Europol Uyuşturucu Birimi’nin Kurulmasına Yönelik Yapılan Ön Çalışmalar . 97

97

Europol’e alışma ve ısınma evresinden geçilmiştir. Bu düşüncenin somut halini Europol’ün öncül birimi olarak tasarlanan EDU teşkil etmektedir.

98

süreçte üye devletlere tehdit oluşturan diğer suç türlerini de kapsayacak şekilde Europol’ün yetkilerinin genişletilebileceği ifade edilmiştir.²⁴² Raporda ayrıca, EDU’nun hem Europol gibi yeni bir teşkilat için gerekli olan detaylı ve özenli bir ön çalışmaya imkân tanıyacağı hem de üye devletler için uyuşturucu gibi önemli bir problemin ele alınmasını sağlayacağı belirtilmiştir.²⁴³ Raporla uyumlu şekilde, Maastricht’teki AB Zirvesi toplantısında da Europol’ün başlangıç olarak, üye devletler arasında uyuşturucu konusunda bilgi paylaşımını organize edecek bir fonksiyona sahip olacağı kararlaştırılmıştır.²⁴⁴

Maastricht Zirvesi, Topluluk için en önemli dönüm noktalarından birini teşkil eden MA müzakerelerinin nihayet bulduğu zirvedir. Bu sebeple, 1992-1993 yılları MA’ya uyum bağlamında, her alanda olduğu gibi, Europol’ün kuruluşuna ilişkin çalışmaların da hız kazandığı yıllar olmuştur. Yine, Maastricht’teki Zirve toplantısında kararlaştırıldığı üzere, TREVI Bakanlarının bir sonraki Zirve için rapor hazırlaması istenmiş olup Ad Hoc Europol Çalışma Grubu’nun katkılarıyla TREVI Bakanlarınca hazırlanan bu rapor, 26-27 Haziran 1992 tarihinde Lizbon’da düzenlenen AB Zirvesi toplantısına sunulmuştur. Bu raporda, EDU’nun kurulması için çoğu teknik ve uzmanlık gerektiren meseleler olmak üzere planlanıp yapılması gereken pek çok iş olduğu, bu sebeple Ad Hoc Europol Çalışma Grubu’na bağlı ve tam zamanlı olarak faaliyet gösterecek bir proje ekibine ihtiyaç duyulduğu ve EDU’nun yasal zeminini teşkil edecek bir sözleşme taslağının hazırlanması gerektiği belirtilmiştir.²⁴⁵ Haziran 1992’de Lizbon AB Zirvesi toplantısında Europol’ün ilk aşaması

242 Report from TREVI Ministers to the European Council in Maastricht, December 1991, The development of Europol, madde 3, 4, 5.

243 Report from TREVI Ministers to the European Council in Maastricht, December 1991, The development of Europol, madde 4.

244 European Council Presidency Conclusions- Maastrciht, 9-10 December 1991.

245 Report from TREVI Ministers to The European Council in Lisbon, madde 5.

99

olarak tasarlanan EDU’nun kurulmasını kolaylaştırmak üzere bir proje takımı oluşturulması kararlaştırılmıştır.²⁴⁶ Böylece, gerek EDU’nun bir an evvel kurulması gerek MA’da öngörülen şekilde Europol Konvansiyonu taslağının hazırlanması amacıyla Haziran 1992’de Europol Proje Grubu oluşturulmuştur.²⁴⁷ Fransa’nın Strazburg kentinde çalışmalara başlayan Europol Proje Grubu tarafından, bir işbirliği ağı olarak Haziran 1990’dan beri faaliyet gösteren EDIU’nun ismi EDU olarak değiştirilmiş ve EDU, EDIU’nun üzerine üzerine inşa edilmesi kararlaştırılmıştır.²⁴⁸ Ayrıca, Europol Proje Grubu tarafından suç analiz projesi ve bir bilgisayar yazılımı oluşturulması üzerine çalışmalara başlanmış; ancak özellikle Europol’ün yasallaştırılması adına bir sözleşme taslağı hazırlanmasına ağırlık verilmiştir.²⁴⁹

1.2.2. TREVI Bakanlar Anlaşması

Maastricht Zirvesi’nden bu yana, Birlik çevrelerinde Europol’ün ivedilikle tesis edilmesi yönünde bir fikir birliği olsa da Europol’ün, daha doğru ifadeyle süreç içerisinde Europol'ün ilk aşaması olarak tayin edilen EDU’nun bir an evvel kurulmasının önünde iki temel sorun bulunmaktaydı. Birincisi, bu birimin merkezi lokasyonunun nerede olacağı;

ikincisi ise Kasım 1993’te yürürlüğe girecek olan MA öncesinde bir antlaşma olmaksızın bu

246 European Council Presidency Conclusions- Lisbon, 26-27 June 1992.

247 DE MOOR, Alexandra & VERMEULEN, Gert, “The New Principal Task for Europol to Support Member States in Connection with Major International Events: The Blurring of Boundaries Between Law Enforcement and Public Order”, VERHAGE, Antoinette & TERPSTRA, Jan & DEELMAN, Piet & MUYLAERT, Eddy &

VAN PARYS, Patrick (Eds.), Policing in Europe, Journal of Police Studies (Cahiers Politiestudies), Cilt: 3, Sayı: 16, Maklu, 2010, s.141.

248 OCCHIPINTI, John D., 2003, s. 39.

249 HEBENTON, Bill & THOMAS, Terry, 1995, s.87.

100

birimin faaliyete geçip geçemeyeceği yönündeki uyuşmazlıklardı.²⁵⁰ Uluslararası uyuşturucu kaçakçılığı ve buna bağlı olarak kara para aklama ve organize suç konularındaki işbirliğinin aciliyetine binaen, söz konusu iki temel sorun çözüme kavuşturulmaksızın TREVI Bakanları tarafından Haziran 1993’te Ad Hoc Europol Çalışma Grubu’nca hazırlanmış olan “Europol Uyuşturucu Birimi’nin Kurulmasına İlişkin Bakanlar Anlaşması” imzalanmıştır. Bu anlaşma ulusal parlamentoların onayı veya tartışılmasını gerektirmemekteydi ve ilgililerin kararıyla birlikte yürürlüğe girmiştir.²⁵¹ Bakanlar Anlaşması’nda, Europol’ün kurulmasına ilişkin sözleşmenin hazırlıkları ve bunu müteakip yürürlüğe giriş sürecinin biraz zaman alacak olması nedeniyle Europol Konvansiyonu yürürlüğe girene dek bahse konu aciliyet de göz önünde bulundurulduğunda bir işbirliği modeli, yani EDU’nun kurulmasının gerekli olduğu belirtilerek EDU’nun Bakanlar Anlaşması’yla kurulmuş olması gerekçelendirilmiştir.²⁵² Anlaşmada, EDU, iki ya da daha fazla üye devleti ilgilendiren uyuşturucu kaçakçılığıyla, suç örgütleriyle ve kara para aklamayla ilgili istihbarat analizi ve bilgi değişimi konularında faaliyet gösteren operasyonel olmayan bir birim olarak tanımlanmıştır.²⁵³ EDU’nun üye devlet kolluk birimlerinin bahsedilen kriminal olaylarda etkin bir aksiyon alabilmelerine yardımcı olacağı; bu amaç doğrultusunda uyuşturucuyla bağlantılı suçlarla ilgili özel kriminal soruşturmaların daha fazla gelişmesi için üye devletler arasında kişisel bilgileri de içerecek şekilde bilgi paylaşımı yapma ve üye devlet veya diğer kaynaklardan elde edilecek kişisel olmayan bilgiler temelinde suç analizleri ve genel durum raporları hazırlama

250 FIJNAUT, Cyrille, The Containment of Organised Crime and Terrorism: Thirty-Five Years of Research on Police, Judicial and Administrative Cooperation, Brill Nijhoff, 2016, s.442-443.

251 ELVINS, Martin, 2003, s.116.

252 Ministerial Agreement on the Establishment of the Europol Drugs Unit, Dibace bölümü.

253 Ministerial Agreement on the Establishment of the Europol Drugs Unit, madde 2.

101

görevlerini yürüteceği belirtilmiştir.²⁵⁴ Ayrıca, her bir üye devlet tarafından merkezi birime (EDU) bir veya daha fazla irtibat görevlisi gönderilmesi kararlaştırılmıştır.²⁵⁵ İrtibat görevlilerinin çalışma usulleri, kişisel verilerin korunması ve EDU’nun finanse edilmesiyle ilgili hususlar da Anlaşma’da yer alan diğer hususlardır. 29 Ekim 1993 tarihinde Brüksel’de düzenlenen AB Zirvesi toplantısında EDU’nun merkezi olarak Hollanda’nın Lahey kenti belirlenmiştir.²⁵⁶ En nihayetinde, EDU, TREVI Bakanlar Anlaşmasına dayanarak kısmi ölçüde 3 Ocak 1994’te çalışmalarına başlamıştır.²⁵⁷ Öte yandan, EDU’nun resmi olarak Lahey’deki ofisin açılışıyla birlikte 16 Şubat 1994 tarihinde faaliyete geçtiğini belirtmek gerekir.²⁵⁸