FTT yaklaşımı ile öğretimin öğrencilerin kavramları günlük yaşamdaki uygulamalarına etkisi var mıdır?
FTT yaklaĢımı ile öğretimin öğrendikleri bilgileri günlük yaĢamlarında uygulamalarına etkisinin olup olmadığını araĢtırmak amacıyla deney ve kontrol grubu öğrencilerine, “Ġnsan ve Çevre Ünitesi” ile ilgili kazanımları ve kavramları ile iliĢkili olarak iki adet senaryo ve bu senaryolara ait 8 adet açık uçlu sorudan oluĢan Kavram
Uygulama Testi ön test ve son test olarak uygulanmıĢtır.
Deneysel iĢlem öncesi, deney ve kontrol grubu öğrencilerine ön test olarak uygulanan Kavram Uygulama Testi‟ne öğrencilerin verdikleri yanıtların Dereceli Puanlama Anahtarı ile değerlendirmesi sonucu ön testlerden elde edilen toplam puan verilerinin, SPSS programında yapılan iliĢkisiz t-Testi analiz sonuçları aĢağıdaki Tablo 4.6‟ da görülmektedir.
Tablo 4.6. Deney ve Kontrol Gruplarının Kavram Uygulama Testi Ön Test Puanlarına Göre t-Testi Sonuçları
Sınıf n x s sd t P
Kontrol 24 8.17 4.30
45 -.864 .392
Deney 23 9.65 7.19
*p<.05
Tablo 4.6.‟ ya göre, 8 sorudan oluĢan Kavram Uygulama Testi ile ilgili deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön test ortalama puanları birbirine yakındır ve ortalamalar oldukça düĢüktür. Yapılan “iliĢkisiz t-Testi” sonuçlarına göre p= .392 değeri, belirtilen p<.05 anlamlılık düzeyinde, iki grubun ön testleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığını göstermektedir. Bu sonuçlara göre deney ve kontrol gruplarının eĢit seviyede olduğu görülmektedir.
Deneysel iĢlem sonrasında deney ve kontrol grubu öğrencilerine son test olarak uygulanan Kavram Uygulama Testi‟ne öğrencilerin verdikleri yanıtların Dereceli Puanlama Anahtarı ile değerlendirmesi sonucu son testlerden elde edilen toplam puan verilerinin, SPSS 11.5 programı ile iliĢkisiz t-Testi analizi sonuçları aĢağıdaki Tablo 4.7.‟de görülmektedir.
Tablo 4.7. Deney ve Kontrol Gruplarının Kavram Uygulama Testi Son Test Puanlarına Göre t-Testi Sonuçları
Sınıf n x s sd t P
Kontrol 24 15.00 7.92
45 -2.268 . 028
Deney 23 21.13 10.48
*p<.05
Tabloda görüldüğü gibi, öğrencilerin son test Kavram Uygulama Testi puanları ortalaması, deney grubu ( x =21.13) ve kontrol grubu ( x =15.00) arasında farklılık göstermektedir. Bu farklılık, deney grubu lehine, p= .028 değerine göre istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu durumda FTT yaklaĢımıyla iĢlenen derslerin öğrencilerin öğrendikleri kavramları günlük hayatta ve farklı durumlarda kullanma düzeylerine olumlu yönde katkı sağladığı görülmektedir.
Kavram Uygulama Alanı Değerlendirme Ölçeğine ait iki senaryo ve sorulara
öğrencilerin verdikleri yanıtların dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnekleri aĢağıda açıklanmıĢtır.
Kavram uygulama alanı değerlendirilirken, öğrencilerin senaryoları ve durumları okuyarak, soruları dikkatlice cevaplamaları istenmiĢtir. Uygulama sorularına yönelik MEB (2006) Fen ve Teknoloji Öğretim Programında yer alan dereceli puanlama anahtarı Tablo 4.8.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.8. Değerlendirme Ölçütleri
PUAN ÖLÇÜTLER
4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düĢünceler mantıklı gerekçelerle desteklendi. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arasında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çeliĢkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düĢünceler mantıklı
gerekçelerle desteklendi fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düĢünceler
desteklendi fakat yeterli değildi. Anlatımda çeliĢkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler
vardı.
0 Konu hakkında yanlıĢ cevap verdi. Ya da cevap verilmedi.
Bu dereceli puanlama anahtarına göre öğrencilerin uygulama alanı sorularına verdiği yanıtlar puanlandırılmıĢtır. AĢağıda senaryolarla birlikte örnek puanlamalar verilmiĢtir.
Senaryo 1:
Son yıllarda meydana gelen beklenmedik yer hareketleri, şiddetli volkanik patlamalar Dünya'nın ekolojik dengesini alt üst etmiştir. Değişik kıtalarda büyük çaplı yangınların artışı ile birlikte besin sıkıntısı da ortaya çıkmıştır. Sera gazlarının salınımındaki artış ve küresel ısınma Dünya yüzeyini etkilediği gibi, atmosfer yapısını da etkilemiştir. Ekonomik kaynak sıkıntısı nedeniyle, yüksek maliyetli uzay ve uydu çalışmaları tüm dünyada bir süreliğine askıya alınmıştır. Atmosfer yapısı, ısı, nem, basınç, katmanlar, gazlar, manyetik alanlar ve zararlı ışın geçirgenliği vb. hakkında yeterli bilgi akışı sağlanamamaktadır.
Bu sorunu çözmek için;
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.9.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.9. 1. Soru Örnek Yanıtları
PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Deodorant gibi çevreye zarar verici spreyler kullanmamalıyız. Plâstik poşet yerine her zaman kullanabileceğimiz bez çanta kullanabiliriz.
Böylece çevremizi temiz tutmuş oluruz.
3
Önceden önlem alabiliriz. Ekolojik dengeyi korumak bizim elimizde. Bu yüzden bilinçsiz hareketleri bırakıp el ele vermeliyiz.
Doğal afetleri engelleyemeyiz ama tedbir alabiliriz.
*çevreye zarar verebilecek davranışlardan uzak durmalıyız. Böyle olaylara sebep olan maddeleri kullanmamalıyız.
2
İnsanlar bu olayların yaşanmaması için daha iyi önlemler almalı. Doğayı olabildiğince temiz tutmalı.
*fabrikalara kısıtlama gerçekleştirilebilir.
1 İnsanlar bilinçlendirilmeli. İnternet aracılığıyla olabilir veya poster
hazırlanabilir.
0 Konu hakkında yanlış cevap verdi. Ya da cevap verilmedi.
Bu örnek yanıtlara göre, 1. soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar birbirine benzer iken, puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 1.00 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.13 tür. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.78, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.58‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin 4 puanlık cevaplarında daha çok artıĢ olmuĢtur. Deney grubu öğrencileri, son testte kavramları günlük yaĢam problemlerin çözümünde ve önerilerinde uygularken daha çok kulanmıĢlar ve diğer problemlerle iliĢkilendirmiĢlerdir.
Soru 2. Uygulamada hangi adımlar takip edilmelidir?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.10.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.10. 2. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 İlk olarak çevreye zararlı olan maddeler kullanılmamalıdır. Çünkü bu maddeler, çevremizi yaşanamaz hale getirir, küresel ısınmaya neden olan
maddeler kullanılmamalıdır.
3
Çevreye zarar verilmemeli, bu olaylara sebep olan maddeler kullanılmamalıdır. Sonuç→rahat+temiz + doğal dünya
İnsanlar bilinçlendirilmelidir. Doğru bilinen yanlışlar düzeltilmelidir.
2 İlk önce kendimiz örnek olmalıyız. Sonra çevremizi uyarmalıyız.
Doğayı korumaya yönelik kurumların plânlarına uymalıyız.
1 Camları yere atmamalıyız, güneş ışınlarıyla ısınma sonucunda yangın çıkar.
Önce internet ortamından çeşitli posterlerle insanları bilinçlendirelim.
0 Konu hakkında yanlış cevap verdi. Ya da cevap verilmedi.
Bu örnek yanıtlara göre, 2. soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar birbirine benzer iken, puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.96 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.83 tür. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 2.00, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.38‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin 3 ve 4 puanlık cevaplarında daha çok artıĢ olmuĢtur. Deney grubu öğrencileri, son testte kavramları günlük yaĢam problemlerin çözümünde ve önerilerinde daha çok kullanırken, diğer problemlerle iliĢkilendirmiĢlerdir.
Soru 3. Önlem alınması ve alınmaması durumunda, bundan sonra neler olabilir? Ayrı ayrı açıklayınız.
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.11.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.11. 3. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4
Su bize bitmez gibi gelirken, suya muhtaç kalabiliriz. Bilinçsiz bitki toplama ve çölleşme ve yer hareketleri meydana gelir. Yaşam sürelerimiz kısalır. Erken yaşlanırız.
*atmosfer tamamen yok olmasa da, bir gün yok olabileceği korkusuyla yaşarız. Önlem alınırsa büyük bir felâketin önüne geçmiş oluruz.
3
Önlem alınırsa yaşam koşulları artar. Önlem alınmazsa, afetlerden kurtulsak bile yaşam koşullarımız azalır.
*önlem alınmazsa hayvan türleri ve bitki türleri azalır. Önlem alınırsa her şey koruma altında olur.
2
Volkan patlamaları artar, lâvlar dünyaya zarar verir. O bölgede yaşam kaybı olur. Önlem alınırsa zarar en aza indirilir.
Önlem alınmazsa dünyanın sonu olur.
1 Deprem volkan patlaması olur. İlerde temiz hava, su, çevre bulamayabiliriz.
Önlem alınmazsa dünyaya ve insanlara zararı olur.
0 Konu hakkında yanlış cevap verdi. Ya da cevap verilmedi.
Bu örnek yanıtlara göre, 3. soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar birbirine yakın iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 1.30 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.83 tür. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 2.04, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.75‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin puanlarında daha çok artıĢ olmuĢtur. Deney grubu öğrencileri, son testte kavramları günlük yaĢam problemlerinin çözümünde ve önerilerinde daha çok kullanırken, diğer problemlerle iliĢkilendirerek, daha yüksek puan
ortalamasına ulaĢmıĢlar ve olumsuz durum önerilerinde daha makul yorumlar yapmıĢlardır.
Senaryo 2:
Küçük bir cam akvaryum alıp, içine temiz bir gölden alınmış su koyalım. Su bitkileri, plânktonlar, kum ve içinde yaşayan canlılarıyla birlikte gölün çamurundan ekleyelim ve üzerini cam bir kapakla kapatalım. Böylece küçük bir ekosistem elde etmiş olduk. Aşağıdaki soruları bu ekosistemi düşünerek yanıtlayınız.
Soru 1. Bu ekosistemdeki üretici tüketici ve ayrıştırıcılar nelerdir? Tanımlayınız.
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.12.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.12. 1. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Üreticiler: bitkiler, su bitkileri Tüketiciler: gölün çamurundaki canlılar
Ayrıştırıcılar ise, çamurdaki canlıları etkileyen bakteriler.
3 Kum içinde yaşayan canlılar: üretici ve tüketicidirler
Bakteriler ve mikroplar da: ayrıştırıcıdırlar.
2
Üretici: su, çamur
Tüketici: su bitkileri, plânktonlar
Ayrıştırıcılar: kum içinde yaşayan canlılar
1
Üretici: su ve bitki Tüketici: bitki
Ayrıştırıcı: bitki ve toprak
*gölden alınmış temiz su, bitkiler, plânktonlar, kum, çamur, cam kavanoz
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.39 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.50 dir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 2.04, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.08‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin puanlarındaki artıĢ daha fazla olmuĢtur. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir ekosisteme ait olan, farklı canlı ve cansız öğeler gibi” kavramları daha çok kullanırken, daha doğru ve tam cevap veren öğrencilerin sayısı artmıĢtır ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 2. Bu ekosistemdeki organik maddeler nelerdir? Açıklayınız.
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.13.‟te verilmiĢtir.
Tablo 4.13. 2. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Canlılar, yani su bitkileri, planktonlar, mikroplar, balık ve böcekler.. 3 Su bitkileri, plânktonlar, göl çamuru
2 Su kum, plânktonlar, su bitkileri
1 Su, su bitkileri çamur
0 Çamur
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.52 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması
0.75‟tir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.83‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.63‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin puanlarındaki artıĢ daha fazla olmuĢtur. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir ekosisteme ait olan, organik maddeler” i daha çok fark edebilirken, daha doğru ve tam cevap veren öğrencilerin sayısı artmıĢtır ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 3. Eğer akvaryuma göl suyu yerine damıtılmış su koysaydık sistem aynı şekilde çalışmaya devam eder miydi? Neden?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.14.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.14. 3. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Göl suyu içinde küçük canlıların yanı sıra, mineraller de vardır ve bu bitki ve
küçük canlılar için önemlidir. Damıtılmış su olsaydı, bu canlılar kendileri için gerekli habitatta bulunmamış olurlardı. Göl suyu onların doğal habitatıdır.
3
Hayır, içindeki canlılar uyum sağlayamazdı. Habitatları göl suyu olduğu için, ona alışmışlardır.
Gölün dengesi bozulur.
Dengeyi etkiler ve oradaki canlılar yaşayamaz.
2
Önce içindeki canlılar su değişikliği olduğunda biraz etkilenirlerdi. Fakat daha sonra alışacakları için sistem çalışmaya devam ederdi.
Etmezdi, çünkü her suda denge kuramazlar.
1 Hayır, çünkü bitki su farklılığı nedeniyle, hayatına devam edemez.
Hayır, her canlının kendi doğası var.
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 1.00 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.58‟dir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.48‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.38‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir ekosisteme ait olan, öğlelerden birinin değiĢmesi” durumunda neler olabileceğini daha çok fark edebilirken, daha doğru ve tam cevap veren öğrencilerin sayısı artmıĢtır ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 4. Bu kapalı ekosistemin sorunsuz çalışabilmesi için hangi koşullar gereklidir?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.15.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.15. 4. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4
Fotosentez ve beslenme olaylarını bu canlılar devam ettirebilirse ve bunlar için gerekli koşullar sağlanmışsa, güneş, ışık gibi… bu sistem sorunsuz çalışmaya devam eder.
3
Sürekli canlıların yaşayabilmesi için onlara besin gereklidir. Eğer yeterince belsin olursa sistem çalışmak zorunda kalır.
Her zaman güneş alması lâzımdır.
2
Suyu gölden katmaya devam ederse, ekosistem çalışmaya devam eder ve canlılar yaşar. Kumdaki canlılar da katılmalıdır.
Göl suyunda oksijen bulunması ve bir zaman sonra bitkilerin çürümesi
1 Canlılara uygun ortam sağlanmalı
Doğal koşullar
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.91 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.41‟dir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.70‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.17‟ye yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir kapalı ekosistemin sorunsuz çalıĢabilmesi için hangi koĢulların gerekli olduğuna daha doğru ve tam cevaplar vermiĢlerdir ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 5. Akvaryumdaki besin zincirlerini açıklayınız.
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.16.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.16. 5. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Çamurdaki canlılar, plânktonlar, su bitkileri
Büyük balık küçük balığı yer, küçük balık plânktonları yer, plânktonlar bitkileri yer. Bitkiler için su gereklidir.
3 Su→bitki →kurbağa
Su bitkileri→plânktonlar →kumda yaşayan canlılar
2 Su→bitki →balık
Su bitkileri→plânktonlar →kumda yaşayan canlılar
1 Meselâ su, balık, insan→çevrede böyle besin zinciri vardır.
Tüketici ve ayrıştırıcılardır.
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.83 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.79‟dur. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 2.00‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.08‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir kapalı ekosistemdeki besin zincirleri”ne daha doğru ve tam cevaplar /örnekler vermiĢlerdir ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 6. Kavanoza küçük bir balık eklersek sistem nasıl değişir?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.17‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.17. 6. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Balık oradaki besin maddelerini kullanarak gelişir çoğalır. Eğer ekosistem
içindeki denge bozulmaz ise çoğalarak yaşamına devam edebilir. Yeni besin zincirleri de oluşur böylece.
3
Balık yaşayabilmek için oradaki bitkileri ve bazı canlıları yer. Orası balığın habitatı olur.
Kurbağa da balığı yer ve yeni bir besin zinciri oluşur.
2 Balık orada bulunan bitkileri yiyerek büyüyebilir.
Balık tüketici olur ve tüketiciler artar.
1 Sistem değişmez, aynı şekilde devam eder. Sadece balık ölebilir. 0 Konu hakkında yanlış cevap verdi. Ya da cevap verilmedi.
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.87 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.75‟tir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 1.83‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.25‟e yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir kapalı ekosistemdeki canlılardan bir tanesi değiĢirse neler olabileceği” konusunda daha doğru ve tam cevaplar /örnekler vermiĢlerdir ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 7. Sistemdeki tüketici ve üretici sayılarını dengeyi bozmadan nasıl artırabiliriz?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.18.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.18. 7. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4
Bezin zinciri ve ekosistemin büyüklüğü dikkate alınarak besin ve canlılar bir denge içinde ilâve edilebilir. En iyisi besin zincirinin başlangıcındaki canlıları artırarak, doğal olarak canlı sayısının artmasını beklemektir.
3
Onların üretebileceği ve tüketebileceği kadar daha besin eklersek sayıları bir denge içinde artar.
Eğer besin zincirinin başındakini çoğaltırsak, diğer zincirdekilerde de çoğalma olur.
2 Sıra sıra her canlıdan eşit miktarda ekleyerek.
Bir üreticiye, bir tüketiciye ekleyerek.
1
Hepsini eşit yaparak. Balık tüketicidir. Bitkiler üreticidir.
Bu örnek yanıtlara göre, bu soru için; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön testlerde verdikleri yanıtlar, yine daha basit kavramlar ile birbirine benzerlik göstermekte iken, aldıkları puanlar da birbirine yakındır. Deney grubu öğrencilerinin ön testte aldığı puan ortalaması, 0.96 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması 0.67‟tir. Son testte ise deney grubu öğrencilerinin puan ortalaması 2.13‟e yükselirken, kontrol grubu öğrencilerinin puan ortalaması ise 1.17‟ye yükselmiĢtir. Deney grubu öğrencileri, son testte, günlük yaĢamda karĢılaĢabileceği “bir kapalı ekosistemdeki canlıların sayısının ve çeĢitliliğinin ekosistemin dengesini bozmadan nasıl değiĢtirilebileceği / artırılabileceği ” konusunda daha doğru ve tam cevaplar /örnekler vermiĢlerdir ve daha yüksek puan ortalamasına ulaĢmıĢlardır.
Soru 8. Sistemdeki çeşitliliği artırmak için eklediğimiz canlılardan biri olan zararlı bir böcek keşfedildi. Bunu engellemek için neler yapabiliriz? Kimyasal ilâçlar sistemi nasıl etkiler?
Bu soruya dereceli puanlama anahtarına göre puanlandırılmıĢ örnek yanıtlar Tablo 4.19.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.19. 8. Soru Örnek Yanıtları PUAN ÖRNEK YANITLAR
4 Ekosistemin dengesini bozmamak için doğal kurtulma yöntemleri denenmeli, o zararlı böcekle beslenen onu yok edecek bir canlı daha eklenmelidir.