SİMGE VE KISALTMALAR DİZİNİ
7- Almanya’nın Tehdit Edici Güç Olarak Ortaya Çıkması
1.5. Sir Ernest Cassel’in Mısır Milli Bankası (The National Bank of Egypt)
Hukuki olarak bir Osmanlı toprağı olan Mısır 1875’ten sonra, Avrupa ve bilhassa da Britanya emperyalizmine boyun eğmesine, ekonomisinin yabancıların kontrolüne girmesine yol açan bir dizi anlaşmaya imza atmıştır. Boyun eğmeye giden sürecin ana aşamalarını Mısır yönetiminin yaptığı hataların yanında, David Landes’in “Avrupalı leş
kargaları” olarak isimlendirdiği kişilerin fahiş kazançlar elde ederek Mısırlı yöneticileri
borçlanmaya teşvik etmeleri etkili olmuştur439. Nitekim 1875’e gelindiğinde o zamana
kadar Mısır’a borç veren Anglo-Egyptian Bank (İngiliz-Mısır Bankası) gibi kurumların, artık kredi veremeyeceklerini beyan etmelerinin yarattığı sıkışıklık nedeniyle Hıdiv İsmail Paşa, Süveyş Kanalı hisselerinin önemli bir bölümünü Majestelerinin Hükümeti’ne devretmek zorunda kalmıştır440. İngiliz Hükümeti hisseleri, N M Rothschild & Sons
London’ın sahibi Baron Lionel Nathan de Rothschild’in finansal desteği ile satın almıştır. Söylentiye göre Lionel Nathan de Rothschild söz konusu hisseler için bugünkü değeri 550 milyon sterlinden fazla tutardaki bir krediyi hiçbir belge olmadan ve hiçbir teminat almadan İngiliz Hükümeti’ne vermişti. Bir yıl sonra da Mısır, 1876’da iflasını ilan etmek zorunda kalmıştı441.
1882’de tam anlamıyla İngiltere’nin himayesine giren Mısır442, o zamanlar dünyadaki ilk pamuk işlemleri piyasasının kurulduğu küresel kapitalizmin çok önemli bir bölgesiydi. Napolyon’un bakış açısıyla Doğu Akdeniz ve dolayısıyla Mısır, İngiltere’nin sömürgelerine giden yolda “İngiltere’nin yumuşak karnı” olurken, bu önemi 1869’da açılan Süveyş Kanalı sebebiyle daha da artmıştı. Çünkü bu kanal Hindistan’ın hammaddelerini Manchester fabrikalarına taşıyıp, mamul mal olarak Hintlilere satan İngiliz sömürgeciliği için hayati bir öneme sahipti. Bu nedenle Mısır, “Mısırlılara
439 Jakob van Klaveren, “Mısır’da Rüşvetin Gelişimi: Muhammed Ali Paşa’dan Hidiv İsmail’e Kadar (Die
Entwicklung der Korruption in Aegypten: Von Mohammed Al Pasha bis zum Khediven Ismael”, çev. Ahmet Asker, OTAM, 28 /Güz 2010, s.229-230.
440 Toplam £ 4 milyon’a satılan bu paylar 1979 yılında £ 27,5 milyon değerindeydi. Bkz. Samir Raafat, The
National Bank of Egypt (NBE) 1898-1998, Egyptian Mail, Saturday, May 11 and 25, 1996, http://www.egy.com/historica/96-05-11.php, (28.12.2015).
441 J. Klaveren, agm. 2010, s. 235; WEB_83.
https://www.rothschildarchive.org/collections/treasure_of_the_month/march_2015_suez_canal_loan_rece ipts_1876, (09.02.2020).
442 Mısır 1882 yazında Arâbi Paşa ayaklanmasının İngiliz askerlerince bastırılmasından sonra “sözde”
hukuk ve düzeni yeniden tesis etmek amacıyla işgal edilmiştir. Mısır Eylül 1882 ve Aralık 1914 arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun hâlâ bir eyaleti olmasına rağmen, aslında bir İngiliz kolonisi olmuş ve Babıâli ile olan ilişkileri uluslararası anlaşmalara tabi tutulmuştur. Alfred Milner’in deyimiyle 1892’de “örtülü himaye” haline gelen Mısır işgal boyunca Avrupa’nın, Osmanlı Devleti’nin, İngiliz Sömürge görevlilerinin ve uluslararası avukatların hukuki statüsünü tartıştığı “politik bir anomaliye” dönüşmüştür. Bkz. Aime M. Genell, Empire by Law: Ottoman Sovereignty and British Occupation of Egypt, 1882-1923, Colombia University, 2013, s. 1.
bırakılmayacak kadar önemli” bir yerdi. Bu sebeple başına Lord Cromer, Yüksek
Komiser (Vali) olarak atanmıştı443.
Bundan sonraki yıllarda Mısır’da hükümetin ismen var olduğu ve bütün yetkilerin İngiliz Mısır Yüksek Komiserinin elinde bulunduğu bir döneme geçilmiş ve Mısır’ın kaderini, birbirine bağlı Avrupalı bankacılar ağı belirlemeye başlamıştır ki bunlardan biri de ünlü Avusturyalı Yahudi finansör Baron Maurice de Hirsch’dir444. Güçlü Anglo- Austrian Bankası’nı yöneten Hirsch, daha çok 1888’de ilk Orient Express seferinin yapıldığı Viyana-İstanbul Demiryolu’nu finanse etmiş olması ile hatırlanmaktadır. Hirsch, şirket birleşmeleri ve şirket alımları yoluyla Avrupa’nın en özel Yahudi bankaları ile bağlantısı da olan bir banker ve iş adamı idi. Onlardan biri olan Sir Ernest Cassel daha sonrasında Mısır ekonomisi üzerinde güçlü bir etki bırakacaktır. Büyük finans dehası olarak adlandırılan Cassel kısa sürede Britanya koruması altındaki Mısır’da başta alt yapı yatırımlarının finanse edilmesi olmak üzere, İngiltere yönetimi tarafından talep edilen tüm işlere dâhil olmuş ve servetinin önemli bir kısmını Mısır’daki bu büyük faaliyetlerden elde etmiştir445.
1898 yılı Britanya’nın Mısır’ı işgal hikâyesinde önemli bir dönemeç olurken, o sene Mısır’ın temel taşı olacak ve ülkenin yüzünü değiştirecek büyük Aswan (Assuan) barajı ve Assiout savakının yapımı için İngiliz Messrs John Aird and Co. Garston Mühendislik şirketi ile sözleşmeler imzalanmıştır446. Sir Ernest Cassel de 1898’de
Mısır’ın çehresini değiştirecek bu büyük projelerin yapımında hiçbir Avrupalı finansçının ödemeyi göze alamadığı sermayeyi sağlamıştır447. Cassel aynı yıl Mısır’ın en büyük tarım
sınai şirketi ‘Daira Sanieh Estates’ (şeker tarlaları) şirketini ödenmemiş borçları karşılığında satın alarak, yaklaşık dört ay sonra da National Bank of Egypt’i kurmuştur.
443 Koray Çalışkan, “Ortadoğu Siyaseti ve Toplumlarını Anlama Yolları”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi
Dergisi, No: 39, Ekim 2008, s. 4.
444 J. T. W. Newbold, agm., 1922, https://www.marxists.org/archive/newbold/1922/08/egypt.htm,
(01.03.2016).
445 P. Thane, age., 2009, s. 222.
446 Aswan Barajı ve onunla bağlantılı Assiut savağının inşaatı 20. yüzyılın başlarında yapılan en iddialı
mühendislik çalışmalarındandı. 1902 yılında tamamlanan bu baraj Mısır’ın eski sulamasını ilkel bir havzadan, uzun ömürlü bir sisteme dönüştürmüştür. Bu harika proje Sir William Willcocks tarafından tasarlanmış ve aralarında Sir Benjamin Baker ve Sir John Aird ile birlikte günün önde gelen İngiliz mühendisleri yer almıştır. Bkz. WEB_26. https://scripophily.net/egyptbond.html, (04.04.2019).
447 Londra’nın önde gelen finansçıları koşulsuz bir şekilde desteklenmeyen bir halka arza sıcak bakmamıştı.
Barings’lere yaklaşmak söz konusu olamazken, Rothshild’ler de hükümet garantisi istemiş, fakat böyle bir şey çeşitli anlaşmalara göre yasal olmayacağından Mısır’ı yöneten hükümet tarafından kabul görmemişti. Bu aşamada Cromer de bağımsız bir finansçı olan Cassel’e başvurmuştu. Bkz. Roger Owen, Lord Cromer Victorian Imperialist, Edwardian Proconsul, Oxford University Press, Oxford, 2014, s. 292-293.
Böylece Cassel, Mısır’da bu üç büyük ve hayati önem taşıyan girişimi gerçekleştirecek tek adam olarak Mısır tarihine geçmiştir448.
Cassel’in Mısır’daki faaliyetlerini Aralık 1910’da The Near East gazetesi şöyle özetlemişti: “Cassel ismi daimi olarak Mısır modern tarihi ile ilişkilendirilmiştir…
Cassel’in Lord Cromer rejiminin son yıllarında oradaki etkisinin neredeyse en yüksek seviyede olduğu ve muazzam Aswan Barajı’nı finanse edecek krediyi sağlama hakkını elde ettiği söylenmiştir… Sir Ernest, National Bank’ın ve onun filizi olan Agricultural Bank’ın oluşmasında da etkili olmuştur. Ayrıca Daira Sanieh Estates’in Hükümet’ten satın alınmasıyla ilgilenmiştir”449.
Aslında Cassel Mısır’a çok öteden beri ilgi duymaktaydı. Bischoffsheim Bank’ın bir iştiraki olan Paris’teki Anglo-Egyptian Bank’ta (İngiliz-Mısır Bankası) 1870’te çok kısa bir süreliğine de olsa çalışmış ve o yıllarda Mısır’a gelmişti450. Lord Cromer,
Cassel’i, Bischoffsheim Bank adına yaptığı bu Mısır ziyaretinden tanımaktaydı ve onun finansal sezgilerini takdir etmişti451. Cassel hiçbir büyük İngiliz bankerin yanaşmadığı
adı geçen projelerde Mısır Hükümeti’yle yakın iş birliğine sıcak bakmış, özellikle de baraj projesine ilgi duymuştu452. Cassel sözleşmeyi imzalayan Airds & Co. adına finansal sorumluluğu almayı kabul etmiş ve kendi geliştirdiği bir finansman modeliyle bu projeyi başarılı bir şekilde sonuçlandırmıştır453. Cassel ise toplamda 3,6 milyon sterlin tutarındaki
iki sözleşme ile finansörlüğünü yaptığı tüm bu girişimlerden büyük kârlar elde etmiştir. Bu barajlar Yukarı Mısır’da şeker kamışı üretiminin artırılması ve iyileştirilmesinin yanı sıra, Cassel’in şirketine Kom-Ombo’nun güneyinde binlerce dönüm arazi kazandırmıştır454.
448 S. Raafat, agm., 1996, http://www.egy.com/historica/96-05-11.php, (28.12.2015); K. Grunwald, agm.,
1969, s.134-135.
449 J. T. W. Newbold, agm., 1922, https://www.marxists.org/archive/newbold/1922/08/egypt.htm,
01.03.2016.
450 K. Grunwald, agm., 1969, s. 134. 451 R. Owen, age., 2014, s. 293.
452 Cassel’in Mısır’daki bankacılık ve iş hayatında görünmesine kadar Britanya yatırımları Fransa’nın çok
gerisinde kalmıştır. Cassel’in 1898’de ortaya çıkmasıyla birlikte, onun iş kabiliyeti sayesinde Lord Cromer’in uzun süredir çabaladığı İngiliz yatırımları için bir yol açılmıştır. Bkz. K. Grunwald, agm., 1969, s. 135.
453 Kurt Grunwald, On Cario’s Lombard Street, Tradition: Zeitschrift für Firmengeschichte und
Unternehmerbiographie 17. Jahrg., H. 1. (Januar/Februar 1972), Published by: Verlag C. H. Beck, s. 11, https://www.jstor.org/stable/40697294?read-now=1&seq=4#page_scan_tab_contents, (04.04.2019).
454 Cassel Mısır’daki projelerinde o kadar başarılı olmuştur ki Aswan barajı için verilen kredi miktarı 1914
yılına kadar tamamen geri ödenmiştir. Bkz. S. Raafat, agm., 1996, http://www.egy.com/historica/96-05- 11.php, (28.12.2015).
Cassel’in o yıl içerisindeki ikinci işlemi olan ‘Daira Sanieh Estates’ ise muhtemelen baraj girişimlerinin bir sonucu olarak doğmuştur. Şüphesiz sulama projelerinin hayata geçirilmesi toprak fiyatlarının çok yükselmesine neden olacaktı. O sıralarda eski bir ticari bankacılık kurumu olan Kahire Suarés Bros’tan bankacı Raphael Suarés çok cazip bazı yatırımlar için kendisine bir ortak aramaktaydı. Zira bu şirket hâlihazırda 6 milyon sterline Daira Sanieh Estates şirketini satın almak ve Mısır’da bir Merkez Bankası kurmak için bir imtiyaz elde etmişti. Bu girişim için gerekli olan tüm sermayeyi sağlamak istemeyen ya da sağlayamayan Suarès, Daira projesinde Cassel’e %50’lik hisse teklif etmiş, Cassel de bu işten anlamadığını belirtmiş, ancak işten beklenen kazancın yaklaşık 1 milyon sterlin olduğunu öğrenince anlaşma yapmıştır455. Söz konusu
mülklerin satışı için bir konsorsiyum oluşturulmuş, Cassel’in Londra’da, Suarés’in de Mısır’da birlikte kurduğu Deferred Shares adlı şirket bu satışı gerçekleştirmiştir. Mülkler toplam 13 milyon sterlinin üzerinde bir rakama satılmış ve 6 milyon sterlinden fazla bir kâr bırakmıştır. Bu rakamın yarısını hükümet alırken, diğer yarısı ise Suarés-Cassel grubuna kalmıştı456.
Roger Owen’a göre, Mısır’da Cassel’in oluşturduğu küçük çemberin dışında ne kadar para kazandığını çözmek herkes için son derece zordur. O zamanlar Mısır’daki Yüksek Komiser Lord Cromer, İngiliz Hükümeti’nin elindeki bazı “ganimet varlıkları” Cassel’e çok ucuza sattığını sonradan pişmanlıkla itiraf etmiştir. Lord Cromer yıllar sonra Cassel’le ilgili yaşadığı hayal kırıklıklarını yakın çevresine anlatırken, Cassel’in Aswan kredisinden dolayı attığı “iyi kazık”tan başka, ipotekli Daira Sanieh mülklerinde yaptığı kurnazlıklarla kendisini nasıl atlattığını ifade etmiştir. 1903’te yeğeni Revelstoke’a, Cassel’in bu skandal kârı elde etmesine izin verdiğinden dolayı canının çok sıkıldığını ifade etmiştir457.
Cassel’in, Suarés gibi Fransız sermayesi ile birlikte anılan yerel bankerle iş yapmaya başlamasının bir meyvesi de Lord Cromer ve bankanın ilk müdürü Sir Elwin Palmer tarafından tasarlanan The National Bank of Egypt projesiydi. Cassel bu bankanın kuruluşunda yadsınamayacak bir öneme sahip oldu458. Banka kurma teklifi Britanya
455 K. Grunwald, agm., 1969, s. 135.
456 K. Grunwald, agm., 1969, s.136; R. Owen, age., 2004, s. 306.
457 Cromer ilginç bir şekilde tahvil satışı için Barings’leri kullanmamıştı. Cromer, Barings’leri neden
kullanamayacağını ise yeğeni Revelstoke şöyle açıklamıştı: “Baring’ler cam fanusta yaşamaktaydı ve ufak bir uygunsuzluk hissettiklerinde buna hemen karşı çıkarlardı ve bu kokuşmuş rezil toplumun yozlaşmış memurlarına rüşvet vermeyi reddederlerdi”. Bkz. R. Owen, age., 2004, s. 304, 307.
yetkililerine de çekici gelmişti. Bankanın Mısır’da ekonomik gelişimi teşvik edebileceği, başlıca girişimlerin finansmanına yardımcı olabileceği ve böylece Mısır’ın Britanya’ya ekonomik olarak bağlanacağı hesap edilmişti459. Ayrıca banka kurma fikri Mısır’ın ekonomisini kontrol eden Caisse de la Dette460 ve Mısır’daki finansal ilişkilerde etkin Fransız sermayesinin baskın olduğu Osmanlı Bankası’na karşı İngiliz sermayesinin bir simgesi olarak desteklenmişti461. Bu nitelikleriyle bir sömürge bankası görünümündeki The National Bank of Egypt, Mısır’daki geliştirme projelerinin finansmanını sağlamak ve bu ülkeye Britanya sermayesini ve teşebbüslerini çekmek gibi Britanya yönetimi tarafından belirlenen bir dizi önlemden biri olarak ortaya çıkmıştır462. Bankanın kurucusu
Sir Ernest Cassel de, özellikle Britanya yönetimi tarafından talep edilen alt yapı yatırımlarının finansmanı başta olmak üzere, bu bankada da yer alarak, Mısır’ı ilgilendiren tüm işlere dâhil olmuştu.
25 Haziran 1898’de kurulan The National Bank of Egypt’e Mısır Hükümeti’nin yetkisi ve himayesi altında bir hükümet bankası ve bir Mısır şirketi görüntüsü verilmiştir. Aslında banka para basmaya yönelik imtiyazlar elde ederek modern anlamda bir devlet merkez bankası hüviyetine kavuşturulmuştu463. Bankanın konumu, gelişmiş ülkelerde kısmen Merkez Bankası’na, kısmen de sıradan ticari bankalara ait olan fonksiyonlar ile daha sonra statüsünde görülen değişikliklerle melez bir görünüm arz etmekteydi. Faaliyetleri de pratikte Büyük Güçlerin kapsayıcılığını ve belki de karşılıklı uyuşmazlığını yansıtmaktaydı464.
The National Bank of Egypt’de Cassel, Britanya menfaatlerini, Kahire’deki Suarés Brothers ve İskenderiye’deki Constantine Salvagos da 465 Mısır’ı temsil etmekteydi. Bankanın 1 milyon sterlin tutarındaki sermayesinin yarısı Cassel tarafından, kalan yarısı ise Mısır’da ikamet eden bu iki tüccar tarafından yatırılmıştır466. Sir Ernest
Cassel bankanın 10 sterlinlik hisselerinin 50.000’nini, diğer iki şirket de her biri 25.000
459 K. Grunwald, agm., 1969, s. 136, 140.
460 Fransa, İngiltere, Almanya, Avusturya, Rusya ve İtalya temsilcilerinden oluşuyordu ve bir nevi Mısır’ın
Düyunu Umumiye’si idi.
461 K. Grunwald, agm., 1969, s. 134-135; R. Owen, age., 2004, s. 304. 462 G. Jones, age., 1993, s. 109.
463 Albert S. J. Baster, The International Banks, P.S. KING & Son, Ltd, London, 1935, s. 73. 464 G. Jones, age., 1993, s. 109-110.
465 Salvagos ailesi Choremis, Rodocanakis, Casullis, Sinadinos, Rallis ve Benakis ile birlikte Mısır’daki
büyük Yunan topluluğunun en üst kademesini oluşturmaktaydı. Salvagos’lar çoğu pamuk olmak üzere (55.000 hektarın üzerinde) çok büyük tarım arazilerinin kontrolünü sağlamıştır. Bkz. S. Raafat, agm., 1996, http://www.egy.com/historica/96-05-11.php, (28.12.2015).
olacak şekilde geri kalan hisselerini almışlardır. Cassel’in bankada %50’lik hissesi olmasına rağmen, banka faaliyetlerine fiili olarak hiç katılmamıştır. Yirmi yıl boyunca yönetim kurulunda üç önemli bankacı onu temsil etmiştir. Bunlar Sir Vincent Caillard, Sir Sydney Cornwalis Peel ve Carl Meyer’dir467.
Bankanın yönetim kurulu başkanı Britanyalı olurken, yönetim kurulu Kahire’de bulunmaktaydı. Bununla birlikte bankanın önemli bir Londra Komitesi de mevcuttu. Crouchly tarafından belirtildiği üzere bankanın yönetim kurulunda yerel ticaret ve sanayi ile yakından bağlantısı olan özel bankacılar Moise Cattaui, Rolo, Suarés ve Beyerli’nin bulunması sebebiyle hemen başarıya ulaşmıştı468. Bankanın ortaklarının hepsinin İngiliz
koruması altındaki Mısır’da İngilizlerle ortak çıkarları varken, Cassel’in Majestelerinin bizzat kendisi ile olan yakın bağları zaten herkes tarafından bilinmekteydi. Constantine Salvagos işbirlikçiliği sebebiyle Lord Cromer tarafından ödüllendirilecek kişiler arasında en ön sıralarda yer almış, Suarés de bir Avrupalı gücün koruması altında iş yapmanın muhakkak ki avantajlarını fark etmişti469.
1914’e kadar Mısır’da yaklaşık yirmi şube açan bankanın ayrıca bir de Londra Ofisi bulunmuştur. Britanya ve Mısır tarafından ortak olarak yönetilen komşu ülke Sudan’da da beş şubesi bulunmaktaydı. Para basma ile yükümlü olan banka hükümetin ana bankacısı olarak hizmet verirken, hükümet için yurtdışından kredi bulmuş, ayrıca ticari bankacılık işlerini de geliştirmiştir. Bunun yanında 1911’de Bank of Egypt’in (Mısır Bankası) tasfiyesi gibi başka sorumluluklar da üstlenmiştir. Ancak bunların hiçbiri bankanın yabancı emellere hizmet etmediği konusunda Mısırlı milliyetçileri iknaya yetmemiştir. Bu yüzden de I. Dünya Savaşı arifesinde milliyetçi yazarlar Mısırlılar tarafından sahip olunan bir Merkez Bankası’nın kurulmasını talep etmişler, bu talepler 1920’de Banque Misr’ın kurulmasıyla sonuçlanmıştır470.
The National Bank of Egypt ve Cassel daha sonra başka iki iştirakin kuruluşunda da yer almıştır. Her iki iştirak de The National Bank of Egypt’de önemli hisse payına ve birbirine bağlı yönetimlere sahipti. 1902’de Cassel’in öncülüğünde küçük çiftçilere kredi vermesi amacıyla ‘The Agricultural Bank of Egypt’ (Mısır Ziraat Bankası) kurulmuştur. Banka kuruluşunun arkasından on yıl içinde büyük bir hızla yükselmiş, Five Feddan Laws (yirmi dönüm kanunu) altında satılamaz olan arsaların ödünç verilememesi sebebiyle
467 S. Raafat, agm., 1996, http://www.egy.com/historica/96-05-11.php, (28.12.2015). 468 K. Grunwald, agm., 1969, s. 136, 140.
469 S. Raafat, agm., 1996, http://www.egy.com/historica/96-05-11.php, (28.12.2015). 470 G. Jones, age., 1993, s. 109-110.
daha küçük çiftçilere çok fazla yardım edilememesine rağmen Mısır gibi bir ülkede öncü bir girişim olmuştur471.
The National Bank of Egypt ayrıca 1906’da kurulan ‘Bank of Abyssinia’ ile de yakından bağlantılı olmuştur. Mısırlı bir şirket olarak kurulmuş olan bu banka, Afrika’nın son bağımsız ülkesi Etiyopya İmparatoru’ndan alınan 50 yıllık imtiyazla bir “devlet
bankası” olarak faaliyet göstermiştir. Bu girişim hiçbir zaman başarılı olamamıştır. Söz
konusu imtiyaza göre bankanın merkez ofisinin Addis Ababa’da olması gerekirken, Kahire’de açılması halk arasında infiale neden olmuştur. Ayrıca ticari bankacılık, bankacılığın daha önce bilinmediği bir ülkede yavaş gitmiştir. Abyssinia Bankası ancak 1909’da kâr edebilmiş ve sonrasında 1914’e kadar büyük bir krize girmiştir472. Bu devlet bankalarının çoğunun kuruluşuna dâhil olan Sir Ernest Cassel, gerek Abyssinia Bankası ve gerekse de The Agricultural Bank of Egypt’te karşılaştığı güçlüklere rağmen ileriki zamanlarda başka ülkelerde de çeşitli “devlet” bankaları kurma girişimlerinden çekinmemiştir473.
Cassel’in Mısır’daki girişimlerinden bir diğeri ise 1908’de kurulan ‘Mısır
Mortgage Ltd.’ Şirketi’dir. İlk başkanı; etkili bir devlet adamı ve sömürge yöneticisi
Viscount (Alfred) Milner olan bu şirket en şerefli himayeler gözetiminde başlatılmıştır. Sir Ernest Cassel’in yanı sıra, Baring Brothers’ın başkanı ve Lord Cromer’in kuzeni Lord Revelstoke, Banque de Paris et des Pays Bas ve Sociéte Generale de Paris bu şirketin en büyük hissedarları olmuşlardır. Cassel’in bu girişiminin Mısır’a ekonomik anlamda nüfuz etmenin ve Mısır’ın boyun eğmesinin son safhası olduğu söylenmektedir. Üçlü Antant’ın kurulmasından dört yıl sonra da Britanya ve Fransız bankaları bu girişim için iş birliği içerisine girmişlerdir474.
Daha önce de ifade edildiği gibi Cassel hedeflerine ulaşırken sosyal ve politik bağlantılara çok önem vermiş, özellikle Kral VII. Edward ve İngiliz emperyalistleri ile yakın temasları olmuştur. Cassel iş yaptığı memleketlerde de gerek İngiliz resmi görevliler ve gerekse de yerel mevki sahibi şahsiyetlerle bağlantılarını hep güçlü tutmuştur. Mısır’da da bu hassasiyetlere önem veren Cassel, başta Mısır Hıdivi olmak üzere yerel mevki sahipleri ile iyi ilişkiler kurmuştur. Örneğin Haziran 1903’te Mısır
471 K. Grunwald, agm., 1969, s. 137. 472 G. Jones, age., 1993, s. 110. 473 G. Jones, age., 1993, s. 111.
474 J. T. W. Newbold, agm., 1922, https://www.marxists.org/archive/newbold/1922/08/egypt.htm,
Hıdivi ile Kral VII. Edward arasında, İngiltere’de bir görüşme ayarlanmasına aracılık etmiştir. Hıdiv Londra’dayken Cassel’in Grovesnor Square, No. 48 malikânesinde misafir edilmiştir475. Aynı zamanda Mısır Hıdivine danışmanlık da yapan Cassel’in bu çabaları,
1902’de Kral VII. Edward’ın Danışma Meclisi’ne üye yapılmak suretiyle ödüllendirilmiştir. Aylar sonra da kadirşinas Hıdivden ‘Osmanlı Fermanı’ ile ‘Grand
Cordon’ ünvanını almıştır476. Cassel 1904’te de Hıdiv Abbas Hilmi’ye, Yukarı Mısır’dan yeni arazi ve ticari anlaşmalar karşılığında, %2,5’luk çok düşük bir faiz oranıyla 500.000 sterlinlik bir kredi vermiştir477.
The National Bank of Egypt, Cassel’in Foreign Office ile bağlantılı olarak kurduğu ilk ve son banka değildir. Cassel başka ülkelerdeki bankacılık girişimlerinde yine Britanya Hükümeti’ne yardım etmiştir. Mesela İngiliz-Fransız karışımı olan ve politik gerekçeler göz önüne alınarak kurulan ‘Bank of Morocco’daki İngiliz etkisinin bozulmadan muhafaza edilmesi için yine Cassel’e başvurulmuştur478. İngiliz Dışişleri, İngiltere’nin Fas üzerindeki çıkarlarının desteklenmesinin bir gereği olarak bu Fas bankasının güçlendirilmesi için gerekli olan meblağı elde etmeye zorlanmış ve gerekli parayı Cassel’den bulmuştur. Cassel ise teklifi hemen kabul ederken, karşılığında da İngiliz Yüksek Şövalye Nişanı’nı (G.C.B) talep etmiştir479.
Cassel, Mısır’daki başarılarının ardından, aynı kâr beklentileri ve Mısır’daki benzer bankacılık modeliyle, Britanya Hükümeti’nin yine gayrıresmi desteğini arkasına alarak, Yakın Doğu’daki İngiliz çıkar alanlarının merkezindeki Osmanlı İmparatorluğu’nda da bir bankacılık girişiminde bulunmuştur. Bu banka 1909’da İstanbul’da kurulan ‘The National Bank of Turkey’dir. Cassel’in Mısır’daki banka