Geniş bant internet ve kablosuz ağ

teknolojileri 47 15,1% 3 15,9

8- Yazılım Teknolojisini etkileyen teknolojiler 52 16,7% 2 20,9

9- M obil teknolojiler 34 10,9% 5 2,9

10-Yeni Bilgi İşlem Teknolojileri 18 5,8% 8 -13,1

11-Yazılım Trendleri 6 1,9% 10 -25,1

Toplam 311 100%

4.3 Senaryo Planlaması:

“4.2 Öngörüler” bölümünde sözü edilen öngörülerin anlamlılığının ve gelecek resimlerinin şekillendirilmesi amacıyla, öngörülerin kendi aralarındaki ilişkilerine göre gruplandırılmasından senaryo havuzu yada diğer adıyla ilişkilendirilmiş öngörüler oluşturulmuştur. Bu senaryo planlaması bölümü önemli ölçüde senaryo havuzuna (4.3.2 Senaryo Havuzu bölümü) ve bunların itici güçleri ve güçlüklerine (4.3.3 Senaryolar Bazında İtici Güçler ve Güçlüklerin Belirlenmesi bölümü) ayrılmıştır. Kavramsal çerçevede “2.6.2 Senaryolar-Senaryo Planlaması” bölümünde de değinildiği üzere, senaryo planlama öngörünün bir parçası değil, öngörüyü tamamlayıcı ve öngörünün girdi sağladığı bir çalışmadır (Loveridge, 1999). Ancak öngörünün senaryo planlamasını da kapsadığı yönünde yaygın bir kanı bulunduğundan, uygulama çalışmasında öncelik öngörülerin belirlenmesine verilmekle birlikte, tüm gelecekleri kapsamasa da belli konularda, örnek nitelikte senaryo planlaması yapılması faydalı bulunmuştur. Bu kapsamda belirlenen üç ana senaryo “4.3.4 Ana Senaryoların ve Koordinatlarının Oluşturulması” bölümünde açıklanmıştır.

4.3.1 Çalışmanın Aşamaları ve Yöntemi:

Senaryo planlaması çalışması, Bölüm 2.6.2.2.de açıklandığı üzere;

- Birbirini etkileyen öngörülerin belirlenmesi, senaryo havuzunun oluşturulması, - Etki faktörlerinin tanımlanması,

- Anahtar faktörlerin tanımlanması,

- Bu etki faktörleri için gelişim opsiyonlarının/ tutarlı gelecek projeksiyonlarının Delphi anketi sonucunda oluşturulan öngörülerden tanımlanması,

- Bu gruplara göre ana senaryoların oluşturulması ve senaryolar bazında itici güçler ve güçlüklerin belirlenmesi,

- SWOT analizi sonuçlarına göre “Etki Çarpma Analizi” aşamalarını içermektedir.

4.3.2 Senaryo Havuzu

3.Faz Delphi anketi sonucunda elde edilen öngörülerin, birbirleri ile etkileştiği alanlardan birbirlerini tamamlar nitelikte toplanarak oluşturulan senaryo havuzunda aşağıdaki senaryolar ve belirlenen gelecek ufku (yıl) bulunmaktadır (Bu senaryolarda altfaktörlerin / öngörülerin yer alma durumları Tablo D.18’de gösterilmiştir.) :

- Senaryo 1: Açık Kaynak Kodlu Sistem Ve Uygulamaların Yaygınlaşması-10 yıl Açık Kaynak Kodu geniş bant teknolojilerinin gelişimi ve kullanıcıların talebiyle yaygınlaşacak, endüstrinin temel kavramlarını değişecek, 70’li yıllardaki kod paylaşım düzenine geri dönülerek, tamamen internet ortamında gelişebilen, yazılımı da aşan bir paylaşma, beraber üretme modeli olarak daha etkin çözümler geliştirilecektir. Açık kaynak kodlu yazılımların kullanıcıları, yazılımı üreticisinden kaynaklanan zorluklardan ve güvenlik tehditlerinden etkilenmeyecektir. Açık yazılım projeleri ulusal düzeylerde desteklenerek fon sağlanacaktır.

Açık kaynak kodu, PC işletim sistemi teknolojisini ve pazarını ele geçirecek, Linux sunucu/sistem yönetim sistemleri, ERP yazılımları, i-thinclient ve mobil sistemler pazarına girecek burada boş pazar fırsat alanları (niche) oluşacaktır. Ofis uygulamalarında, elektronik mesaj sunucularda, veritabanlarında, DNS'de açık kaynak kodlu yazılımlar hakim olacaktır. Dünyaca ünlü büyük firmalar fiyatlarından ötürü KOBİ’lere hitap edemeyecek, KOBİ pazarında açık kaynak kodlu özellikle Linux çözümleri öne çıkacaktır. Bugün yaygın olarak orta katmanda kullanılan Linux Paralel sistemler geliştikçe üst katmanda ve SMTP sistemlerinde de etkin olup, 8-16 CPU'luk sunucuları da destekleyebilecek, % 70 Unix'in yerini alabilecektir. ERP uygulamalarında bu biraz daha gecikecektir. Linux için standartlar (muhtemelen Debian) oluşacak, takiben Linux'a katma değer yaratmaya yönelik çabalara yoğunluk verilecektir.

- Senaryo 2: Açık Kaynak Kodu Donanım Entegrasyonu, Servis Desteği Artışı – 5 yıl Açık kaynak kodunun servis desteği üniversitelerce benimsenmesi, mesleki eğitimlerin artması, açık kaynak kodu toplumunun güçlenmesi, konuyla ilgili uzmanların artmasıyla servis desteği artacaktır.

Küresel firmalar açık kaynak kodu talep eden kullanıcıların artmasıyla açık kaynak kodu savunucuları ile işbirliği yapmaya, açık kaynak koduna destek vermeye yönelik yeni stratejiler geliştirecekler, açık kaynak kodu pazarına yatırım yapacaklardır. Büyük donanım üreticileri fiyat avantajı nedeniyle açık kaynak kodlu sistemleri içeren ürünleri önerecek, açık kaynaklı sistemlere uyumlu ürünlerini artıracaklar, açık kaynak kodu firmaları bunların sistemleriyle entegrasyona yoğunlaşacak, açık kaynak kodlu sistemlerde donanım tanıma sorunları önlenecektir. Depolama ürünleri için Linux'ta sürücüler yazılacak bu boş pazar fırsat alanı (niche) teşkil edecektir. Özellikle internet amaçlı kullanımlar için VİA+Linux 2008 yılından itibaren Linux işletim sistemi kurulu sunucu sistem satışları pazar lideri olacaktır. Bu stratejiler, açık kaynak kodlu işletim sistemi hareketini doğal bir süreç içinde geliştirecektir.

- Senaryo 3- Serbest Yazılım, Ücretsiz Yazılım: Lisanslama Sisteminin Sonu- 10 yıl Yazılım konusunda lisanslama devam edecek, yazılımlar hiçbir zaman ücretsiz olmayacaktır. Açık kaynak kodlu yazılım önemli bir alternatif teşkil ederek kabul görse de tescilli lisansların yerini tam olarak alamayacaktır. Kısıtlı kaynakları olan ülkelerin büyük miktarlardaki bedelleri lisans bedeli olarak ödemek istememeleri, genişbantın, buna bağlı internet tabanlı içerik dağıtımının, serbest yazılım söyleminin artmasıyla korsan yazılım artacak ve yaygınlaşacak, önlenmesi daha zor ve kritik hale gelecek, teknik çözümler ile önlenemeyecek ancak azaltılacaktır. Yasal düzenlemeler, BSA gibi lisans takibi yapan kurumlar, cezalar, kampanya ve propagandalar artacak, bunların hukuksal çerçevesi ile ilgili sorunlar yaşanacaktır. Belli bir süre sonra kullanım lisanslarının yerini açık kaynak kodu kullanımının artması ile hizmet bedelleri alacak, lisanslama sistemi yeniden yapılanacaktır. Senaryo 4- Ulusal Stratejik Tercih Olarak Açık Kaynak Kodunun Yaygınlaşması-5 yıl Yazılım teknolojisinin evrimsel gelişmesi, gelişmiş ülkelerin avantajına olup, bu evrimin her aşamasını yaşayamayan, bu nedenle teknoloji adaptasyonunda zorluk yaşayan ve dışa bağımlı kalan gelişmekte olan ülkelere zarar vermektedir. Ancak açık kaynak kodunun evrimsel gelişiminde tüm ülkelerin katkısı ve öğrenme yeteneği, tarihinden, gelir düzeyinden, teknoloji üretme kabiliyetinden çok stratejik kararlarla açık kaynak kodu topluluğuna dahil olup olmamasıyla ilgili olacaktır. Hem sundukları bu eşit fırsat hem de güvenlik konusundaki yetenekleri ile ulusal güvenlik ve gizlilik için avantajlı ve düşük maliyetli olduklarından açık kaynak kodlu sistemler gelişmekte olan ülkelerde, ayrıca lisanslara ayrılan paranın donanım altyapısında kullanabilmesi ile dijitalleşme için, ulusal stratejik tercih haline gelecek, gizliliğin kritik olduğu devlet projelerinde ve özellikle e-devlette, bilgi ağlarında, eğitimde dijitalleşme, eğitim altyapısında yaygın olarak kullanılacaktır.

Açık kaynak kodlu sistemlerin yerelleştirilmesinde ulusal örgütlü devlet destekli çalışmalar gerekecek, ulusal BT politikalarında açık kaynak kodu anlayışına yer verilecektir. Açık kodlu ulusal işletim sistemi sayısındaki artış, işletim sisteminden bağımsız yazılım geliştirme trendini destekleyecektir. Ulusal işletim sisteminin kullanılarak bu hedefleri gerçekleştiren ülkelerde eğitim kalitesi ve bilgi toplumu oluşumu artacaktır.

Bazı ülkeler kendi ulusal işletim sistemlerini açık kaynak kodu ile geliştirecek, bunu yapamayan ülkeler ise küresel firmalara bağımlı hale gelecektir. Küresel yazılım üreticileri e-devlet pastasından pay alabilmek için kaynak kodlarını açacaklar ancak kodlar değiştirilemediklerinden açık kaynak koduna karşı rekabet edemeyeceklerdir.

Senaryo 5- Akademi İle Sektör Arasındaki Sınırların Kalkması - 5-10 yıl

Devletin BT politikası geliştirme ve uygulama liderliği, bürokrasi ve kadrolarında etkinlik, akademi ve sektörün işbirliği ve bilgi paylaşımı önem kazanacaktır. Akademinin eğitim kalitesinin artırılması için gerekli kaynak temininde, uluslararası fonlardan yararlanma artacak, üniversitelerin internet başta olmak üzere bilişim altyapıları güçlenerek uluslararası çalışma olanakları, eğitimde işbirlikleri artacaktır. Avrupa Birliği entegrasyonuyla oluşan ortam ve fonların etkisi daha net görülecektir. Üniversitelere devletin kaynak aktarımı kadar, sektör, sivil toplum örgütleri gibi diğer kesimlerden kaynak aktarımı oluşacak, öğretim üyesi/araştırmacı açığı sektörden kişilerle kapatılabilecektir. Öğrenilenleri ilişkilendirebilme, araçları model içinde doğru yerlerde kullanabilme alışkanlıkları, açık kaynak kodu bilgisi ile ilgili sektör beklentileri yükselecek, üniversite eğitim programları bunlara göre gelişecek, teori ile pratik bütünleşerek sinerji yaratılacaktır. Mesleki eğitim ve meslek edindirme konusunda sektörle akademi birlikte hareket edecektir.

Firmalar arası işbirlikleri ve ortaklıklar artacak, sektörel örgütlenmeler etkin hale gelecek, sektörel uzlaşma ile uzun vadeli düşüncenin oluşturulması, STK'ların pazarın ve teknolojinin gelişimi, kurumsal/bireysel isteklerden çok, sektör dernekleri ve işadamları derneklerinin koordinasyonu ve katalizörlüğü ile oluşacaktır. Sektördeki firmaların akademiyle işbirliği yapmaları için gereken strateji geliştirme ve inovasyon yetkinlikleri, sektördeki örgütlenmelerin etkin hale gelmesi ve yazılım geliştirme topluluklarına dahil olunmasıyla artacak, Yazılım ile ilgili meslek ve sektör kuruluşlarının etkinliği yazılım mühendisliğini geliştirecektir.

Senaryo 6- Teknolojik Gelişmede Devletin Rolünün ve Ulusal Politikalarda Bilişim Teknolojilerinin Ağırlık ve Önem Kazanması - 5-10 yıl

Dijital uçurumun kapatılması için sosyal devlet politikalarına gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerde daha çok ihtiyaç olacak, Ulusal bilim teknoloji ve inovasyon politikaları ve bunlarda bilişim teknolojisine verilen önem artacaktır, BT sektöründen sorumlu bakanlıklar/daireler kurulacaktır. BT konusunda yatırımlar ve kullanım tüm ülkelerce teşvik edilecektir. Devletin Sektörle diyalog yetkinliği kritik önemde olacaktır. Devletlerin, politik istikrar, bürokrasi ve kadrolarında, mevzuat, teşvik, kamu yönetimi, ekonomik göstergelerin kaydı, üretilmesi ve yayınlanmasında, işgücü pazarının düzenlenmesinde ve iş gücü mevzuatında etkinlik sağlaması gerekecektir. Bunu başaramayan ülkeler teknoloji yarışında başarısız olacaklardır.