Denetmenlerin YetiĢtirilmesi ve Atanması

Kesintisiz geliĢen yeni teknoloji, örgütte daima daha nitelikli çalıĢanlara olan gereksinimi artırmaktadır. Yeni teknolojilerin gereklerini karĢılayacak iĢgöreni seçmek, değerlendirmek ve yetiĢtirmek örgütün amacı olan üretim açısından büyük önem taĢımaktadır. Uygun nitelik ve yeter sayıda iĢgücünün örgüte giriĢinin sağlanması, örgütün iĢgören seçimi için oluĢturulmuĢ uygun politikalarının varlığına bağlıdır (Açıkalın, 1996, s.16).

Örgütün insan gücü gereksinmesinin nicelik ve nitelik yönünden en iyi biçimde karĢılanması için gerekli olan yöntemlerden yararlanmak ve yeter sayıda ve nitelikli elemanı zamanında sağlamak amacı güdülür. Örgütte açık bulunan görevlere iĢgören aramanın amacı, açık görevlere baĢvuracakların sayısını elverdiğince çoğaltmak ve bunların arasından en yeterli olanını seçmeye ve yetiĢtirmeye olanak yaratmaktır (Günay, 2004).

YetiĢtirme, geniĢ bir kavramdır ve standart bir tanımı yoktur. Bu nedenle yetiĢtirme konusunda yapılan araĢtırmalar farklı tanımlardan yola çıkabilmektedirler (Chapman, 1993, s.2). Genellikle, okuldaki eğitim ve iĢbaĢında yetiĢtirme süreçlerini de kapsayan bir terim olarak kullanılmaktadır. Mincer (1968), yetiĢtirmeyi, hem okuldaki

eğitim sürecini hem de iĢteki öğrenme süreçlerini içerecek biçimde kullanmakta, ―beceri kazandırmak veya iĢgücü verimliliğini geliĢtirmek için yapılan yatırımlar‖ olarak tanımlamaktadır (Akt. Ünal, 1994, s.754). YetiĢtirme kavramı, kiĢinin iĢinde yapabilecekleri ile yapması gerekenler arasındaki boĢluğu dolduran bir eylemdir. Daha çok iĢe yeni giren personeli kapsamakla birlikte temel amacı personelin iĢinde gereken özelliklere ve seviyeye mümkün olduğunca kısa sürede ulaĢmasını sağlamaktır (Kayıkçı, 2001).

YetiĢtirme etkinliklerinin ayırıcı özelliği, aslında bireyin iĢteki verimliliğini artırmaya yönelik olmasıdır. Bireyin, iĢinde verimli olması için gerekli olan nitelikler geniĢletildikçe, yetiĢtirme kavramı da geniĢlemekte, verimliliği etkileyen nitelikler mesleksel beceriler çerçevesinde düĢünüldüğünde ise bu kavram da daralmaktadır. Bireylerin verimliliğini etkileyen nitelikler, zaman içinde değiĢmektedir. Teknolojide meydana gelen değiĢmeler, iĢ ortamını ve meslek içeriklerini değiĢtirmekte, değiĢen ko- Ģullara uygun olarak da yetiĢtirmenin içeriği değiĢmektedir. Bu açıdan bakıldığında, verimlilikle ilgili niteliklerin, okuldaki ve iĢyerindeki öğrenme süreçlerini ne oranda gerektirdiğine bağlı olarak da yetiĢtirme süreci okulda ve iĢyerinde yer alacaktır (Ünal, 1994, s.755).

Denetim hizmetlerinin gerektirdiği bilgi, beceri ve alıĢkanlıkları kazandırmak üzere yapılacak eğitim, bir alanda eleman yetiĢtirmek üzere yapılan eğitimden farklı olacaktır. Denetmen adayı hizmet edeceği alanla ilgili öğrenimini yaptıktan, ayrıca denetimin gerektirdiği kiĢisel yeteneklere sahip olduğu saptandıktan sonra kendisine yetki ve sorumluluk verilebilir (Kirkpatrick, 1971, Akt. Taymaz, 2010, s.57). Bu yetiĢtirme programlarının hazırlanması ve uygulanması esnasında, göreve yeni baĢlayacak denetmenin baĢarısını etkileyen aĢağıdaki dört faktör dikkate alınmalıdır (Taymaz, 1976, s.364):

1. YetiĢtirme programı, teknik bilgi kazandırmalıdır. Denetmen, denetim yapacağı alanda denetlenenlerden daha fazla bilgi sahibi olmalarıdır.

2. Program, baĢkalarına yardım duygusunu geliĢtirmelidir. Bu iĢte çalıĢan insan beklenmedik hatalar yapabilir. KiĢinin geliĢtirilmesi için de yardım edilmesi gerekir.

3. Program, denetmenin baĢarı için arzulu olmasını sağlamalıdır. Yeni denetmenin iĢe baĢlarken güven duygusunu geliĢtirmesi, planlı sistemli olarak baĢlaması, kendini iĢine vermesi, denetime karĢı duyduğu arzuya bağlı olacaktır.

4. Program, denetmenin iyi bir eğitimden yararlanmasına olanak sağlamalıdır. Denetmenin davranıĢları denetleyeceği personelden farklı ve bilinçli olmalıdır. Bu nedenle ilgili diğer alanlarda da yetiĢmiĢ olmalıdır.

Eğitim sistemimizde, denetmen adaylarının seçimi ve yerleĢtirilmelerine iliĢkin esaslar yönetmeliklerde açık olarak yazılmıĢtır. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim MüfettiĢleri BaĢkanlıkları Yönetmeliği‘nde il eğitim denetmen yardımcılığına atanmadaki Ģartlar ile denetmen yardımcılarının atanması ve yetiĢtirilmesi aĢağıda sıralanan iĢlemlerle yapılmaktadır (Resmi Gazete-27974, 2011):

MüfettiĢ yardımcılığına atanacaklarda aranacak Ģartlar

MADDE 7 – (1) MüfettiĢ yardımcılığına atanacaklarda aranacak Ģartlar Ģunlardır:

a) En az dört yıl süreli yüksek öğrenim mezunu olmak. b) BaĢvuru tarihinde Bakanlık kadrolarında çalıĢıyor olmak.

c) MüfettiĢ yardımcılığı yarıĢma sınavının açıldığı yılın aralık ayının son gününde 40 yaĢını doldurmamıĢ olmak.

ç) En az üç yılı Bakanlığa bağlı resmi eğitim kurumlarında olmak üzere toplam en az sekiz yıl öğretmenlik hizmeti bulunmak.

d) YarıĢma sınavına ikiden fazla katılmamıĢ olmak.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen sekiz yıllık sürenin hesabında resmi eğitim kurumları ve özel okullarda yönetici ve öğretmen olarak geçirilen süreler ile askerlik hizmetini temel askerlik eğitiminden sonra Bakanlığımıza bağlı eğitim kurumlarında öğretmen olarak yerine getirenlerin bu süreleri birlikte değerlendirilir.

MüfettiĢ Yardımcılığına Atama ve YetiĢtirilme

MüfettiĢ yardımcılığına atamaya iliĢkin duyuru ve baĢvuru

MADDE 15 – (1) MüfettiĢ yardımcılığına atamaya iliĢkin duyuru; yarıĢma sınavı sonuçlarına yapılan itirazların sonuçlandırıldığı tarihten itibaren en geç on gün içinde Personel Genel Müdürlüğünce, Genel Müdürlüğün internet sitesinde yapılır. Duyuruda, atama yapılacak iller, alanlar itibarıyla atama yapılacak kadro sayıları, baĢvuru tarihi, baĢvuru Ģekli, baĢvuruda istenecek belgeler ile diğer hususlara yer verilir.

(2) BaĢvurular; duyuru tarihinden itibaren en geç on gün içinde baĢlatılır. BaĢvuru süresi beĢ iĢ gününden az olamaz.

(3) YarıĢma sınavında baĢarılı olan adaylar, duyurusu yapılan illerden en fazla on il tercih etmek suretiyle elektronik ortamda baĢvuruda bulunabilirler. Adaylar baĢvurularında tercihlerine atanamadıkları takdirde Bakanlıkça uygun görülen bir il‘e de atanmak istediklerini belirtirler.

MüfettiĢ yardımcılığına atama ve göreve baĢlama

MADDE 16 – (1) MüfettiĢ yardımcılığına atamalar Bakanlıkça yapılır.

(2) BaĢvuruda bulunanların atamaları tercihleri de dikkate alınarak puan üstünlüğüne göre yapılır. Puan yetersizliği nedeniyle tercihlerine atanamayanlar, Bakanlıkça uygun görülen bir il‘e atanmak istediklerini belirtmiĢ olmaları kaydıyla atamaları bilgisayar kurası ile yapılır. Bakanlıkça uygun görülen bir il‘e atanmak istediklerini belirtmeyenlerin atamaları yapılmaz ve atama haklarından feragat etmiĢ sayılırlar.

(3) Ataması yapılan adayların, tebligat tarihinden itibaren yasal süre içerisinde yeni görevlerine baĢlamaları gerekir. Yasal süre içerisinde görevine baĢlamayan adayların atamaları iptal edilir ve bu sınav sonucuna dayalı atamaları yapılmaz.

(4) Yasal süre içerisinde görevine baĢlamayıp ataması iptal edilen adayların yerine, yarıĢma sınavında o alanda baĢarılı olan adaylar arasından puan üstünlüğüne göre atama yapılır.

MüfettiĢ yardımcılarının yetiĢtirilmesi

MADDE 17 – (1) MüfettiĢ yardımcılarının yetiĢtirilme süresi üç yıldır. Üç yıllık yetiĢtirilme programı; hazırlayıcı eğitim, görev baĢında yetiĢtirme eğitimi ve teorik eğitim olmak üzere üç bölümden oluĢur.

(2) Hazırlayıcı eğitim; müfettiĢ yardımcılarının göreve baĢlamalarını takip eden bir ay içinde esasları Personel Genel Müdürlüğünce belirlenen bir program dâhilinde kırk saatten az olmamak üzere valiliklerce veya Bakanlıkça yapılır.

(3) Görev baĢında yetiĢtirme eğitimi; müfettiĢ yardımcılarına rehberlik, iĢ baĢında yetiĢtirme, teftiĢ, denetim, değerlendirme, inceleme, soruĢturma, araĢtırma yapma, tutum, davranıĢ ve temsil gibi müfettiĢlik mesleğinin gerektirdiği nitelikleri kazandırmak amacıyla yapılır.

(4) Görev baĢında yetiĢtirme eğitimi programı; eğitim müfettiĢleri baĢkanının önerisi, il millî eğitim müdürünün uygun görüĢü ve valinin onayıyla uygulamaya konulur.

(5) Teorik eğitim bölümü, Personel Genel Müdürlüğü ve Ġlköğretim Genel Müdürlüğü ile Hizmetiçi Eğitim Dairesi BaĢkanlığınca koordineli olarak hazırlanır ve yürütülür. Teorik eğitim; üç yıllık yetiĢtirme döneminde uygun görülen tarihlerde ve yerlerde hizmet içi eğitim programları düzenlemek suretiyle gerçekleĢtirilir. Teorik eğitimin süresi 120 saatten az olamaz. Teorik eğitimin bölünerek verilmesi hâlinde her bir eğitimin süresi on iĢ gününden az olamaz.

(6) Teorik eğitim program konuları; yeterlik sınav konuları ile YarıĢma ve Yeterlik Sınav Komisyonu tarafından uygun görülen diğer konulardan oluĢur.

(7) MüfettiĢ yardımcılarının, bu maddenin üçüncü fıkrasındaki nitelikleri kazanabilmeleri için üç yıllık yetiĢtirilme döneminde o ilin eğitim müfettiĢleri baĢkanlığınca belirlenen bir rehber müfettiĢin sorumluluğunda çalıĢmaları esastır. Yeterli sayıda müfettiĢin olmadığı durumlarda bir rehber müfettiĢin sorumluluğuna birden fazla müfettiĢ yardımcısı verilebilir. Gerekli görülmesi durumunda, görev baĢında yetiĢtirme sürecinin herhangi bir döneminde eğitim

müfettiĢleri baĢkanının önerisi, il millî eğitim müdürünün uygun görüĢü ve valinin onayı ile rehber müfettiĢler değiĢtirilebilir.

(8) Eğitim müfettiĢleri baĢkanlığı, grup baĢkanları ve rehber müfettiĢler, müfettiĢ yardımcılarının görev baĢında yetiĢtirilmelerine yönelik gerekli tedbirleri almak ve yürütmekle sorumludurlar.

(9) MüfettiĢ yardımcıları, teftiĢ, denetim, araĢtırma, inceleme ve soruĢturma gibi konularda rehber müfettiĢler ile birlikte çalıĢırlar. MüfettiĢ yardımcıları, münhasıran çalıĢma yetkisi verilmediği sürece bu konularda tek baĢlarına çalıĢamazlar.

(10) Rehber müfettiĢ ile grup baĢkanı, müfettiĢ yardımcıları hakkında altı aylık dönemler hâlinde görev baĢında yetiĢtirme eğitimine göre bu Yönetmelik eki EK- 3 Eğitim MüfettiĢ Yardımcısının Görev BaĢında YetiĢtirme Eğitimi Değerlendirme Formunu düzenleyerek baĢkana sunar. BaĢkan formun kendisiyle ilgili bölümünü doldurur. Söz konusu forma dayalı olarak yeterli oldukları belirlenen müfettiĢ yardımcıları baĢkanın önerisi, millî eğitim müdürünün uygun görüĢü ve valinin onayı ile rehberlik ve iĢ baĢında yetiĢtirme, teftiĢ ve değerlendirme, araĢtırma, inceleme ve soruĢturma hizmetlerini bağımsız olarak yürütmekle yetkili kılınabilirler.