Cemaat ve Tarikat Liderlerinin Siyasete Etkisi

Fettullah Gülen’in referandum sürecinde “Değil sadece kadını erkeğiyle, çoluğu

çocuğuyla ve dünyanın dört bir yanına dağılmışıyla hayatta olan insanları, imkan olsa mezardakileri bile kaldırarak o referandumda 'Evet' oyu kullandırmak lazım. Mezardakiler bile kalksın. Ben zannediyorum kalkarlar da… ben zannediyorum ruhları koşar da. Çünkü demokrasi adına çok önemli bir adımdır”19 açıklamasına muhalefet parti liderleri söylemlerinde tepki göstermişlerdir.

Cumhuriyet gazetesinde Bahçeli, Gülen’in Amerika’dan gelip oy kullanması gerektiğini söylemiş, yapılanları kara propaganda olarak nitelendirmiştir. Erdoğan referandumun ertesi günü Fettullah Gülen’i kastederek destek için teşekkür etmiştir. Kılıçdaroğlu da bu açıklamaya tepki göstermiş, Türkiye’de gelip oy kullanmasını istediğini belirtmiştir.

Radikal gazetesinde Bahçeli ve Kılıçdaroğlu’nun söylemi bulunmamıştır. Erdoğan referandum sonrasında söyleminde Fettullah Gülen’i kastederek desteği için teşekkür etmiştir.

Sabah gazetesinde Bahçeli ve Kılıçdaroğlu’nun söylemi bulunmamıştır. Erdoğan referandum sonrasında Fettullah Gülen’i kastederek destek için kutlamıştır.

Zaman gazetesinde Bahçeli’nin söylemi bulunmamıştır. Erdoğan referandum sonrasında söyleminde Fettullah Gülen’i kastederek destek için kutlamış, Kılıçdaroğlu da bu durumu evet oyu kullanılması dileği olarak belirtmiştir.

3.2.1.2.2.1.Devlet Bahçeli’nin Söylemleri Cumhuriyet Gazetesi

Bahçeli’nin söylemlerine 3 Ağustos, 1 Eylül tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

“Sayın Fettullah Gülen Bey, mezardan kaldırıp oy kullandıracağına, 12 Eylül’de Amerika’dan gelip oy kullanması daha hayırlı olur diye düşünüyorum.” (3 Ağustos)       

19 http://www.haberturk.com/polemik/haber/537886-fethullah-gulenin-referandum-yorumu Erişim tarihi:12 Ağustos 2012.

“Bahçeli, Gülen’i kastederek “bazı hürmet duyulan şahsiyetlerin”, AKP ile birlikte “kara propaganda yaptığı” uyarısında bulundu.” (1 Eylül)

3.2.1.2.2.2.Recep Tayyip Erdoğan’ın Söylemleri Cumhuriyet Gazetesi

Erdoğan’ın söylemine 13 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur: (Fettullah Gülen’i kastederek) “Okyanus ötesinden destek veren arkadaşlara teşekkür ederim.” (13 Eylül)

Radikal Gazetesi

Erdoğan’ın söylemine 13 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur: “Dünyanın dört bir yanından, okyanus ötesinden bu sürece destek veren tüm kardeşlerimi kutluyorum.” (13 Eylül)

Sabah Gazetesi

Erdoğan’ın söylemine 13 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur: “Dünyanın dört bir yanından, okyanus ötesinden bu sürece destek veren tüm kardeşlerimi kutluyorum.” (13 Eylül)

Zaman Gazetesi

Erdoğan’ın söylemine 13 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur: “Dünyanın dört bir yanından, okyanus ötesinden bu sürece destek veren tüm kardeşlerimi kutluyorum.” (13 Eylül)

3.2.1.2.2.3.Kemal Kılıçdaroğlu’nun Söylemleri Cumhuriyet Gazetesi

Kılıçdaroğlu’nun söylemine 4 Ağustos, 7 Eylül tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

“Bunlara ilk tokadı halk atacak ve bu tokadın sesi okyanus ötesinden duyulacak.” (7 Eylül)

Zaman Gazetesi

Kılıçdaroğlu’nun söylemine 16 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur:

“Sonuçta anayasa referandumunda evet oyu kullanılması için bir dileği olmuştu Sayın Gülen’in. Sanıyorum Başbakan da o dileğin gereği olarak teşekkürünü gönderdi.” (16 Eylül)

3.2.1.2.3.Medya

Cumhuriyet gazetesinde medya teması üç liderin de söylemlerinde olumsuz bir anlamla ifade edilmiştir. Bahçeli söyleminde ‘yandaş gazete’ nitelemesini kullanmış, medyada Silahlı Kuvvetler’in yansıtılışını da eleştirmiştir. Erdoğan söyleminde Kılıçdaroğlu’nun medya desteği almasını eleştirmiş, Kılıçdaroğlu’nu ‘medyanın üfürmesiyle şişen yelken’ olarak nitelendirmiştir. Kılıçdaroğlu söylemlerinde AKP’nin kendi medyası ifadesiyle medyayı eleştirirken, bazı yayın kuruluşlarının da iktidarın baskısı altında olduğunu ifade etmiştir.

Radikal gazetesinde Bahçeli ve Erdoğan söylemlerinde medyanın taraflı davrandığını ifade etmişlerdir. Erdoğan söylemlerinde medyanın dürüst davranmadığını iddia etmiş, bir kısım medyanın hayır oyu kullanacak olanlarla bir araya toplandığını ifade etmiştir. Gazetede Kılıçdaroğlu’nun söylemi bulunmamıştır.

Sabah gazetesinde Bahçeli ve Kılıçdaroğlu’nun söylemi bulunmamıştır. Erdoğan ise söylemlerinde medyayı eleştirmiştir. Erdoğan medyanın dürüst davranmadığını iddia etmiştir.

Zaman gazetesinde sadece Erdoğan’ın söylemine yer verilmiştir. Bahçeli ve Kılıçdaroğlu’nun söylemi bulunmamıştır. Erdoğan söyleminde bir kısım medyayı hayır cephesinde olmakla eleştirmiştir.

3.2.1.2.3.1.Devlet Bahçeli’nin Söylemleri Cumhuriyet Gazetesi

Bahçeli’nin söylemine 6 Ağustos tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur:

“Bazı yandaş gazeteler Başbakan kazandı diyor, öbürü ise Silahlı Kuvvetler yerinde durdu diyor şimdi ne demek bu.” (6 Ağustos)

Radikal Gazetesi

Bahçeli’nin söylemine 29 Ağustos tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur:

“Bazı eski ülkücülerin, yandaş medyaya çıkıp ‘evet’ oyu kullanacaklarını açıkladıklarını belirten Bahçeli” (29 Ağustos)

3.2.1.2.3.2.Recep Tayyip Erdoğan’ın Söylemleri Cumhuriyet Gazetesi

Erdoğan’ın söylemlerine 26 Temmuz, 1 Ağustos, 14 Ağustos, 23 Ağustos, 6 Eylül tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

(Kılıçdaroğlu için) “Medyanın üfürmesi ile şişen yelken, açık denizde alabora olup gider.” (26 Temmuz)

“CHP, MHP, BDP, bir kısım medya, YARSAV, terör örgütü hepsi bir araya toplanmışlar. Kime karşı milletin anayasasına evet diyenlere karşı.” (1 Ağustos) “CHP Genel Başkanı aynaya bakmıyor. Kendisine yoldaşı olan o malum medyanın ekranlarından, sayfalarından bakıyor.” (14 Ağustos)

“Biz hesabını bir kısım medyaya verenlerden değiliz.” (23 Ağustos) “Satılık gazeteler var. Sabrediyoruz.” (6 Eylül)

Radikal Gazetesi

Erdoğan’ın söylemlerine 26 Temmuz, 1 Ağustos, 26 Ağustos tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

“Medyaya da sesleniyorum. Niye? Çünkü onlar da dürüst davranmıyor tabii bir kısım medya” (26 Temmuz)

“Patronlarını, genel yayın yönetmenlerini uyarıyorum.” (26 Temmuz)

“CHP, MHP, BDP, bir kısım medya, YARSAV(Yargıçlar ve Savcılar Birliği), terör örgütü hepsi bir araya toplanmışlar.” (1 Ağustos)

(Türban konusunda) “ertesi gün malum medya Türkiye’nin en çok satan gazetesi bir başlık attı neydi o başlık? ‘411 el kaosa kalktı’” (26 Ağustos)

Sabah Gazetesi

Erdoğan’ın söylemlerine 26 Temmuz, 6 Ağustos, 19 Ağustos, 23 Ağustos, 4 Eylül tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

“Medyaya sesleniyorum, niye? Çünkü onlar da dürüst davranmıyor. Tabii bir kısım medya. Ben buradaki arkadaşlarımı tenzih ederim. Patronlarını, genel yayın yönetmenlerini uyarıyorum.” (26 Temmuz)

“27 Mayıs öncesinde atılan manşetlerin, bir kısım medyada, tıpa tıp aynısını bugün de atıyorlar.” (6 Ağustos)

“Hani bize muhtar bile olamazsınız diyenler nerede? O başlığı atan medya nerede?” (19 Ağustos)

“Biz hesabını bir kısım medyaya verenlerden, tuzu kuru kaymak tabakalara verenlerden değiliz.” (23 Ağustos)

“Kimi gazeteler muhtar bile olamaz diye manşet attılar.” (4 Eylül) Zaman Gazetesi

Erdoğan’ın söylemine 3 Eylül tarihinde yer verilmiştir. Bu tarihe ait söylemi şudur: “Anayasa değişikliğine de CHP, MHP, BDP, Türkiye Komünist Partisi, İşçi Partisi, YARSAV, bir kısım medya ve çetelerin karşı çıktığını ifade eden Erdoğan” (3 Eylül) 3.2.1.2.3.3.Kemal Kılıçdaroğlu’nun Söylemleri

Cumhuriyet Gazetesi

Kılıçdaroğlu’nun söylemlerine 9 Ağustos, 8 Eylül tarihlerinde yer verilmiştir. Bu tarihlere ait söylemleri şunlardır:

“AKP kriz yaratıyor. O krizin arkasına geniş kitleleri sürüklüyor. Kendi medyasıyla hep beraber bunu yapıyor.” (9 Ağustos)

“Recep Bey konuşuyor, bütün kanallar canlı veriyor. Medya baskı altında, vatandaş baskı altında.” (8 Eylül)