Ekosistemler (4 ders saati)

Ekosistemler bölümü için hazırlanan FTT ders plânı aĢamaları ve uygulamaları aĢağıda belirtildiği gibi gerçekleĢtirilmiĢtir.

1. Seviye: FTT Temelleri: (1. Ders)

Ekosistemleri anlamak amacıyla, aĢağıdaki sorular oluĢturulmuĢtur:

 Ekosistemler canlı mıdır?

 Ekosistemin dengede olması ne anlama gelir?

 Hava, su ve toprak ekosistemin bir parçası mıdır?

 Gezegenimiz bir bütün olarak yaĢayan bir organizma olarak sınıflandırılabilir mi?

 Ekosistemde dengenin bozulmasının ülkelere etkileri neler olabilir?

 Ekosistemleri ve canlıların doğal habitatlarını korumak için neler yapmalıyız?

Bu seviyede öğrencilerin ulaĢması gereken kavramlar: Tür, habitat, popülasyon

ve ekosistem‟dir. Öğrenciler bu kavramları araĢtırmıĢ ve ders öncesinde, ders

kitabındaki Türden Ekosisteme ve Habitatı Neresi, çalıĢma kitabındaki yaşam alanları etkinliklerini yaparak sınıfa gelmiĢlerdir. Öğrencilere, yeni düĢünme yolları geliĢtirme ve bütünsel düĢünerek bağlantı kurmaları amacıyla, sınıfta “Düşünme soruları” sorulmuĢ ve düĢüncelerini tartıĢma imkânı verilmiĢtir. Ardından Video 1. Ekoloji,

popülâsyon, tür, Video 2. Ekosistemler izlenmiĢ, Farklı Ekosistemler görselleri ile bu

ekosistemleri, burada yaĢayan canlıları tahmin etmeleri istenmiĢtir.

2. Seviye: FTT Konu Farkındalığı: (2. Ders) Bir modül, öğrencilerin sorunları tartıĢırken FTT etkileĢiminin nasıl olduğunu ve konunun onları nasıl ilgilendirdiğini fark etmelerine yardım edecek Ģekilde plânlanmalıdır. Dersler, öğrencilerin, konu ile ilgili deneyimlerini, konunun bütün yönlerini, inanç ve tutumların konuyu etkilediğini,

sorunlara alternatif çözümler üretebilmelerini incelemesine yardım etmelidir. Bu amaçla, öncelikle Pek çok canlının yaĢadığı ağaç MeĢe görseli ve canlılar incelenmiĢtir. Bir meĢe ağıcının ne kadar fazla sayıda canlıya ev sahipliği yaptığı görülerek önemi fark edilmiĢtir. Ardından ders ve çalıĢma kitabındaki “Besin Ağı Ġçin YarıĢalım”, “Kim kimi yer?” ve “Canlılar Arası iliĢkiler” etkinlikleri gözden geçirilmiĢ, Video 3.

Canlıların beslenme şekline göre sınıflandırılması, Video 4. Cansız öğeler, Video 5. İklimsel faktörler izlenmiĢ ve tartıĢmalar yapılmıĢtır. Öğrenciler, canlılar arasındaki

beslenme iliĢkilerinin önemini ve canlı ve cansız ekosistem öğelerinin etkilerini tartıĢarak ve gerçek resim ve görsellerden dolayısı ile teknolojik imkânlardan yararlanarak somut olarak fark etmiĢlerdir.

3. Seviye: Konu AraĢtırması: (3. Ders) Öğrenciler, bu seviyede, konuyu nasıl araĢtıracağını düĢünürler. Veri toplama, analiz etme, sonuç çıkarma gibi problem çözme aĢamaları kullanılır. Bu beceriler, yerel bir sorunun araĢtırılmasında uygulanabilir. Bu amaçla, “Gezegenimiz bir bütün olarak yaĢayan bir organizma olarak sınıflandırılabilir mi?” sorusunu da düĢünerek, öğrencilerin “Ekosistemleri ve canlıların doğal habitatlarını korumak için neler yapmalıyız?” sorusuna cevap olabilecek çözüm önerilerini geliĢtirebilmeleri için öğrencilerin önce araĢtırma yapmaları sonra verilen etkinlikleri tamamlamaları sağlanmıĢtır. Bu etkinlikler, “Bir besin ağı yapalım, Bitkilerle deneyler yapalım, Plânktonları inceleyelim, Karınca kolonisi gözlemlemek için karınca gözlem evi yapalım.” Ģeklinde sıralanmıĢtır.

4. Seviye: Eylem Becerisi GeliĢtirme: (4. Ders) Bu aĢama, bir sorun üzerinde harekete geçmeyi içerir. Konular, öğrencilerin tüketim, yasal eylemler, ikna, fiziksel

eylem ve politik eylem gibi kavramları geliĢtirebilmelerine yardımcı olmak amacıyla

düzenlenir. Bu amaçla öğrencilerin gerçek yaĢam deneyimleriyle ekosistemlerdeki dengenin ve canlıların yaĢadığı doğal habitatların nasıl korunması gerektiği ve bu konuda öneriler sunarak çevresini bilgilendirme çalıĢmaları yapılmıĢtır. Eylemler aĢağıdaki Ģekilde sıralanmıĢtır:

Bir besin ağı yapalım: Besin ağı yapımında, öğrenciler sınıfa uzun bir ip ve

gazete ve dergilerden kestikleri bitki ve hayvan resimlerini getirmiĢler ve bunlardan besin ağı oluĢturmuĢlardır. Besin ağından bir canlının yok olması durumunda besin zincirlerinin ve ağının nasıl etkileneceği görülmüĢ ve bunun için alınması gereken çözümler üzerine tartıĢmalar yapılmıĢtır.

Bitkilerle deneyler yapalım: Bu etkinlikte iki tane beyaz gül, kırmızı ve mavi

mürekkepli suda iki gün bekletilmiĢ ve renk değiĢimi gözlenmiĢtir. Böylece çevreye bırakılan atıkların, çevre kirliliğinin bitkileri ve dolayısıyla buna benzer olarak diğer canlıları nasıl etkileyeceği görülmüĢ ve yine çevreyi ve canlıları korumak için neler yapılabileceği konusunda tartıĢmalar yapılmıĢ, çözüm önerileri sıralanmıĢtır.

Plânktonları inceleyelim: Bu etkinlikte Plânktonlar elde etmek için bir su

birikintisinden alınıp bekletilen sudan bir damla alınarak mikroskopla gözlem yapılmıĢtır. Bu etkinlikte de öğrenciler gruplar ile kendi plânktonlarını kendileri hazırlamıĢ, gerekli koĢulları sağlamıĢ ve su içinde bulunan ve gözle görülmeyen küçük canlıların bulunduğunu fark etmiĢlerdir. Bu canlıların yaĢamlarının devamı için, doğal ortamları, doğallığının devamı, dezenfektan maddeler, zararlı böcekler ve bitkilerle mücadele için yapılması gerekenler hakkında tartıĢmalar ile neler yapılması gerektiği konularında sonuçlara ulaĢılmıĢtır.

Karınca kolonisi gözlemlemek için karınca gözlem evi yapalım: Bu etkinlikte

Karınca gözlem evi, Ģeffaf bir sürahi ve cetvel kullanılarak, içine toprak, karıncalar ve bitki koyularak yapılmıĢtır. Karıncaların çıkmasını önlemek ve aynı zamanda hava almalarını da sağlamak amacıyla üzerine tülbent kapatılmıĢtır. Yapım aĢamaları ġekil 3.2.‟de gösterilmiĢtir.

Bütün bu yaĢam alanlarındaki gözlenen canlılarının yaĢamının devamı için öğrenciler fikirlerini ve çözüm önerilerini paylaĢmıĢlardır.

ÇalıĢma kitabındaki etkinliklerle birlikte “Kendimizi Değerlendirelim” bölümünde yer alan sorular öğrencilere ev ödevi olarak verilerek değerlendirme yapılmıĢtır. Öğrenciler sorulara verdikleri cevapları karĢılaĢtırarak yanlıĢlarını düzeltmiĢlerdir.

Bütün bu yaĢam alanlarındaki gözlenen canlılarının yaĢamının devamı için öğrenciler fikirlerini ve çözüm önerilerini paylaĢmıĢlardır.

ÇalıĢma kitabındaki etkinliklerle birlikte “Kendimizi Değerlendirelim” bölümünde yer alan sorular öğrencilere ev ödevi olarak verilerek değerlendirme yapılmıĢtır. Öğrenciler sorulara verdikleri cevapları karĢılaĢtırarak yanlıĢlarını düzeltmiĢlerdir.