Bu çalışmanın, araştırmacılara ve turizm sektörü işletmecilerine sağlayacağı katkı oldukça önemli görülmektedir. Çünkü, konu ile ilgili literatür incelenmiş ve yapılan çalışmalarda konu ile ilgili pek çok görüşe rastlanmıştır. Bu görüşlerin tasnifi araştırmada sırayla yer almaktadır. Bu tez çalışmasının, konaklama sektörü ve özellikle turizmin, ülkeler, bölgeler açısından önemi ile Kapadokya Bölgesi’nin çekiciliği üzerine görüşler ortak iken, konaklama işletmelerinin -butik otellerin- fiziki özellikleri, sınıflandırılmaları ve tercih nedenleri konusundaki görüşlerde farklılıklar bulunmaktadır.
Đlk olarak ‘turizmin önemi’ konusunda araştırmacılarda rastlanan ortak görüşlere göre;
Turizm, boş zamanın ve tasarrufun nasıl kullanılacağına ilişkin ekonomik bir kararla başlayan bir yatırım, tüketim, istihdam, dışsatım ve kamu gelirleri gibi ekonomik yönleri bulunan sosyo-ekonomik bir olaydır. Bir ülkeye yabancı bir turistin gelmesi, geçici bir süre konaklayarak ve ülke içinde seyahat ederek çeşitli tüketim harcamalarında bulunması, durgun bir suya atılan taşın su üzerinde giderek yayılan halkalar oluşturması gibi, ülkenin ekonomik ve sosyal yapısı üzerinde giderek büyüyen etkiler doğurmaktadır. Türkiye için de turizm ve sağladığı gelirler açısından son derece önemli bir endüstridir. Sahip olduğu doğal ve tarihi değerlerle turizm açısından şanslı bir ülke olan Türkiye, bulunduğu coğrafyaya bağlı olan doğal ve kültürel zenginlikleri sayesinde sürekli turizm geliri sağlamaktadır. Özellikle son yirmi yılda turizm gelirleri ülke ekonomisini rahatlatmaktadır. Bu durumun farkına varan hükümetler, turizme kalkınma planlarında yer ayırarak turizm gelirlerini arttırmak için önlemler almaktadırlar (Aktaş, 2008).
Turizm endüstrisinin temel bileşeni olan konaklama sektörü ve turizme sağladığı katkılar yadsınamaz gerçeklerdir. Bu amaçla yapılan çalışmalarda konunun önemine değinen çok sayıda ortak görüş bulunmaktadır.
‘Konaklama sektörünün önemi’ konusundaki ortak görüşlere göre, “Oteller, insanların seyahatleri boyunca belli bir ücret karşılığında konaklayabildikleri ve beslenme gereksinimlerini devamlı olarak karşılayabilecekleri yerler şeklinde tanımlanmaktadır” (Olalı ve Korzay, 1993: 25; Kıngır, 2006: 459).
Herhangi bir nedenle seyahat eden insanlar için konaklama, çeşitli ihtiyaçlarını, yeme-içme, eğlenme vb. giderebilmek amacıyla yapılandırılmış, personeli, mimarisi, uygulamaları ve müşteriyle olan bütün ilişkileri bazı kurallara ve standartlara bağlı olan işletmelerdir (Kozak, 2002:2).
Konaklama tesislerinin çekicilikleri konusundaki görüşler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bu duruma dünyada, ülkemizde turistleri çekme yöntemleri ile değişen zaman, turizm anlayışı ve koşulları neden olmaktadır. Çünkü önceden kurgulanmış yaşam biçimine dayalı turist çekme çabaları ile turizmin hedeflemesi gerektiği düşünülen yerellik, bölgeye özgün kimlik ve kültürel sürdürülebilirlik ile ilgili düşünceler birçok noktada ikilem yaratmıştır. Tüm dünyada bu ikilemi yaşatan mekânlar olarak konaklama tesisleri de tüketimin mekânsal örgütlenmesinin en çarpıcı örneklerini vermişlerdir. Bir yapı türü olarak konaklama tesisi, dış dünyanın asimilasyonu, yani bir anlamda evcilleşmesini temsil etmektedir. Konaklama tesisinin temel işlevi, kişinin kendisine ait olmayan bir dünya ile geçiciliği önceden kabul edilmiş bir aidiyet ilişkisi kurmasına yardımcı olmaktır. Bugünün ortamında konaklama tesisleri, hizmet sundukları toplumsal kesime ve hizmet niteliklerine göre mimari tipolojilerine ve dillerine yansıyan çeşitlilikler barındırmaktadırlar (Özgüç, 2007: 102-105; Karamustafa vd., 2010:5-15).
Bir turizm destinasyonunda konaklama sektörünü oluşturan işletmeler -otel, motel, pansiyon vb.- sahip oldukları nitelik ve niceliklere göre turisti çekme kapasitesine sahiptirler. Son yıllarda bu çekicilikleri arttırma adına konaklama işletmecileri ya eski tesislerine talebe göre yenilemişler ya da yeni turistik ürünler ‘butik otelleri’ sektöre ilave ederek sektörün çekiciliğini artırma yoluna gitmişlerdir.
Butik otellerin temel, fiziki özellikleri- kuruldukları yerler -kent-kırsal, konumu, alanı, tarzı, mimarisi, oda sayısı vb. -hakkında farklı görüşler mevcuttur.
Bu temel özellikler, bazı çalışmalarda, Jellna, (2010), Lim ve Endean (2008), Millard (2010), Mitchell (2000), Warnick ve Klar (1991), Bardoul (2011)’a göre, kırsalda kurulan butik otellerin kent merkezlerindekilerden küçük, ancak görünümlerindeki ilginç, kültürel ve tarihi görünümleriyle, yerel coğrafi özellikleri yansıttığından ve misafirhane tarzı olduklarından bahsederken, Caterer Search (2005)’e göre, butik oteller önceleri kent merkezlerinde iken zamanla giderek daha çok kırsal, bakir bölgelere yapıldıklarından söz etmektedir. Zachary (2011), Curtis (2001) ve Kenney, (2001)’e göre, butik otelleri nicel olarak şık, şirin ve çağdaş, eski binaların yenilenmesiyle yapılması gerektiği üzerinde dururken, Kenney (2001) butik otelleri nitelik ve nicelik olarak alanı 2000 metrekareden küçük olduğundan bahsederken, Drewer (2005) ise butik otellerin diğer otellere göre en önemli farkının tasarımları ve görünümleri olduğu üzerinde durmaktadır. Olga (2009)’a göre ise, butik otellerin tasarımlarının ve mimari özelliklerinin son derece önemli olduğundan bahsetmektedir.
Butik otellerin oda sayıları konusunda da farklı görüşler bulunmaktadır. Caterer Search (2005)’a göre, butik otellerin oda sayılarının 50’den daha az olmalı iken, Forsgren ve Franchetti (2004)’a göre, ortalama 86, Freund de Klumbis (2004)’a göre ise 50 ile 100 arasında olmalıdır. Hing vd. (1998)’e göre, oda sayısı 100’den az olmalı iken, Kenney ve Curtis (2001)’e göre, 200’den az olmaları gerekmektedir. Terrero ve Rogerson (2010) ve Anhar (2007)’a göre de, 30 ile 200 arası olmalıdır. Drewer (2005)’a göre ise en fazla 50 ve Özaltın (2008) da 25’den daha az olması gerektiğini ileri sürmektedir.
Butik otellerin hizmet anlayışı konusundaki görüşlere göre, Zachary ( 2011) butik otellerin kişiye özel hizmet fırsatının kaçırılıp kaçırılmadığını ölçmek için, 252 butik otel üzerine yaptığı araştırmasında butik otellerin oda sayıları arttıkça kişiye özel hizmet kalitesinin düştüğünden ve 250 odası olan butik otel kişiye özel hizmeti % 21 nitelikli verebilirken, oda sayısı 50 ve altında olanlarda bu oranın % 62’ ye çıktığından söz etmektedirler. Lee (2003), Parasuraman vd., (1985a, 1993b,1996c), Özaltın, (2008:41)’e göre ise, butik otellerde bulunan ortak özellikler ve farklılıklar konukların bu tarz otellere karşı ilgisini arttırmaktadır. Kenney (2001)’e göre ise,
küçük oteller, hizmet anlayışına göre -özel veya kişileştiriliş hizmet- ikiye ayrılırlar. Kapadokya Bölgesi butik otellerinin her geçen gün sayıları artsa da belli başlı ortak özellikleri oda sayısı azlığı, konuklarını ev ortamında hissettirme çabası, temiz, sağlıklı bir ortam yaratma isteği, kaliteli hizmet anlayışıdır. Bunun yanında bölgedeki butik otellerin özgün mimarileri, doğal dokuları, manzaraları, farklı dekorasyonları, fiyatları, görünümleri, odalarının konumları, tarzları, döşemeleri, arasında farklılıklar görülmektedir. Ayrıca müşteri memnuniyetine etki eden hizmet anlayışı, deneyim, fiyat gibi pek çok konu bulunmaktadır. Çünkü buradaki müşteriler, Kapadokya’yı tekrar ziyaretlerinde memnuniyetleri ölçüsünde bir kısmı konaklama tercihini aynı otelden yana kullandıkları bir kısmının da yeni yapılan butik otellerden yana kullanmaktadırlar.
Çalışmada bu farklılıklar ortaya konularak, müşteri istek ve beklentileri yönünde butik otellerin lehine strateji geliştirmek amaçlanmaktadır. Çünkü yapılan araştırmalara göre konaklama tesislerinin ekonomik ömrünün kısaldığı, 10–15 yıllık dönem, yönünde öngörüler bulunmaktadır. Araştırmada elde edilen bilgilerle butik otel sahipleri ve işletmecilerinin bu durumu fark etmelerini sağlamak hedeflenmektedir. Đşletmelere kazandırılacak bu farkındalıkla otellerin çekiciliğinin ve bu otellerde kalış sürelerinin artırılacağı yönünde kestirimler yapılmaktadır (Özaltın, 2008:2–4).
Kapadokya Bölgesi butik otelleri konusunda da, araştırmacılar arasında farklı görüşler mevcuttur. Kapadokya Bölgesi'nde bölgeyi ziyarete gelen yerli ve yabancı turistlerin butik otelleri seçerken bazı kriterleri aradıkları yapılan otel kayıtlarındaki küçük anketlerden ve röportajlardan ortaya çıkmaktadır (Buyruk, 2011). Bu kriterler; konuklar kendilerini evlerinde gibi hissederek, sağlıklı, temiz, özgün, farklı mekânlarda ayrıcalıklı, sakin ortamlarda konaklamak, istemektedirler (Kozak ve Demir, 2011:19). Örneğin, bazı turistler bir konaklama tesisini sakinliği için tercih ederken, bir diğeri mimarisi için, bir başkası ise yiyecek-içeceği için tercih edebilmektedir. Bu istekleri karşılamak amacıyla, işletmeler, Kapadokya Bölgesi’nde bölgede klasik, alışılagelmiş konaklama tesisleri- otel, motel ve pansiyonların- dışında ayrı bir kategoride yer alan çok sayıda butik otel yapmışlardır.
Türkiye Otelciler Birliği (TUROB)’nin, 2006 kayıtlarına göre, ülkemizde bulunan 500 adet butik otelin önemli bölümü Kapadokya Bölgesi’nde bulunmaktadır.
“Bugün Türkiye’de 500 butik otel bulunmaktadır ve bu sayı yeni yatırımlarla hızla artmaktadır” (Turob, 2006; Karakaş ve diğerleri, 2007: 8). Her yıl bu otellere yenileri eklenmektedir. Ama otellerin inşasının artması bu otellerde geceleme sayılarının da arttığı anlamına gelmemektedir.
Bu çalışmanın önemi; Kapadokya Bölgesi’nin çekiciliğine dikkat çekmek, bölge ve bölgede bulunan butik oteller hakkında müşteri görüşlerini öğrenip, bunları bölgede faaliyet gösteren işletmecilerle paylaşıp, işletmelerde bir farkındalık yaratmasıdır. Đşletmelerde oluşturulacak bu farkındalığın bölgenin ve butik otellerin cazibesini yükseltmeye yönelik çabaları çoğaltacağı öngörülmektedir. Bu çabaların da bölgede ve otellerde turistlerin geceleme sayısını arttıracağı, bunun da bölgede bulunan diğer sektörlere katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca çalışma sonunda elde edilen bilgilerle sadece butik otel işletme ve yöneticilerine değil, ilgili turizm kurumlarına, turizm araştırmacılarına ve bu alanda çalışan akademisyenlere ışık tutmak hedeflenmektedir.