Sisteme Geçiş İçin İzin Alınması

Bu konu, sistemin kuruluşta kabul edilmesi başlığı altında ayrıntılı olarak ele alınmıştır518. Söz konusu açıklamalar, burada da aynen geçerlidir.

SerPK’ de, SPK’ den izin alınması koşuluyla, sistemin kabul edilebileceği düzenlendiği açıkça düzenlenmesine rağmen (SerPK m. 18/1), halka açık olmayan anonim ortaklıklar açısından kanunda, buna benzer bir izin denetimi öngörülmemiştir. Bununla birlikte Tebliğ’ de, halka açık olmayan anonim ortaklıkların sisteme geçebilmeleri için, GTB’ den izin almaları gerektiği düzenlenmektedir (KSS Bakanlık Tebliği m. 6/1).

TTK hükümleri uyarınca kayıtlı sermaye sistemini kabul eden veya bu sisteme geçen ortaklıklar, daha sonra halka açık anonim ortaklık statüsünü kazanırsa ya da paylarını halka arz etmek üzere SPK’ ye başvurursa, SerPK hükümleri uyarınca kayıtlı sermaye sistemini kabul etmeleri için, SPK’ den ayrıca izin almaları gerekmez (SerPK m. 18/1; II-18.1 sa. Tebliğ, m. 5/1). Bununla birlikte, bu ortaklıklar, esas sözleşme hükümlerini SerPK’ ye uygun hale getirmekle yükümlüdür (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 5/2).

TTK uyarınca kayıtlı sermaye sistemine geçmiş olan ortaklıklar, halka açık hale geldikten sonra SerPK hükümlerine tabi olacağından (SerPK m. 2), bundan sonra kayıtlı sermaye

516 _{Bu konuda ayrıca bkz. Manavgat (Kırca/ Şehirali Çelik), s. 304; Tekinalp, N. 10-38.} 517 _{Bkz. yuk. 2.1.1.}

518

sistemi ile ilgili olarak yapacakları işlemlere SerPK hükümleri uygulanacaktır519. Burada dikkat edilmesi gereken husus, daha önce TTK uyarınca kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş olan bir anonim ortaklığın, SerPK hükümlerine göre sermaye artırımı yapabilmesinin ön koşulu, halka açık anonim ortaklık statüsünü kazanmış olmasıdır; ortaklığın paylarını halka arz etmek üzere SPK’ ye başvurmuş olması, SerPK uyarınca sermaye artırımı yapabilmesi için yeterli değildir520

.

2.2.3.2.1 İzin Başvurusu İçin Gerekli Olan Belgeler

SerPK’ ye tabi anonim ortaklıkların kayıtlı sermaye sistemine geçebilmeleri için SPK’ ye yapacakları izin başvurusunda gerekli olan belgeler, II-18.1 sa. Tebliğ’ in 7. maddesinde gösterilmektedir. Bu belgeler şunlardır:

 Onaylı ortaklık esas sözleşmesi

Yürürlükte bulunan esas sözleşmesinin tüm değişiklikleri içeren ve tek bir metin haline getirilmiş şekli, ortaklığı temsile yetkili kişilerce onaylanmalıdır (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, a).

 Yönetim kurulu kararı

Yönetim kurulu tarafından kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi yönünde alınan karar metninin onaylanmış suretinin, başvuru sırasında SPK’ ye sunulması gerekir (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, b).

 Esas sözleşme değişiklik taslağı

Kayıtlı sermaye sistemine geçmek isteyen ortaklıklar, esas sözleşmelerinde sistemin gerekli kıldığı değişiklikleri yapmakla yükümlüdür. Bu değişikliklerden ilki, kayıtlı sermaye maddesinin ortaklık sözleşmesine dercedilmesidir. Bu maddede, kayıtlı sermayeye kadar sermayenin artırılması konusunda yönetim kurulunun yetkilendirildiği ve bu yetkinin sınırları yer almalıdır521. Bunun yanında şirket esas sözleşmesinin, kayıtlı sermaye sistemine ve SerPK’ ye uyum sağlaması için gerekli olan esas sözleşme değişiklikleri yapılmalıdır.

İzin başvuru sırasında, ortaklık yönetim kurulunca hazırlanmış kayıtlı sermaye maddesi taslağı ile esas sözleşmenin kayıtlı sermaye sistemine ve SerPK’ ye uyum sağlaması için

519 _{Ortaklığın sınıf değiştirmesinin kayıtlı sermaye sistemine etkisi konusunda ayrıca bkz. yuk. 2.1.1.3.} 520 _{Manavgat (Kırca/ Şehirali Çelik), s. 315.}

521

değişmesi gereken diğer maddelerine yönelik değişiklik taslağının sunulması gerekmektedir (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, c).

 Sermayenin tamamının ödendiğini522 ispatlayan belge

Ortaklığın, kayıtlı sermaye sistemine geçebilmesi için, 100.000 TL’ den az olmayacak miktarda başlangıç sermayesine sahip olması ve bu sermayenin tamamının ödenmiş olması gerekmektedir (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 5/3; m. 7/1, ç). Başlangıç sermayesinin ödenmiş olduğunun mali müşavir raporuyla tespit ettirilmesi ve bu raporun SPK’ ye sunulması gerekir (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, ç).

 Yönetim kuruluna sermaye artırımı dışında verilen yetkilerin gerekçesini açıklayan belge

Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmek isteyen ortaklıklar, yönetim kuruluna, sermayenin kayıtlı sermayeye kadar artırılması yetkisi dışında, imtiyazlı veya nominal değerinin üzerinde pay çıkarma, pay sahiplerinin yeni pay alma haklarını sınırlandırma veya imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını kısıtlayıcı nitelikte karar alma yetkileri de verebilir (SerPK m. 18/5). Ortaklık, yönetim kuruluna, SerPK’ nin 18/5. maddesinde sayılan yetkileri tanımak isterse, bu yetkilerin tanınma gerekçesini başvuru sırasında açıklamak523 durumundadır (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, d). Bu gerekçe, SPK’ nin, ortaklığa kayıtlı sermaye sistemine geçiş izni verip vermeyeceği yönündeki değerlendirmesinde etkili olacaktır. Zira SPK’ nin inceleme yetkisi, SerPK ile kendisine tanınan, sermaye piyasasının arzulanan anlamda işleyişini ve yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunmasını sağlamak görevinden kaynaklanmaktadır524

.

 Yönetim kurulu üyelerini tanıtıcı bilgi

522 _{Başlangıç sermayesinin ödenmesine ilişkin esaslar hakkında bkz. yuk. 1.1.2.2.3.} 523

Yönetim kuruluna, SerPK’ nin 18/5. maddesinde sayılan yetkilerin verilmesi konusunda karar alan ve bu yönde esas sözleşme değişiklik taslağını hazırlayan yönetim kuruludur. Konu, SPK izninden sonra genel kurulun önüne geleceğinden (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 9/1) genel kurulun, verilen yetkilerin gerekçesi konusunda fikir bildirmesi mümkün değildir. Şu halde, II-18.1 sa. Tebliğ ile kayıtlı sermaye sistemine geçişte aranan bu şartı yönetim kurulu yerine getirecek; söz konusu yetkilerin yönetim kuruluna verilme gerekçelerini yönetim kurulu takdir edecektir.

524 _{SPK, SerPK’ nin emrettiği uygulamaların yerine getirilmesini ve öngörülen neticelerin sağlanmasını teminen} gerekli olan iş ve işlemleri yapmakla görevlidir (SerPK m. 128/1, a). SerPK’ nin düzenlemeleriyle güttüğü amaç ise, sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin sağlanması, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için sermaye piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesidir (SerPK m. 1). Şu halde SPK, gerek sermaye piyasasının arzulanan anlamda işleyişini sağlamak ve gerekse yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunmasını sağlamak üzere, kayıtlı sermaye sistemi kapsamında yönetim kuruluna verilen yetkilerin yerindelik denetimini yapmaya ve varacağı sonuca göre izin verip vermemeye yetkilidir.

Bu gereklilikle, ortaklığın kayıtlı sermaye sistemine geçişine izin verilmesinde, yönetim kurulu üyelerinin niteliklerine de önem atfedilmektedir (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, e). Kayıtlı sermaye sisteminde, yönetim kurulunun yetkilerine süre, tavan, eşit işlem ilkesine uygunluk gibi kanuni sınırlamalar getirilmiş olsa da, pay sahiplerinin menfaatlerini hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkileyebilecek nitelikte olan sermayenin artırılması konusundaki takdir yetkisi, tek başına yönetim kuruluna aittir. Bu bakımdan yönetim kurulu üyelerinin nitelikleri, pay sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması açısından önem arz etmektedir.

Öte yandan TTK’ ye yönetim kurulu üyesi olabilmek için özel nitelik aranmaması525 karşısında bu koşul eleştirilebilir. Ne var ki, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için gerekli önlemleri almakla yetkili kılınmış olan SPK’ nin, yöneticilerin niteliklerini göz önünde bulundurarak, ortaklığın sisteme geçiş başvurusunu reddetmek suretiyle, olası hak ihlallerini önlemekle yetkili olduğu kabul edilmelidir. Yöneticilerde aranacak nitelikler de bu kapsamda değerlendirilmelidir.

 Ortaklığın son durum itibarıyla yüzde beş ve üzeri pay sahiplerini gösterir şekilde ortaklık yapısı (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, f).

 Başvuru tarihine en yakın karşılaştırmalı olarak düzenlenmiş yıllık finansal tablolar ile varsa son ara dönem finansal tabloları ve bağımsız denetim raporu (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, g).

 SPK tarafından gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/1, ğ). SPK tarafından istenen belgeler, daha önce KAP’ ta kamuya açıklanmış veya SPK’ ye gönderilmişse, bu bilgilerin ayrıca SPK’ ye gönderilmesi gerekmez (II-18.1 sa. Tebliğ, m. 7/3).

Sisteme geçiş başvurularının SPK tarafından hangi esaslara göre değerlendirileceği konusunda II-18.1 sa. Tebliğ’ de bir açıklık bulunmamaktadır526. Bu konuda SerPK’ nin 1. maddesi yol göstericidir. Bununla birlikte kriterlerin özelleştirilmesi bakımından Seri IV-No 38 sa. Tebliğ’ in buna ilişkin düzenlemelerinden yararlanılabilir. Buna göre SPK, başvuruları, Kanun’ un genel amaç ve ilkeleri, piyasanın gerekleri, sermaye piyasasının gelişimi ve düzenli çalışması, kayıtlı sermaye sisteminin gayesi, ortakların hak ve yararları, ortaklığın

525 _{TTK’ ye göre, yönetim kurulu üyesi, tüzel kişi veya tam ehliyetli gerçek kişi olabilir (TTK m. 359/1, 3). Bu} konuda ayrıca bkz. Cenkci, s. 119 vd.

526

yasal yükümlülüklere uyma durumu gibi hususları gözönüne alarak inceler (Seri IV-No 38 sa. Tebliğ, m. 6).

Halka açık olmayan anonim ortaklıkların Bakanlığa yapacakları izin başvurusunda sunmak zorunda oldukları belgeler ise, KSS Bakanlık Tebliği’ nin 6. maddesinde gösterilmektedir. Bu belgeler, halka açık anonim ortaklıklara ilişkin II-18.1 sa. Tebliğ’ de sayılan belgelerle büyük oranda örtüşmektedir. Buna göre, kayıtlı sermaye sistemine geçmek isteyen ortaklıklar izin başvurusunda;

 Yürürlükte bulunan, tüm değişiklikleri içeren ve tek bir metin haline getirilmiş, ortaklığı temsile yetkili kişilerce onaylanmış esas sözleşme örneğini,

 Ortaklık yönetim kurulunca hazırlanmış esas sözleşmede yer alacak kayıtlı sermaye sistemine ilişkin maddenin taslağı ile esas sözleşmesinin kayıtlı sermaye sistemine uyum sağlaması için değişmesi gereken diğer maddelerine yönelik değişiklik taslaklarını,

 Ortaklık sermayesinin tamamen ödendiğine ve sermayenin karşılıksız kalmadığına ilişkin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporunu527

,

 Son üç yıla ait bilanço ve gelir tablosunu,

 Esas sözleşme ile yönetim kuruluna imtiyazlı veya itibari değerinin üzerinde pay çıkarma veya yeni pay alma hakkını sınırlandırma yetkilerinin verilmesi halinde, bunların ve kayıtlı sermaye sistemine geçilmesinin gerekçelerini içeren ortaklığı temsile yetkili kişilerce imzalanmış beyanı,

 Bağımsız denetime tabi olan ortaklıklarda denetleme raporunu, dilekçe ekinde vermelidir.

Halka açık olmayan anonim ortaklıkların kayıtlı sermaye sistemine geçiş başvuruları, GTB tarafından, Kanunun genel amaç ve ilkeleri, piyasanın gerekleri, kayıtlı sermaye sisteminin amacı, ortakların hak ve yararları, ortaklığın yasal yükümlülüklere uyma durumu gibi hususlar göz önünde bulundurarak değerlendirilir (KSS Bakanlık Tebliği, m. 6/4).