PVPU ve Mimari Tasarım Performansı Arasındaki İlişkiler

Araştırmacı tarafından geliştirilen bu uygulama, perspektifi verilmiş olan bir yapının vaziyet planının çizilmesine yönelik olup bireyin plan, vaziyet planı, perspektif kavramlarına yatkınlığını ölçmenin yanı sıra, dikkatini, detaylandırma yeteneğini, gördüğünü doğru bir şekilde ifade edebilme ve oran-orantı kriterlerine dikkat ederek belirli bir çizim kalitesi ile kağıda aktarabilme becerisini ölçmeyi amaçlamaktadır. İki ayrı uzman tarafından bağımsız olarak beş ayrı kritere göre değerlendirilen uygulamanın puanlama güvenirliğine ilişkin katsayılar veri toplama araçlarının tanıtıldığı Bölüm 5.3.’ de yer almıştır. Çizelge 6.64’ de her iki uzmanın Perspektif Vaziyet Planı Uygulaması (PVPU) değerlendirme sürecinde her öğrenci çalışması için vermiş olduğu ortalama puanlar arasındaki korelasyonlar yer almaktadır. Pearson korelasyon katsayılarının .51 ile .92 arasında değiştiği gözlenmekte, en yüksek katsayının ise dikkat ve oran orantı kriterleri arasında olduğu dikkat çekmektedir. Parantez içinde verilmiş olan Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları ise, .90 ile 94 arasında değişmektedir. Puanlayıcılar arası güvenirlik katsayılarına benzer şekilde kriterler arası iç tutarlık katsayıları da oldukça yüksektir.

Çizelge 6.64 PVPU boyutları arasındaki korelasyonlar ve iç tutarlık katsayıları

1 2 3 4 5 1. doğruluk (.94) 2. detaylandırma .51** (.94) 3. oran-orantı .84** .71** (.90) 4. çizim kalitesi .68** .76** .84** (.92) 5. dikkat .79** .80** .92** .88** (.90)

Çizelge 6.65’ de birinci uzmanın, Çizelge 6.66’ da ikinci uzmanın, Çizelge 6.67’ de ise her iki uzmanın vermiş olduğu puanlar ortalamasının en düşük, en yüksek değerleri ve standart sapmaları verilmiştir. Uzmanlar tarafından, kriterlerin, 1’ den 5’ e kadar derecelendirildiği bu uygulamada, her iki uzamanın değer ortalaması dikkate alındığında, tüm katılımcıların doğruluk, detaylandırma, oran orantı, çizim kalitesi, dikkat boyutları ortalamaları sırasıyla, 1.61, 1.38, 1.54, 1.60, 1.52’ dir (Çizelge 6.67). Beş ayrı kriter için verilen değerlerin toplanmasıyla ortaya çıkan PVPU toplam puanı 5 ile 19.50 arasında değişmektedir (Çizelge 6.68). Bulgular, bu uygulamada, HYAT ve PGPU 1. bölüm uygulamalarından farklı olarak, bireylerin göstermiş olduğu performans düzeyinin oldukça değişken olduğunu göstermektedir. Bireylerin performans düzeyleri, %20 ile %78 arasında değişmekte olup, ortalama performans düzeyi ise % 31 oranına işaret etmektedir.

Çizelge 6.65 PVPU birinci uzman değerlendirme puanlarının en düşük, en yüksek, ortalama değerleri ve standart sapmaları

N en düşük en yüksek ortalama std. sapma

doğruluk 102 1.00 3.00 1.60 0.69

detaylandırma 102 1.00 4.00 1.68 0.69

oran-orantı 102 1.00 4.00 1.55 0.67

çizim kalitesi 102 1.00 3.00 1.90 0.75

dikkat 102 1.00 4.00 1.57 0.68

Çizelge 6.66 PVPU ikinci uzman değerlendirme puanlarının en düşük, en yüksek, ortalama değerleri ve standart sapmaları

N en düşük en yüksek ortalama std. sapma

doğruluk 102 1.00 5.00 1.64 1.03

detaylandırma 102 1.00 5.00 1.38 0.82

oran-orantı 102 1.00 5.00 1.54 1.01

çizim kalitesi 102 1.00 4.00 1.30 0.68

Çizelge 6.67 PVPU ortalama puanlarının en düşük, en yüksek, ortalama değerleri ve standart sapmaları

N en düşük en yüksek ortalama std. sapma

doğruluk 102 1.00 4.00 1.61 0.79

detaylandırma 102 1.00 4.50 1.53 0.69

oran-orantı 102 1.00 4.50 1.54 0.77

çizim kalitesi 102 1.00 3.50 1.60 0.61

dikkat 102 1.00 4.50 1.52 0.75

Çizelge 6.68 PVPU performans puanlarının en düşük, en yüksek, ortalama değerleri ve standart sapmaları

N en düşük en yüksek ortalama std. sapma

PVPU 102 5.00 19.50 7.79 3.29

“Mimarlık eğitimi başlangıcında gerçekleştirilen PVPU uygulamasının bireyin mimarlık eğitim sürecindeki tasarım performansını yordamadaki olası başarısı ne olabilir?” sorusuna yanıt aramak üzere, iki değişken arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon katsayısı kullanılarak araştırılmış, PVPU ile Mimari Tasarım Performansı (MTP) arasında, düşük düzeyde de olsa, pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r =.19, p≤.05). Bu bulgu, mimarlık eğitimi başlangıcında, PVPU uygulamasındaki başarısı diğerlerinden belirgin bir şekilde ayırt edilebilir olan bireylerin, eğitimin ilerleyen aşamalarında, Mimari Tasarım Performansının da yüksek olduğuna işaret etmektedir. PVPU’ nın HYAT ve PGPU 1. bölüm uygulamalarına göre, Mimari Tasarım Performansını yordamada yüksek düzeyde olmasa dahi, daha başarılı olması, uygulamanın, yatkınlık değerlendirmede, üçüncü boyut kavramları, çizinsel ifade yeteneği, ölçeklerde doğruluk, detaylandırma, algı, dikkat gibi birden çok boyutu ölçme özelliği ile açıklanabilir. PVPU ile bireyin Mimari Tasarım Performansını değerlendirme amacıyla kullanılan Mimari Tasarım Proje dersleri dışında diğer “tasarım” alanı ile ilişkili olan dersler (Temel Tasar, Tasarı Geometri, Mimari Anlatım Teknikleri) arasındaki ilişkileri ayrı ayrı irdelendiğinde, PVPU ile Mimari Anlatım Teknikleri dersinde gösterilen performans arasındaki ilişkinin (r =.23, p≤.05) anlamlılık düzeyinin diğerlerine oranla daha yüksek olduğu bulgusuna varılmıştır.

Mimari Anlatım Teknikleri dersi, amacı, mimari ifade yeteneği, üç boyutlu düşünme bilgi ve becerisi kazandırmak olan, programında ölçek, izdüşüm, vaziyet planı, kesit, aksonometrik perspektif gibi kavramlara yer veren, teknik ve serbest el çizim alıştırmaları ile farklı ölçeklerde çizim teknikleri kullanılmasına yönelik olan, uygulamalı bir derstir. Dersin amacı, zihindeki kurgunun çizinsel olarak en iyi ifade dili ile anlatılmasına yöneliktir. Fakat henüz, zihindeki kurgu, “tasarım dili” söz konusu değildir. Bu nedenle, bireyin “tasarım” performansından çok, çizinsel ifade yetisini ölçen PVPU ile Mimari Anlatım Teknikleri dersinde göstermiş olduğu performans arasında, “tasarım” ağırlıklı diğer derslere oranla daha yüksek bir korelasyon bulunması beklenen bir bulgu olarak değerlendirilebilir.

Özet olarak, “mimari tasarım” alanı, “tasarım bilgisi”, “yaratıcılık” gibi pek çok girdinin etken olduğu bir problem çözme süreci ve birçok iletişim alanının (kültür, sanat, teknoloji, tarih, sosyoloji, algı) ilişki setleri ile kompleks bir yapı kazanan bir uzmanlık dalı olmasına rağmen, mimarlık eğitimi başlangıcında gerçekleştirilen PVPU uygulaması ile bireyin eğitimin ilerleyen aşamalarında mimari tasarım derslerinde göstermiş olduğu performans (MTP) arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olması, PVPU uygulamasının mimarlık eğitimi başlangıcında bireyin, tasarım performansında etken olabilecek üçüncü boyut algısını ve mimari anlatım dilini kullanma yetisini yordamada etkili olabilecek bir araç olarak önerilebileceği düşüncesini ortaya koymaktadır.