5615 Say›l› Kanun ‹le Yap›lan De¤ifliklik:

Ancak sigorta flirketleri ve acenteleri taraf›ndan düzenlenen poliçeler her zaman istendi¤i gibi devam etmemek-te, zaman içinde poliçede yaz›l› se-beplerden dolay› poliçe feshedilebil-mektedir. ‹flte önceden tahmin edile-meyen bir sebepten dolay› poliçenin iptal edilmesi durumunda sigorta flir-keti veya acente beyan ederek ödedi¤i gider vergisini mahsup süresi geçti¤i

için indirim konusu yapamamaktayd›.

28.03.2007 tarih ve 5615 say›l› Ka-nunun 17 nci maddesi ile 6802 say›l›

Kanunun 31 inci maddesine eklenen dördüncü f›kra hükmü önceki dö-nemlerde düzenlenen ve iptal edilen poliçelere ait gider vergisinin indirim konusu yap›lmas›na imkan tan›nm›fl-t›r.

5615 say›l› Kanunun 17 nci maddesi ile 6802 say›l› Kanunun 31 inci mad-desinin dördüncü f›kras› afla¤›daki fle-kilde de¤ifltirilmifl ve maddenin sonu-na afla¤›daki f›kra eklenmifltir.

“Sigorta flirketleri, iptal ettikleri si-gorta muamelelerine iliflkin vergileri (yaln›zca iptal tarihinden sonraki dö-neme ait olan k›sm›), iptalin gerçek-leflti¤i dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indi-rebilirler. Bu dönemde indirilemeyen vergiler, sonraki dönem beyanname-lerinde indirim konusu yap›labilir.”

5615 say›l› Kanun ile 6802 say›l› Ka-nunun 31 inci maddesinde de¤ifliklik yap›lmadan önceki uygulamada; iptal edilen sigorta muamelelerine ait meb-la¤lar›n vergi matrah›ndan indirilebil-mesi için sigorta poliçelerinin düzen-lenme ve iptal tarihlerinin ayn› vergi-lendirme dönemi içerisinde olmas›

gerekmekteydi. Dolay›s›yla, sigorta muamelelerinin yap›ld›¤› dönemden sonra gerçekleflen poliçe iptalleri ne-deniyle iptal edilen muamelelere ilifl-kin BSMV'nin, mahsuben iadesi mümkün de¤ildi.

6802 say›l› Kanunun 31 inci maddesi-nin dördüncü f›kras›nda yap›lan ve 1/5/2007 tarihinde yürürlü¤e giren

de-¤ifliklikle, sigorta muameleleri ile bunlar›n iptal ifllemlerinin ayn› vergi-lendirme döneminde yap›lmad›¤› du-rumlarda da, iptal edilen sigorta mu-amelelerine iliflkin vergilerin (yaln›z-ca iptal tarihinden sonraki döneme ait olan k›sm›), iptalin gerçekleflti¤i dö-nemde hesaplanan BSMV'den indiril-mesine imkan tan›nmaktad›r.

Ayr›ca bu düzenleme ile iptal edilen sigorta muamelelerine iliflkin olan, ancak muamelelerin iptal edildi¤i dö-nemde sigorta flirketinin hesaplanan vergisinin yetersiz olmas› nedeniyle indirim konusu yap›lamayan verginin, sonraki vergilendirme dönemlerinde de indirim konusu yap›lmas›na imkan sa¤lanmaktad›r.¹

Konu hakk›ndaki Gider Vergileri 85 no-lu genel tebli¤in A-1 bölümünde özetle;

1-Ayn› Dönem ‹çinde Düzenlenip ‹p-tal Edilen Sigorta Muamelelerinde Matrahtan indirim uygulamas›

Ayn› dönem içinde düzenlenip iptal edilen sigorta poliçesi priminden tah-silat yap›lmam›flsa iptal edilen poliçe priminin tamam› o dönemin vergi matrah›ndan indirilebilece¤i, buna karfl›l›k, poliçe priminin tamam› yada ilk taksit tutar› tahsil edilmiflse, iptal tarihinden sonraki günlere isabet eden

prim tutar› hesaplanarak matrahtan in-dirilecektir. Di¤er bir ifadeyle, bu du-rumda, toplam prim tutar›ndan poliçe-nin bafllang›ç tarihi ile iptal tarihi ara-s›ndaki döneme iliflkin k›sm› matrah-tan indirim konusu yap›lamayaca¤›

aç›klanm›flt›r.

2- Düzenlendi¤i Dönemden Sonraki Dönemlerde ‹ptal Edilen Sigorta Mu-amelelerinde mahsup uygulamas›

Önceki dönemlerde düzenlenip beyan olunan sigorta poliçelerinin sonraki vergilendirme döneminde prim tahsi-lat› yap›lmaks›z›n iptal edilmeleri ha-linde, söz konusu poliçeler dolay›s›y-la ödenen vergilerin tamam› iptalin gerçekleflti¤i dönemde hesaplanan BSMV'den indirilebilecektir.

Önceki dönemlerde düzenlenmifl ve vergisi beyan edilmifl olan, ancak son-raki dönemlerde iptal edilen sigorta poliçelerine iliflkin primin tamam›n›n yada ilk taksitin tahsil edildi¤i durum-da iptal edilen sigorta poliçelerine iliflkin toplam vergi tutar›ndan poliçe bafllang›ç tarihi ile iptal tarihi aras›n-daki döneme ait vergiler düflülmek su-retiyle bulunan BSMV tutar› iptalin oldu¤u dönem beyannamesinde hesap-lanan vergiden mahsup edilecektir.

Önceki dönemlerde düzenlenip beyan olunan kara ve denizde mal tafl›ma ifl-lerine ait sigorta poliçelerinin sonraki vergilendirme döneminde iptal

edil-1 edil-13.06.2007 tarih ve 2655edil-1 say›l› resmi gazetede yay›mlanan 85 nolu .Gider Vergileri Genel Tebli¤i

meleri halinde, prim ödemesinin yap›-l›p yap›lmad›¤›na bak›lmaks›z›n mah-suben iade edilecek BSMV, poliçe dolay›s›yla ödenen vergi tutar›n›n yal-n›zca iptal tarihinden sonraki döneme isabet eden k›sm› ile s›n›rl› olacakt›r.

‹ptalin gerçekleflti¤i dönemde indiri-lemeyen vergiler nakden iade edilme-yecektir. ‹ndirilemeyen bu vergiler sonraki dönem vergi beyannamelerin-de indirim konusu yap›lacakt›r.

V-De¤erlendirme:

5615 say›l› kanun ile yürürlü¤e gir-meden önceki dönemde, uygulamada görülen tereddütlerin kayna¤›n› Gider Vergileri Kanunun 31. maddesinde yer alan “dönem” ibaresi oluflturmak-tad›r. Maliye Bakanl›¤› kanunun laf-z›nda bulunan dönem kavram›n› ayn›

kanunun 47 .maddesinde yer alan ver-giye tabi ifllemler için bir ayl›k beyan ve ödeme süresinden hareketle BSMV aç›s›ndan vergilendirme döne-minin bir ay oldu¤u yönünde yorum-lam›flt›r. Nitekim mali idare herhangi bir yorum metoduna gerek kalmaks›-z›n kanunun lafkalmaks›-z›ndan hareketle böyle bir sonuca ulaflm›flt›r.

Mali idarenin görüflünün aksine görüfl bildirenler ise kanunda belirtilen dö-nem kavram›n› genifl yorumlayarak kast edilen dönem ibaresini muhase-benin temel kavramlar›ndan dönem-sellik ilkesi ile aç›klamaktad›rlar. Dö-nemsellik ilkesi, iflletmenin süreklili¤i kavram› uyar›nca s›n›rs›z kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi

ve her dönemin faaliyet sonuçlar›n›n di¤er dönemlerden ba¤›ms›z olarak saptanmas› olarak aç›klanmaktad›r.

Buna göre gelir ve giderlerin tahak-kuk esas›na göre muhasebelefltirilme-si, has›lat, gelir ve karlar›n ayn› döne-me ait maliyet gider ve indirimler ve zararlarla karfl›laflt›r›lmas› bu kavra-m›n gere¤ini oluflturmaktad›r. Dolay›-s›yla BSMV’yi do¤uran ifllemlerin, iptali ve feshi iflletmenin gereklerin-den biri olarak görülmekte ve BSMV’de vergilendirme döneminin iflletmenin kar-zarar›n›n tespit edildi¤i dönem ile paralellik arz etti¤i ileri sü-rülmektedir.

Görüflümüze göre vergilendirme dö-nemi geçtikten sonra üzerinden vergi hesaplanan matrah› iptal veya feshe-dilen poliçelere iliflkin peflin olarak tahsil edilen BSMV’nin mahsup im-kan›n›n olmamas› ve do¤rudan mü-kellef üzerinde kalmas› vergide adalet ilkesine ayk›r›l›k teflkil etmektedir.

Dolay›s›yla yerinde bir de¤ifliklik ile 5615 say›l› kanun ile Gider Vergisi Kanunu’nun 31. maddesinin 4 numa-ral› bendine eklenen hüküm vergi adaletsizli¤i ortadan kald›r›lm›flt›r.

Öte yandan görüfl ayr›l›¤›n›n olufltu¤u vergilendirme döneminin tespitinde, kan›m›zca verginin beyan› ve ödeme süresinin dikkate al›nmas› gerekmek-tedir. Ancak indirim ve mahsup esas-lar›n›n vergilendirme dönemi ile ilifl-kilendirilmeden ayr› bir madde de düzenlenmesinde yasan›n anlafl›l›rl›¤›

bak›m›ndan önemli görülmektedir.