Formüle Ediliş Evresi

Süreç analizi modeli çerçevesinde birinci evrede gündeme gelen herhangi bir problem siyasal karar organları ve kanun yapıcılar nezdinde gerekli önem kazandığında problemin çözüme için formüle etme evresi başlamaktadır (Çevik ve Demirci, 2012: 58). Kamu politikası sürecinin bu evresi, kamu politikalarının hedeflerinin belirlenmesi, bu hedeflere ulaşarak ilgili toplumsal sorunu ortadan kaldıracak alternatiflerin belirlenmesini ve alternatiflerden birinin uygulanmasına karar verilmesini ifade etmektedir (Yıldız ve Sobacı, 2013: 24).

Bu evrede birçok kamu politikası aktörü kendi aralarında etkileşim içerisindedir. Kamu politikalarının oluşturulup şekillendirilmesinde rol oynayan aktörler arasında parlamento, hükümet, iktidar partisi veya partileri, anamuhalefet partisi, diğer muhalefet partileri, medya, baskı grupları, kamu sektörü bürokratları sayılabilir. Bunlar arasında en etkili olanlardan bir tanesi parlamento iken diğeri parlamentoda temsil edilen siyasi partilerdir (Çevik ve Demirci, 2012: 58). Liberal Batı demokrasileri dışındaki ülkelerde kamu politikaları daha ziyade yasama organlarının konuyla ilgili esas/alt/tali komisyonlarında formüle edilmektedir.

Yürütme kanadı daha çok problemlerin çözümü için en uygun yolların araştırılıp formüle edilmesi için alanın ilgili uzmanlarından bilgi tedarik ederler ve kanunlaştırma sürecindeki karar vericilere karşı hazırlık yaparlar. Bir problemin çözümünde uzmanların kullanılmaması ve uygun yolların belirlenmesi için uygun metodolojilerin kullanılmaması durumunda, kanunlaştırma süreci gerçekleşmiş olsa bile problemin gerçek manada çözüme kavuşması zayıf ihtimal olarak görülmektedir (Kaptı, 2011b: 31).

İyi bir kamu politikasının formüle edilmesi, ilgili alanla ilgili detaylı bilgiye sahip olma yerel ihtiyaçların neler olduğunu çok iyi bilme, formüle edilen politika ile ilgili farklı alternatif ve fırsatların neler olduğunu bilme ve her türlü sınırlılıklardan haberdar olup ona göre strateji geliştirmekle mümkündür. Dolayısıyla ilk olarak sürecin işleyişine rehberlik edebilecek birtakım prensiplerin belirlenmesi gerekmektedir. Bunun yanında problemlerin neler olduğu açık ve net şekilde ortaya konulmalı ve tanımlanmalıdır. Bu problemlerin çözümüyle ulaşılması gereken hedefler ve bu hedeflere ulaşma yolları iyice analiz edildikten sonra alternatif çözüm yolları belirtilmelidir. Bu alternatifler arasında en verimli ve efektif olabilecek çözüm yolu ile ilgili eylem planları hazırlanıp problemin çözümü için yollar net olarak belirlenmelidir (Kaptı, 2011b: 31). Alternatifler arasında maliyet bakımından yük getiren ve politika yapıcıların değerlerine ve normlarına uymayan çözüm yolları genellikle formüle ediliş evresinde kabul görmemektedir (Zahariadis, 2014: 33).

Bütün bunların yanı sıra bir kamu politikasının formüle edilmesinde şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir;

Kamu politikası kolay anlaşılabilir ve yorumlanabilir olmalıdır. Ayrıca açık bir

şekilde formüle edilmelidir.

Kamu politikası problemlerin temeline odaklanmalı ve gerçek çözümü üretecek

bir yapıda formüle edilmelidir.

 Herhangi bir kamu politikasının formüle edilişi sırasında çözümün

uygulayıcıların durumları ve kapasiteleri de göz önünde bulundurulmalı ve uygulanabilir bir formül geliştirilmelidir.

Kamu politikaları dinamik bir yapı içerisinde sistemin kendini yenileyebileceği

Bir kamu politikası formüle edilirken diğer benzer politikalarla uyumlu olmasına ve herhangi bir çatışmaya sebebiyet vermemesine dikkat edilmelidir.

Kamu politikası temel insani değerlerle çatışmayacak ve toplumun temel

dinamiklerine zarar vermeyecek bir şekilde formüle edilmelidir (Kaptı, 2011b: 31-32).

Bir kamu politikası formüle edilirken, kamu politikası aktörleri tarafından

alternatif stratejiler belirlenmeli ve bunlardan etkinlik ve verimlilik açısından en optimum stratejinin kanunlaştırılmasına çalışılmalıdır.

Kamu politikası formüle edilirken uygulama evresinde doğabilecek sorunlar ve

problemler önceden öngörülebilmelidir. Bu sorunları, problemleri çözmeye ve ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bunun için formüle ediliş aşamasına bu kamu politikası ile ilgili çalışma yapan kişiler (bürokratlar, akademisyenler, uygulayıcılar vb.) ve kurumlar (siyasi partiler, STK’lar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler vb.) dahil edilmelidir.

Kamu politikası yapımı ve uygulanması sürecine kamunun katılımının sağlanması demokrasinin gelişmesi açısından önemlidir. İnternetin dünyayı küresel köy haline getirmesiyle kullanım beklentileri de yükselmiştir. E-devlet aracılığı ile formüle ediliş evresine kamunun katılımı teşvik edilebilir (Lourenço ve Costa, 2007: 1510). E- devletin söz konusu avantajı çerçevesinde, katılım kavramının iki farklı kavramsallaştırılmasından söz edilmekte; ilkinde, vatandaşın bilişim ve iletişim teknolojileri yardımıyla siyasa oluşum sürecine destek verebileceğinden, ikincisinde ise, yönetimin bilişim ve iletişim teknolojileri yardımıyla, demokrasinin gelişimine (e- oylama, sanal buluşma ve sanal arabuluculuk) yapacağı katkıdan söz edilmektedir (Karkın ve Çalhan, 2011: 61). E-devlet olgusunun çok daha büyük ölçeklerde kurgulandığı, kamu yönetiminin paydaşlarıyla olan etkileşimini sağlayabilecek, kamu yönetimlerini karşılaştırmada yepyeni bir yön olarak hizmet verebilecek bir konuma yükseldiği izlenmektedir. Elbette bu kadar büyük bir ölçeğe erişen e-devlet olgusunun gerek yerel, gerek ulusal gerekse de ulus-üstü/uluslararası düzeyde üretilecek kamusal politikalara konu oluşturması kaçınılmazdır (Karkın, 2013: 687).

Kamu politika sürecinde formüle etme evresi sonucu her zaman için bir kanun veya kurallar bütünü oluşmayabilir. Bazı durumlarda kanun yapıcılar ve karar vericiler formüle edilen hususları uygun görmeyebilirler. Formüle edilen herhangi bir husus, zamana yayılarak bekletilmekte ve farklı durumlardan dolayı askıya alınabilmektedir.

Bundan dolayı herhangi bir problemin çözümüne yönelik formüle edilen çözüm yolları problemin tam olarak çözüldüğü anlamına gelmemektedir. Siyasi irade, bazı durumlarda çok etkin bir şekilde formüle edilen problemleri dahi değişik çıkarlardan dolayı uygun görmeyebilmektedir. Bu da problemin çok önemli olması ve değişik gruplarca çok önemsenmesi durumlarında bile zamanla gündemden düşebileceğinin bir göstergesidir (Kaptı, 2011b: 32). Diğer bir söylemle yönetimler her zaman kanunu çıkarmayı parlamentoda başaramaz veya başarmak istemez. Böylece o sorun konusunda sessiz kalmayı tercih edebilir. Aslında bu da bir kamu politikasıdır. Ancak olumsuz anlamda hareketsiz kalarak soruna karşı ilgi göstermemedir (Çevik ve Demirci, 2012: 57).