89 BarıĢ çeĢitli sözlüklerde Ģu Ģekilde tanımlanmaktadır. “1. BarıĢma iĢi 2. SavaĢın bittiğinin bir antlaĢmayla belirtilmesinden sonraki durum, sulh, 3. Uyum, karĢılıklı anlayıĢ ve hoĢgörü ile oluĢturulan ortam ” ( Türkçe Sözlük: 2005, 201).
SavaĢı önlemenin en etkili yolu insanlara barıĢçı bir ahlak terbiyesi vermek, kuvvete baĢvurmayı gerektiren halleri ortadan kaldırmaktır. Ahlakın baĢlıca gayelerinden biri olan barıĢ, insanları daha mutlu yapacak iĢlerin yapılması için gerekli olan ortamı sağlar (Güngör, 2010: 186-187).
BarıĢ, en genel anlamıyla savaĢ olmama durumudur. BarıĢı daha geniĢ olarak Yılmaz (2004, s.699), “savaĢ sebeplerinin ortadan kaldırılarak toplumda güven ve huzurun temin edilmesi, insanca yaĢama Ģartlarının oluĢturulması, insan hayatını yıkan veya hayatın zevklerinden mahrum eden Ģiddetin yokluğu” Ģeklinde tanımlamıĢtır.
Fazıl Hüsnü Dağlarca‟nın çocuklara yönelik yazdığı Okulumuz 2‟Deki adlı Ģiir kitabında “Anlattı Öğretmen” adlı Ģiirinde barıĢ değeri iĢlenmiĢtir.
Biliyor musunuz çocuklar Hangi sözcüğü
Severdi daha çok Atatürk‟ümüz? Yurda saldırırlarsa Savaş‟tı en güzel olan
Mustafa Kemal Atatürk yurtta ve dünyada her zaman barıĢ içinde yaĢamayı istemiĢ ve bunu “Yurtta sulh, cihanda sulh” sözleri tüm dünyaya duyurmuĢtur. Her zaman barıĢtan, birlik beraberlikten yana olmuĢtur. Ancak bağımsızlık ve ülke söz konusu olduğunda ölümü göze alarak savaĢmaktan çekinmemiĢtir. Yazar burada Atatürk‟ün yurda saldırı olması dıĢında hep barıĢtan yana olduğuna vurgu yapmak istemiĢtir. Yurt içerisinde barıĢ toplumun geliĢmesi ve kalkınması için gereklidir. Dünyada huzurun oluĢması içinde dünya barıĢına ihtiyaç vardır. Hele ki günümüzde buna çok ihtiyacımız vardır. Yazar Atatürk‟ün yurda saldırı olması dıĢında hep barıĢtan yana olduğuna vurgu yaparak, Ģiiri okuyan çocuklarında barıĢtan, kardeĢlikten yana olmalarını amaçlamıĢtır.
90 Fazıl Hüsnü Dağlarca‟nın çocuklara yönelik yazdığı Kuş Ayak adlı Ģiir kitabında “KarıĢmak” adlı Ģiirinde barıĢ değeri iĢlenmiĢtir.
Nereden gelirsek gelelim biz Ana Okullarında yakın uzak Yüzlerimiz benzermiş birbirine
Yüzlerimiz- sevelim konuşalım Gülelim hadi dermiş birbirine
Dünyada insanların farklı özelliklere sahip olsalar da aslında hepsinin aynı olduğunu, “Yüzlerimiz benzermiş birbirine” dizlerinde anlatan Ģair, insanların ortak paydada birleĢtiğini, okuyucuya bir araya gelin, barıĢ içinde yaĢayın iletisini vermektedir. Birlikte barıĢ içinde huzurlu, mutlu yaĢamak gerektiğini göstermek istemiĢtir.
Fazıl Hüsnü Dağlarca‟nın çocuklara yönelik yazdığı Başparmak adlı Ģiir kitabında “Anneler Masalı” adlı Ģiirinde barıĢ değeri iĢlenmiĢtir.
Demiş ki ilk ozanımız bakışları en güzel: Bir çocuktan sonra
Artık savaş olmayacak!
Bulacak yeryüzü gerçek maviliğini
ġiirde yazar barıĢın özlemini iĢlemiĢtir. ġiirde bir özlem vardır. Bu da dünyanın gerçek maviliğine gerçek değerine ulaĢması için, ilk günkü durumuna dönmesi için dünyaya barıĢın gelmesi özlemini çekmektedir. Dünyada barıĢı ise bir çocuğun getireceği umudu “Bir çocuktan sonra” dizesinde dile getirilmiĢtir. Yazar Dünya üzerinde savaĢlar yüzünden bozulan huzur yerine içinde barıĢ, sevgi ve dostluğun hüküm sürdüğü bir evren istemektedir. Dünyada çeĢitli sebeplerden dolayı savaĢlar olmakta ve bu savaĢlarda özellikle çocuklar zarar görmektedir. Yazar Ģiirde açık olarak vermese de savaĢların tahribatına vurgu yapmaktadır. BarıĢı doğacak bir çocuğun getireceği umudu vardır. Bunun için ise; “Ġşte anneler/Köylerde kentlerde doğururlar çocuklarını gece gündüz/Ararlar doğura doğura/O çocuğa, barışı getirecek o çocuğu” dizelerinde annelerin barıĢı getirecek çocuğu, doğurarak
91 aradıkları, bulmaya çalıĢtıkları görülmektedir. SavaĢtan ne kadar rahatsız olduklarını ve barıĢı hasretle beklediklerini Ģair iĢlemiĢtir. Dünyamızda barıĢa gerçekten de çok ihtiyaç olduğunu iĢleyen yazar, Ģiiri okuyan çocuklarında barıĢtan yana olmalarını hedeflemektedir.
Fazıl Hüsnü Dağlarca‟nın çocuklara yönelik yazdığı Gösterme Parmağı adlı Ģiir kitabında “Rabatlı Çocuğa Ġyilik” adlı Ģiirinde barıĢ değeri iĢlenmiĢtir.
Çocuğum dağlarımız birbirine küsmüş değil Seni sevdiklerinden böyle yapmışlar
ġiirde Fas‟taki dağların birbirine küsmüĢ gibi durduklarını, çocuğun dağları ona benzettiği görülmektedir. Bu durumu yazar çocuğun yanlıĢ yorumladığını, aslında çocuğu sevdiklerinden dolayı böyle durduklarını, birbirine küsmediklerini düĢündürmektedir. Yazar çocuğa küslükten yana değil, barıĢtan yana bir görüĢ açısı kazandırmak istemektedir. Açık olarak verilmese bile küslüğün olumsuz bir davranıĢ olduğu, barıĢın olumlu bir davranıĢ olduğu vurgusu yapılmaktadır. Yazar Ģiiri okuyan çocuklara da böyle olumlu bakıĢ açısı ve barıĢtan yana bir tavır kazandırmak istemektedir.
BarıĢı en genel anlamada savaĢ olmama durumu olarak tanımlamıĢlardır. Diğer değerler gibi barıĢ değeri de toplum ve insanlık için çok önemli bir değer olarak karĢımıza çıkmaktadır. Toplumda huzur, güven ve insanca yaĢama Ģartları oluĢması için savaĢtan yana değil barıĢtan yana olmak gerekmektedir. SavaĢı önlemenin en etkili ve en önemli yolu insanlara çocukluktan itibaren barıĢ yanlısı bir ahlak terbiyesi vermektir. BarıĢ toplumda huzur ve mutluluğu sağlayacak en önemli etkenlerden birisi olarak bilinmektedir. SavaĢtan yana olmak yerine barıĢtan yana; küslük, kavga, Ģiddetten uzak bir tavır almak gerekir ve bu da barıĢçıl insan özelliğidir.
Günümüzde bu değer ayrı bir önem arz etmektedir. Dünya üzerinde ülkeler arasında ve ülke içerisinde birçok yerde sürekli savaĢlar yaĢanmaktadır. Bu savaĢlar yüzünden birçok insan can ve mal kaybına uğramaktadır. Buradaki insanlar sefalet, zulüm ve dram içerisinde yaĢamakta ya da ülkelerini terk etmek zorunda
92 kalmaktadır. SavaĢ bir insanlık suçudur, sözü bu durumu en iyi Ģekilde özetlemektedir. Öyle bir Ģey ki savaĢan toplumların hiç birisi kar elde etmemekte, hepsi zarar görmektedir. SavaĢ yüzünden tüm insanlar dolaylı ya da doğrudan zarar görmektedir. Bunlar içerisinde ise çocuklar en fazla zararı görmektedir. Daha dünyaya gözünü yeni açan çocuklar bile ne olduğunu anlamadan dünyadan göçüp gitmektedir. Bu bir insanlık ayıbıdır. Bu ayıbı ortadan kaldırmak için ise insanlara barıĢtan yana ahlak terbiyesi vermekten gerekmektedir. Bunun için ise yine toplumdaki tüm bireylere önemli görevler düĢmektedir.