Yukarıda yer alan görüşler doğrultusunda; bireysel ve toplumsal yaşamda çokboyutlu işlevleri olan çocuk korolarının sayısının çoğalması ve bu sayede her çocuğun bu eğitimi alma hakkı bulunduğu gerçeğinden yola çıkılarak, “her sınıfı bir koro, her müzik öğretmenini de koro eğitimcisi” yapacak, varolan çocuk korolarını besleyip temel düzey koroların oluşturulmasını sağlayacak, en önemlisi de temel-taban- gövde-tepe ilişkisi içinde bir koro piramidinin gerçekleşmesini olanaklı kılacak yaklaşımlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Araştırmacı, çocuk korolarında “eğitsel oyun” kullanımının koro eğitiminde ülkemizin ihtiyaç duyduğu nicelik ve nitelik artışını ve çocukların müziksel erişi düzeylerini geliştireceğini böylece çokyönlü-çokboyutlu katkılar sağlayacağını düşünmektedir.
Bu saptamadan hareketle, araştırmanın problem cümlesi aşağıda sunulmuştur.
1.4. Problem
Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin müziksel erişi düzeyleri arasında anlamlı fark var mıdır?
23 1.5. Alt Problemler
2. Koro eğitimcilerinin çocuk korolarının eğitiminde; yaygın olarak kullandıkları yaklaşımlar ile eğitsel oyun kullanımına ilişkin görüşleri nelerdir?
3. Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin “müziksel işitme” davranışlarına ilişkin erişi düzeyleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?
4. Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin “müziksel işitme-yineleme-söyleme” davranışlarına ilişkin erişi düzeyleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?
5. Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin “şarkı sesini kullanma” davranışlarına ilişkin erişi düzeyleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?
6. Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin “bilişsel başarı” düzeyleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?
7. Yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar çerçevesinde koro eğitimi alan öğrencilerle, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım doğrultusunda koro eğitimi alan öğrencilerin “eğitim sürecine ilişkin görüşleri” nelerdir?
24 1.6. Araştırmanın Amacı
Bu araştırma, koro eğitimcilerinin çocuk korolarındaki eğitsel yaklaşımlarının ve eğitsel oyun kullanım durumlarının incelenmesini, eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşımın, koro eğitimi alan öğrencilerin müziksel erişi düzeyleri üzerindeki etkisini ve bu sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin ortaya konulmasını amaçlamaktadır.
1.7. Araştırmanın Önemi
Bu çalışmanın, çocuk korolarının eğitiminde eğitsel oyun kullanımını kapsayan ilk araştırma olması; farklı bir yaklaşım önererek daha kısa sürede, eğlendirirken öğreten, öğretirken eğlendiren yaşantılarla, çok daha fazla çocuğun koro yoluyla müzik eğitimi almasına yardımcı olması, bireysel ve toplu şarkı söyleme davranışlarını geliştirmesi bakımından önemli olduğu düşülmektedir.
Bu çalışmada kullanılmak üzere geliştirilen yaklaşımın ve araştırma sonuçlarının; koro eğitimine yönelik bazı ipuçları vermesi, gelecekteki araştırmalara kaynak oluşturma olasılığı bakımından da önemli olduğu düşünülmektedir.
Araştırmanın, sınıf korolarında denenmesinin ayrıca anlamlı olduğu; ilköğretim okullarının müzik sınıfı koşullarında, sadece iki ay süren koro eğitimiyle bile öğrencilerde gerçekleşecek müziksel gelişimin, herhangi bir seçme/eleme yapmadan oluşturulan, çocuk korolarının, daha geniş zamana yayılan bir eğitimle, kendi düzeylerinde müzik yapabileceğini göstermesi bakımından da önemli olduğu düşünülmektedir.
1.8. Varsayımlar
1. Araştırma için seçilen, “eğitsel oyun kullanımıyla geliştirilen yaklaşım” ve veri toplama araçları (“Koro Üyesi ve Veli Bilgi Formu”, “Çocuk Korosu Eğitimcisi Görüşme Formu”, “Müziksel İşitme Testi”, “Müziksel İşitme- Yineleme-Söyleme Formu”, Şarkı Sesinin Kullanımında Davranış Gelişimi Ölçeği”, “Bilişsel Başarı Testi” ve “Öğrenci Görüşleri Alma Formu”) araştırmanın amaçlarına, konusuna ve problemin çözümüne uygundur.
25
2. Veri toplama araçları (“Koro Üyesi ve Veli Bilgi Formu”, “Çocuk Korosu Eğitimcisi Görüşme Formu”, “Müziksel İşitme Testi”, “Müziksel İşitme- Yineleme-Söyleme Formu”, Şarkı Sesinin Kullanımında Davranış Gelişimi Ölçeği”, “Bilişsel Başarı Testi” ve “Öğrenci Görüşleri Alma Formu”) yeterince geçerli ve güvenilirdir.
3. Yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler, bu araştırma için uygun ve gerekli bilgiler olup, gerçeği yansıtır niteliktedir.
4. Deney sırasında kontrol altına alınamayan istenmedik değişkenler, deney ve kontrol gruplarını aynı oranda etkilemiştir.
5. Görüşlerine başvurulan koro eğitimcileri, soruları içtenlikle yanıtlamıştır. 6. Çalışma grubundaki (deney ve kontrol grubu) öğrenciler, ölçme araçlarında
yer alan sorulara yansız bir şekilde ve içtenlikle yanıt vermişlerdir. 7. Çocuk korolarının eğitiminde farklı yaklaşımlara ihtiyaç vardır.
1.9. Sınırlılıklar
Bu araştırma,
1. “Müziksel İşitme Testi (Gürgen, 2008)”, “Müziksel İşitme-Yineleme- Söyleme Formu”, “Şarkı Sesinin Kullanımında Davranış Gelişimi Ölçeği” ve “Bilişsel Başarı Testi” ile,
2. 2009-2010 eğitim-öğretim yılında, Anıttepe İlköğretim Okulu 3. sınıf öğrencilerinden, velileri tarafından bu çalışmaya katılmasına izin verilen toplam 72 öğrenci ile,
3. Deney ve kontrol gruplarına, 8 haftalık koro eğitiminde öğretilen; şarkı, nota, tartım, müzik bilgisi konularıyla,
4. Deney grubunun koro eğitimine yönelik olarak uygulanan eğitsel oyunlarla sınırlıdır.
26 1.10. Tanımlar
Oyunlaştırma: Çocuk korolarının eğitiminde, anlık ihtiyaçlara göre doğaçlama olarak gerçekleştirilen, canlandırma (dramatizasyon), öyküleştirme, taklit vb. yöntem/tekniklerden yararlanılan oyunsu süreçlerdir.
Eğitsel Oyun: Çocuk korolarının eğitiminde, eğitici-öğretici amaçla, önceden kurgulanarak plânlı bir şekilde uygulanan, düzeylere ve öğretilecek konulara göre çeşitlenebilen, devinim, yansılama, canlandırma, öyküleştirme eksenli, kendine özgü bir adı ve yapısı olan eğlenceli oyunlardır.
Çocuk Korolarının Eğitiminde Yaygın Olarak Kullanılan Yaklaşım: Seçme ve/veya eleme odaklı bir anlayışla oluşturulan çocuk korolarının eğitiminde, ağırlıklı olarak teknik düzeyi geliştirici uygulama ve alıştırmalarla daha didaktik bir sürecin benimsenerek, çocuğun eğitiminde önemli olan oyun ve eğlendirici ögelerden yararlanma uygulamalarının göz ardı edildiği, zaman zaman oyunlaştırmalara, nadiren de eğitsel oyunlara yer verilen yaklaşım.
Çocuk Korolarının Eğitiminde Eğitsel Oyun Kullanımıyla Geliştirilen Yaklaşım: Seçme veya eleme amaçlı “müziksel yetenek/özel yetenek” kavramları yerine, her çocuğun müziğe yetenekli olduğu ve bu yeteneğin geliştirilebileceği önermesinden yola çıkan, ancak bunun için öncelikle koro üyelerinin müziksel hazırbulunuşluk düzeyinin belirlenmesini ve eğitsel oyun ağırlıklı bir koro eğitimiyle bu düzeyin geliştirilmesini öngören yaklaşım.
Müziksel Erişi: Çocuk korolarının eğitiminde öğrencilerin müziksel işitme, müziksel işitme-yineleme-söyleme ve şarkı sesini kullanma davranışlarının biri ya da bir kaçına ilişkin olarak aldıkları öntest ve sontest puanları arasındaki fark.
Ses Sınırları: Bir sesin (çalgının) müziksel olarak rahatça çıkarabildiği en kalın ve ince noktalardır. Bu terim aynı zamanda, bir eserin ya da partinin en kalın ve en ince sesleri için de kullanılabilmektedir.
27
Ses Alanı (Genişliği): “Bir sesin rahatlıkla ulaşabildiği en uç sınırlar arasında taradığı alan”a denir (Çevik, 1999: 38).
Ortalama Ses Alanı: Çocuğun, birden fazla ezgiyi (ezgisel kalıbı, alıştırmayı, ezgi/şarkıyı) söylerken rahatça kullanabildiği ve kolayca çıkarabildiği tüm seslerin kesişim kümesidir.
Ortak Ses Sınırı: Bir çocuk korosunda yer alan üyelerin tümünün, rahatlıkla çıkarabildikleri, en kalın ve en ince noktalardır.
Ortak Ses Alanı: “Bir kümeyi (bir sınıf ya da topluluğu) oluşturan ince sesli ve kalın sesli çocukların kolaylıkla çıkarabildikleri seslerden oluşan ses alanına denir” (Sun ve Seyrek, 2002: 44).
Yansılama: Bir çalgı olarak bedenle13 ve/veya bedenin bir ürünü olan sesle14 yapılan her eylemin istekli bir şekilde gözlenip-işitilmesinden sonra aynen yinelenmesidir. Koro eğitiminde yansılama eylemi, yankı, öykünme, taklit, -mış gibi yapma eylemlerinden farklı olarak, görülen ve işitilenin aynısını yapmaya (çalma/söyleme/devinme vb.) çalışma olarak nitelendirilebilir. Bu yönüyle yansılama eyleminin sürekli desteklenmesi, her sonucun bir öncekinden “daha iyi” olması beklenir. Yansılama eylemi, doğası gereği son derece plânlı, (doğaçlama bile olsa), yaratıcı, etkili ve hedefe yönelik uygulamalara ihtiyaç duymaktadır.
Aynalama: Bir çalgı olarak bedenle15 ve/veya bedenin bir ürünü olan sesle16 yapılan her eylemin, ayna karşısındaki görüntü gibi, aynı hız ve yönde, istekli/bilinçli bir şekilde dikkatlice, kestirimde bulunarak/sezgisel bir şekilde ama aynı anda17
13
Bedenin her tür hareketi, jest ve mimiği; el, parmak, ayak, bacak, baş, yüz, dudak, göz vb. her tür devinim.
14
“Çocuk sesinin rahatlıkla yapabileceği; düzenli veya değişken tempolu solunum alıştırmaları, ince- kalın sesler, notalar, tartım kalıpları, anlamlı-anlamsız vokal, hece, sözcüklerle yapılan, öykünme/taklitler” (Değer ve Aytepe, 2009: 166)
15
Bedenin her tür hareketi, jest ve mimiği; el, parmak, ayak, bacak, baş, yüz, dudak, göz vb. her tür devinim.
16
“Çocuk sesinin rahatlıkla yapabileceği; düzenli veya değişken tempolu solunum alıştırmaları, ince- kalın sesler, notalar, tartım kalıpları, anlamlı-anlamsız vokal, hece, sözcüklerle yapılan, öykünme/taklitler” (Değer ve Aytepe, 2009: 166)
17
Buradaki “aynı anda” kavramı, matematiksel bir ifadeyle ölçülebilen zaman yerine, insanlar tarafından göreli olarak algılanan zaman içindeki “aynı anda gibi” anlamındadır.
28
gerçekleştirilmesi. Işık sesten daha hızlı olduğundan, “aynalama”da devinimlerin algılanması ve “aynı anda yapılıyor gibi” görünmesi çok daha kolaydır. Bu eylem, doğası gereği “yansılama” olarak başlar, eğitimcinin yapacaklarını sezme ve öngörme aşamasında “aynalama” olarak gerçekleşir ancak bir süre sonra yine kendiliğinden yansılamaya dönüşür.
Müziksel Hazırbulunuşluk Düzeyi: Çocukların koro eğitimi almaya başlamadan önce kazanmış oldukları müziksel önbilgi, davranış, tutum ve becerilerin tümü.
Bu çalışmada, insan sesinin çıkarabildiği genişliğe ilişkin oktav numaraları aşağıdaki şekilde kullanılmıştır:
29 BÖLÜM II
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Bu bölümde, araştırmada ele alınan konu ve problem ile ilgili, araştırmayı tamamlayıcı nitelikte olduğu düşünülen kuramsal bilgilere yer verilmiştir. Bilgiler, araştırmanın kuramsal temellerinin ortaya konulabilmesi amacıyla çeşitli kaynaklardan yararlanarak hazırlanmıştır.