Orta Doğu Ülkelerinde Sağlık Turizmi

Orta Doğu ülkelerinde sağlık turizmi ile ilgili belirlemeler, aşağıda yer alan alt başlıklar doğrultusunda ve ülke bazında ele alınacaktır.

1. İran

İran, sağlık turizmi kapsamında yer alan hizmetler ve özellikle de medikal turizm açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Örneğin; İran’da açık kalp ameliyatlarının 2014 yılı verileri kapsamında 10 000 ABD Doları gibi çok düşük bir ücret üzerinden gerçekleştirilebildiği belirtilmektedir ki, bu ücret Batı ülkelerinde yapılan aynı kapsamdaki ameliyatların yaklaşık onda biri düzeyindedir (Yılmaz, 2013). Bu doğrultuda da İran, sağlık turizmine yönelik ülke tanıtımlarında özellikle medikal turizm kapsamındaki düşük ücretlerini ön plana çıkarmaktadır.

Özellikle 11 Eylül olaylarının ardından Avrupa ülkelerinin Orta Doğu’dan gelen sağlık turistlerine yönelik sınırlayıcı birçok düzenleme getirmesi ile birlikte, Orta Doğu ülkelerinde yaşayanların tedavi olmak için Müslüman ülkeleri tercih etmeye başladıkları görülmektedir. Bu anlayışla da İran; inançlara uygun yiyecek – içecek hizmeti sunması, İslam kültürünü temsil etmesi, kaliteli ve ucuz tedavi olanağı sağlaması ile en fazla tercih edilen Müslüman ülkeler arasında yer almaya başlamıştır (Hamarneh ve Cheistian,

2004). Aynı şekilde İran’ın, tedavi olanakları ile birlikte kültürel ve sosyal çeşitliliğini paylaşmaya yönelik alternatif program olanakları sunması da tercih edilmesini sağlamaktadır.

2. Lübnan

Lübnan’da sağlık turizmi kapsamındaki planlamalar, “Lübnan Sağlık Turizmi Ulusal Konseyi” tarafından yapılmaktadır. Lübnan Sağlık Turizmi Ulusal Konseyi ise kısa vadeli hedeflerini, Lübnan’ı Orta Doğu’nun bölgesel sağlık merkezi yapmak olarak açıklamıştır. Bu anlayışla da Lübnan’ın; Orta Doğu’nun merkezinde yer alması, doğal güzellikleri ve kaliteli sağlık bakım hizmetleri ile kısa bir süre içerisinde dünya sağlık turizmi pazarında önemli roller üstleneceği belirtilmektedir (Bhuiyan, Siwar, İsmail ve İslam, 2011).

Lübnan, uluslararası sağlık turistlerini ülke ekonomisinin gelişmesine büyük katkı sağlayacak önemli bir etmen olarak görmekte ve özellikle de medikal turizm ve kalp ameliyatlarında ön plana çıkmaktadır. Uluslararası sağlık turistlerine kaliteli ve uygun maliyetli tedavi olanakları sunması yanında Lübnan, tatil paketleri ile de bu olanakları daha çekici kılmaya yönelik çalışmalarda bulunmaktadır (Hamza, Chouhoud ve Tantawi, 2012).

3. Ürdün

Ürdün, sağlık turizmine yönelik tanıtımlarını özellikle Orta Doğu’da yaşayan uluslararası sağlık turistlerine yönelik olarak gerçekleştirmektedir. 2014 yılı verilerine göre Ürdün’de, Orta Doğu ülkelerinden gelen yaklaşık 100 bin uluslararası sağlık turistine kalp, beyin ve göz ameliyatlarına yönelik hizmet verilmiştir. Bu kapsamda da Ürdün’de tedavi gören uluslararası sağlık turistlerinin büyük oranda Yemen, Libya, Sudan, Tunus, Cezayir, Irak ve Filistin’den geldikleri belirtilmektedir (Toprak, Elsaied ve Mahmood, 2014).

Yine 2014 yılı verilerine göre, Ürdün’ün sağlık turizminden elde ettiği yıllık gelirin yaklaşık 1 Milyar ABD Doları olduğu ifade edilmektedir. Bu yönüyle de sağlık turizmi, Ürdün ekonomisinde en önemli sektör olarak değerlendirilmektedir. Ürdün Özel Hastaneler Birliği tarafından yapılan belirlemeler çerçevesinde de, 2014 yılında Ürdün’de 48 ülkeden gelen uluslararası sağlık turistlerine hizmet verilmiştir. Ürdün’ün önümüzdeki 5 yıl içerisinde de 300 bin uluslararası sağlık turistine hizmet vermeyi amaçladığı ve sağlık turizminden elde ettiği yıllık geliri de 1,5 Milyar ABD Doları’na çıkarmayı hedeflediği belirtilmektedir (Ürdün Ülke Bülteni [ÜÜB], 2014).

Ürdün’de açık kalp ameliyatları, 2014 yılı verilerine göre 16 bin ABD Doları’na gerçekleştirilmektedir. Yine 2014 yılı verilerine göre ülkede 60 adet özel sağlık kuruluşu bulunmaktadır ve bu sağlık kuruluşlarından sadece 4’ü sağlık alanında uluslararası bir akreditasyon olan JCI akreditasyonuna sahiptir (Toprak, Elsaied ve Mahmood, 2014).

4. Mısır

Mısır, sağlık turizmi kapsamında uluslararası pazarda daha fazla yer bulabilmek için ikili anlaşmalar gerçekleştirmektedir. Özellikle deri hastalıkları ile ilgili hizmet veren ve geniş olanaklara sahip sağlık işletmeleri ile ön plana çıkan Mısır’ın, yeterli tanıtımları yapabilmesi doğrultusunda uluslararası sağlık turistleri için önemli bir cazibe merkezi haline gelebileceği belirtilmektedir (Hamza, Chouhoud ve Tantaw, 2012).

Mısır aynı zamanda, kadın doğum alanında sunduğu hizmetler ve infertilite tedavisi ile de ön plana çıkan bir ülke olarak değerlendirilmektedir. Bu hizmetleri kapsamında özellikle Ürdün’den ve İsrail’den gelen uluslararası sağlık turistlerine hizmet veren Mısır, bu hizmetleri ile de Hindistan, Singapur ve Tayland’a alternatif bir ülke olarak görülmektedir (Bhuiyan, vd, 2011).

5. Dubai

Dubai, “Dubai Sağlık Bakım Şehri (Dubai Healthcare City – DHCC)” ile sağlık turizmi

olanaklarının yüksek maliyetlerle sunulmasına karşın Dubai, özellikle Avrupa’da ve ABD’de eğitim gören hekimleri istihdam etmesi dolayısıyla kaliteli hizmet vermekte ve bu yönüyle de ön plana çıkabilmektedir (DHCC, 2015).

DHCC verilerine göre Dubai’de; Celeveland Klinik, Guy’s Kliniği ve Thomas’s

Hastanesi gibi dünya genelinde söz sahibi olan sağlık merkezlerinin şubeleri bulunmakta ve bu da Dubai’nin uluslararası sağlık turizminde önemli bir yer sahibi olmasını sağlamaktadır. Yine DHCC tarafından yapılan belirlemelere göre; Dubai, Bahreyn ve Lübnan gibi uluslararası sağlık turizminde önemli bir yere sahip olan ülkelerden de uluslararası sağlık turistlerini çekmeye başlamış ve bölgede kendi sağlık endüstrisini yaratan tek ülke olmayı başarabilmiştir (DHCC, 2015).

6. Suudi Arabistan

Suudi Arabistan, özellikle kozmetik, cerrahi ve diş hekimliği alanında uluslararası sağlık turizminde ön plana çıkmaktadır. Bununla birlikte Suudi Arabistan, özellikle umre ve hac ziyaretini gerçekleştiren turistlere yönelik sağlık hizmetlerinin verilebilmesi amacıyla da bu yöndeki yatırımlara büyük önem vermektedir (Suudi Arabistan Ülke Raporu [SAÜR], 2015).

Büyük oranda Körfez Ülkeleri’nden gelen uluslararası sağlık turistlerine yönelik hizmet veren Suudi Arabistan, düşük maliyet avantajı ile de bölgesinde ön plana çıkan ülkeler arasında değerlendirilmektedir. Estetik operasyonlar konusunda uzmanlaşmaya başlayan Suudi Arabistan’da, bu yönüyle de bölgesinde isim yapmıştır (SAÜR, 2015).