Bir bilânço döneminde ayr›lan sigorta teknik karfl›l›klar›, ertesi bilânço döneminde aynen kâra eklenir

‹LG‹L‹ MEVZUAT

- Kurumlar Vergisi Kanunumd. 6 (Safi Kurum Kazanc›), md. 17-20 (Tasfiye, Birlefl-me, Devir, Bölünme ve Hisse De¤iflimi),

- Gelir Vergisi Kanunumd. 40 (‹ndirilecek Giderler), md. 41 (Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler)

- Vergi Usul Kanunumd. 185 (Envanter Defteri ve Bilanço), md. 270/2 (Gayrimen-kullerde Maliyet Bedeline Giren Giderler), md. 282 (‹lk Tesis ve Taazzuv Giderleri ve Pefltemall›k), md. 326 (‹lk Tesis ve Taazzuv Giderlerinin ve Pefltemall›klar›n ‹tfas›) - 3100 say›l› Katma De¤er Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazlar›

Kullanmalar› Mecburiyeti Hakk›nda Kanunmd. 7/1 (‹ndirim ve Dahili Tevkifat) - 5411 say›l› Bankac›l›k Kanunumd.2 (Kapsam), md.3/18 (Tan›mlar ve K›saltmalar-Kat›l›m Hesab›), md.53/2 (Karfl›l›klar ve Teminatlar), md.143/4 (Varl›k Yönetim fiirket-leri- Karfl›l›klar))

- 7397 say›l› Sigorta Murakabe Kanunumd.25 (Karfl›l›klar) GEREKÇELER

Hükümet Gerekçesi

Madde 8- Bu maddede mükelleflerin ticari kazanç gibi hesaplanan kurum kazanc›n›n tespitinde, ayr›ca has›lattan indirebilecekleri giderler düzenlenmifltir. Buna göre, afla¤›-da belirtilen giderler has›lattan indirilebilecektir.

Birinci f›kran›n (a) bendine göre, ‹hraç edilen menkul k›ymetlere iliflkin tüm giderler has›lattan indirilebilecektir. Bu giderler aras›nda senetlerin ka¤›t ve bas›m giderlerini, mahkeme, noter ve di¤er tasdik ve tecil giderlerini, damga resmini ve ihraç dolay›s›yla ödenen sair harç ve resimleri, ihraç dolay›s›yla bankalara verilen komisyonlar›, hisse ve tahvil senetlerinin borsaya kayd› için yap›lan giderleri ve bunlara benzer di¤er her türlü giderleri örnek olarak saymak mümkündür.

Madde kapsam›na giren giderler tek tek say›lmayarak, menkul k›ymet ihrac›nda orta-ya ç›kabilecek farkl› giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider say›lmas›n›n önüne ge-çilmifltir.

(b) bendinde, kurumlar›n kurulufllar› s›ras›nda yap›lan ana sözleflmenin haz›rlanmas›, kurulufl genel kurulu toplant›lar›n›n yap›lmas›, tan›tma ve reklam gibi bir tak›m kurulufl ve örgütlenmeye iliflkin giderlerin kurum kazanc›ndan indirilmesine imkan sa¤lanmak-tad›r.

(c) bendinde, genel kurul toplant›lar› için kurum taraf›ndan yap›lacak giderler, ilan ve posta giderleri, toplant› salonu kira bedeli ve benzeri giderlerden oluflur. Ayr›ca birlefl-me, bölünbirlefl-me, fesih ve tasfiye aflamas›nda yap›lan kurulufl ve örgütlenme niteli¤indeki giderler de kazanc›n tespitinde indirim konusu yap›labilecektir. Ancak, hissedar ve or-taklar›n toplant›ya kat›lmak için yapt›klar› giderler ile yemek ve kokteyl gibi özel ikram giderleri kurum kazanc›n›n tespiti ile iliflkilendirilemeyecektir.

(ç) bendinde, sermayesi paylara bölünmüfl komandit flirketlerde kurumlar vergisi matrah›, flirket kazanc›ndan komandite ortaklara düflen pay d›fl›ndaki tutardan ibarettir.

Komandite ortaklar›n flirket kâr›ndan ald›klar› pay, Gelir Vergisi Kanununun ticari ka-zançla ilgili hükümleri uyar›nca flahsi ticari kazanç say›lmaktad›r. Bu nedenle, söz ko-nusu pay›n flirket bünyesinde kurumlar vergisine tabi tutulmamas› için komandite

orta-¤›n kâr hissesinin gider olarak has›lattan indirilmesi öngörülmüfltür.

(d) bendinde, faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr paylar› ile kat›l›m bankalar›n-ca kâr ve zarara kat›lma hesab› karfl›l›¤›nda ödenen kâr paylar› kurum kazanc›ndan in-dirilecek giderler aras›na dahil edilmifltir.

(e) bendinde ise sigorta ve reasürans flirketlerinde bilanço gününde hükmü devam eden sigorta sözleflmelerine ait teknik karfl›l›klar, afla¤›daki hesaplama ve flartlar dikka-te al›narak kurum kazanc›ndan indirim konusu yap›labilecektir.

Bendin (1) numaral› alt bendinde, muallak hasar ve tazminat karfl›l›klar›na yer veril-mifltir. Bu karfl›l›klar, tahakkuk etmifl ve hesaben tespit edilmifl hasar ve tazminat bedel-leri veya bu hesap yap›lmam›flsa hasar ve tazminat›n ve bunlarla ilgili tüm masraflar›n tahmini de¤erleri ile gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl hasar ve tazminat bedellerin-den kurumlar vergisi beyannamesinin verildi¤i tarihe kadar rapor edilenler ve bunlara iliflkin masraflardan, reasürör pay› düflüldükten sonra kalan tutard›r.

Sigorta kapsam›na giren bir hasar›n ortaya ç›kmas› sadece sigorta flirketinin, poliçe-de öngörülen flartlarla hasar bepoliçe-delini öpoliçe-demesini gerektirir. Hesap dönemi içinpoliçe-de ortaya ç›km›fl hasarlarla ilgili tazminat ayn› dönem içinde meydana gelmifl hasarla ilgili tazmi-nat, ayn› dönem içinde ilgili kifliye ödenmifl olabilir ya da mahiyet ve miktar olarak ke-sinleflmifl oldu¤u halde henüz ödeme yap›lmam›fl olabilir. Bu gibi durumlarda ödenmifl veya tahakkuk etmifl olan tazminat bedeli ticari kazanc›n tespiti hakk›ndaki esaslar da-hilinde ayn› dönem giderlerine intikal ettirilir. Baz› durumlarda da hasarla ilgili eksper-tiz ifllemlerinin sonuçland›r›lmamas› veya sigorta flirketi ile sigortal› aras›ndaki anlafl-mazl›k dolay›s›yla ödenecek tazminat tutar› hesap dönemi sonuna kadar belirli bir hale gelip kesinleflmez. ‹flte bu durumlarda bu Kanun hükmü uyar›nca tazminat›n muhammen

bedeli üzerinden muallak hasarlar tazminat karfl›l›¤› fleklinde geçici bir hesap aç›larak tahakkuku ve ödemesi ileriki dönemlerde yap›lacak tazminatlar, giderlere intikal ettiri-lir. Bu hükümde kesinleflmemifl hasar ve tazminat karfl›l›¤›, tahakkuk etmifl veya hesa-ben tespit edilmifl tazminat bedelleri veya bu hesap yap›lmam›flsa, tazminat›n ve bunun-la ilgili tüm masrafbunun-lar›n tahmini de¤erlerinden oluflmaktad›r.

Yukar›da belirtti¤imiz gibi, tahakkuk etmifl tazminat bedelleri esasen ticari kazanc›n tespiti hakk›ndaki genel hükümlere göre gider yaz›l›r. Bu nedenle izah konusu hüküm, ifllerli¤ini, hasar meydana gelmifl oldu¤u halde bununla ilgili ödenecek tazminat›n tutar itibar›yla kesinleflip tahakkuk etmedi¤i hallerde bulur.

An›lan bentte yap›lan bir düzenleme ile de gerçekleflmifl ancak, sigorta flirketine he-nüz rapor edilmemifl olan hasar ve tazminat bedellerinden, kurumlar vergisi beyanname-sinin verildi¤i tarihe kadar rapor edilenler ve bunlara iliflkin masraflardan, reasürör pa-y› düflüldükten sonra kalan tutarlar›n›n, muallak hasar karfl›l›¤› kapsam›nda indirim ya-p›lmas› sa¤lanmaktad›r.

Bendin (2) numaral› alt bendinde kazan›lmam›fl prim karfl›l›klar› düzenlenmektedir.

Bu karfl›l›klar, yürürlükte bulunan sigorta sözleflmeleri için tahakkuk etmifl primlerden komisyonlar düflüldükten sonra kalan tutar›n gün esas›na göre bilanço gününden sonra-ya sarkan k›sm›ndan, ayn› esasa göre hesaplanan reasürör pay›n›n düflülmesinden sonra kalan tutard›r. Ancak bu tutar, nakliyat emtia sigortalar›nda, y›ll›k primin komisyon dü-flüldükten sonraki tutar›ndan flirketlerin kendi saklama paylar›nda kalan›n›n % 25'ini ge-çemez. Maddede ayr›ca, gün bazl› hesaplama yöntemi uygulamas›n›n istisnas› olarak kazan›lmam›fl prim karfl›l›¤›n›n gün esas›na göre hesaplanmas› mümkün olmayan reasü-rans ve retrosesyon ifllemlerinde 1/8 yöntemi uygulanabilece¤i hükmüne yer verilmifltir.

Bendin (3) numaral› alt bendinde hayat sigortalar›nda matematik karfl›l›klar düzen-lenmifltir. Bu karfl›l›klar›n her sözleflme üzerinden ayr› ayr› hesaplanaca¤› belirtildikten sonra, bunlar›n gelirleri vergiden istisna edilmifl olan menkul k›ymetlere yat›r›lan k›sm›-na ait faiz ve kâr paylar›n›n giderler aras›nda gösterilemeyece¤i belirtilmifltir.

Sigortac›l›kta matematik karfl›l›klar, sigortal›lardan al›nan primler üzerinden hesapla-nan karfl›l›klar ile bu flekilde ayr›lan karfl›l›klara yürütülen faizler olmak üzere iki k›s›m-dan meyk›s›m-dana gelir. Baflka bir ifade ile bu karfl›l›klar, kendine ait giderleri olan bir fon-dur. Matematik karfl›l›klar, her sigorta sözleflmesi üzerinden ayr› ayr› olmak üzere, si-gorta aktüerya hesaplar›na göre ve belirli istatistiki veriler dikkate al›narak hesaplan›r.

Bunlar sigorta teknik ihtiyatlar› içinde özel bir yer tutar. Kesinleflmemifl hasarlar ve ka-zan›lmam›fl prim karfl›l›klar› hesap dönemleri aras›ndaki bir düzenlemeyi ifade etti¤i halde, matematik karfl›l›klar, sigortac›l›¤›n gere¤i olarak ortaya ç›kan bir durumu ilgilen-dirir. Süreklilik ve faaliyetin bünyesine ba¤l› olma özelli¤i vard›r ve bu yan› ile mate-matik karfl›l›klardan oluflan fon, sigorta flirketlerinde bir flekilde iflletilip de¤erlendirilir.

Bu flekilde sa¤lanan gelirler de normal olarak sigorta flirketlerinin vergilendirilecek

ka-zanc›na dahil olursa da matematik karfl›l›klar genellikle faizi vergiye tabi olmayan dev-let tahviline ya da hazine bonosuna yat›r›l›r. Kendine ait giderleri olan bu karfl›l›klar›n yukar›daki alanlara yat›r›lmak suretiyle vergiye tabi olmayan kazanç elde edilmesi flek-linde de¤erlendirilmesi, matematik karfl›l›klar›n kendine ait faiz flekflek-lindeki giderlerinin de vergi matrah› ile iliflkilendirilmemesini gerektirmektedir. Bu durum, madde metnin-de "Matematik karfl›l›klar›n, gelirleri vergimetnin-den istisna edilmifl olan menkul k›ymetlere yat›r›lan k›sm›na ait faiz ve kâr paylar›, giderler aras›nda gösterilemez" hükmüyle sa¤-lanmaktad›r.

Bendin (4) numaral› alt bendinde deprem hasar karfl›l›klar› düzenlenmektedir. Bu karfl›l›klar, yang›n ve mühendislik sigorta branfllar›nda verilen deprem teminat›

karfl›l›-¤›nda al›nan ve flirketlerin kendi saklama paylar›nda kalan primlerin üçte biri düflüldük-ten sonra kalan tutar›n Sigorta Murakabe Kanunu uyar›nca hesaplanan k›sm› ile önceki hesap dönemlerinde ayr›lan karfl›l›klar›n yat›r›ld›¤› fonlar›n gelirleri toplam›ndan olufl-maktad›r. Deprem hasar karfl›l›¤› hesab›na intikal ettirilen primler, bu Kanunun uygula-mas›nda kazan›lmam›fl prim karfl›l›¤› hesaplamas›na konu edilmeyecektir.

Maddenin ikinci f›kras›nda, birinci f›kran›n (e) bendinde say›lan ve bir bilanço döne-minde ayr›lan sigorta teknik karfl›l›klar›n›n ertesi bilanço dönedöne-minde aynen kâra nakle-dilmesi gerekti¤i belirtilmektedir.

Plan ve Bütçe Komisyonu Alt Komisyon De¤ifliklik Gerekçesi :

- 8 inci maddesi; 19/10/2005 tarihli ve 5411 say›l› Bankac›l›k Kanununa göre kat›l›m bankalar›n›n da banka olarak kabul edildi¤i, bu nedenle "kâr ve zara kat›lma hesab›" iba-resi yerine "kat›lma hesab›" ibaiba-resinin kullan›lmas› gerekti¤inden (d) bendinin an›lan Kanuna uygun olarak de¤ifltirilmesi; dönemsellik ilkesi ve Avrupa Birli¤i uygulamala-r›na paralel olarak, herhangi bir ihbar süresi s›n›rlamas› söz konusu olmaks›z›n, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan belirlenen istatistiki yöntemler esas al›narak hesaplanan, ger-çekleflmifl ancak rapor edilmemifl hasar ve tazminat bedellerinin tamam›n›n vergi matra-h›ndan indirimini teminen (e) bendinin 1 numaral› alt bendinin de¤ifltirilmesi; yang›n ve mühendislik sigorta branfllar›nda verilen deprem teminat› karfl›l›¤›nda elde edilen ve flir-ketlerin kendi saklama paylar›nda kalan primlerin 1/3'ü düflüldükten sonra kalan tutar›n Sigorta Murakabe Kanununun 25 inci maddesi uyar›nca hesaplanan k›sm›n›n indirimi-ne imkân tan›nmakta oldu¤u, ancak bu indirimin an›lan Kanunun 25 inci maddesi tara-f›ndan verilen yetki ile Hazine Müsteflarl›¤› taratara-f›ndan belirlendi¤i, bu Kanun Tasar›s›n-da Tasar›s›n-da 1/3 indirim yap›lmas› hususu ayr›ca düzenlendi¤inden iki defa indirim yap›lmas›

yönünde yorumlara neden olunabilece¤i, dolay›s›yla, uygulamada ortaya ç›kabilecek te-reddütlerin giderilmesi amac›yla (e) bendinin 4 numaral› alt bendindeki "1/3'ü düflüldük-ten sonra kalan tutar›n" ifadesinin ç›kar›lmas›; ikinci f›kran›n maddenin kodifikasyonu aç›s›ndan (e) bendinin 5 numaral› alt bendi olacak flekilde düzenlenmesi suretiyle,