4.2.1 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinin belirlenmesi ve branşları açısından karşılaştırılmasına ilişkin bulgular
İkinci araştırma sorusuna yanıt aramak için dördüncü sınıf öğretmen adaylarına “Ölçme- değerlendirmeye İlişkin Düşünceler Ölçeği (ÖDDÖ)” uygulanmıştır. Öğretmen adaylarının ölçeğin (ÖDDÖ) dört alt boyutu: “öğrenci sorumluluğu için ölçme-değerlendirme (ÖÖD), okul sorumluluğu için ölçme-değerlendirme (OÖD), gelişim için ölçme-değerlendirme (GÖD) ve önemsizölçme-değerlendirme (ÖÖD) için aldıkları ortalama puanlar hesaplanmıştır (Tablo 4.8).
Tablo 4.8 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünceler ölçeği betimsel istatistik sonuçları
Alt Boyutlar (N=272) Ss. Öğrenci Sorumluluğu İçin Ölçme-Değerlendirme 3.93 0.65 Okul Sorumluluğu İçin Ölçme-Değerlendirme 3.63 0.80
Önemsiz Ölçme-Değerlendirme 2.85 0.64
Gelişim İçin Ölçme-Değerlendirme 4.08 0.60
Tablo 4.8’de özetlenen betimsel istatistik sonuçları dördüncü sınıf öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünceler alt boyutlarından “gelişim için ölçme- değerlendirmeye” ilişkin ortalama puanlarının diğer alt boyutlara göre daha yüksek olduğu kaydedilmiştir. Bu sonuca göre, öğretmen adaylarının öğrenme ve öğretmeyi geliştirmek için yapılan ölçme-değerlendirmeyi daha çok benimsedikleri söylenebilir.
Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının branşlarına göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutlarında anlamlı bir farklılık olup olmadığını ortaya çıkarmak için yapılan MANOVA analizi sonucunda, Wilks Lambda=0.850; F(24, 915)=1.81; p<0.05; Eta-kare=0.04 değerleri, öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutlarından elde ettikleri puanların branşlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Bu analiz için elde edilen etki büyüklüğü değeri, öğretmen adaylarının branşlarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünceleri üzerinde orta düzey etkiye sahip olduğunu göstermektedir (Cohen, 1988).
Ölçeğin dört alt boyutuna ilişkin branşlarına göre ortalama ve standart sapma değerleri ve ANOVA sonuçları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
Tablo 4.9 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının branşlarına göre ölçme-değerlendirmeye düşünceler ölçeğinin alt boyutlarındaki betimsel istatistikleri ve ANOVA sonuçları
Alt Boyutlar ÖSÖD OSÖD ÖÖD GÖD Branş N Ss Ss Ss Ss Sınıf Ö. 45 4.10 0.50 3.98 0.73 3.07 0.65 4.31 0.45 Türkçe Ö. 42 3.93 0.61 3.76 0.78 3.01 0.57 4.04 0.63 Fen Bilgisi Ö. 43 3.98 0.67 3.76 0.68 2.73 0.54 4.11 0.48 İngilizce Ö. 46 3.89 0.82 3.55 0.93 2.81 0.70 4.04 0.86 Tarih Ö. 28 3.78 0.70 3.47 0.79 2.87 0.57 3.87 0.54 Coğrafya Ö. 28 3.77 0.48 3.29 0.61 2.58 0.54 4.02 0.43 Bilgisayar ve T.Ö 40 3.90 0.66 3.36 0.83 2.79 0.73 4.04 0.60 F 1.10 3.81 2.58 1.76 sd 6-265 6-265 6-265 6-265 p 0.362 0.001* 0.019* 0.106 *p<.05 ÖSÖD (Öğrenci Sorumluluğu için Ölçme-Değerlendirme), OSÖD (Okul Sorumluluğu için Ölçme- Değerlendirme),ÖÖD (Önemsiz Ölçme-Değerlendirme),GÖD (Gelişim için Ölçme-Değerlendirme).
Tablo 4.9’da özetlenen analiz sonucuna göre, “okul sorumluluğu için ölçme- değerlendirme (OSÖD)” ve “önemsiz ölçme-değerlendirme (ÖÖD)” alt boyutlarında öğretmen adaylarının puanları sırasıyla branşlarına göre anlamlı farklılık gösterirken, F(6, 265)=3.81,
p<.05, Eta-kare=0.08 ve F(6, 265)=2.58, p<.05, Eta-kare=0.055, “öğrenci sorumluluğu için ölçme-değerlendirme (ÖSÖD)” ve “gelişim için ölçme-değerlendirme (GÖD)” alt boyutlarında ise anlamlı farklılık bulunamamıştır F(6, 265)=1.10, p>0.05 ve F(6, 265)=1.70, p>.05. Hesaplanan etki büyüklüğü değerleri, branşların öğretmen adaylarının okul sorumluluğu için ölçme-değerlendirme ve ölçme-değerlendirmenin önemsiz olduğuna yönelik düşünceleri üzerinde orta düzey etkiye sahip olduğunu göstermektedir.
Okul sorumluluğu için ölçme-değerlendirme (OSÖD) boyutunda öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin ortalama puanlarına bakıldığında istatistiksel olarak sınıf öğretmeni adaylarının en yüksek puan aldıkları ( =3.98, Ss=0.73), en düşük puan alan branşın ise coğrafya öğretmenliği olduğu tespit edilmiştir ( =3.98, Ss=0.73). “Önemsiz ölçme- değerlendirme (ÖÖD)” boyutunda öğretmen adaylarının aldıkları ortalama puanların sınıf öğretmenliği ( =3.07, Ss=0.65) ve türkçe öğretmenliğinde ( =3.01, Ss=0.57) en yüksek iken, coğrafya öğretmenliğinde ( =2.58, Ss=0.54) en düşük olduğu görülmektedir. “Öğrenci sorumluluğu için ölçme-değerlendirme (ÖSÖD)” ve “gelişim için ölçme-değerlendirme (GÖD)” boyutlarında öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce puanlarında branşlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmasa da ortalama puanlarında farklılık olduğu gözlenmiştir. ÖSÖD boyutunda, sınıf öğretmeni adayları (x = 4.10, Ss=0.50) en yüksek puana sahip iken, coğrafya öğretmeni ( =3.770, Ss=0.48) ve tarih öğretmeni adaylarının ( =3.78, Ss= 0.70) en düşük puanlara sahip oldukları tespit edilmiştir. GÖD boyutunda ise sınıf öğretmeni adayları ( = 4.31, Ss=0.45) en yüksek ortalama puana sahipken, tarih öğretmeni adaylarının ( =3.87, Ss=0.54) en düşük ortalama puan aldıkları görülmüştür. Sonuç itibariyle, öğretmen adaylarının branşlarına göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinde anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Sınıf öğretmeni adaylarının genel olarak ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinin diğer branştaki adaylara göre daha olumlu olduğu söylenebilir.
4.2.2 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının cinsiyetlerine göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinin karşılaştırılmasına ilişkin bulgular
Araştırmada MANOVA analizi kullanılarak dördüncü sınıf öğretmen adaylarının cinsiyetlerinin ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinde istatistiksel olarak anlamlı
farklılık oluşturup oluşturmadığı test edilmiştir. Analiz sonucu, Wilks Lambda=0.989, F(4, 265)=1.81, p>0.05 değerleri elde edilmiştir. Cinsiyetlerin öğretmen adaylarının ölçme- değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Buna göre, cinsiyetlerin öğretmen adayların ölçme- değerlendirme hakkındaki düşünce boyutları üzerinde etki göstermediği söylenebilir.
4.2.3 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarının akademik başarı ortalamalarına göre ölçme- değerlendirmeye ilişkin düşüncelerinin karşılaştırılmasına ilişkin bulgular
Öğretmen adaylarının akademik başarı ortalamalarına göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutlarında anlamlı bir farklılık olup olmadığını test etmek üzere non- parametrik istatistiğine başvurulmuştur. Ölçeğin her bir alt boyutuna Kruskal Wallis testi uygulanarak öğretmen adaylarının akademik başarı ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığı test edilmiştir (Tablo 4.10).
Tablo 4.10 Akademik başarı ortalamlarına göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutları için Kruskal Wallis testi sonuçları
Alt Boyutlar ÖSÖD OSÖD ÖÖD GÖD
Sıra Ortalamaları Akademik Başarı Ortalamaları N 3.51-4.00 5 157.10 193.80 162.30 160.30 3.01-3.50 96 131.66 126.61 132.98 141.27 2.51-3.00 125 134.99 132.58 128.27 130.80 2.01-2.50 36 126.00 143.22 139.67 116.21 2’den düşük 3 135.50 34.83 202.00 116.17 χ2 0.943 9.057 3.931 3.736 df 4 p 0.918 0.06 0.415 0.443
ÖSÖD (Öğrenci Sorumluluğu için Ölçme-Değerlendirme), OSÖD (Okul Sorumluluğu için Ölçme-
Değerlendirme),ÖÖD (Önemsiz Ölçme-Değerlendirme),GÖD (Gelişim için Ölçme-Değerlendirme)
Tablo 4.10’da özetlendiği üzere, analiz sonucu adayların akademik başarı ortalamalarına göre ölçme-değerlendirmeye ilişkin düşünce boyutlarında anlamlı bir faklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Buna göre, öğretmen adaylarının akademik başarı ortalamalarının ölçme- değerlendirmeye ilişkin düşünceleri üzerinde etkisi olmadığı sonucuna varılabilir.
4.3 Dördüncü sınıf öğretmen adaylarıının ölçme-değerlendirmeye ilişkin tutumlarının