Mülteci Kabulü için Politika Öneriler

1. Kendi geçmişinizin farkında olun. Türkiye, 19. yüzyılı Osmanlı İmparatorluğu döne- minden beri mültecileri barındırma konusunda uzun bir geçmişe sahiptir. Türkiye ayrıca 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren uzun bir işçi göçü geçmişine de sa- hiptir. Türkiye, bu iki göç deneyimini birleştirerek - çeşitli kitlesel göçlerin ve Türk işçi göçmenlerinin kabulü - kendi göçmen/mülteci kabul politikası için entelektüel bir temel oluşturabilir.

2. Birlikte çalışın. Türk göç ve mülteci politikası, aktörler ve sektörler arasında çok boyutlu bir işbirliği ve koordinasyon gerektirmektedir. Bu politika, hem GİGM gibi güçlü devlet aktörlerini hem de SGDD gibi güçlü sivil toplum ağlarını gerektirme- dir ki bu süreçte çok farklı paydaşlar da bir araya gelebilir.

3. Fikir birliği oluşturma. Etkili göç ve mülteci politikası, ülke genelinde siyasi bir konsensüsü oluşturarak yönetmeyi içerir. Göçmen/mülteci dostu bir kamuoyu, akademi, sivil toplum kuruluşları ve medyayla birlikte ülkenin siyasi liderliği tara- fından göçmenler ve mülteciler konusunda olumlu bir tavır takınması için teşvik edilmelidir. Milli Meclis, farklı siyasi partiler arasında uzlaşmanın inşası için bir mekan olabilir.

4. Kamuoyunu yönetmek. Halkla ilişki kurmak ve kamuoyunu yönetmek çok önemli- dir. Hükümetin icraatları ile toplumun hükümetin eylemlerini nasıl yorumlayabile- ceği arasındaki gerilimi azaltmak temel amacı ile belirli bir göçmen/mülteci kabul politikası oluşturmaya ihtiyaç vardır.

5. Medyayı kullanma. Medyanın rolünün halk katılımının ayrılmaz bir parçası olduğu açıktır. GİGM, biyografiler ve mülteci tanıklıkları ile dayanışma ve insani koru- ma değerlerini destekleyen ana akım medyaya hitap edecek bir iletişim stratejisi üzerinde çalışmalı ve bunların hepimizle nasıl bir ilişki içinde olacağına dair bir açıklama yapmalıdır.

6. Bütüncül yaklaşım. Göç ve mülteci politikalarının hepsi birbiriyle bağlantılıdır. Ülkeye giriş entegrasyonla bağlantılıdır; göçmen kabul koşulları uzun vadeli en- tegrasyon sonuçlarına bağlıdır ve konut politikası kamuoyuyla bağlantılıdır. Bu durum, göç/mülteci politikasını özellikle karmaşık hale getirir ve bütüncül, entegre yaklaşımlar, çok düzeyli yönetişim, kurumsal ve uluslararası işbirliğini gerekli kı- lar.

7. Bilgi üretimin kolaylaştırmak. Türkiye uygulanan politikaları değerlendirebilmelidir ve bu da kıyaslama ölçütlerini ve göstergelerini gerektirir. Tüm paydaşlar sonuç- ları analiz edebilmeli ve bunları kamuoyuna geri iletebilmelidir. Tüm bunlar, veri toplama ve yorumlamayı gerektirir. Hükümet, sivil toplum ve akademi arasında nesnel gerekçelerle görüş ve fikir alışverişinde bulunmak için bir sinerjinin kuru- labileceği bilimsel mekanlar olmalıdır.

8. Ülkeye girişte kabul. Havalimanları da dahil olmak üzere sınırlardaki kabul tesis- leri, gerekli tüm yardımı ile gıda, barınma ve temel tuvalet ve sağlık tesisleri dahil olmak üzere ana yaşam ihtiyaçlarının sağlanmasını içermelidir. Kısa bir konaklama için bile, aile birliği ve mahremiyet önemlidir. Bekar erkekler ve kadınlar ayrı ayrı barındırılmalı ve ailelerin aynı binada birlikte kalma imkânı olmalıdır.

9. Sınır görevlilerinin eğitimi. Mültecilerle temasa geçen yetkililer; sığınmacılar ve mültecilerle ilgili uluslararası ve yerel yasalardan haberdar olmalıdır. Toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin veya küçüklerin maruz kaldığı şiddet mağdurları gibi hassas kişilerinki de olmak üzere sığınma başvurularının nasıl yürütüleceği konu- sunda eğitilmelidirler.

10. Barınma. Çoğu vakada, mülteciler muhtaç durumdadırlar. Çoğu mülteci, onları geçici olarak ağırlayabilecek arkadaşlarının veya akrabalarının dayanışmasına ba- ğımlıdır. Dil güçlükleri, ev sahiplerinin düşmanlığı veya ırkçı önyargılar nedeniyle kiralık ev veya otel odası denkleştirebilseler bile, sığınmacılar müstakil bir daire bulmaya çalışırken genellikle zorluklarla karşılaşırlar. Bu durum, sığınmacıların çalışmasına izin verilmediğinde veya iş bulamadıklarında daha da zorlaşmaktadır. 11. Sağlık hizmetleri. Mülteciler, acil profesyonel tedavi gerektiren duygusal veya ruh- sal bozukluklar dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunları yaşayabilirler. Ülkeye varışta tıbbi muayene yapılmadığında, bu muayene genellikle kabul edilebilirlik aşamasını takiben bir kabul merkezine alınmadan önce yapılır.

12. Eğitim. Menşe ülkeden ayrıldıktan sonra, çocuk sığınmacılar eğitimlerinin mecbu- ren kesilmesin muzdariptir. Hayatı olağan akışa geri döndürmek için, çocukların ilk ve orta öğretimden tatmin edici kalitede yararlanmaları esastır.

13. İstihdam. Mültecilerin çalışmasının devlete olan bağımlılıklarını azaltan bir etken olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Mali yönden ayrı olarak, çalışma hak- kı özellikle iltica prosedürünün sonucuna kadar uzun süreli ikamet durumunda, insan onurunun temel bir unsurudur. Halihazırda pek çok ülkede olduğu gibi, tercihen mültecilere, sığınma prosedürünün süresi belirli bir süreyi aştığında veya sığınmacılara sunulan destek “paket”i, kendi ayakları üzerinde durmayı gerektir- diğinde, yeterli bir yaşam standardı sağlamak için çalışma izni verilmelidir. 14. Refakatsiz ve ailelerinden ayrı çocuklar. Göçmen kabul standartları; ilgili ulusla-

rarası insan hakları hukuku, BMMYK kılavuz ilkeleri ve Yürütme Kurulu Kararları uyarınca özellikle çocukların özel eğitim, tıbbi, psikolojik, eğlence ve diğer özel ihtiyaçlarını ele almalıdır. Ailesinden ayrı çocukların sosyal ve yasal haklarının iltica prosedürü boyunca yürütülmesini ve aksi takdirde çocuğun ülkede kaldığı süre boyunca çocuğun yüksek yararının temsil edilmesini sağlamak için bir yasal temsilci atanmalıdır.

15. Yaşlı mülteciler. İleri yaşın doğasından gelen kırılganlık, bu grup için tıp ve sağlık hizmetlerine acil erişimi önemli bir şart haline getirmektedir. Ayrıca, göçmenin geldiği ülke yetkilileri bu grup için yeterli göçmen kabul politikaları tasarlarken hareketsizlik, izolasyon ve terk edilmişlik duygusuna eşlik eden kronik bağımlılık gibi faktörleri dikkate almaları gerekmektedir.

16. Kadın mülteciler. Sürecin ilk aşamasında kadın mültecilere, aile üyeleri kendilerine eşlik etse bile bireysel başvuru yapma hakkı da dahil olmak üzere hakları konu- sunda danışmanlık verilmelidir. Birçok ülkede olduğu gibi, kadın sığınmacılarla mülakatı kadın tercüman kullanan kadın personel yapmalıdır. Elden geldikçe, ka- dın personelin mülteci statüsünün belirlemeyi gerçekleştirmesi için çaba gösteril- melidir.

Kaynakça

AFAD (2013). “Syrian Refugees in Turkey 2013”, Field Report, https://www.afad. gov.tr/upload/Node/2376/files/61-2013123015505-syrianrefugees-in-turkey-2013_ print_12_11_2013_eng.pdf

Akçapar, Ş. K. ve D. Simsek (2018). “The Politics of Syrian Refugees in Turkey: A Qu- estion of Inclusion and Exclusion through Citizenship,” Social Inclusion, Volume 6, Issue 1: 176–187.

Baban, F., S. Ilcan ve K. Rygiel (2016). “Syrian refugees in Turkey: pathways to precarity, differential inclusion, and negotiated citizenship rights,” Journal of Ethnic and Mig-

ration Studies, DOI: 10.1080/1369183X.2016.1192996

Balkan, B., E. Ö. Tok, H. Torun ve S. Tumen (2018). “Immigration, Housing Rents, and Residential Segregation: Evidence from Syrian Refugees in Turkey,” IZA Instiute of Labour Economics, DP No. 11611. Bonn. http://ftp.iza.org/dp11611.pdf

Barbelet, V. ve C. Wake (2017). The lives and livelihoods of Syrian refugees in Turkey and Jordan February 2017, London: Humanitarian Policy Group, https://www.odi. org/sites/odi.org.uk/files/resource-documents/11344.pdf

Batalla, L. ve J. Tolay (2018). “Toward Long-Term Solidarity with Syrian Refugees? Tur- key’s Policy Response and Challenges,” Atlantic Research Council Report, Washin- gton DC.

Byrne, D. (2011). “Archaeological heritage and cultural intimacy: An interview with Mi- chael Herzfeld,” Journal of Social Archaeology, 11(2): 142-156.

Canefe, N. (2016). “Management of irregular migration Syrians in Turkey as paradigm shifters for forced migration studies,” New Perspectives on Turkey, No. 54: 9-32. Canyaş, F. B., F. O. Canyaş ve S. B. Gümrükçü (2016). “Turkey’s 2015 parliamentary

elections”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 18:/1: 77-89.

Çetin, F. (2002). “Yerli Yabancılar”, in Ibrahim Kaboglu (ed.), Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları. Istanbul: Istanbul Barosu Insan Hakları Mer- kezi Yayınları: 70-81.

Çetin, E., N. Ö. Ovunc, N. E. Gokalp-Aras, ve Z. Sahin-Mencutek (2018). Turkey- country Report: Legal and Policy Framework of Migration Governance: https://www. respondmigration.com/wp-blog/2018/8/1/comparative-report-legal-and-policy-fra- mework-of-migration-governance-pclyw-ydmzj-bzdbn-sc548-4scxz

Çelik, Ç. ve A. İçduygu (2018). “Schools and Refugee Children: The Case of Syrians in Turkey,” International Migration, Vol. 57, No. 2: 253-267.

Davutoğlu, A. (2001). Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu (Strategic Depth: International State of Turkey). Istanbul: Küre Yayınları.

Davutoğlu, A. (2011). “Opening Speech of Foreign Minister Davutoğlu,” Ambassadors’ Meeting in Ankara, available at Turkish Foreign Ministry website, http://www.mfa. gov.tr/disisleri-bakani-sn_-ahmet-davutoglu_nun-iv_-buyukelciler-konferansi-a- cis-konusmasi_-23-aralik-2011.tr.mfa

Davutoğlu, A. (2013a). “Turkey’s humanitarian diplomacy: objectives, challenges and prospects,” Nationalities Papers, 41 (6).

Davutoğlu, A. (2013b.) “Turkey’s Zero-Problems Foreign Policy’, Foreign Policy, http:// www.foreignpolicy.com/articles/2010/05/20/turkeys_zero_problems_foreign_policy Deniz, A. Ç., Y. Ekinci ve A. B. Hülür (2016). “Suriyeli Sığınmacıların Karşilaşti-

ği Sosyal Dislanma Mekanizmalari,” SBARD, 14/27: 17-40, http://sbard.org/pdf/ sbard/027/027%20sbard.17-40.pdf