Uluslararası korumaya ilişkin makro düzeydeki analizin yanı sıra mezo ve mikro düzeydeki bulgular ışığında yapılan analiz, Türkiye’de uluslararası korumanın reforma ihtiyacı olduğunu ortaya koymuştur. Saha çalışmamız sırasında, koruma alanında faaliyet gösteren STK’ların, uluslararası örgüt- lerin ve ulusal ve uluslararası STK’ların, reformların yönü ve içeriği hakkın- da dile getirdikleri hususlar ışığında öngördüğümüz politika önerileri Kutu
1.11'de özetlenmiştir.
KUTU 1.11
• Korumaya dair farklı düzeylerde ve konularda rolü olan tüm aktörlerin hak temelli bir yaklaşımı benimsemesi gerekir.
• İltica prosedürlerine eşit ve adil erişimin sağlanması ve sığınmacıların adli yardı- ma tam erişiminin kolaylaştırılması, ulaşılması gereken öncelikler olmaya devam etmektedir. Bu nedenle, Avrupa dışından gelen sığınmacılar için bir ulusal mülteci statüsü belirleme (MSB) süreci (özellikle 10 Eylül 2018 tarihli usul ve aktöre dayalı değişiklikten sonra) dahil olmak üzere tam teşekküllü bir ulusal iltica yönetim sis- temi geliştirmek, ikincil hukuku geliştirerek YUKK’u tamamlamak ve en önemlisi Türkiye’deki sığınmacılar için daha iyi bir koruma çerçevesi sağlayarak uygulama- lar geliştirmek, en önemli politika önerileri olarak görülebilir.
• Türkiye’deki Suriyeli nüfusunun 3,6 milyonu aşması, konuya “geçicilik” gözünden yaklaşmak yerine başta Suriyeliler için “sosyal uyum” mekanizmalarına odakla- nılmasını gerekli kılmaktadır. Konunun bir “azınlık meselesine” dönüşmesinden önce uyum, Türkiye için önemli bir gündem olarak karşımıza çıkmaktadır. Türki- ye’deki uzun kalış süreleri düşünülerek, “şartlı mülteci statüsü” verilen Avrupa dışından gelen mültecilerin de uzun vadeli çözümler ve uyum süreçlerinde dikkate alınması gereklidir.
Kaynakça
Anadolu Ajansı. (2015). “Turkish PM: Istanbul Summit to Address Humanity’s Future”. https://www.aa.com.tr/en/world/turkish-pm-istanbul-summit-to-address-humanitys-fu- ture/395710 (Erişim 16 Ocak 2021).
Anadolu Ajansı. (2018). “Türkiye 190 Milletten Göçmene Ev Sahipligi Yapıyor”. 18 De- cember 2018. : https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turkiye-190-milletten-gocmene-ev-sa- hipligi-yapiyor/1342028 (Erişim 16 Ocak 2021).
Ahmadoun, S. (2014). Turkey’s Policy towards Syrian Refugees: Domestic Repercussions and the Need for International Support, German Institute for International and Security Affairs. https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2014C47_ ahmadoun.pdf (Erişim 29 OCak 2021).
AIDA. (2018). Country Report Turkey: 2018 Update. https://www.asylumineurope.org/si- tes/default/files/report-download/aida_tr_2018update.pdf (Erişim 12 Ocak 2021). AIDA. (2019). Country Report: Turkey. https://www.asylumineurope.org/reports/country/
turkey (Erişim 19 Ocak 2021).
Al-Jazeera (2015). “Al-Jazeera Interview with PM Davutoglu”. 13 November 2015. http://www.byegm.gov.tr/turkce/haber/basbakan-ahmet-davutoglu-ile-mulakat/87222 (Erişim 22 Ocak 2021).
• Geçici koruma altındaki Suriyelilerin de uluslararası koruma statüsüne erişimle- rinin sağlanması atılması gereken bir diğer adım olarak karşımıza çıkmaktadır. Uluslararası ve geçici koruma arasındaki dezavantajlar ve farklılıklar da kademeli olarak ortadan kaldırılmalıdır.
• Birincil ve ikincil hukuk arasında tutarsızlıklar vardır. YUKK kendisinden sonra çıkan ikincil hukuka göre daha hak temelli yaklaşıma sahip olmasına rağmen, ikincil mevzuat daha sınırlıyıcı bir karatere sahiptir. Seyahat izni ve benzeri kont- role dayalı uygulamalar öngörülemeyen sonuçlar yaratmaktadır. Bu nedenle, farklı mevzuat parçalarının uyumlaştırılmasına ihtiyaç vardır. Bu noktada kamuya açık olmayan, erişilemeyen bazı ikincil mevzuat kaynaklarının erişilebilir olması eleşti- rilebilmeleri ve bu şekilde de geliştirilebilmeleri açısından önemlidir.
• 10 Eylül 2018 sonrasında ne GİGM ne de İGİM’lerin bu usul değişikliğine hazır ol- madığı görülmektedir. Alan çalışmamız, sahadaki etkileri sadece kısa bir süre için değerlendirebilmesine rağmen, mezo ve mikro analiz düzeyinde görüşülen katı- lımcıların çoğunluğu tarafından bu konudaki engellere vurgu yapılmıştır. Bu geçiş dönemi, “yönetişim” esasıyla ve farklı aktörlerin (devlet ve devlet dışı) işbirliği ile daha iyi organize edilmeli ve yönetilmelidir.
• Devlet ve devlet dışı aktörler arasında iletişim geliştirilmeli ve yerel deneyimler veya il düzeyindeki farklılıklar en aza indirilmelidir. Bu nedenle ulusal, yerel ve uluslararası kuruluşlarla daha iyi bir koordinasyona ihtiyaç duyulmaktadır. • Günden güne artan “geri dönüş” söylemi, hem koruma (geçici ve uluslararası)
hem de kalıcı çözümler ve uyum üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Bu durum engellemektedir. Ayrıca gönüllü geri dönüşler sırasındaki hak ihlallerinin önüne geçilmelidir.
Akıncı, B. (2017). “The Effects of Government Systems and The Government System Chan- ges in the Council”. Journal of Humanities and Social Science Research, Vol.4 (8): 1-24. Amnesty International. (2017). “Refugees at Heightened Risk of Refoulement under Tur- key’s State of Emergency”. 22 September 2017. https://www.amnesty.org/en/docu- ments/eur44/7157/2017/en/ (Erişim 12 Ocak 2021).
BBM. (2015). PM Ahmet Davutoglu’s Monthly Speech. September 2015. http://www.bbm. gov.tr/Forms/pgNewsDetail.aspx?Type=4&Id=15464 (Erişim 16 Ocak 2021). Çetin, E., Öztürk Övünç, N., Gökalp Aras, N. E., ve Şahin Mencütek, Z. (2018). Turkey-
country Report: Legal and Policy Framework of Migration Governance. https://www. RESPONDmigration.com/wp-blog/2018/8/1/comparative-report-legal-and-policy-fra- mework-of-migration-governance-pclyw-ydmzj-bzdbn-sc548-ncfcp (Erişim 19 Ocak 2021).
Chemin, Eduardo J. ve Gökalp Aras, N. E. (2017). “The Syrian Diaspora in Contemporary Turkey: From ‘Refugee Crisis’ to ‘Minority Problem’”, in, Melani Barlai, Birte Fahnri- ch, Christina Griessler, Markus Rhomberg (der.), Political Communication Research, (Berlin: LIT Verlag): 321-336.
Chimni, B. S. (2009). The Birth of a ‘Discipline’: From Refugee to Forced Migration Studies. J. Refug. Stud. 22: 11–29.
Daily Sabah. (2016). “President Erdogan: Turkey Will Continue Open-door Policy for Syrian Refugees”. March 13, 2016. https://www.dailysabah.com/politics/2016/03/13/ president-erdogan-turkey-will-continue-open-door-policy-for-syrian-refugees. (Erişim 7 Ocak 2021).
Dalkıran, M. (2020). “Uluslararası Mülteci Hukukuna Kısa Bir Bakış”. 25 Nisan 2020. https://www.uikpanorama.com/blog/2020/04/25/uluslararasi-multeci-hukukuna-ki- sa-bir-bakis/ (Erişim 13 Ocak 2021).
European Court of Auditors. (2018), Special report No 27/2018: The Facility for Refuge- es in Turkey: Helpful Support, but Improvements Needed to Deliver More Value for Money. https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR18_27/SR_TRF_EN.pdf (Erişim 14 Ekim 2019).
European Commission. (2016). EU Turkey Statement. https://www.consilium.europa.eu/ en/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/pdf. (Erişim 3 Ocak 2019). European Commission (2020). Communication on a New Pact on Migration and Asylum.
23 Eylül 2020. https://ec.europa.eu/info/publications/migration-and-asylum-packa- ge-new-pact-migration-and-asylum-documents-adopted-23-september-2020_en (Eri- şim 7 Ocak 2021).
Feller, E., (2001). The Evolution of the International Refugee Protection Regime. Wash. Univ. J. Law Policy 5: 129–139.
GİGM. (2021a). “Geçici Koruma”. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Erişim 14 Ocak 2021).
GİGM. (2021b). “Uluslararası Koruma”: https://www.goc.gov.tr/uluslararasi-koruma-ista- tistikler (Erişim: 14 Ocak 2021)
GİGM. (2019). “Rights and Obligations That Foreigners Have in Our Country Were Dealt In ‘Harmonization Meetings Sakarya’ Program”. 11 March 2019. https://en.goc.gov.tr/ rights-and-obligations-that-foreigners-have-in-our-country-were-dealt-in-%E2%80%- 9Charmonization-meetings-sakarya%E2%80%9D-program (Erişim 25 Ekim 2019]. Gökalp Aras, N. E. (2019). “Coercive Engineered Syrian Mass Migration in the EU-Turkey
Relations: A Case Analysis for Future Reference”. International Migration. Vol.57(2): 186-199.
Gökalp Aras, N. E. (2021). “The EU’s Externalisation Policy in the Field of Migration and Asylum: Turkey as a Case Study” Report (D6.2). Multilevel Governance of Mass Mig- ration in Europe and Beyond Project (#770564, Horizon2020) Working Paper Series, Available at https://www.respondmigration.com/wp-blog/
Gökalp Aras, N. E. ve Şahin Mencütek, Z. (2015). “The International Migration and Fo- reign Policy Nexus: The Case of Syrian Refugee Crisis and Turkey”. Migration Letters. 12(3): 193-208.
Gökalp Aras, N. E. ve Şahin Mencütek, Z. (2019). Border Management and Migration Controls Turkey- Country Report, Multilevel Governance of Mass Migration in Europe and Beyond Project (#770564, Ufuk2020) Report Series. https://www.RESPONDmig- ration.com/wp-blog/border-management-migration-controls-turkey-report (Erişim 21 Ocak 2021).
Gökalp Aras, N. E. ve Şahin Mencütek, Z. (2020). Refugee Protection Turkey- Country Report”, Multilevel Governance of Mass Migration in Europe and Beyond Project (#770564, Horizon2020) Report Series. https://www.respondmigration.com/wp-blog/ refugee-protection-regimes-turkey-country-report (Erişim 21 OCak 2020).
Gocgov Tarihi. (2019). “History of Migration”. https://en.goc.gov.tr/history-of-migration (Erişim 07 Ekim 2019).
Haber7. (2014). “Then PM Erdogan Says ‘Our Syrian Brothers Will Return”. 7 August
2014. http://www.haber7.com/partiler/haber/1188694-erdogan-suriyeli-kardesleri-
miz-geri-donecek (Erişim 29 Eylül 2019).
HarekAct. (2017). “Central Asian migrants in Turkey at Risk of Being Labelled as Terro- rists”, 23 November 2017. http://bit.ly/2ytEIQJ (Erişim 9 Eylül 2019).
İzmir Barosu. (2017). İzmir Geri Gönderme Merkezlerinde Adalete Erişim Hakkı Çerçeve- sinde Yaşanan Sorunlar. https://www.izmirbarosu.org.tr/Yayin/752/izmir-geri-gonder- me-merkezlerinde-adalete-erisim-hakki-cercevesinde-yasanan-sorunlar.aspx (Erişim 12 Temmuz 2019).
Kirişçi, K. (2014). Syrian Refugees and Turkey’s Challenges: Going Beyond Hospitality, Washington, DC: Brookings Institution.
Korkut, U. (2017). “Applying the Theory of Discursive Analysis to Governance of Forced Migration”. Middle East Journal of Refugee Studies. Vol.2(2): 144-160.
MFA. (2014). “Turkey’s Syrian Brothers” No Matter What the International Society Says”. 8 January 2014. http://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-davutoglu_-suriye-turk- men-meclisi-baskani-amro_yu-kabul-etti.tr.mfa (Erişim 29 Eylül 208).
NOAS. (2018). Seeking Asylum in Turkey. https://www.noas.no/wp-content/uploa- ds/2019/02/Tyrkia-2018-Update_Web.pdf (Erişim 14 Ekim 2019).
OCHA. (2019). Humanitarian Response: Clusters, Protection. https://www.humanitarian- response.info/en/coordination/clusters/protection (Erişim 1 Ekim 2019).
Refugee Rights Turkey. (2016). International Protection Procedure in Turkey: Rights and Obligations. http://www.mhd.org.tr/assets/ip_booklet_eng.pdf (Erişim 5 Ekim 2019). Şahin Mencütek, Z. (2019). “Turkey’s Approach to Encourage Returns of Syrians”, Forced
Migration Review Special issue on Return: Voluntary, Safe, Dignified, Durable Return?,
(Ekim): 28-31.
Summit. (2017). PM Ahmet Davutoglu’s Speech at UN World Humanitarian Summit. http:// superhaber.tv/davutoglundan-bmde-tarihi-konusma-cesur-fikirlere-ihtiyac-var-139266 (Erişim 7 Ağustos 2017).
TCCB. (2016). “The President Erdogan’s speech at the UN General Assembly on 20th Sep- tember, 2016”. http://www.tccb.gov.tr/en/news/542/52361/president-erdogan-addres- ses-the-un-general-assembly.html (Erişim 4 Haziran 2017).
TCBB. (2019). “Duties and Powers”. https://www.tccb.gov.tr/en/presidency/power/. (Eri- şim 4 Haziran 2017).
TBMM. (2018). Göç ve Uyum Raporu. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/ docs/2018/goc_ve_uyum_raporu.pdf (Erişim 10 Ekim 2019).
Temporary Protection Implementation Circular. (2016). Geçici Koruma Kapsamındaki
Yabancılarla İlgili Yapılacak İş ve İşlemlerin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar. Cir-
cular No: 2016/8, Sayı: 55327416-0000-:10587, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Uluslararası Koruma Daire Başkanlığı, 15 Mart 2016. http://kizilcahamam. meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/22094122_gkkusulveesaslargenelge.pdf (Erişim 7 Mart 2019).
TPR Amendments. (2018). “Geçici Koruma Yönetmeliğinde Degisiklik Yapilmasina Dair Yonetmelik”. 2018/11208, Official gazette No: 30362. Decision date 8.1.2018, official gazette date 16.3.2018: http://www.lebibyalkin.com.tr/mevzuat/mevzuattaki-son-degi- siklikler/2018-mevzuattaki-son-degisiklikler_temp_temp-000_/2018-mart_temp_temp- 000_2018_03_/gecici-koruma-yonetmeliginde-degisiklik-yap.-hk.html (Erişim 15 Ka- sım 2019).
TUİK. (2019). “Basic Statistics”. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist. (Eri- şim 16 Ekim 2019).
UNICEF. (2019). Turkey Humanitarian Situation Reports- 2019. https://www.unicef.org/ turkey/en/reports/unicef-turkey-humanitarian-situation-reports-2019 (Erişim 10 Eylül 2019).
UNHCR. (2011). “The Fundamentals of Protection”. http://www.unhcr.org/47949ec92. pdf> (Erişim 10 Ekim 2019).
UNHCR. (2015). “Over One Million Sea Arrivals Reach Europe in 2015”. http://www. unhcr.org/afr/news/latest/2015/12/5683d0b56/million-sea-arrivals-reach-europe-2015. htm (Erişim 10 Ekim 2019).
UNHCR. (2018). “UNHCR Tarafindan Kayit ve MSB”. https://help.unhcr.org/turkey/tr/ information-for-non-syrians/registration-rsd-with-unhcr/ (Erişim 18 Aralık 2018). UNHCR (2019). “Turkey: Key Facts and Figures”. August 2019. https://data2.unhcr.org/
en/documents/download/7151 (Erişim 1 Ekim 2019).
UNHCR Turkey. (2019). “Provincial Breakdown of Refugees and Asylum Seekers”, 5 Sep- tember 2019. https://data2.unhcr.org/en/documents/download/71505 (Erişim 1 Ekim 2019).
UNHCR. (2020). “Turkey: Key Figures. Operational Update, November 2020”. https:// www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2020/12/UNHCR-Turkey-Operatio- nal-Update-November-FINAL.pdf (Erişim 1 Aralık 2020).
UNHCR. (2021). “Syria Regional Refuge Responce,” 13 January 2021. http://data2.unhcr. org/en/situations/syria (Erişim 15 Ocak 2021).
World Bulletin. (2013). Turkey to Continue ‘Open door’ Policy for Syrians. 04 April 2013. https://www.worldbulletin.net/diplomacy/turkey-to-continue-open-door-policy-for-sy- rians-h105885.html (Erişim 7 Ekim 2019).
GIRIŞ
B
u bölüm, 2011 ve 2017 yılları arasında mülteci göçüne dair göçmen ka- bul politikalarına, uygulamalarına ve insani müdahalelere odaklanmak- tadır. Bölüm iki ana kısımdan oluşmaktadır: Birinci kısımda, Türkiye’deki göçmen kabul politikaları, yasaları ve söylemleri ile ilgili ikincil literatürün yanı sıra yasal belgeler, politika belgeleri, görevlilerin konuşmaları ve arşiv kaynakları hakkında kapsamlı bir masa başı araştırmasına dayanan rapo- rumuz ilk elde halihazırdaki durumu açığa çıkarmaktadır. Bölümün ikinci kısmında, mültecilerin göçmen kabul politikalarını, düzenlemelerini ve uy- gulamalarını nasıl algıladıklarını anlamak için İstanbul, İzmir ve Şanlıur- fa’da geçici koruma altındaki Suriyeli göçmenlerle yapılandırılmış mülakat- ları esas almaktadır (ör. mikro düzey mülakatlar). Bu kısımda göçmen kabul sürecinin eğitim, işgücü piyasası, barınma, ödenekler, sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler gibi farklı boyutları ile ilgilenen politikacılar, STK yönetici- leri ve hükümete bağlı görevliler ile yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlara da atıfta bulunacaktır [ör. mezo-düzey mülakatlar].GÖÇMEN KABUL POLITIKALARI VE YASAL DÜZENLEMELER: