Eylem Araştırması Süreci

İlgili alan yazın incelendiğinde eylem araştırması süreci bir seri aşamadan oluşan döngü ya da spiral bir süreç olarak nitelendirilmektedir. Bu süreci McKernan (1991) Lewin’in yaklaşımına dayalı olarak şu şekilde ifade etmiştir (Akt: Goodnough, 2011: 7).

“Genel bir fikir ya da zor bir problem her zaman bir çözüm gerektirir. Bu durum daha fazla gerçeği bulmakla ilgili bir şeydir. Bütün planların sonuçları, problemi nasıl çözebileceğimizle ilgilenir. Yapılan eylem planları uygulanır ve planların her bir eylem basamağındaki etkisi izlenerek değerlendirilir. İkinci adımda diğer plana elde edilen veriler yansıtılır ve süreç tekrarlanır. Araştırmacı bu döngü içinde ikinci ve diğer olası eylem basamaklarını geliştirir.”

İlgili alan yazında diğer araştırmacılar da eylem araştırma döngüsünü benzer biçimde tanımlamışlar ve bu döngü çerçevesinde farklı modeller ortaya çıkarmışlardır (Carr ve Kemmis, 1986; Elliott,1991; Ferrance, 2000; Johnson, 2005; Kember, 2000; Kemmis, 1988; Kemmis ve Mc Taggard, 1988; Lewin, 1947, 1948; Mills, 2003; Sagor, 2004; Stringer, 2004). Bu modellerden Norton (2009), Lewin ve Levin (1948: 69-70)’in yaklaşımından hareketle eylem araştırması döngüsünü 4 kısımda ifade etmiş ve uygulama sürecini 5 başlık altında toplamıştır. Norton (2009)’a göre eylem araştırması döngüsü aşağıdaki gibidir.

Gözlem: Eylem planının odaklandığı durumla ilgili değiştirdiği ya da

değiştiremediği durumları gözlemlemek;

Plan Yapmak: Araştırmacının tasarladığı eyleminde, değişmesini beklediği

durumlarla ilgili plan yapmak;

Uygula: Eylem planını uygulamak;

Yansıtma: Uygulama sonunda ne tür değişikliklerin olduğunu görme şeklinde

ifade edilmiştir.

Norton (2009:70) tarafından hazırlanan modele göre eylem araştırmasının uygulama aşaması temel olarak 5 kısımdan (ITDEM) oluşmaktadır. Bu kısımlar:

Birinci Aşama (Identification): Problemi Tanımlama

İkinci Aşama (Thinking): Problemin Çözümü İle İlgili Yollar Düşünme Üçüncü Aşama (Doing it): Uygulama

Dördüncü Aşama (Evaluation): Değerlendirme

Beşinci Aşama (Monitoring): Bir sonraki uygulanacak planları düzenleme şeklinde ifade edilmiştir.

Bu aşamaların genel şeması Şekil 3.2’de gösterilmektedir.

Şekil 3. 2. Eylem Araştırması Uygulama Aşaması (NSW, 2010’den alınmıştır.)

Yapılan araştırmanın öncelikli amacının üniversite ortamında çevre bilimi dersinde argümantasyon etkinlikleri ile birlikte 3. sınıf fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin çevre okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi olması dolayısıyla araştırmada Norton (2009) tarafından önerilerin ITDEM eylem araştırması modeli kullanılmıştır. ITDEM eylem araştırması modeli aşamalarına göre bu araştırma şu şekilde yapılandırılmıştır:

Problemi Tanımlama:

Eylem araştırmasında temel amaç; fark edilen bir problemin çözümüne yönelik yollar aramaktır. Eylem araştırması yapacak olan kişi değiştirmek ya da geliştirmek istediği duruma yanıt aramaktan ziyade, belirlenen problemi tanımlayarak bir soru haline getirir ve problemle ilgili derinlemesine araştırma yaparak problemi anlamaya çalışır (Elliott, 1991: 72).

Araştırmacı 2008-2009 yılı güz yarılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı doktora programına başlamıştır. Doktora süreci içinde araştırmacı fen eğitimi ile ilgili “Fen Eğitiminde Karşılaşılan Öğrenme Zorlukları ve Kavram Yanılgıları”, “Biyolojide Özel Konular”, “Pedagojik Alan Bilgisi”, “Fen Programları ve Program Geliştirme” ve “Öğretimde Planlama ve Değerlendirme” derslerini almıştır. Bu dersler kapsamında ele alınan konular çerçevesinde özellikle fen eğitimi alanında çevre-okuryazarlık becerilerinin gelişimine yönelik ilgisi artmıştır. Çevre okuryazarlık becerisinin içeriğinin ne olduğu ile ilgili literatürleri incelemiş bu alanda Amerika’da bu becerilerin

üzerine çeşitli projeler yürüten Thomas Marchinkowski ile irtibata geçmiştir. Thomas Marchinkowski ile çevre-okuryazarlığı konusunda elektronik posta aracılığı ile görüşmeler yapan araştırmacı daha sonra Thomas Marchinkowski tarafından, ayrıca konunun Türkiye bazında ele alınarak görüşülmesi için çevre eğitimi konusunda Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Eğitimi Bölümü doktora programından mezun olan Mehmet Erdoğan’a yönlendirilmiştir. Araştırmacı M.Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde çevre okuryazarlığı ile ilgili derin bilgiler edinmiştir. Konunun hassasiyeti çerçevesinde; 2005 yılında uygulamaya giren ve günümüzde halen uygulanan Fen ve Teknoloji Öğretimi Programında, çevre- okuryazarlık becerileri ile ilgili kazanımların üzerinde durulması, bu kazanımların öğretmen adayları tarafından bilinmesi ve öğretmen adaylarının bu kazanımlara ulaşmalarının gerekliliği; araştırmacıyı Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin çevre okuryazarlık becerileri hakkında ne bildiklerini ve bu becerilerin bu öğrencilerde ne düzeyde olduğunu araştırmaya yöneltmiştir. Bu anlamda araştırmacı 2008-2009 yılı bahar yarıyılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalında çevre okuryazarlık becerileri ile ilgili doktorasını yapan Serkan Timur ile bir görüşme yapmıştır. Araştırmacının S. Timur ile yapmış olduğu görüşmesinde S. Timur; Gazi Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği öğrencilerinin çevre okuryazarlık becerilerinde eksikliklerin olduğunu, bu becerilerin öğrenciler tarafından bilinmesi ve bu becerilerin gelişimi yönünde üniversitelerde uygulamaların yapılması gerekliliği üzerinde durmuştur. Bu noktada araştırmacı çevre okuryazarlık becerilerini nasıl geliştirebileceğine yönelik yollar aramaya başlamıştır.

Araştırmacı 2009-2010 yılı güz yarıyılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı Doktora Programı Kapsamında İleri Bilimsel İletişim dersi almıştır. Bu ders süresince tartışma metotlarını incelmiş ve Toulmin’in argümantasyon modelini ödev olarak sunmuştur. Bu ders çerçevesinde yapılan tartışmalar sonunda argümantasyon metodunun, özellikle olayların neden sonuç ilişkilerine bağlı olması dolayısıyla, araştırmacıda, fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin çevre okuryazarlık becerilerinin kazandırılması konusunda kullanılabileceği yargısı oluşmuştur. Araştırmacı fen eğitiminde argümantasyon uygulamaları ile ilgili literatürleri incelediğinde; literatürde sosyo bilimsel alanlarda argümantasyon uygulamalarının etkili olduğu sonucuna ulaşmıştır. İlgili literatür

inceleme sırasında argümantasyon uygulamalarını dünyada etkin bir şekilde yürüten Mariler Piler Alexandre Jimenez’i öğrenmiş ve hocanın ilgili yayınlarını takip etmiştir. Sürecin takibinde araştırmacı, Mariler Piler Alexandre Jimenez ile irtibata geçerek sosyo bilimsel konulardan olan çevre eğitiminde argümantasyon uygulamaları ile ilgili detaylı bilgi almak amacıyla hocanın yanına gitmeyi teklif etmiş ve bu şekilde 1 hafta M.P.Alexandre Jimenez ile araştırma konusu üzerinde çalışmışlardır. Araştırmacı, kuramsal bilgi kısmını oluşturduktan sonra, argümantasyon uygulamaları ile ilgili Fitnat Köseoğlu tarafından yürütülen projede 3. Sınıf kimya öğretmenliği öğrencileri ile yapılan uygulamalara 4 hafta gözlemci olarak katılmış ve uygulama bazında deneyim kazanmıştır.

Araştırmacı yapacağı eylem araştırması ile ilgili deneyim kazanmak ve daha detaylı bilgiler elde etmek için “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Teknikleri ve Uygulamalar” dersini alarak bu derste eylem araştırması yönteminin önemi, hangi durumlarda ve nasıl uygulanabileceği, uygulama modelleri, veri kaynakları, veri türleri, veri toplama araçları, analiz yöntemleri, geçerlik ve güvenirliğin nasıl sağlanacağı ile ilgili detaylı inceleme yaparak konularla ilgili bilgi ve deneyim kazanmıştır.

Araştırmacı ayrıca, 2009-2010 yılı bahar yarıyılında Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri birimi kapsamında İlbilge Dökme’nin yürütücülüğünü yaptığı “Sürdürülebilir Tarım Uygulamalı Doğa Konseptli Eğitim Modelinin İlköğretim Öğrencilerinde Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi: Eylem Araştırması” adlı bilimsel araştırma projesinde yer almış; burada çevre eğitimi konseptli bir uygulamanın planlanmasında dikkate alınacak durumlar ile eylem araştırması sürecinin planlanması ve yürütülmesinde dikkate alınacak hususlar konusunda deneyim kazanmıştır. Araştırmacı, konu hakkında önceden edindiği bilgileri bu çalışmada uygulama olanağı bulmuştur.

Araştırmacının yapmış olduğu tüm araştırmalar sonunda elde ettiği bilgi ve beceri kapsamında, araştırmacıda argümantasyon etkinlikleri ile fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin çevre okur-yazarlıklarının en iyi nasıl gelişebileceği konusunda bir merak uyanmış ve bunu Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında 2011-2012 yılı bahar yarıyılında yürüteceği Çevre Bilimi Dersinde eylem araştırması yöntemi ile bir araştırma yaparak incelemeye karar vermiştir.

Problemin Çözümü İle İlgili Yollar Düşünme:

Bu çalışmada amaç; öğrencileri çevre okuryazarı olarak yetiştirmektir. Çevre okuryazarlığı, sürekli gelişen; anlama yetenek tutum ve alışkanlıkların bir bütünüdür ve bireylerin diğer insanlar ve biyosferle sürdürülebilir bir iletişim gerçekleştirecek kısa ve uzun sureli tutum ve davranışlar geliştirmesidir. Bu tanım çerçevesinde Türkiye’deki çevre eğitiminin de incelenerek oluşturulduğu çevre okuryazarlık boyutları 4 tanedir. Bunlar; bilgi, beceri, duyuş ve davranış boyutlarıdır (Erdoğan, 2009). Bu boyutların çevre okuryazarlığını geliştirmede hepsinin ayrı ayrı ve aynı oranda önemi mevcuttur. Dolayısıyla araştırma bu 4 boyut dikkate alınarak ve araştırmada bu boyutlara aynı oranda önem verilerek araştırma yapılandırılmıştır.

Ders içeriğinde öncelikle öğrencilere ders içi eğitimle (formal eğitim) çevre konuları verilmeye çalışılacaktır. Öğrencilere ders içinde argümantasyon uygulamaları ile grupla öğrenme yöntemleri kullanılacaktır. Ayrıca öğrencilerin derse hazırlıklı gelmeleri ve ilgili konular hakkında merak duygularının oluşması için çevirim içi kurulan grup bağlamında çevirim içi argümantasyon uygulaması yapılarak, her ders öncesinde öğrencilerle işlenecek konular hakkında öğrencilere sorular sorulacaktır. Öğrencilerin elde ettikleri bilgileri doğrultusunda belirlenen konu ve ilgili sorulara yönelik ön argümantasyon gerçekleştirilecektir. Ders içinde yapılacak etkinliklerle öğrencilerin eksiklikleri, yanılgıları ve oluşturulan merakları doğrultusunda öğrencilerde bilgi kazanımlarının oluşması sağlanacaktır. Bu bağlamda öğrencilerin ağırlıklı olarak tutumlarının, bilgi seviyelerinin ve bilişsel beceri düzeylerinin gelişmesi ve az da olsa davranışın etkilenmesi hedeflenmektedir. Çünkü çevre eğitiminde çevreye yönelik sorumlu davranışın olumlu yönde ve yüksek düzeyde gelişmesi için ders dışı (nonformal) uygulamanın olması gereklidir. Bu alanda yapılan araştırmalar da sadece ders içi uygulamaların bu tür kazanımlar da çok etkili olmadığını göstermiştir (Erdoğan ve Ok, 2011). Davranış geliştirme konusu ile ilgili uygulamaların derste sınırlı kalması nedeni ile ders içi uygulamalarında bu kazanımlar yüksek düzeyde belirlenmemiştir. Diğer taraftan araştırmada öğrencilerin ağırlıklı olarak davranışlarının olumlu yönde gelişmesi için probleme dayalı öğrenme yaklaşımı uygulanacaktır. Bu uygulama 7-8 kişilik gruplar halinde ders dışındaki belirlenen saatlerde her grupla yapılan özel toplantılar doğrultusunda gerçekleştirilecektir. Bu uygulama ile öğrencilerin kendi çevreleri ile ilgili belirledikleri bir sorunu, insanlar faaliyetleri üzerinden nasıl çözebileceklerini oluşturmaları sağlanacaktır. Sonraki aşamada öğrencilerden bu

anlamda oluşturdukları planların uygulamasını yapmaları istenecektir. Bu uygulama dönem dersi başında öğrencilerle paylaşılacak, öğrenciler bilgilendirildikten sonra gruplar oluşturulacak ve uygulama süreci başlayacaktır. Dolayısıyla dönemin üçüncü haftasından itibaren toplantılar yapılacaktır. Toplantıların dönemin üçüncü haftasından itibaren başlaması, öğrencilerin çevre ile ilgili bilgi seviyelerinde bir gelişmenin ve farkındalıklarının oluşmaya başlamasından sonra olmasının istenmesi nedeni ile araştırmacı tarafından tercih sebebidir. Araştırma sürecinde bahsedilen ders içi ve ders dışı etkinliklere aynı oranda yer verilecektir. Bu bağlamda ifade edilen durum Şekil 3.3.’de gösterilmiştir.

Şekil 3. 3. Ders İçi ve Ders Dışında Uygulanan Etkinliklerdeki Hedef Dağılımı

Şekil 3.3.’de görüldüğü üzere ders içi öğretimde ve çevrimiçi argümantasyona dayalı öğrenme yaklaşımı uygulamalarında çevre okuryazarlığının bilgi boyutuna % 20, duyuş boyutuna % 10, beceri boyutuna %15 ve davranış boyutuna % 5 ağırlık verilmiştir. Ders dışı uygulama sürecinde ise bilgi boyutuna % 5, duyuş boyutuna % 15, beceri boyutuna %10 ve davranış boyutuna % 20 ağırlık verilmiştir.

Uygulama sürecinde kullanılan yöntem ve tekniklerin belirlenen problemlerin çözümüne yönelik kullanılma yerleri ise Şekil 3.4.’de gösterilmiştir.

Ş ek il 3. 4 . Uy gulama Süre cini n Plan T aslağ ı Sago r (2004) ’de n u yarlan mışt ır.

Uygulama:

Teknik işbirlikçi pedagojik eylem araştırmalarının en önemli özelliklerinden biri uygulamanın döngüsel olması ve araştırmacının geçerlik komitesinden her süreç sonunda yardım almasıdır (Norton, 2009). Bu bağlamda eylem araştırmalarında araştırmacıların verilerini toplarken aynı zamanda analizini de gerçekleştirdikleri görülmektedir. Eylem araştırmacısı bu aşamada topladığı verileri geçerlik komitesi ile birlikte gözden geçirerek bir sonraki uygulamalarını geliştirmek adına ne gibi düzenlemeler yapacağını saptar. Sonraki hafta uygulanacak planlara bu önerileri de ekleyerek planlarını düzenler ve uygular.

Araştırmanın uygulama aşamasında, öncelikle araştırmacı ve araştırmacının danışmanı tarafından 14 haftalık ders planı hazırlanmıştır. Hazırlanan planların geçerlik güvenirliğinin sağlanması için 2010-2011 yılı bahar yarıyılında pilot uygulama yapılmıştır.

Pilot Uygulama Süreci

Pilot uygulama, 14 hafta sürmüş ve sınıf mevcutları farklı iki sınıfta araştırmacı tarafından yürütülmüştür.

Bu şekilde pilot uygulama sürecinde;

 Ölçeklerin amaca hizmet edip etmediği

 Planların belirlenen amaçlar doğrultusunda hizmet edip etmediği

 Araştırmacının argümantasyon etkinliklerini uygulama konusunda deneyimli olup olmadığı

 Sınıf mevcudunun hazırlanan planların uygulanmasında önemli olup olmadığı belirlenmiştir. Bu bağlamda uygulama yapılan sınıfların mevcutları birinci şube için 47; ikinci şube için ise 33 şeklindedir.

 Yapılan uygulamada standart sınıf koşullarının etkili olup olmadığı incelenmiştir.

Pilot uygulama süreci sonunda;

 Hazırlanan haftalık konu dağılımında dikkate alınması gerekli konular tekrar gözden geçirilmiştir. Bazı önemli konular için (Enerji dönüşümleri) ek etkinliklerin hazırlanmasına karar verilmiştir.

 Hem öğrenciler hem geçerlik komitesi hem de araştırmacı tarafından ders içi etkinliklerine yönelik yapılan öneriler doğrultusunda planlar ve ders sürecindeki etkinlikler yeniden düzenlenmiştir. Özellikle öğrencilerin derse hazırlıklı

gelmeleri için asıl uygulamada çevrimiçi tartışma grubu kurulmuş ve işlenecek konu ile ilgili bir önceki hafta araştırmacı tarafından sorular oluşturulmuştur. Bu sorular kapsamında öğrencilerin ilgili konu hakkında fikir sahibi olmaları sağlanmıştır.

 Süreç aşamasında kullanılan ölçme araçlarındaki benzerlikler (dersi değerlendirme formu ile öğrenci günlüğünde benzer yanıtları içeren sorularda düzenlemeler yapılmıştır) belirlenmiş ve bu durumlar araştırmacı tarafından yeniden düzenlenmiştir.

 Pilot uygulaması süresinde argümantasyon etkinliklerinin uygulandığı sınıflarda düşük mevcutlu sınıfta uygulamaların belirlenen sürede tamamlandığı gözlenmiştir. Bu nedenle asıl uygulamada şube seçiminde sınıf mevcudu değişkeni dikkate alınan hususlardan biri olmuştur.

 Argümantasyon uygulaması için gerekli sınıf koşulları tartışmanın yapısına göre esneklik istemektedir. Diğer bir ifade ile öğrenciler konuya göre gerek üç gerek dört kişilik gruplara ayrılmakta ve bu gruplarla çalıştıktan sonra sınıf tartışmasına geçilmektedir. Bu bağlamda sınıfın sıra ve masa düzeninde esneklik şartı söz konusudur. Sabit masa ve sıralar bu uygulama için uygun değildir. Pilot uygulamada sabit masa ve sıraların bulunduğu sınıfta yapılan etkinliklerde sınıf içi uygulamalarda istenilen verim alınamamıştır. Bu bağlamda sınıf arayışına gidilmiş ve matematik eğitimine bağlı F-104 nolu sınıf gerekli izinler doğrultusunda bu ders için kullanılmıştır.

Pilot uygulama sonunda tekrar düzenlenen planlar doğrultusunda ders içi etkinliklerine son hali verilmiştir. Asıl uygulama 2011-2012 yılı bahar yarılında 14 hafta uygulanmıştır. İşlenen derslerde uygulanan etkinlikler ve konu dağılımı Tablo 3.18.’de (sayfa 118) gösterilmiştir. Dersler araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Her hafta, dersin bitiminden ve ders dışı etkinliklerle ilgili gruplarla görüşmelerin yapılmasından sonraki günde araştırmacı ve danışmanı tarafından belirlenen geçerlik komitesi ile toplantı yapılmıştır. Toplantı resmi olarak alınan bir derslikte yürütülmüştür. Geçerlik komitesinde bir çevre eğitimi uzmanı, bir fen eğitimi uzmanı ve bir eylem araştırması uzmanı yer almıştır.

Araştırma sürecinde gerçekleştirilen teknik işbirlikçi pedagojik eylem araştırmasının basamakları Johnson (2005) tarafından eylem araştırması için oluşturulan sıralama dikkate alınarak tasarlanmış ve elde edilen şema Şekil 3.5.’de verilmiştir.

Şekil 3. 5.Araştırmanın Uygulama Basamakları Anagün (2009)’dan uyarlanmıştır

Araştırmanın Adı, Amacı ve Yönteminin Belirlenmesi

Literatür taraması Kullanılacak ölçeklerin belirlenmesi

Ölçeklerin güvenilirlik çalışması

Ön-test olarak ölçeklerin uygulanması Katılımcıların Belirlenmesi

Veri Toplama Sürecinin Planlanması

Uygulama Süreci Alan Uzmanları ile

Geçerlilik Çalışması

Ders Planlarının Hazırlanması

Geçerlilik Komitesi Ses

Kayıtlarının Dökümü

Ders Planlarının Uygulanması

Haftalık Verilere Göre Planda Gerekli Değişiklerin Yapılması

Verilerin Toplanması

Video Kayıtlarının Makro Analizi

Uygulama Sonrası ölçeklerin son test olarak uygulanması

Araştırmacı Günlüğü rubriklerin ve akran değ. Form Kayıtları

Nicel Ölçme Sonuçlarının Analizi Öğrenci Günlüklerinin, rubriklerin

ve akran değ. Form. Analizi Video Kayıtlarının Mikro Analizi

Yarı-yapılandırılmış Görüşme Kayıtlarının Analizi

Nitel Veri Setinin Oluşturulması

Güvenilirlik Çalışmaları

Verilerin Analizi, Yorumlanması ve Sonuçların Belirlenmesi

Değerlendirme:

Araştırmanın bu basamağı, hem araştırma süreci devam ederken hem de araştırma sonunda yapılmaktadır. Başka bir deyişle eylem araştırmasında değerlendirmenin bir kısmı süreç içinde, diğer aşamalarda yapılacak uygulamalar bir önceki toplanan verilerden elde edilen sonuçlara göre düzenlenir, uygulanır ve süreç devam eder. Değerlendirmenin diğer kısmı da süreç sonunda meydana gelir. Süreç sonunda yapılan değerlendirmede sonuçların anlamlı olup olmadığı tespit edilir.

Bu araştırmada değerlendirme kısmında çevre okuryazarlık becerisinin alt boyutlarına yönelik 4 ölçek kullanılmıştır. Bu ölçekler dersin uygulama aşamasından önce ve sonra uygulanarak, öğrencilerde ilgili alt boyutlarda gelişimin olup olmadığı, gelişim olduysa gelişimin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı saptanmıştır.

Eylem araştırması süreci içinde yapılacak değerlendirme için aşağıdaki işlemler gerçekleştirilmiştir.

Ders öncesinde uygulanan ölçeklerden elde edilen puanlara göre öğrenciler alt orta üst düzeylere ayrılarak her gruptan 2 öğrenci alınmıştır. Bu öğrenciler odak öğrenci olarak belirlenmiştir. Seçilen öğrencilerle her hafta işlenen ders sonunda dersin etkililiği ile ilgili yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır.

Derste işlenen planlarla ilgili olarak ayrıca odak öğrencilerin bireysel öğrenci günlükleri ve araştırmacı günlüğü tutulmuştur.

Her hafta yapılan etkinliklerde grupla öğrenme söz konusu olduğundan akran değerlendirme formu kullanılmıştır. Bu formda öğrenciler hem kendilerini hem de arkadaşlarını değerlendirmektedirler. Formda ayrıca öğretim üyesinin de değerlendirme sütunu yer almaktadır. Bu form yine sınıf geneline uygulanmış, ancak odak öğrenciler ile ilgili bilgiler yansıtılmıştır.

Her hafta toplanan geçerlik komitesi o hafta işlenen dersin video kayıtlarını ve öğrenci grupları ile yapılan toplantı kayıtlarını incelemiş video kayıt kontrol çizelgesine göre dersi ve toplantıları değerlendirmişlerdir.

Bir Sonraki Uygulanacak Planları Düzenleme

Sayılan veri toplama araçlarından elde edilen veriler ve geçerlik komitesi ile yapılan toplantılar ışığında derste görülen eksiklikler belirlenmiştir. İncelenen ders ile

ilgili eksiklikler bir sonraki haftanın ders planı da dikkate alınarak plan üzerinde yeniden yapılandırılmıştır.