Halkla İlişkilerin Amacı

Halkla ilişkiler “public” yani halk kelimesinden gelir. ABD’de kurulan ilk halkla ilişkiler ajansı “The Publicity Bureau”dur. Bu ajans 20.yüzyıla adım atıldığı sıralarda, George Parker tarafından kurulmuştur. Bostan’da kurulan ajans halkla ilişkiler anlayışının gelişimi ve kabulünde önemli rol oynamıştır. Bu ajans ile birlikte daha planlı kampanyalar görmek mümkündür. Modern anlamda bu kavram ilk olarak 1900’lü yılların başlarında Ivy Ledbetter Lee ve Bernays tarafından kullanılmıştır. (Geçikli, 2010, s. 8) Halkla ilişkiler alanında ilk olarak publicity yani tanıtım bürolarını görmek mümkündür. Public Relations kullanımı ise daha sonraki zamanlarda görülmektedir.

Hükümet içindeki halkla ilişkilerdeki en yoğun gelişmeler, I.Dünya savaşı, Büyük Bunalım, II. Dünya Savaşı, Kore savaşı, Vietnam, Sovyetler istilası gibi kriz dönemlerinde ortaya çıkmıştır. (Cutlip, Center, & Broom, 1994, s. 14)

“Halkla ilişkiler nedir” sorusu konunun uzmanları tarafından bile ortak yanıt üzerinde buluşulamama niteliğini uzun yıllardır korumaktadır. (Balta Peltekoğlu, 2012, s. 1) Halkla ilişkiler Amerika’da Public Relations ile ifade edilmektedir. Halkla ilişkiler yani Public Relations ile ilgili çeşitli yerlerde çok fazla tanım görmek mümkündür. Public Relations ile hedef kitle arasında karşılıklı menfaate dayalı ve sağlıklı bir iletişim kurması ve sonrasında kamuoyunda olumlu bir imaj ve destek yaratılmasıdır. (Asna, 2012, s. 12) “Halkla ilişkiler, halkın tutumlarını değerlendiren, bir bireyin ya da örgütün siyasetlerini ve usullerini halkın çıkarlarıyla birleştirebilen ve halkın anlayış ve kabulünü kazanmak için bir eylem programı yürüten bir faaliyettir.” (Orrick, 1967, s. 3) Halkla ilişkiler ilgili çıkar grupları ya da hedef kişi ve gruplar üzerinde olumlu bir imaj yaratma, olumsuzlukları giderme yolunda çok çeşitli fonksiyonları yerine getirmektedir. (Mucuk, 2012, s. 233)

İşletmelerin daha büyük ve daha iyi bir işletme olma mücadelesi içinde, büyük işletmeler ile birleşerek daha da büyük işletmelere dönüştüğü 1919 – 1933 yıllarında ulusal ve uluslararası alanda reklam, gıda ve tekstil gibi bazı sektörlerde yoğun bir rekabet durumu söz konusu olmuştur. Bu koşullar işletmelerin toplumu ikna etmedeki rolünün

daha belirleyici bir duruma gelmesinde etkilidir. Bunun neticesinde daha rafine bir hal mümkün olmuştur. (Gün, 1994, s. 87)

• Halkla ilişkiler dediğimiz görev, özel ya da tüzel kişinin yani bir insan ya da kamu kuruluşunun karşılıklı iş yapmış olduğu gruplar ile ilişkiler kurması ve varsa ilişkilerini geliştirmesi adına gösterilecek çabaların tümüdür. Bu ister kişinin kendi isterse onun adına başkaları tarafından gerçekleştirilsin, bu iş tekniklerin kullanılmasını ve çeşitli yolların izlenmesini gerektirir. Dolayısıyla, günümüzde Halkla İlişkiler bir meslek dalı haline gelmiştir. (Asna, 2012, s. 17)

• Halkla İlişkiler disiplinlerarası bir nitelik taşır. Sosyoloji, felsefe, psikoloji, işletme yönetimi ve antropoloji gibi farklı kavramlardan aldığı çeşitli kavram ve tekniklerle kendi disiplinini oluşturur. Yöneten ve yönetilenin var olduğundan beri ortaya çktığı varsayılan halkla ilişkiler XX. yüzyılda artık kendini göstermeye başlamıştır. Halkla İlişkilere organizasyonlar düzenlemek, tanıtım yapmak, ilişki yönetmek, kamuoyunu yönlendirmek, ikna etmek gibi birçok anlam yüklenmiştir. (Geçikli, 2010, s. 1)

• Halkla İlişkiler resmi ya da özel kuruluşun kamu yararına çalışması kadar yapılanları kamuoyuna haberdar etmesi gibi iki aşamalı bir fonksiyonu kapsamaktadır. (Asna, 2012, s. 12)

• Bilgi, duygu ve düşünce alışverişi olarak tanımlanan iletişim kavramı, halkla ilişkilerin temelidir. (Ülger, 2003, s. 79) Halkla ilişkilerin yaşamsal niteliğini ve omurgasını iletişim oluşturmaktadır. (Balta Peltekoğlu, 2012, s. 1) Halkla İlişkiler bu iletişimin nasıl olması gerektiği ile ilgili yapılan çalışma ve çabaların bir bütünüdür.

• Halkla ilişkilerin temeli iletişimdir. İletişim zaman zaman yüzyüze gerçekleşirken, bazen de kitle iletişim araçları üzerinden yapılır. İletişim süreci esnasında halka bazı mesajla aktarılır. Bu mesajların aktarılması iletişimin son bulması anlamına gelmez. İletişim daima çift yönlü gerçekleşir.

Halkla ilişkiler faaliyetini gerçekleştirenler halktan aldığı geribildirim ile yaptıkları faaliyetlere yön verirler.

• Halkla İlişkiler, işletmenin ilgili olduğu kitle ile daha etkili iletişimde bulunmak üzere başvurduğu bir yöntemdir. İşletmeyi iç ve dış kitleye ya da bağlantılı olduğu kişilere sevdirme ve saydırma, belirli bir tutumu benimsetmeye halkı inandırma sanatıdır. (Özodaşık, 2014, s. 11) Birçok kaynakta görüleceği üzere, genel ve en yalın Halkla İlişkiler tanımı; bir kuruluş ile onun hedef kitlesi arasındaki iletişimin yönetimi şeklinde açıklanmaktadır.

• Halkla ilişkiler söz konusu olduğunda, kuruluşların asıl amacı, saygınlıklarını ve güvenilirliklerini kamuoyuna inandırmak ve kendileriyle ilgili bilgisizliği ya da önyargıyı hatta oluşabilecek düşmanlığı önlemek ve yok etmektir. (Ülger, 2003, s. 80)

• Halkla İlişkiler, özel ya da tüzel kişilerin belirtilmiş kitlelerle dürüst ve sağlam bağlar kurup geliştirerek onları olumlu inanç ve eylemlere yöneltmesi, tepkileri değerlendirerek tutumuna yön vermesi, böylece karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler sürdürme yolundaki plânlı çabaları kapsayan bir yöneticilik sanatıdır. (Asna, 2012, s. 23)

• Halkla ilişkiler, idari ve bürokratik alanlarda kamuoyu ile karşılıklı ilişkileri geliştirmek adına yapılan iki yönlü bir iletişimdir.

• Tanıtma çalışmalarının politik sahada yoğunlaşmasına “Politik Tanıtma” denmektedir. Bir ülke kendisini yabancı ülkelerde ne kadar çok duyurabilirse politik tanıtmada o kadar çok başarı kazanmış olacaktır. (Hekimgil, 1968, s. 80) Kamu kurumları tanıtma esnasında çeşitli araç ve yöntemler kullanırlar. Kazancı, bunları Radyo ve TV, kişisel görüşmeler, bakanlık yayınları, toplantı, seminer vb., yazılı basın olarak belirtmiştir. (Kazancı, 1978, s. 180) Son zamanlarda buna internet, sosyal medya gibi eklemeler olmuştur.

• Halkla ilişkiler kamu hizmetleri arttıkça ve çeşitlendikçe daha büyük önem taşımaktadır. Demokratik düzenle yönetilen ülkelerde Halkla ilişkiler bir hizmet olarak kabul edilir. Demokratik düzenin bir özelliği iş başında bulunanların yönetilenlere belli süreler ile hesap vermeleridir. Seçim bunlardan biridir. Halka verilen bilgiler burada önemlidir. (Tortop, 1993, s. 2)

• Yönetim faaliyeti olan Halkla İlişkiler kurumun kültürü ve hedeflerinin tespitinde de önemli görevlere sahiptir.

• Halkla ilişkiler karşılıklı kazanca dayanmalıdır. Halka birşeyler sunarken, halktan da bir şeyler alır. (Ülger, 2003, s. 8-9) Halkı etkilemek, halkı yönlendirmek ve bunu sürdürülebilir şekle getirmek çok önemlidir.

• Halkla kuruluş arasında bir güven ve itimat yaratmak için yararlanılan bütün usul ve tekniklerin tümüne halkla ilişkiler denilmektedir. Halkla ilişkilerden önce özel kuruluşlarda yararlanılmış ve müşterilerle ilişkileri iyileştirmek ve diğer kuruluşlarla rekabet için kullanılmıştır. Kamu kuruluşları başlangıçta pek ilgili görünmemişlerdir. (Tortop & İsbir, 1982, s. 259)