Görüşme

Araştırmada, görüşme başlığı altında toplanan veri toplama araçları yarı yapılandırılmış görüşme, geçerlik komitesi ile görüşme kayıtları olarak belirlenmiştir.

3.4.2.2.1. Yarı Yapılandırılmış Görüşmeler

Görüşme metodu, araştırmacıya katılımcıların bir duruma karşılık gelen bakış açılarını ve uygulama süreci ile ilgili geri dönütlerini öğrenmeleri için fırsat sağlayan yöntemlerden biridir. Bu yöntemde araştırmacı katılımcılara konu ilgili sorular sorarak katılımcıların duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışır. Bu bağlamda görüşme metodu ile veri toplama sürecinde merkezi konumda olan faktörlerden biri katılımcılara sorulan sorulardır. Sorular ne kadar iyi hazırlanırsa ve yapılandırılırsa elde edilen veriler de amaca o kadar hizmet eder (Phillips ve Carr, 2010).

Norton (2009) görüşme yöntemini üç ana başlık altında sınıflandırmıştır. Norton (2009)’nun sınıflandırması Şekil 3.16 ’da gösterilmektedir.

Şekil 3. 16. Norton (2009) Tarafından Sunulan Görüşme Yöntemleri

Görüşme metodunda hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın bütün görüşme türlerinde dikkat edilmesi gerekli ortak durumlar bulunmaktadır. Bunları Norton (2009: 101) şu şekilde ifade etmiştir.

 Katılımcıya rahat, güvenli bir ortam hazırlamak

 Araştırmanın amacını açıklamak

 Görüşmenin kayda alınması ya da görüşme ile ilgili not alınması konusunda katılımcıdan gerekli izni almak

Bu araştırmada da uygulama sürecinde dersin genel gidişatının, katılımcıların içerik bilgisine, bilişsel becerilerine, duyuşlarına ve davranışlarına ne tür bir katkı sağladığını anlamak amacıyla odak öğrenciler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler her dersin sonunda ve her katılımcı ile ayrı olacak biçimde tamamlanmıştır. Görüşmeler yapılmadan önce araştırmacı tarafından katılımcılara görüşmenin ses kaydına alınacağı ve ses kaydının ne amaçla kullanılacağı söylenerek ses kayıt olayına izin verip vermedikleri sorulmuştur. Görüşmenin ses kaydına alınmasına tüm katılımcılar izin vermiştir. Sonraki aşamada araştırmacı araştırmanın amacı kapsamında hazırlanmış olan soruları sıra ile sormuştur. Bu sürede araştırmacı katılımcıya gerektiğinde sondaj sorular sorarak ya da sorularla ilgili yönlendirici olmayacak biçimde açıklamalar yaparak katılımcının daha net yanıtlar vermesini sağlamıştır. Katılımcı bir sorunun yanıtını verirken diğer sorunun yanıtını da o anda vermişse ilgili soru ikinci kez sorulmamıştır. Diğer taraftan katılımcı bir soruyu yanıtlarken sonra sorulacak sorulardan birinin yanıtına kısaca yanıt vermişse, katılımcıya “bu konuya ilişkin eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?” diye sorularak katılımcıdan soruyu net yanıtlaması beklenmiştir. Görüşme sırasında katılımcılara isimleri ile hitap edilmiş ancak görüşmelerin deşifresi sırasında her katılımcıya araştırmacı tarafından “kod isimler” verilerek araştırma verilerinin analizi sırasında bu kod isimleri kullanılmıştır.

Görüşmelerde ortam olarak araştırmacının Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi’ndeki odası belirlenmiş ve ses kaydı için dijital ses kayıt cihazı kullanılmıştır. Görüşmelerin sıkıntıya uğramaması için araştırmacı tarafından gerekli önlemler (görüşmenin öğle arası saatlerde yapılması, öğrencilerin görüşme gününü kendilerinin ayarlaması, görüşme sırasında rahatsızlık olmaması için kapının arkasına post it yapıştırılması ...vb) önceden alınmıştır.

Yarı yapılandırılmış görüşmelerde yer alan görüşme soruları hazırlanırken aşağıdaki basamaklar izlenmiştir (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Şirin ve Demirel, 2008).

1. Görüşme soruları hazırlanmadan önce araştırmanın genel ve özel amaçları taslak halinde çıkarılmıştır.

2. Çıkarılan amaçlarla ilgili olarak cevaplanması kolay ve anlaşılır katılımcıyı sıkmayacak ya da utanmasına ve sıkılmasına sebep olmayacak türden sorular oluşturulmuştur.

3. Sorular uzman görüşleri alınarak değerlendirilmiştir.

4. Oluşturulan sorular için öncelikle pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama için 10 fen bilgisi öğretmenliği 3. Sınıf öğrencisi ile görüşülmüştür. Pilot görüşmeler çalışmanın pilot uygulaması sürecinde yapılmıştır. Uygulamada ortaya çıkan eksiklikler giderilerek tekrar uzman görüşlerine başvurulmuş ve görüşme sorularına son şekli verilmiştir.

3.4.2.2.2. Geçerlik Komitesi Toplantı Kayıtları

Uygulama süreci başlamadan önce araştırmacı ve tez danışmanı Prof. Dr. Mustafa AYDOĞDU tarafından araştırmanın uygulama kısmında kuramsal ve yöntemsel sıkıntıların olup olmadığının tespit edilmesi ve tespit edilen sorunların giderilmesinde görev alacak olan geçerlik komitesi kurulmuştur. Kurulan geçerlik komitesi toplantıları uygulamaya başlanılan tarihten itibaren toplam 9 hafta boyunca ders uygulaması sonunda gerçekleştirilmiştir. Toplantı kayıtları ses kayıt cihazı ile kaydedilmiştir. Kayıtlar bilgisayar ortamında tarihlere göre sıralı bir Şekilde kayıt altına alınmıştır. Geçerlik komitesi toplantılarının eylem araştırmasında temel amaçlarından birisi de uygulama sürecini yönlendiren kararlar almasıdır. İfade edilen bu kararlar hem geçerlik komitesi üyeleri tarafından alınan kararlar hem de komite tarafından uygun görüldüğü takdirde araştırmacı ve/veya uygulamacının önerileri olabilmektedir (Çuhadar, 2008). Geçerlik toplantısında düzenlenmesi gerekli görülen durumlar araştırmacı günlüğüne not edilmiş ve bir sonraki uygulamalarda dikkate alınmıştır.