Müziksel İşitme – Yineleme – Söyleme Formu (Öntest-Sontest)

Araştırmacı tarafından, 3. alt problemin çözümüne yönelik olarak, deney ve kontrol gruplarının “müziksel işitme-yineleme-söyleme” davranışlarına ilişkin erişi düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilen bu araç için geniş bir alanyazın taraması yapılmıştır. Bu kapsamda, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programı, konu ile ilgili alanyazın ve çocuk korosu eğitimcilerinin, üye alımındaki yaklaşımları-uyguladıkları sınavlar incelenmiştir.

Ölçme aracı, herhangi bir ön hazırlık yapmayan ya da özel müzik eğitimi almamış (özel ders-kurs vb.) olan ilköğretim okulu 3. sınıf öğrencilerine yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu nedenle, müzik okullarına giriş sınavlarında kullanılan testlere göre kapsam, zorluk düzeyi ve uygulanış bakımından farklılık göstermektedir. Ayrıca, “müzik yetenek testleri” aracılığıyla üye seçen çocuk korolarının “elemeye” dayalı anlayış-yaklaşım ve uygulamaları bu ölçeğe “aynen” yansıtılmamıştır.

“Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu’nun amacı, öğrencinin, “işittiğini aynen yineleme-işittiğini aynen söyleme ve müziksel söyleme (şarkı ve alıştırmada ses kullanımı)” davranışlarını, ölçme aracının uygulandığı andaki yanıtları doğrultusunda saptayabilmek, böylece çocuğun “müziksel işitme-yineleme-söyleme” düzeyini belirleyebilmektir. Formun hazırlanması aşamasında, öğrencinin müziksel hazırbulunuşluğuna ilişkin (müziksel çalma-müziksel okuma-yazma-müziksel yaratma dışındaki) alt boyutları kapsaması, hedef davranışları tutarlı bir şekilde ölçmesi, nesnel özellikler taşıması ve uygulanabilir olması gibi temel ölçütlere dikkat edilmiştir. Aşamalı bir şekilde zorluk derecesi artan 7 maddelik ilk form, uzman görüşlerine uygulama ve değerlendirme yönergesiyle birlikte sunulmuştur.

139

Müzik Kuramları ve Müziksel İşitme-Okuma-Yazma alanından 15, Koro Eğitimi ve Koro Şefliği alanından 10, Müzik Eğitimi alanından 4, Bestecilik, Ölçme ve Değerlendirme ve Türk Dili alanlarından 1’er uzmanının ortak görüşlerinin yansıtılmasıyla, formdaki bazı sorular değiştirilmiş, bazıları çıkarılmış, önerilen ve gerekli görülen sorular forma eklenmiştir. Ayrıca uzman görüşleri doğrultusunda, formun uygulanması ve formdan elde edilen verilerin değerlendirilmesi için hazırlanan yönergelerde gerekli değişiklik ve düzeltmeler yapılmıştır.

Tablo 20. Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu (MİYSF) Belirtke Tablosu

Davranışlar/Alt Boyutlar Ses Ezgi Tartım Şarkı

Yaşasın Okulumuz Şarkısı'nın eşliksiz söylenmesi62

1 İşitilen bir sesi aynen yineleme 10

2 Ezgisel olarak işitilen iki sesi aynen yineleme 9 3 Ezgisel olarak işitilen üç sesi aynen yineleme 8

4 İşitilen ezgiyi aynen yineleme 5

5 İşitilen notaları, adları ve sesleriyle aynen yineleme 8

6 İşitilen tartımı aynen yineleme 6

7 İşitilen bir ezginin tartımını yineleme 1

8 Y.O. şarkısını (do majör) doğru ve temiz sesler söyleme 1

9 Y.O. şarkısını (aktarımlı) doğru ve temiz sesler söyleme 1

10 Y.O. şarkısınının ilk cümlesini minör eksenden a. yineleme 1

11 Yağmur Yağıyor tekerlemesini aynen yineleme 1

12 Pazara Gidelim şarkısının ilk cümlesini aynen yineleme 1 13 Gel Bize Katıl Bize şarkısının ilk cümlesini aynen yineleme 1 14 Minik Kuş şarkısının ilk cümlesini aynen yineleme 1 15 Günaydın şarkısının ilk cümlesini aynen yineleme 1 Ses Alıştırmaları63

Soru Adedi 27 13 7 8

Toplam Puan 52 78 47 223

Toplam Soru Adedi 55

Toplam Puan Toplamı 400

Toplam 15 ana maddeden oluşturulan, forma (EK-6) ilişkin hedef ve davranışlar, soru sayıları ve puan ağırlıkları yukarıda bulunan Tablo 20’de verilmiştir. Formda yer alan sorularda her nota (tartım) 1 puana karşılık gelmektedir.

62

Bu veri “Şarkı Sesinin Kullanımında Davranış Gelişimi Ölçeği”nde kullanılacaktır. 63

Ses alıştırmalarında puanlama yapılmayacak; her öğrencinin alıştırma sesini kullanma davranışındaki durumu/gelişimi gözlemlenecektir.

140

“Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu”nda yer alan maddelerin, ölçülmek istenen davranışlara ne derece uygun olduğunun belirlenebilmesi için uzman görüşleri alınmıştır. Bu amaçla, “MİYSF Kapsam Geçerliğini Belirleme Formu” geliştirilmiş; Müzik Kuramları ve Müziksel İşitme-Okuma-Yazma alanından 15, Koro Eğitimi ve Koro Şefliği alanından 10, Müzik Eğitimi alanından 4 olmak üzere, toplam 29 uzmana sunulmuştur. Yenilenen uygulama ve değerlendirme yönergesi, “Müziksel İşitme- Yineleme-Söyleme” Formu” ve bu forma ilişkin araştırmacı tarafından geliştirilen kapsam geçerliğini değerlendirme formu sunulan uzmanlardan, formda yer alan soruların, ölçülmek istenen davranışlara ne derece uygun olduğunu “1- Uygun Değil”, “2- Az Uygun”, “3- Uygun”, “4- Oldukça Uygun” ve “5- Çok Uygun” biçiminde puanlamaları istenmiştir. Uzmanların yaptıkları derecelendirme aşağıda tablolaştırılmıştır.

Tablo 21. Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu Kapsam Geçerliğini Belirleme Formu Uzman Görüşleri

DERECE 5 4 3 2 1 Çok uygun Oldukça uygun Uygun Az uygun Uygun değil UZMAN S O R U L A R 1 25 3 1 29 2 25 3 1 29 3 26 2 1 29 4 24 3 2 29 5 27 2 29 6 25 1 3 29 7 24 3 2 29 8 27 1 1 29 9 24 4 1 29 10 19 4 4 2 29 11 23 3 3 29 12 24 3 2 29 13 25 1 3 29 14 23 2 4 29 15 22 6 1 29

Tablo 21’de görüldüğü gibi, uzmanların (n=29), büyük çoğunluğu soruların tümü için “5-Çok Uygun” seçeneğini işaretlerken, “1-Uygun Değil” seçeneği hiçbir

141

uzman tarafından işaretlenmemiştir. “2-Az Uygun” seçeneği ise 10. soru için yalnızca 2 uzman tarafından işaretlenmiştir. Yukarıdaki tabloya göre, bir bütün olarak, formun kapsam geçerliğine sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

“Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu”nun ön uygulaması, deneysel işlemin yapılacağı grupla benzer özellikleri taşıyan 32 ilköğretim okulu 3. sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Her öğrenciye yaklaşık 11 dakika ayrılan sürecin, aynı açıdan çekilen görüntülü kayıtları üzerinden, araştırmacı dışındaki üç uzman, birbirinden bağımsız olarak değerlendirme yapmıştır.

“Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu”nun puanlayıcılar arası güvenirliğinin belirlenmesi amacıyla farklı üç uzmandan alınan sonuçlar ikiden çok ortalama arasında fark olup olmadığının araştırılmasında kullanılan tek faktörlü varyans analizi ile çözümlenmiş ve aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Tablo 22. Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu Puanlayıcılar Arası Güvenirliği

Varyans Kaynağı Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması F P

Gruplararası 0,016 2 0,008 0,017 0,983

Gruplariçi 42,023 93 0,452

Toplam 42,039 95

P<.05

Tablo 22’ye göre 3 farklı puanlayıcı arasında öğrencilere verdikleri puanlar bakımından anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (F(2, 93)=0,017, p>.05). Başka bir

ifadeyle, puanlayıcıların öğrenciler için verdikleri puanlar birbirinden farklı değildir, puanlayıcılar arası uyum vardır. Ulaşılan bu sonuç doğrultusunda Müziksel İşitme- Yineleme-Söyleme Formu puanlayıcılar arası güvenirliğinin oldukça yüksek olduğu söylenebilir.

142

Asıl uygulamayı değerlendirip puanlayacak olan üç uzman tarafından puanlanan ön uygulama sonuçlarına göre elde edilen Cronbach’ s Alpha iç tutarlık katsayısı 0.90 olarak bulunmuştur. “Cronbach’ s Alpha iç tutarlık katsayısının 0.80 ile 1.00 aralığında yer alması ilgili ölçme aracının yüksek derecede güvenilir olduğuna işaret etmektedir” (Kalaycı, 2010: 405).

Bu nedenle Müziksel İşitme-Yineleme-Söyleme Formu’nun iç tutarlığının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir. Öntest ve sontest uygulamalarında, öğrenciler sınıflarından tek tek çağrılarak, müzik odasına alınmışlardır. Müzik odasına alınan her öğrenciyle, birörnek (standart) bir selamlaşma gerçekleştirilmiş, tüm öğrencilere eşit davranmak için gereken özen gösterilmiştir.

Öntest uygulanma tarihi : 30-31 Mart ve 6-7 Nisan 2010 Sontest uygulanma tarihi : 8-9-14-15 Haziran 2010