SA.GİG/sakikkû 36./37 Tablet

1.6.2.3.1. Fetüs Cinsiyeti ve Sayısı Belirleme Tahminleri

SA.GİG/sakikkû serisinin 36. tableti kadın hastalıkları ve doğum hakkında 115 satır şeklinde düzenlenmiştir. Tabletin büyük çoğunluğu fetüsün cinsiyetini tahmin etmekten bazıları da gebe kadın ve fetüsün sağlık durumlarıyla ilgili bilgilerden oluşmuştur. Tablette fetüsün cinsiyeti ilk olarak gebe kadının alnının rengine göre belirlenmiştir: (1,4) “Eğer doğurgan bir kadın gebeyse ve alnının üst kısmı sarı-

yeşil/kırmızı ise kadının fetüsü erkektir”. (2-3) “Eğer doğurgan bir kadın gebeyse ve alnının üst kısmı beyaz ve parlaksa kadının fetüsü kızdır/ siyahsa kadının fetüsü kızdır”.

(8) “Eğer kadının alnı alacalıysa fetüs erkektir”573. Gebe kadının alnından sonra şakağının nabız gibi atması, bunun ne tarafta olduğu, şakağın renk durumu ve yüz bölgesi ele alınmıştır: (11-12) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının şakağındaki

damar sağ alta doğru nabız gibi atarsa kadının fetüsü kızdır, sol alta doğru nabız gibi atarsa kadının fetüsü erkektir”. (13-14) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının şakağındaki kaslar kırmızımsı ise kadının fetüsü erkektir, kaslar beyaz ise kadının fetüsü kızdır”. (24-25) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının yüzündeki umṣātu/lezyonlar soyulmuş gibi görünüyorsa ve onun yüzü sarımsı ise kadının fetüsü erkektir, yüzü kırmızımsı ise kadının fetüsü kızdır”574_{. Gebe kadının baş bölgesi dışında}

571 _{1-Bir kuş, 2-Küçük bir kaplumbağa, 3- Bir bitki, bkz. (CAD, U/W), s. 273.} 572 _{J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 584.; J. Scurlock, a.g.m., 2014a, s. 120.} 573 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 194-195.}

memesi, karnı ve ayak bileklerinin görüntüsü fetüsün cinsiyetini tahmin etmede belirleyici olmuştur. (28-29) “Eğer doğurgan bir kadının meme ucu siyahsa bir erkeğe

kırmızıysa bir kıza gebedir”. (63-64) “Eğer doğurgan bir kadının bağırsakları(=karnı?) alt karnına doğru, sağ tarafa çıkıntı yaparsa, kadın bir erkeğe gebedir”. “Eğer doğurgan bir kadının bağırsakları(=karnı?) yukarıdan alt karına doğru çıkıntı yaparsa, kadın bir kıza gebedir”575_{. (71) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının iç organları}

(bağırsaklar, mide?)576 _{büyürse, hem ayakları hem de ayak bilekleri şişerse, sağa ve}

sola adımlarsa, kadın ikizlere gebedir”577_{. (98) “Eğer doğurgan bir kadın hastalığının}

ortasında sağa ve sola adımlarsa, kadın ikizlere gebedir”. Bu satırda geçen

“hastalığının ortasında”nın (ina ŠÀ ma-ru-uš-ti-šá) anlamı açık değildir. Ancak “hastalığın ortasında” için “adet dönemi” tanımlaması düşünülürken kadının da bu dönemde gebe olduğunu bilmediği belirtilmektedir578_{. (90-91) “Eğer doğurgan(lık}

çağındaki) bir kadınının sağ ayak bileğinin damarı nabız gibi atarsa, kadın bir kıza gebedir, sol ayak bileğinin damarı nabız gibi atarsa, kadın bir erkeğe gebedir”579.

1.6.2.3.2. Gebe Kadının ve Fetüsün Sağlık Durumu

SA.GİG/sakikkû serisinin 36. tabletinde fetüsün cinsiyetini tahmin etme dışındaki satırlarda gebe kadının görüntüsü ve faaliyetleri, bazı hastalıklar, cinsel yaşamın fetüse ve gebe kadına etkileri gibi sağlık durumlarından bahsedilmiştir. Zira Ašipu’nun gebe bir kadının faaliyetlerinin sağlığını ve doğumun sonucunu etkileyeceğini bildiği anlaşılmaktadır: (103) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın

gebeliğine saygılı (özenli) ise, çocukla birlikte iyi olacak”. (104) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın gebeliğine özensiz ise çocukla birlikte ölecek”. Bununla birlikte

Ašipu’nun kadının görünüşünden yola çıkarak onun sağlık durumuyla ilgili tahminleri de vardır: (77) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının yüzü değişirse (daha kötüye

doğru) kadın ölecek”. (78) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının yüzü sakin- soğukkanlı ise fetüsü döneminde (vaktinde) doğuracak”. Yine Eski Mezopotamya’da

hekimler tarafından kadın vücudunun belirli bölümleri gebeliğin sonucunu öngörmek

575 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 196-197.; J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 250-251.}

576 _{Sözlüklerde “ŠÀ.MEŠ/qerbu” terimine “bağırsaklar, iç organlar” açıklaması yapılmıştır. Tıbbi}

metinlerde bağırsak dışında bu terimle hangi iç organın kastedildiğini yorumlamak güçtür. Ama bununla birlikte mideden de bahsedilmiş olabileceğini düşünmek yanlış değildir. Hatta bu terim ile karın bölgesinin de kastedilğini gösteren tıp metinleri vardır. Bkz. (CAD, Q), s. 216, 226-227.; (CDA, Q), s. 288.

577 _{J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 251.; M. Stol, a.g.e., 2000, s. 198.} 578 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 199.}

için değerlendirilmiştir. Mantıksal açıdan sağlıklı bir kadının memeleri ceninin hayatta kalması için önemlidir. Aşağıdaki referanslar da bu endişeye işaret eder niteliktedir580: (26-27) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının meme ucu kapalıysa fetüsün durumu

iyi olmaz, açıksa iyi olur”581. (85) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının göbek

deliğinin üstü gevşekse fetüsü döneminde doğuracak”. (86) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının göbek deliğinin üstü bükümlü ise fetüs yaşamayacak”582_{. Söz}

konusu tablette gebe kadına ait rahim iltihabı, kusma, cilt ve nörolojik hastalıklarından da bahsedilmiştir. Özellikle rahimden gelen kanın sebep olduğu risk tarih boyunca gebe kadın ve fetüs için ciddiyetini korumuştur. Her ne kadar Ašipu’nun ele aldığı maddede kanamanın sebebi belirtilmese de sonucunun kötü olduğu açıkça anlaşılmaktadır: (82) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının rahim ağzından koyu kan akarsa, kadının

gebeliği iyi olmayacak”. (83) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının rahim ağzı sürekli iltihap üretise kadın, fetüsü ile birlikte ölecek”. Gebe kadını ilgilendiren başka

bir rahatsızlık ise kusmadır. Kusma gebelikte sık görülen bir sorundur. Çoğu kez sabah bulantısı adını alır ve genellikle gebeliğin 12.-14. haftası arasında azalır. Bazen şiddetli, kalıcı ve sık kusma oluşur, bu da sıvı kaybına ve açlığa neden olabilir. Sıvı kaybının önlenememesi durumunda kadının veya fetüsün ölümü olasıdır583: (81) “Eğer

doğurgan(lık çağındaki) bir kadın sürekli kusarsa fetüsü döneminde doğuramaz”. (105)

“Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının midesi sürekli bozuksa kadının fetüsü

ölecek”584. Rahim iltihabı ve kusma dışında cilt lezyonlarının da gebe kadın ve fetüs için tehlikeli olduğu ifade edilmiştir: (79) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının

yüzü yamalarla/lekelerle doluysa… kadının fetüsü ölecek”. (80) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadının yüzü yamalarla/lekelerle dolar… gözleri lekelenirse kadın, fetüsü ile birlikte ölecek”. Ayrıca Ašipu’nun burada tanımladığı cilt lezyonunun modern tıptaki

“Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)” hastalığı olduğu düşünülmektedir. Gebe kadının nörolojik problemler yaşamasının da fetüs için sakatlık ve ölüm tehlikesi taşıdığı bilinmektedir: (89) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın sürekli gözlerini devirirse

(ve) ‘bir tavşan taşırsa’, fetüsü ölecektir”. Bu noktada “gebe kadın sürekli gözlerini devirir” tanımıyla muhtemelen nöbet aktivitesinin bir türü anlatılmıştır. Nöbetler birçok

nedene sahiptir ancak gebelikte en sık rastlanılanı havaledir. Temel sorun

580 _{J. Scurlock, B. R. Andersen, a.g.e., 2005, s. 264.} 581 _{J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 249.}

582 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 199.}

583 _{J. Scurlock, B. R. Andersen, a.g.e., 2005, s. 268-269.} 584 _{J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 251, 253.}

hipertansiyondur ve kadının veya bebeğin ölümü olasılıkla tedavi edilemeden gerçekleşir. Kadının “tavşan taşıdığı” ifadesi ise çocuğun tavşan dudak (yarık dudak) doğumsal bir bozukluğa sahip olduğu anlamına gelmektedir. Tavşan dudak bozukluğu havalenin bir sonucu değildir. Fakat epilepsinin bir sonucu olabilir. Epilepsi hastası kadınların yavrularında yarık dudak ve damak dahil olmak üzere, iki -üç kat daha fazla fetal (dölütle ilgili) anomali görülme sıklığı vardır. Tavşan dudak bozukluğu olan çocuklar ameliyat olmazsa sıklıkla damaklarındaki kusur yüzünden ölürler. Bu duruma damaktaki bozukluğun kulak enfeksiyonlarına ve aspirasyon pnömonisine585 _neden

olması da etkilidir586_.

Ašipu tarafından önemsenen başka bir konu ise gebelik süresi olmuştur. Bir kadın için normal gebelik süresi 280 gün (40 hafta) yani dokuz ay on gündür. Sumer Enki ve Ninhursag mitinde gebelik için dokuz aylık bir süreçten bahsedilirken bu süre Eski Babil Atra-hasis mitinde on aylıktır. Daha geç dönem yıldız falında ise (doğum haritası) 273 veya 279 günden bahsedilmiştir. Dolaysıyla iki canlının hayatını doğrudan etkileyen gebelik süreciyle Ašipu yakından ilgilenmiştir. Bu çerçevede SA.GİG/sakikkû serisinin 36. ve 37. tabletlerinde yer alan satırlarda gebe kadının cinsel yaşamının kendisine olan etkileri ay içindeki belirli günlere göre ele alınmıştır: (106,107,110,113) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın gebeyse ve ayın 3./4./7./10. günü ona (cinsel

olarak) yaklaşılırsa, kadın yaşar”587. (108,109) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir

kadın gebeyse ve ayın 5./6. günü ona (cinsel olarak) yaklaşılırsa kadın adet kanaması ile hastalanacak”. (111) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın gebeyse ve ayın 8. günü ona (cinsel olarak) yaklaşılırsa babanın kötülüğü; bir lanet ona acı verecek”.

(112) “Eğer doğurgan(lık çağındaki) bir kadın gebeyse ve ayın 9. günü ona (cinsel

olarak) yaklaşılırsa kadın ölecek”588. Bu konuyla bağlantılı olarak SA.GİG/sakikkû serisinin 37. tabletinin ilk yedi satırı 36. tabletin doğrudan bir devamı niteliğinde gözükse de Tablet 37’de hastalıklı kadınlar ele alınmıştır589: (1-2) “Eğer gebe bir kadın

hastaysa ve eğer üçüncü/dördüncü ayda ona (cinsel olarak) yaklaşmaya devam edilirse, kadın yaşayacak”. (3-4) “Eğer beşinci/altıncı ayda ona yaklaşmaya devam edilirse

585 _{“Solunum yoluna mide içeriğinin kaçması sonucu gelişen akciğer iltihabı anlamında}

kullanılmaktadır”. bkz. https://doktordanhaberler.com/aspirasyon-pnomonisi/, (17.03.2017, 21.30).

586 _{J. Scurlock, B. R. Andersen, a.g.e., 2005, s. 271, 280-281.} 587 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 22-24, 201.}

588 _{J. Scurlock, a.g.e., 2014b, s. 253.; M. Stol, a.g.e., 2000, s. 201.} 589 _{M. Stol, a.g.e., 2000, s. 202.}

kadın için endişeye neden olur”590. (5-6) “Eğer yedinci/sekizinci ayda ona yaklaşmaya

devam edilirse kadın iyileşecek”. (7) “Eğer dokuzuncu/onuncu ayda ona yaklaşmaya devam edilirse kadın iyileşmeyecek/doğum yapamayacak”591. Söz konusu satırlar çok açık anlaşılmasa da Mezopotamya’daki iyi ve kötü gün anlayışının yani hemerolojinin tıptaki izleri olarak yorumlanmaktadır592.