etmektedir. Türki- ye'yi her yıl dünyanın çeşitli yerlerinden çok sayıda turist dağ tırmanışı ve yürüyüşü için ziyaret etmektedir.

1.4.7.4. Akarsu Sporları

Türkiye'nin sahip olduğu zengin doğal kaynaklarından birisi de akar-sularıdır. Akar- sularının önemli bir bölümü kısaca "akarsu turizmi" olarak tanımlanan rafting, kano ve nehir kaynağı için çok elverişlidir. Doğa turizminin önde gelen dallarından biri olarak akarsu turizmine yönelik ülkemizin sunduğu bu büyük potansiyelin gelişti- rilmesi ve geniş kitlelere hitap edecek şekilde tanıtımının yapılması önem taşımak- tadır. Büyük yatırımlar gerektirmeyen akarsu turizmi, çevrenin tarihi, arkeolojik, kültürel, otantik değerleri ve diğer turizm çeşitleriyle bir bütün oluşturmaktadır.

Spor turizmi arz kaynakları açısından incelendiğinde en önemli ve en fazla turist çeken spor turizmi çeşitlerinin başında futbol turizmi gelmektedir. Futbol turizmi, insanların futbol oynamak ya da futbol karşılaşmalarını izlemek amacıyla turizm hareketlerine katılmalarından ortaya çıkan bir turizm türüdür. Futbol turizmi talebi- nin önemli bir kısmını oluşturan spor kulüpleri, kamp yerlerinin seçiminde yaz ayla- rında serin yerleri tercih ederken, kış aylarında da uygun sıcaklık derecelerine sahip yerleri tercih etmektedirler. Bu açıdan konuya bakıldığında Türkiye'nin futbol turiz- mi açısından özellikle Aralık-Şubat dönemi kampları için önemli bir cazibe merkezi olduğu görülmektedir. Bu kamplar sırasında yapılan futbol turnuvaları ise olaya se- yirci faktörünü de ekleyerek turizm hareketlerine farklı bir boyut getirmekte ve tele- vizyon yayınları ile birlikte olayın ekonomik boyutları da genişlemektedir.

1.4.7.6. Av Turizmi

Spor turizmi içerisinde yer alan diğer bir turizm çeşidi de "Av Turizmi"dir. Türkiye'- nin coğrafi yapısı, bitki Örtüsü ve yaban hayatı bakımından av turizminin gelişmesi- ne elverişli konumdadır. Tablo l.18'de yer alan yerlerde, belirli zaman ve dönemler- de birçok çeşit av hayvanının avlanmasına izin verilmekte, bu da av meraklılarını bu bölgelere çekmektedir.

1.4.7.7. Golf Turizmi

Daha önce belirtilen ve spor turizminin içinde en önemli turizm çeşitlerinin biri olan futbol turizminin yanı sıra "Golf Turizmi" de spor turizmi içerisinde üzerinde önemle durulması gereken bir turizm çeşididir. Çünkü bu turizm aktivitesine katılmak ama- cıyla Türkiye'ye gelen turistlerin diğer turizm aktivitelerine katılan turistlere göre daha zengin ve harcamalarının da yine diğer turizm çeşitlerine katılan turistlerin yap- tıkları harcamalardan daha fazla olduğu dikkati çekmektedir. Avrupa Golf Birliği (EGA) verilerine göre, dünyada 31 bin golf sahası bulunmaktadır. Bu sahaların % 60'ı Kuzey Amerika'dadır. Avrupa'daki saha sayısı 6 bine, golfcü sayısı ise 6.5 mil- yona ulaşmıştır. Golf turizmi dünyada 1997'den 2001 yılına kadar yıllık bazda % 8.2 artmıştır. Golf meraklılarının sayısı her geçen yıl artmaktadır. Günümüzde % 3.5 seviyesinde olan golf sporuna katılımın 2010'da % 5.2'ye ulaşacağı tahmin

edilmektedir100. Türkiye'nin bu konudaki tek sıkıntısı, golf turizmine yönelik sahip olduğu tesislerin diğer turizm ülkeleriyle karşılaştırıldığında oldukça az sayıda olma- sıdır. Buna karşın 2008 yılı itibariyle Türkiye’ye 100.000 golf amaçlı ziyaretçinin geleceği ve golf turizminden 200 milyon dolar gelir elde edileceği uzmanlar tarafın- dan tahmin edilmektedir.

2003 yılı verilerine göre tüm dünyada da 100 milyon kişinin üzerinde golf oynadığı ve golf turizmine harcanan paranın 12 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir101. Yalnızca turist gönderen ülkelerde yaklaşık 37 milyon golfcü olduğu bilinmektedir. Avrupa’da golfcü sayısı her yıl % 20 oranında artmaktadır. Golf amaçlı seyahat edenler genelde varlıklı ve üst gelir grubuna mensup insanlardır. Ör- neğin, ABD’de golf oynayanları % 35’inin yıllık ortalama gelir düzeyi 50.000 dola- rın üzerindedir. ABD’deki 23.8 milyon golfcü sayısının da 2000’li yıllarda 30 milyon kişiyi ve golf endüstrisinin 30 milyar dolarlık ekonomik hacminin de aynı dönemde 40 milyar doları aşması beklenmektedir102. Golf turizmine katılanların ortalama tatil süresinin 1 hafta olduğu belirtilmektedir103.

Uluslararası Golf Turizmi Birliği’ne göre de golf turizminin oluşturduğu ha- cim dünya genelinde yıllık 5 milyar doları bulmaktadır. Golf turizmine katılanlar ulaşım dışında kişi başına 2.500 - 3.000 dolar harcama yapmaktadırlar. 1995 yılında 10.5 milyon golf turisti 62 milyon tur oyun oynamıştır104.

Tablo 1.19: Golf Sporunun Dünya’daki gelişimi -1990