Okul Müdürlerinin Öğretmenlerden Herhangi Bir Şey İstediklerinde

Çalışma grubundaki öğretmenlere okul müdürünüz sizden herhangi birşey istediğinde size karşı kullandığı sözel olmayan iletişim unsurları sorulduğunda, olumlu beden dili teması içerisinde duruş şekli (n = 7), ses tonu düzeyi (n = 4), ricada bulunma (n = 3) ve olumlu yüz ifadesi (n = 2); olumsuz beden dili teması içerisinde dik ve sert bakışlar (n = 4), ses tonu düzeyi (n =2), emir verme (n =2), duruş şekli (n = 1) ve yüz ifadesi (n = 1) şeklinde ifade etmişlerdir. Bunun yanında idarecilerin öğretmenlerden resmi şekilde (n = 4) birşeyler istediği yönünde de görüşler belirtilmiştir.

Ö1 “(...) bana karşı benden bişey istediğinde daha sevecan. Yüz ifadesi kızgın değil. Ama bazen başka arkadaşlarda görüyorum sinirli olabiliyor. Bana hiç denk gelmedi. Dik dik bakıyor. Müdür bey bir şey istediğinde mutlaka yapmalıyım diyorsunuz. Çünkü bir şeyi yapana kadar her karşılaştığında söylüyor . Söylemese de dik dik bakıyo. Bak hala yapmadın ! diye bir bakış atıyo. O zaman zaten yapma zorunluluğu hissediyorsun.”

Ö2 “(...)müdür bey vücut dilini kullanırken buranın hakimi benim gibi durur. Burada en büyük etken cümlelerin çıkış sertliği, yüz ifadesi. Omuzları Geniş vücudu dik şekildedir. Buranın hakimi benim, burada benim dediğim imajı verir. (...) Bu sizin istediği şeye göre değişiyor. Bazı evrak konularında bunu hemen yapacaksınız, yapmayanlar hakkında gerekli işlemleri ben yaparım diyor. O zaman ben hemen bu işi yapmalıyım diyorsunuz. Üslubu size bunu hissettiriyo. bazen de hadi arkadaşlar bunu birlikte yapalım. Hep beraber yapalım diyor. O zamanda hepimiz bir gayretle çalışıyoruz. İsteme şekli güzel. Yapmazsam eger müdür beyle sorun yaşarım diyorsunuz.”

75 Tablo 6

Okul Müdürlerinin Öğretmenlerden Herhangi Birşey İstediklerinde Kullandıkları Sözel Olmayan İletişim Unsurlarına İlişkin Bulgular

Katagoriler Kodlar n Katılımcılar

Oluml u B ede n Dili Da vr anış lar ı Duruş şekli 7 Ö2,Ö5,Ö8,Ö10,Ö12,Ö13,Ö18

Ses tonu, düzeyi 4 Ö9,Ö13,Ö16,Ö18

Ricada bulunma 3 Ö10,Ö15,Ö16

Olumlu yüz ifadesi 2 Ö1,Ö10

Olums uz B ede n Dili Da vr anış lar ı

Dik ve sert bakışlar 4 Ö1,Ö3,Ö8,Ö9

Ses tonu düzeyi 2 Ö3,Ö5

Emir verme 2 Ö2,Ö7

Duruş şekli 1 Ö4

Olumsuz yüz ifadesi 1 Ö2

Resmi şekilde 4 Ö6,Ö7,Ö11,Ö14

Ö7 “(...)birebir o tarz bir iletişime girmedik. Ya müdür yardımcıları ile hallediyoruz veya yazılar gelip gidiyo o şekilde.”

Ö10 “(...)rahat, güleryüzlü, ica ederek konuşuyor. Emrivaki şekilde baş yukarda kaşlar kalkık değilde, daha ılmlı, ricavari bir konuşması var.”

Ö11 “Bizden birşey isteyeceği zaman bunu toplantı şeklinde ayarlıyor.”

Ö12 “Öncelikle karşıyı kazanıcı, yapıcı şekilde bunun kuralları olduğunu yönetmelik dahilinde bu işleri yapmamaız gerektiğini ılımlı bir şekilde belirtir. Rahat, sakin önce konu hakkında bilgi verip, gerekli alış veriş ile paylaşımcı bir durum sergiler. İlerleyen zamanlarda aksaklıklar yaşanmaya başladığında mimiklerle kızdığını gösteriyor.”

Ö15 “(...)mesela görevim olmayan birşey istemişti benden. Ya öğretmenim rica etsem yapar mısınız dedi. Bende böyle söylediği için kabul ettim. Hani zorlama yapsaydı belki kabul etmezdim. Genelde rica ile isteklerde bulunuyor. Tabi burada o işi yapmamda yumuşak ses tonu kullanması, güleryüzlü olması beni rahatlattı.”

Ö18 “(...)biraz şunu imzalayın havasını veriyor. Ciddi şekilde. Ses tonunu ayarlar. Kızgın olduğunu anlayabiliyorum”

76

Okul müdürünü öğretmenlerden belge isterken, odasında konuşma yaparken sergiledikleri jest, mimik, ses tonu, duruş ve mesafe gibi sözel olmayan mesajlar örgüt içersindeki çift yönlü iletişimin açık veya kapalı olmasına neden olmaktadır. Başka bir anlatımla okul müdürlerinin öğretmenlerden herhangi bir şey isterken sergiledikleri yumuşak ve alçak ses tonu, güler yüz, ılımlı, sakin, rahat bir duruş ve emir şeklinde değil de rica şeklinde bir uslup öğretmenlerin o işi yapmalarındaki istekliliği arttıracaktır. Çalışma grubundaki öğretmenlerde bu doğrultuda görüşlerini belirtmişlerdir. Ö15 “(...)mesela görevim olmayan birşey istemişti benden. Ya öğretmenim rica etsem yapar mısınız dedi. Bende böyle söylediği için kabul ettim. Hani zorlama yapsaydı belki kabul etmezdim. Genelde rica ile isteklerde bulunuyor. Tabi burada o işi yapmamda yumuşak ses tonu kullanması, güleryüzlü olması beni rahatlattı.” Ö12 “Öncelikle karşıyı kazanıcı, yapıcı şekilde bunun kuralları olduğunu yönetmelik dahilinde bu işleri yapmamaız gerektiğini ılımlı bir şekilde belirtir. Rahat, sakin önce konu hakkında bilgi verip, gerekli alış veriş ile paylaşımcı bir durum sergiler. İlerleyen zamanlarda aksaklıklar yaşanmaya başladığında mimiklerle kızdığını gösteriyor.” Ö10 “Rahat, güleryüzlü, ica ederek konuşuyor. Emrivaki şekilde baş yukarda kaşlar kalkık değilde, daha ılmlı, ricavari bir konuşması var.”

Bunun yanında okul müdürlerinin öğretmenler üzerinde bir otorite kurduğu, sahip olduğu makamın verdiği yetkiyi öğretmenlerden bir şey isterken kullandığı görülmüştür. Katılımcılar okul müdürlerinin bir şey isterken ses tonunun sert, tok ve üst perdeden, bakışların dik ve sert, duruşun ciddi, emir şeklinde bir uslupla konuştuğunu, ben otoriteyim havasını öğretmenlere hissettirdiği belirtmişlerdir. Ö1 “Müdür bey bir şey istediğinde mutlaka yapmalıyım diyorsunuz. Çünkü bir şeyi yapana kadar her karşılaştığında söylüyor. Söylemese de dik dik bakıyo. Bak hala yapmadın ! diye bir bakış atıyor. O zaman zaten yapma zorunluluğu hissediyorsun.” Ö2 “Müdür bey vücut dilini kullanırken buranın hakimi benim gibi durur. Burada en büyük etken cümlelerin çıkış sertliği, yüz ifadesi. Omuzları Geniş vücudu dik şekildedir. Buranın hakimi benim, burada benim dediğim imajı verir. (...) Bu sizin istediği şeye göre değişiyor. Bazı evrak konularında bunu hemen yapacaksınız, yapmayanlar hakkında gerekli işlemleri ben yaparım diyor. O zaman ben hemen bu işi yapmalıyım diyorsunuz. Üslubu size bunu hissettiriyo.” Ö18 “(...)biraz şunu imzalayın havasını veriyor. Ciddi şekilde. Ses tonunu ayarlar. Kızgın olduğunu anlayabiliyorum” Katılımcıların bazıları da okul müdürlerinin kendilerinden bir şey istemediğini, yapılması gereken işlerin diğer idareciler tarafından kendilerine evrak

77

şeklinde iletildiğini ya da resmi şekilde toplantıda belirtildiğini ifade etmişlerdir. Ö14 “Bizden bir şeyi zaten toplantı yaparak istiyor. O esnada bana bişey söyleyecekse bana yönelip söylüyor.” Ö7 “(...)birebir o tarz bir iletişime girmedik. Müdür yardımcıları ile hallediyoruz veya yazılar gelip gidiyo o şekilde.” Ö11 “Bizden birşey isteyeceği zaman bunu toplantı şeklinde ayarlıyor.”

Öğretmenler okul müdürlerinin verdikleri görevi en iyi şekilde ve istekle yapmaları için, okul müdürlerinin olumlu beden dili davranışları sergilemeleri, rica ederek konuşmaları, güler yüzlü bir şekilde, uygun ses tonu ile iletişime geçmeleri, aksi halde emir şeklinde, yüksek ses tonu, dik ve sert bakışlarla verilen görevi yapmak zorunda oldukları için yapacakları yönünde görüş bildirmişlerdir.

4.4.3.Okul Müdürlerinin Öğretmenlerine Karşı Herhangi Bir Anlaşmazlığa