İL ÖZEL İDARESİ

Taşra teşk latı kapsamında baktığımızda l bulunmakta ve l sınırları her zaman beled ye sınırını kapsamamaktadır. Bu boşluklar, en görünmeyen mahall dare olan l özel dares tarafından doldurulmaktadır. Mahall dare olarak oradak halkın ht yaçlarının g der m n sağlamaktadır ve ayrıca beled ye sınırlarında yer alsa dah bazı şler konu olarak l özel dares ne ver lm şt r. Örneğ n, lkokulları yapım ş , İl Özel İdares n nd r. En kr t k husus, karar organı, l genel mecl s d r. D ğer organları, l encümen ve yürütme organı val d r.

Val , merkezden yönet m n tems l organı ve l özel dares n n, yan yerel yönet m n yürütme organıdır. Val , merkezden gelen yetk ler ve görevler ve yerel görev ve yetk ler ; merkez ve yerel dareler n bağlantı makamı konumundadır. Kend kend n denetlemes ne gerek yoktur. Val , k yüzü olan; merkez n taşra teşk latında yönet c s ve l özel dares n n yürütme organıdır.

75 10.03.2016

İL ÖZEL İDARESİ

Kaldığımız nokta teşk lattı. Teşk latı s ze b rkaç açıdan anlattık. K taplarda genell kle yüz sayfanın üzer nde teşk lata l şk n kısımlar vardır. Çünkü teşk lata l şk n kısmı b r eksene oturtmakta zorluk bulunmaktadır. N ç n b r eksene oturtmakta zorluk var? Çünkü b r çok kanun vardır. Kabaca baktığınızda bakanlıkların kuruluşu hakkında kanun var. Başbakanlığa bağlı olan kuruluşlar hakkında kanunlar var. Beled ye kanunu var, büyükşeh r beled yes kanunu var, l özel dares kanunu var, ller dares kanunu var, köy kanunu var. Teşk lata l şk n temel b rçok kanun var. Kamu kurumlarına l şk n olanlar sayılırsa, kanunların sayısı 100’e kadar çıkmaktadır. Dolayısıyla bunları zaten tanıtmaya çalıştığımız zaman kanunun b rkaç maddes nden, konusundan, düzenlemeler nden bahsetsen z üç yüz sayfa b le yetmez. Sadece teşk lata l şk n ana lkelerden bahsed lse, o zaman da mevcut teşk latın yapısını tanıtmakta zorluk çıkacak. Dolayısıyla eksene oturtulması çok güç b r alan. Bel b r nceleme tutarlılığı

ç nde ele alınması çok zor b r alan.

Esasında b r bütünü tamamlamak hem lkeler hem mevzuat hem de o mevzuat ve lkeler b rleşt ren yargı kararlarına l şk n gerekl ve yeterl bakmayı ve üzer nde düşünmey gerekt r r.

Buna l şk n malzemey topladıktan sonra bu malzemey derlemekte şöyle b r problem var; bu konunun çalışılması o malzemey b rkaç kere okumak olarak görülüyor, aslında o üç malzeme aynı anda ortaya konduktan sonra üzer nde düşünmek ve o bağlantıları kurmak gerekmekted r.

Üzer nde düşünüp bağlantıları kurduktan sonra ancak drak ed leb l r. Bunun drak ed leb lmes n n faydası şudur: hukuk gel şmeler n ne sonuca yol açacağını önceden göreb lmek. Yan bu b lg ye sah p olursanız adeta d ğerler aynı sev yeden ler bakarken, s z b r yükselt den ler bakıyor olursunuz. Nasıl gel şeceğ n tahm n eders n z. Buna l şk n ön görüler n z daha sabetl olur. Çünkü onun kend mantığı ç ndek ş md ye kadark salınımını görmüş olursunuz. Dolayısıyla ş md görmüş olmak ve ler ye nasıl g tt ğ n görmek gerek r.

Hukukta da “ cat”, ler ye bakab lmekle lg l d r. K m daha fazla ler s n göreb l rse cat etme, çözeb lme, tedb r alab lme, ler ye l şk n etk l olab lme mkanına sah p olur. Sadece olanla, geld ğ zaman olanı anlamaya çalışan ç nse ş şten zaten geçm ş oluyor, zaten olan olmuş oluyor.

B z daha çok lkelere yer verd k, sonra da b rkaç kanuna baktık. Kanunlara bakarken de kanunların düzenleme mantığını ortaya koymaya çalıştık. Mesela beled ye kanununda

76 beled yeye ver len görevler sayıyor, beled yen n organlarını sayıyor, beled yeye ver len yetk ler sayıyor sonra o ver len görevler organlara paylaştırıyor. Genell kle üç organlı şek lde oluşan b r “organlaştırma” var. Genel karar organı: en hayat kararları alacak olan organdır.

N speten günlük sayılab lecek kararları alab lecek olan b r ara karar organı ve b r yürütme organıdır. Genell kle tüzel k ş lerde yürütme organı daha çok gözükür. Beled ye başkanı yürütme organıdır, beled ye mecl s genel karar organıdır, beled ye encümen de beled ye kend s ne ver len görevler konusunda karar almak üzere oluşturulmuştur. Yan beled ye mecl s toplanmadığı zaman beled ye encümen karar verecek şekl nde değ ld r. Beled ye mecl s ne ayrı görevler ver lm ş, beled ye encümen ne ayrı görevler ver lm ş, beled ye başkanına tek başına yapacağı şler görev ver lm ş, ayrıca d ğerler n n aldığı kararları yer ne get rme görev ver lm şt r.

Köyde de benzer b r ayrım olduğuna değ nd k. 5442 sayılı İl İdares Kanunu ve 5302 sayılı İl Özel İdares Kanunu vardır. İl dares kanununda; val , görevler ve val ye l şk n hususlar bulunmaktadır. İl dare şube başkanları, l dare kurulu d ye açıklamalar vardır. Bu l dares kanunu merkezden yönet m n taşra teşk latını göstermekted r. B r de l özel dares vardır. Burada da val bulunmaktadır, aynı zamanda İl genel mecl s ve l encümen de vardır.

Val burada da var, l dares kanununda da var. Yan val n n k l rolü var. Janus⁴ g b . İk tür şapkası var, k kıyafet var, k yüzü var val n n. B r s yerel yönet m n yürütme organı, d ğer merkezden yönet m n taşra teşk latı. Bu yerel yönet m bakımından mümkün mü, sabetl m ? bakış açısı şöyle: val ler seç mle gels n derken kasted len l özel dares n n yürütme organı olarak, beled ye başkanı g b seç mle gels n. Bunu n ç n böyle düşünmüş kanun, anayasa da buna cevaz verm ş; sadece mal darelerde genel karar organı organı seç mle gel r güvences get rm ş? Çünkü val taşra teşk latının başında olmak neden yle merkez n mkanlarına sah pt r.

Bütün bakanlıkların ldek en yüksek tems lc s olması neden yle, bütün bakanlıkların ldek mkanlarına sah pt r. B r yandan da l özel dares n n yürütme organı olarak oradak l özel dares n n ht yaçlarına sah pt r. Dolayısıyla koord nasyonu sağlayan, sah p olduğu mkanı d ğer bakımından da kullanmasına mkan veren b r bağlantı noktası l düzey nde olsun d ye düşünülmüştür. Val dolayısıyla b r yönü le merkezden yönet m n taşra teşk latının yetk l s olarak kararlar alacak, d ğer yönüyle yer nden yönet m n l özel dares n n yürütme organı olarak l genel mecl s n n ve l encümen n n aldığı kararları cra ederken de, o sah p olduğu merkezden yönet m b lg s ve mkanlarıyla onu yer ne get rmek ç n l çapında b r

4 Roma tanrısının sm , k yüzü olan, b r o tarafa b r bu tarafa bakan.

77 koord nasyonu sağlayacaktır.

İl çapında merkez n mkanlarıyla yerel yönet m n mkanlarının, b r dar vesayet le değ l;

organ k ş de b rleşmes le gerçekleşmekted r. İdar vesayet olsa, alınan kararların daha üst merc lerde ncelenmes sonucu doğardı. Burada se organ k ş olarak aynılık gerçekleş yor.

Mesela böyle lg nç b r tüzel k ş l k İSKİ'd r. İSKİ b rçok beled yen n, ufak beled yen n su-kanal zasyon ş beled yen n tüzel k ş l ğ n n görevler ç nde olarak görünmekted r. Ama Ankara, İzm r, Kocael , İstanbul g b büyük yerlerde su ve kanal zasyon ş ç n ayrı b r tüzel k ş l k kurulmuştur. Tüzel ver lmes ne demek? Ayrı b r tüzel k ş l k ver lm ş. Ayrı bütçe, ayrı personel, ayrı organlar söz konusu olmuştur... Dolayısıyla İSKİ'n n görev alanı da gen şlet lm ş.

Nasıl gen şlet lm ş? İstanbul'un suyu sadece İstanbul'dan geleb lecek kadar b r su değ ld r.

Istrancalardan, Tek rdağ tarafından, Trakya'dan, İstanbul sınırları dışından da su kaynaklarının get r lmes gerekm şt r. İSKİ'ye oralardan da su get reb lme mkanı ver lm şt r. Beled yen n beled ye sınırları dışında şlem yapma mkanı yokken, İSKİ'ye kanunla kurulduğu ç n ve b r tüzel k ş l k olduğu ç n böyle gen ş b r yetk alanı ver lm şt r.

Fakat beled yeden ayrı tüzel k ş l k olmasına rağmen büyükşeh r beled yes le tamamen ayrı hareket etmes ne mkan vermemek ç n de, İSKİ'n n genel karar organı olan İSKİ mecl s n beled ye mecl s yle aynı yapmıştır. Yan beled ye mecl s hem beled ye mecl s olarak karar alıyor, hem de gerekt ğ zaman İSKİ'n n genel mecl s olarak İSKİ'n n yapacağı şlerle lg l karar alıyor. Böylel kle zaten ruhu, kalb beled yeye bağlanmış olmaktadır. Alınacak kararları zaten beled ye mecl s almaktadır. Beled ye mecl s de çeş tl s yas part lerden İstanbul ç n seç mle gelen karar organıdır. Dolayısıyla İSKİ ayrı tüzel k ş l k olmasına rağmen, yapacağı görevler n kararlarını alan genel karar organı aynılaşmış olduğu ç n, esasında koord nasyon problem , dar vesayet problem , beraber hareket etme problem d ye b r problem olmamaktadır. Dolayısıyla b r tekn k olarak, tüzel k ş lere -tıpkı yapışık k zler g b - ayrı k ş l kler olsalar b le aynı organları kullanmaları öngörülüyor.

Val de böyled r. Devlet tüzel k ş l ğ le l özel dares val organı bakımından yapışıktır.

Val hem onun hem de onun organıdır. Dolayısıyla val değ şt ğ zaman organ da değ ş r. İşte esas kasted len eğer yerel yönet m se beled ye g b olsun, köy g b olsun, Beled yen n yürütme organı olan beled ye başkanı nasıl seç mle gel yorsa, köyün yürütme organı olan köy muhtarı nasıl seç mle gel yorsa; l özel dares n n yürütme organı da, sm ne başka b r şey dens n l özel

dares başkanı dens n, başka b r şey dens n; ama o da seç mle gelmes gerek r.

78 İl özel dares n n görev alanından bahsetmek gerekmekted r. İk tane ayrı konusu var, bunu l özel dares olarak algılamak da enteresan. Beled ye tüzel k ş l ğ , köy tüzel k ş l ğ bunlar b rb rler yle ç çe değ ld r. Coğraf alan bakımından, coğraf alanda kalanların yerel ht yaçlarını karşılamak üzere kurulmuş tüzel k ş l klerd r. Beled yen n b r görev alanı var. B r de mücav r alan denen c varda olan alan vardır, oraya da mar planı yapılır, yan gen şleme alanıdır. Onun dışında beled yen n yetk ler yoktur.

İl sınırları, yan başında val n n beled ye tüzel k ş l ğ n n taşra teşk latı olan l n sınırları, her zaman beled ye l sınırlarını kapsamaz. İstanbul'da büyükşeh r beled yes l sınırlarını kapsıyor o yüzden İstanbul'da l özel dares yok. Kocael 'nde de beled ye l sınırlarını kapsıyor, Kocael 'nde l özel dares yok. Ama b rçok beled yede, beled yen n merkez yle l sınırı farklı.

Bazen de şehr n sm yle merkez arasında fark var. Mesela Hatay-Antakya g b . Sakarya-Adapazarı g b . Tokat l sınırıyla Tokat beled yes n n sınırları aynı değ l. Tokat beled yes merkezde nsanların yoğun olarak oturduğu b r yerleş m alanında. Mücav r alanıyla b rl kte beled ye alanı var. Köyler var, d ğer lçeler n beled yeler var, ama arada da boşluklar var. Bu boşluklarda da oturanlar, şletmeler vesa re var. Mesela Tokat'ı ele alırsak Tokat b r vad ler bütünü. B rçok yerleş m yer dışında oluşmuş, köy tüzel k ş l ğ dışında da oluşmuş yerleş mler var, şletmeler var. Onlara, yerel ht yaçlarını görmek ç n l sınırında faal yet gösterecek b yerel yönet me ht yaç var b r nc olarak. İl özel dares bunu yapıyor. Yan beled yen n kapsamadığı alanda beled yec l k yapıyor. Beled yen n yapması gerekenler , beled ye ve köy alanları dışında yapıyor.

İk nc s , bu kısım bakımından k l olduğu ç n anlaşılmasında zorluk var. Beled yen n ç nde, köyler n ç nde de kend s ne ver lm ş; konu bakımdan kend s ne ver lm ş şler yapıyor.

Bunlardan b r s lkokul yapmak. İlkokul yapma ş kanunla l özel dares ne ver lm ş. Esasında M ll Eğ t m Bakanlığı'na ver lmes gerek rd d ye düşünüyorum. Belk beled yeye de ver leb l rd . Zaten b rçok lkokulun ş md , tem zl ğ n beled ye yapmaktadır d ye böyle plaketler asmışlar. Zaten f len belk beled ye yapıyor mkanları daha fazla olduğu ç n. Ama lkokulu yapma ş l özel dares ne ver lm ş. Böylel kle, l sınırları ç nde ster beled ye sınırında kalsın, ster köy sınırında kalsın, ster dışında kalsın lkokulları yapmak l özel dares n n ş . Dolayısıyla b r l n özel dares n n bütün l sınırı ç nde konu bakımdan yetk ler var, b r de beled yeler ve köyler dışında kalan alanlarda beled yen n yapması gerekenler yapmak şekl nde özetleneb lecek görevler var. Bunları nereden çıkartıyoruz? kanunu var, kanunu açarsak görevler sayıyor aşağı doğru g dersek uzun uzun görevler mar, yol, su, kanal zasyon, katı atık, çevre, ac l yardım, kurtarma, orman köylüler n n desteklenmes ,

79 ağaçlandırma, park ve bahçe tes s vesa re beled ye sınırları dışında yapmakla görevl d r. Bu maddelere bakmak gerek yor. Bu maddeler n mantığını ortaya koymak öneml . Bunları okuduğunuzda mantığı anlayab l yorsanız, veya önce mantığını anlayıp sonra bunları okuyorsanız çoğu şey yerleşecek. Ama k s nden b r s eks k kalırsa, sayfalarca şey okuyup esasında değ şeb lecek b r şey öğrenmek b r şe yaramayacak. Veya somutu görmeden sadece teor y d nlemek b r şe yaramayacak. İk s n b rleşt rmek gerekmekted r.

Büyükşeh r ve lçe beled yes ne hızlıca değ nel m.

İk tane kanun var. 5393 ve 5216 sayılı kanunlar. 5393 sayılı beled ye kanunu, d ğer de büyükşeh r beled yes kanunu. Aynı türü düzenleyen k kanun. Bu beled ye türünü düzenl yor.

Ama beled yeler aynı tür ç nde farklılaştırmış. Beled yeler var. İl beled yeler var, lçe beled yeler var, bunların üzer nde büyükşeh r beled yeler var. İlk kademe beled yeler gündeme gel yor. Beled ye kanunu ana kanun, büyükşeh r beled yes kanunu da bunun yen t p türünü büyüklüğü sebeb yle ortaya kayan kanun. Dolayısıyla beled ye s stem n anlamak ç n beled ye kanununa bakmak lazım. Beled ye kanununda, 14.madde beled yen n görev ve sorumlulukları. 15.madde de beled yen n yetk ler ve mt yazları. Ondan sonra beled yen n organlarını sayıyor. Beled ye mecl s n 17 le 32 arasında saymış. Beled ye encümen n 33 le 36 arasında saymış. Beled ye başkanını da 37 le 46 arasında saymış. Görevler bel rlem ş, yetk ler bel rlem ş, organları bel rlem ş, başta saydıklarını organlara bölmüş; şu görev bu yapacak, bu görev bu yapacak, bu görev bu yapacak d ye. Böylel kle s stem kurmuş. Teşk latı nasıl kuruyor? Hukuk yapıyı kuruyor, hukuk yapının varlık neden olan görevler ve yetk ler ortaya koyuyor, sonra o yapının ayrımlarındak alanlara dağıtıyor. Buna l şk n yetk sakatlığı;

beled yeye ver lmem ş b r görev beled ye yaparsa sakat olab leceğ g b , beled yeye ver lm ş ama beled ye mecl s n n alması gereken b r kararı beled ye encümen alırsa da yetk sakatlığı oluyor. Dolayısıyla sadece beled yeye ver lm ş olması olmaması değ l, hang organın yapması gerekt ğ ne bakmak gerek yor. Bu da n ç n? Hukuk devlet f kr gereğ , b r yetk y veya görev b r k ş n n el ne bırakmamak. O tüzel k ş l ğe vermek, tüzel k ş l ğ n n ç nde de b rb r n dengeleyecek organlar arasında dağıtmak. Böylel kle dengel b r yetk y kullanmak. Hem güçlü kılmak, hem de parçalayarak dağıtarak, o gücün dengel kullanmasını sağlamak yaklaşımı ortaya çıkmıştır.

Mecl s n görev ve yetk ler , toplantı ve karar yeter sayısı, buna l şk n hususlara bakab l rs n z. Mecl s n fesh . Başkanlıkla lg l , beled ye encümen le lg l . Beled ye mesela kamulaştırma kararını alma ş beled ye encümen ne bırakılmış. B r beled ye taşınmazının

80 satımı ş beled ye mecl s n n kararına bağlanmış. Kend ler ne göre önem ver len, yasa koyucuya göre önem ver len şler beled ye mecl s ne bırakılmış. Beled ye başkanına bırakılmayacak kadar ortak aklın süzgec nden geçmes gereken şler de beled ye encümen ne ver lerek, hem seç lm şler hem profesyonellerden oluşan b rden fazla k ş n n oluşturduğu b r kurul olduğu ç n beled ye encümen tek k ş n n rades dışında b r kurulun süzgec ne get r lm ş.

Böylel kle b r yasa koyma-düzenleme yaklaşımıyla yapılmış düzenleme var.

Bunun sabet açısından tartışmalar olab l r. Den leb l r k : ya taşınmaz satımı beled ye mecl s ne bırakılamaz, ekonom k hayatta artık hızlı kararlar vermek lazım. Bu beled ye encümen ne ver ls n. Veya şte d yel m k , beled ye başkanına h çb r yetk ver lmem ş, bazı noktalarda dar yaptırımlarda beled ye başkanına bırakmak gerek r. Bu tartışma beled ye organları arasında görev paylaşımı gündeme geleb l r.

Bu hususlar özell kle farklı s yas oluşumlardan oluştuğu zaman k l tlenmeler oluşturuyor. Yan beled ye başkanı b r s yas part den olup da, beled yen n encümen başka s yas part çoğunluğundan oluşursa veya beled ye encümen nde farklı s yas part ler n koal syonu olursa, aralarında karar almak ve uygulamak bakımından b r ger l m oluştuğu zaman bu tartışmalar çoğalıyor.

Bu arada tekrar şaret etmek gerek rse b r yerel yönet m, yerel ht yaçları yer ne get recek n tel kte olduğu ç n seçenler n ve seç lenler n yerel nsanlar olduğu ve dolayısıyla ht yaçlarını daha y tesp t ederek, daha sabetl kararlarla yer ne get recekler düşünülüyor. Fakat burada da gar p problemler var. Yerel yönet me seç lenler n b r kısmı orada oturan k mselerden neredeyse olmuyor. Dışarıdan gel yor. Bazen de orada durmuyor. Trakya’yı ele alalım. Trakya'da öyle yerler var k , köy muhtarı köyde değ l İstanbul'da oturuyor, Ed rne'de, Tek rdağ'da oturuyor.

Müfett şl k yapmış, kaymakamlık yapmış, banka müdürlüğü yapmış d ye hayatı hep dışarıda geçm ş b r s beled ye başkanı seç l yor. Esasında yerel yönet m olarak seç l yor ama orada doğmamış, büyümem ş. İht yaçlarını b lm yor. Dışarıdan gelm ş, seç lm ş de. Baktığınızda y ne yerel nsanlar seçm ş ama o oranın ht yaçlarını b len b r k mse değ l. Mesela ben kanun koyucuya değerlend rmes ne sunma mkanım olsa, yerel yönet m f kr n zedelememek kaydıyla, yerel yönet mlere seç lecek k mseler n bell b r süreden ber orada oturuyor olma şartını kanuna koyarım. Yan en az üç sened r orada oturanlar arasından seç lmel . Yoksa oralı d ye tamamen dışarıdan b r s n n emekl olduğunda veya beled ye başkanlığı daha y b r şm ş d ye gel p aday olduğu b r süreç olmamalı. Çünkü o zaman mekan zma mantıklı kuruluyor ama mekan zmanın unsurları çalışmıyor. Yerel ht yaçları daha y b ls n d ye yerel yönet m

81 kuruluyor. Ama hem beled ye mecl s ne hem beled ye başkanlığına yerel ht yaçları b lmeyen k mseler seç l rse, b r tuhaf olur.

Her halükarda şunu d kkate almak lazım. İk yaklaşım var. B r nc s : mevcut ht yaçları g dermek. İk nc s : dünyanın geld ğ sev ye neden yle nsanlar h ssetmese le, ht yaç olarak h ssetmeler ne mkan verecek yen l k get r c hareketler tak p edecek b r yaklaşım get rmek.

Mesela, şeh rde t yatro yok, herkes geç m derd nde, nsanların t yatroyu falan düşünecek hal yok ama d yel m k şeh r ell b nl k b r beled ye olmuş, burada b r t yatronun da laç g b olması lazım. B r s nemanın da laç ç n olması lazım. Böyle b r şey n de ht yacı şu anda h ssed lmese b le, görüldükten sonra ht yaç hal ne geleb lmes ç n yen l k get r c hareket kapsamında ele alınab l r.

Büyükşeh r beled yes se farklı b r yaklaşım le gel yor. Beled yeler n koord nasyonunu sağlamak ç n var. Bunun ç nde özel b r yapılaşması var. Büyükşeh r beled ye mecl s , lçe beled ye başkanları da büyükşeh r beled ye mecl s n n ç nde yer alıyor. Görev ve sorumlulukları sayılmış. Burada büyükşeh r beled yes , lçe beled yeler n n üzer nde olduğu

ç n koord nasyonu sağlamak ve bütün lçeler lg lend ren şler yapmak g b b r şey var.

Mesela, büyükşeh r beled yes ana caddelerde çöp topluyor, ara arterlerde lçe beled yes topluyor. İşte reklam verg ler n ana caddelerde büyükşeh r beled yes , ara arterlerde lçe beled yes alıyor. N ç n? İşte d yel m k , Fat h' n ana caddes sadece Fat h' n ana caddes değ l, d ğer lçelerle de ulaşımı sağlayan b r ana cadde. Dolayısıyla burada büyüklüğünü, bakımını, düzenlenmes n , s nyal zasyonunu sağlayacak, koord nasyonunu sağlayacak daha bütüncül b r yaklaşım lazım. O zaman yerel n merkez büyükşeh r olur. Yan adeta yereldek koord nasyonu sağlamak ç n büyükşeh r beled yes var.

Ş md dar vesayet ve h yerarş ye l şk n b rkaç yargı kararına bakalım. Kıyı kenar ç zg s ne l şk n b r husus var. Val l k veya bakanlığa karşı dava açılması. Bakanlıklar arasında dava açılab l r m ? Problem bu. Tek tüzel k ş l k kend ç nde dava açab l r m ? Yan b r el d ğer el döveb l r m . B r el n d ğer el dövmes veya d ğer elden hak stemes tuhaf b r şey. Çünkü k elde aynı radeye tab . Fakat burada danıştay lg nç b r yaklaşımda bulunmuş. Bakın

Ş md dar vesayet ve h yerarş ye l şk n b rkaç yargı kararına bakalım. Kıyı kenar ç zg s ne l şk n b r husus var. Val l k veya bakanlığa karşı dava açılması. Bakanlıklar arasında dava açılab l r m ? Problem bu. Tek tüzel k ş l k kend ç nde dava açab l r m ? Yan b r el d ğer el döveb l r m . B r el n d ğer el dövmes veya d ğer elden hak stemes tuhaf b r şey. Çünkü k elde aynı radeye tab . Fakat burada danıştay lg nç b r yaklaşımda bulunmuş. Bakın