Butik Otel Đşletmelerinin Genel Özellikleri ve Sınıflandırılması

Konaklama sektörünün en yeni işletmeleri olan butik oteller hakkında yapılan çalışmaların önemli kısmı yabancı araştırmacılar tarafından kaleme alınmıştır. Yerli araştırmacıların konu ile ilgili sınırlı sayıda yayını bulunmaktadır. Bu yüzden butik oteller hakkında bilgi ve tanımlamaların çoğu yabancı literatürden sağlanmaktadır. 1980’lerle birlikte konaklama sektörüne dâhil olan butik oteller, günümüz müşteri beklentilerine yanıt verebilme kapasitesine bağlı olarak hızlı bir gelişim göstermektedirler. Dolayısıyla butik otellerin de diğer konaklama işletmeleri gibi zaman içindeki kat ettiği yola bağlı olarak nitelik ve niceliklerinin değişmesi araştırmalara yansıyacaktır.

Konaklama sektörüne en son eklenen tesisler olan butik otellerin özellikleri ve sınıflandırılmaları, otellerin nitelik, niceliklerine göre yapılmaktadır. Konu ile

ilgili çalışmalarda, butik otellerin tanımı, özellikleri ve sınıflandırılmalarının ülke, bölge ve yöreleri göz önüne alınarak yapıldığı dikkat çekmektedir.

Literatürde, butik otelleri– kent, kırsal, fiziki özellikleri, konum, dekorasyon, tarz ve stilleri, oda sayıları, hizmet şekilleri, müşteri kitleleri- üzerinde durarak konuya açıklık getirmenin amaçlandığı görülmektedir. Bu amaçla butik otel ile ilgili yapılan çalışmaların butik otellerin fiziki özellikleri - konumu, şehir merkezinde ya da kırsalda inşa edilmesi, oda sayısı, mimarisi, dekorasyonu, tasarımı vb.- ile hizmet anlayışları, müşteri profilleri ve müşteri memnuniyetleri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir.

Butik otellerin kuruldukları yerlere dikkat çeken çalışmalarda kent merkezlerine ya da kırsal -bakir, tarihi, kültürel vb.- bölge veya yöreye inşa edilen oteller öne çıkmaktadır. Jellna vd. (2010), Lim ve Endean (2008) kırsalda kurulan butik otellerin kentlerdekilerden daha küçük ancak tarihi ve ilginç görünümlü olduklarından bahsetmektedir. Bardoul (2011) butik otellerin kendi coğrafi bölgelerinin özelliklerini yansıttığına dikkat çekmekte, Millard (2010) butik otellerin kent yerine daha çok kırsalda, tarih ve kültürle iç içe olarak inşa edilmeleri üzerinde durmaktadır. Mitchell vd. (2000), Warnick ve Klar (1991) yerel, misafirhane tarzı kırsaldaki butik otellerin daha önemli olduğunu öne çıkarırken, Caterer Search (2005) butik otellerin önceleri kent merkezlerinde iken zamanla daha çok kırsal ve bakir bölgelere yapıldığı konusuna vurgu yapmaktadır.

Butik otellerin fiziki özelliklerden oda sayısına dikkat çeken çalışmalara göre; oda sayısının sadece fiziksel bir özellik olmayıp hizmet kalitesi ile doğrudan ilişkili olduğu ve dolayısıyla müşteri memnuniyetini etkilediği belirtilmektedir. Zachary (2011) butik otellerin kişiye özel hizmet fırsatının kaçırılıp kaçırılmadığını ölçmek için 252 butik otel üzerine yaptığı araştırmasında butik otellerin oda sayıları arttıkça kişiye özel hizmet kalitesinin düştüğünü ortaya koymuştur. Zachary’a göre 250 odası olan butik otellerde kişiye özel hizmet % 21 oranında nitelikli verilebilirken, oda sayısı 50 ve altında olanlarda bu oran % 62’ ye çıkmaktadır. Butik otellerin oda sayılarının ne kadar olması gerektiği konusunda pek çok görüş bulunmasına karşın araştırmacılar arasında tam bir fikir birliği yoktur. Caterer Search (2005) butik

otellerin oda sayılarının 50’den daha az olması gerektiğinden bahsederken, Forsgren ve Franchetti (2004) oda sayısının ortalama 86 olmasına vurgu yapmaktadır. Freund de Klumbis (2004) butik otellerin oda sayısının 50 ile 100 arasında olmalı derken, Hing vd. (1998) 100’den az, Kenney ve Curtis (2001)’e göre bu sayı 200’den az olmalıdır. Yine butik otellerin oda sayıları konusunda ki çalışmalardan Terrero ile Rogerson (2010) ve Anhar (2007)’a göre, bu sayı 30 ile 200 arasında olmalı iken, Drewer (2005)’a göre ise en fazla 50 olmalıdır.

Çalışmalarda butik otellerin nitelikleri, nicelikleri, tasarımları, atmosferleri, fiyatları, müşteri tercihini etkileyen önemli noktalar olarak görülmektedir. Kenney (2001) butik otelleri nitelik ve nicelik olarak alanı 2000 metrekareden küçük, oda sayısı da 200’den az ise -küçük oteller- hizmet anlayışına göre ise -özel veya kişileştirilmiş hizmet- anlayışına sahip oteller olarak ikiye ayrılmaktadır. Zachary (2011), Curtis (2001) ve Kenney (2001) butik otelleri şık, şirin ve çağdaş, eski binaların yenilenmesiyle ortaya koyulan yapılar olarak görmektedirler.

Butik otelleri birbirinden ve diğer otellerden ayıran önemli farklılıklardan mimarileri, tasarımları ve dekorasyonları konularının yer aldığı çalışmalara göre, Drewer (2005) butik otellerin diğer otellere göre en önemli farkının tasarımları ve görünümleri olduğuna dikkat çekmektedir. Olga (2009) ise butik otellerin tasarımlarının ve mimari özelliklerinin son derece önemli olduğundan bahsetmektedir. Ayrıca müşteri memnuniyetine etki eden hizmet anlayışı, deneyim, fiyat gibi pek çok konuya dikkat çeken araştırmalarda bulunmaktadır. Anhar (2007) butik otellerin tercih önceliğinde önemli olanın oda tarzlarının olduğu ve bunun müşterilerin butik otelleri seçerken önemsediği altı farklı neden (otelin personeli, odası ve konumu, rahatlığı, yiyecek-içecek olanakları, hizmetleri ve makul fiyatı) ile müşteri memnuniyetiyle doğrudan ilgisi bulunduğuna dikkat çekmektedir. McIntosh vd. (2005) müşterilerin kişisel deneyimlerinin butik otel memnuniyeti üzerinde etkili olduğundan ve butik otelin sıcak ortamlarının müşteri tercihini etkilediğinde bahsetmektedir. Jellna vd. (2010) ve Han (2009) butik otellerin sıcak, samimi ortamlarının ‘farklı’ ve ‘kendine özgü’ özelliklerine ve buralarda yaşanan deneyimlerin butik otellere karşı pozitif duygulara neden olduğundan, bunun da butik

oteller için daha fazla para ödemeyi kabul etmek anlamına geldiğinden söz etmektedirler.

Çalışmalarda, -hizmet anlayışı konusunda- Olga (2009) butik otellerin hizmet anlayışının otelcilikte önemli olduğu üzerinde dururken, Özaltın (2008) Muğla ilinde bulunan butik otellerin samimi, sıcak ortamlarının insanlar üzerinde daha fazla dinlenme hissi yaratarak bunun hizmet anlayışına yansıdığından ve bunun kişiye özel, kaliteli hizmetle yapılmasının önemini vurgular. Albazzaz vd. (2003), Aggett (2007), Gooday (2006), Teo vd. (1998) ve Morrison (1996) butik otellerdeki kaliteli hizmet anlayışından, Jellna vd. (2010), Lim ve Endean (2008) butik otellerin konforlu ve kişiye özel hizmetleriyle daha nitelikli olduğu üzerinde dururlar. Butik otellerin hizmet anlayışında uzmanlaşarak müşteri memnuniyetini etkileyecekleri konusunda görüş bildiren Aggett (2007), Gooday (2006), Teo vd. (1998) ve Morrison (1996) ise butik otel işletmeciliğinde ancak uzmanlaşılarak kaliteli hizmet anlayışına ulaşılabileceklerine dikkat çekmektedirler.

Çalışmaların en dikkat çekici kısımlarından biri de bölgeye, yöreye ya da otele göre müşterilerin butik otel tercihlerinde görülen benzerlikler ve farklılıklardır. Millard (2010) müşterilerin butik oteli tercih ederken otelin konforunun yanında evcil hayvanlarını yanlarında getirebilmelerine ya da otel yakınında hayvanlarını bırakabilecekleri yerlerin olması gerektiğine dikkat çekmektedirler. Bardoul (2011) ise butik otelde düğün, doğum günü gibi kutlamaların yapılabilmesine, otelin farklılık yaratacak hizmetlerden fitness salonu ve hamama sahip olmasına dikkate ettiklerinden bahsederler. McIntosh vd.( 2003) müşterilerin butik oteli tercih ederken arkadaş edinme ve yöreye ait bilgi sahibi olma olasılığına dikkat ettiklerini ayrıca otelin sıra dışı yapısının olması gerektiğine birbirinin aynı, sıradan konaklama tesisi istemediklerine, karakteristik oteller aradıkları üzerinde durmaktadırlar. McIntosh vd., (2005) müşterilerin tarihi ve kültürel binaların restore edilerek butik otele dönüştürülmesinin konaklamada tercih ettikleri önemli bir özellik olduğunu belirtmektedir. Singapur’da yapılan bir araştırmada butik otelde kalan müşterilerin, konfor ve rahatlık yanında, butik otelde gördükleri üst düzeydeki tarih, sanat, moda, tasarım karşısında şaşırmak istediklerini ortaya çıkarmıştır ( Case Study, 2007).

Bunlara ek olarak butik otel konusunda yapılan çalışmalarda müşterilerin demografik özellikleri-yaşları, cinsiyetleri, eğitimleri vb., belirtilmiştir. Buna göre, Albazzaz vd. (2003) butik otellerin müşterilerinin çoğunluğunun 20–55 yaş arasında olduğundan, McIntosh vd. (2005) ise 50–64 yaşlar arası müşteriler tarafından butik otellerin daha çok tercih edildikleri üzerinde durmuşlardır. Cinsiyet ve eğitimlerine göre, McIntosh vd.(2005) butik otel müşterilerinin çoğunluğunun kadın ve eğitimlerinin üçüncü düzeyde olduğundan bahsetmektedirler.