Öğrenme-Öğretme Materyalleri ve Uygulama Süreci

Bu çalıĢmada kullanılan öğrenme-öğretme materyalleri, Deney grubunda FTT yaklaĢımına uygun olarak ders kitabı ve çeĢitli kaynaklardan yararlanılarak araĢtırmacı tarafından hazırlanan etkinliklerden oluĢmaktadır.

Etkinlikler, “Ġnsan ve Çevre” ünitesi, ilköğretim 7. sınıf fen bilgisi müfredatına ve ünite için gerekli kazanımlara uygun olarak hazırlanmıĢtır. Etkinlikler geliĢtirilirken MEB 2010-Fen ve Teknoloji dersi Eğitim programında yer verilen “Ġnsan ve Çevre” ünitesine ait Tablo 3.2.‟de belirtilen öğrenci kazanımları dikkate alınmıĢtır.

Tablo 3.2. Ġnsan ve Çevre Ünitesi Kazanımları

6. ÜNĠTE: ĠNSAN VE ÇEVRE

ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 1. Ekosistemler (6 saat)

Anahtar kavramlar: Tür, Habitat, Popülâsyon, Ekosistem Kazanımlar:

1.Organizmaların yaĢadıkları alanlar ve bu alanlara insan etkisi ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1.Tür, habitat, popülâsyon ve ekosistem kavramlarını örneklerle açıklar.

1.2.Bir ekosistemdeki canlı organizmaların birbirleriyle ve cansız faktörlerle iliĢkilerini açıklar. 1.3.Farklı ekosistemlerde bulunabilecek canlılar hakkında tahminler yapar (BSB – 9).

1.4.Ekosistemleri canlı çeĢitliliği ve iklim özellikleri açısından karĢılaĢtırır (BSB –5, 6). 1.5.Ekosistemdeki biyolojik çeĢitliliği fark eder ve bunun önemini vurgular.

Uyarılar:

[!] İlköğretim 4 ve 5. sınıfta kullanılan yaşam alanı yerine habitat kavramı kullanılacaktır [!] Ülkemizin biyolojik çeşitliliği ile ilgili okuma metni verilebilir.

[!] 1.2 Canlıların birbiri ile ilişkilerinde besin zincirleri ve besin ağları verilir. [!]1.3 Göl, deniz, orman vb.ekosistemler verilir.

2. Biyolojik çeĢitlilik (4 saat) Anahtar kavramlar: Biyolojik çeĢitlilik Kazanımlar:

1.6.Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesiyle karĢı karĢıya olan bitki ve hayvanlara örnekler verir (BSB -25; FTTÇ – 22, 23, 26).

1.7.Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesinde olan bitki ve hayvanların nasıl korunabileceğine iliĢkin öneriler sunar (BSB–32; FTTÇ – 21, 22, 23, 24, 27).

1.8.Çevresinde bulunan bitki ve hayvanlara sevgiyle davranır (FTTÇ – 27, TD- 5). 3. Çevre Sorunları ve Etkileri (6 saat)

Anahtar kavramlar: Çevre kirliliği, küresel ısınma, asit yağmuru, sera etkisi Kazanımlar:

1.9.Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartıĢır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29).

1.10.Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine iliĢkin çıkarımlarda bulunur (BSB, 8; FTTÇ – 18, 20, 21, 28).

1.11.Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iĢ birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4).

1.12.Atatürk‟ ün çevre sevgisi ile ilgili uygulamalarına örnekler verir (FTTÇ – 23, 27; TD – 4) Uyarılar:

[!] 1.9 Ülkemiz çevre sorunlarına örnek olarak orman tahribatı, hava, su ve toprak kirliliği, heyelân, sel

vb. verilebilir.

[!] 1.9; 1.10 Biyolojik silâhlar konusu ile ilgili okuma metni verilebilir. [!] 1.9 Erozyon ve deprem konusu „Dünya ve Evren‟ ünitesinde verilecektir.

[!]1.9 -1.11 Dünyadaki çevre problemleri için ozon tabakasının delinmesi, sera etkisi, deniz kirliliği,

nükleer kirlilik (Çernobil örneği) vb. verilebilir.

[!]1.12 Atatürk‟ün çevreyle ilgili yaptığı uygulamalar(Örneğin, Atatürk Orman Çiftliği, Ankara çayı

projesi gibi) bir araştırma ödevi olarak verilir.

[!] Atatürkçülük ile ilgili konular (1.12–2)

Tablo 3.2.‟de görüldüğü gibi, bu ünite kazanımları, FTTÇ, TD ve BSB kazanımlarının çoğunu içermektedir. Bu kazanımlara göre etkinlikler plânlanmıĢtır.

Deney ve kontrol grubunda gerçekleĢtirilen etkinlikler ayrıntılı olarak aĢağıdaki Tablo 3.3.‟de yer almaktadır.

Tablo 3.3. ÇalıĢmada GerçekleĢtirilen Etkinlikler

Kontrol grubu

etkinlikleri Konular Kazanımlar

Anahtar

Kavramlar Deney grubu etkinlikleri

YaĢam alanları Türden Ekosisteme Habitatı neresi Orman ekosistemi Kim kimi yer

Ekosistemler (6 saat)

1.Organizmaların yaşadıkları alanlar ve bu alanlara insan etkisi ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1.Tür, habitat, popülasyon ve ekosistem kavramlarını örneklerle açıklar.

1.2.Bir ekosistemdeki canlı organizmaların birbirleriyle ve cansız faktörlerle ilişkilerini açıklar.

1.3.Farklı ekosistemlerde bulunabilecek canlılar hakkında tahminler yapar (BSB – 9). 1.4.Ekosistemleri canlı çeşitliliği ve iklim özellikleri açısından karşılaştırır (BSB –5, 6).

1.5.Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliği fark eder ve bunun önemini vurgular. Tür, Habitat, Popülasyon, Ekosistem Bitkilerle deneyler Bir besin ağı yapalım Plânktonları inceleyelim

Evimizde karınca

kolonisi gözlemleme * Video ve pp ile ders sunumu

Biyolojik çeĢitlilik (4 saat)

1.6.Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bitki ve hayvanlara örnekler verir (BSB -25; FTTÇ – 22, 23, 26).

1.7.Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesinde olan bitki ve

hayvanların nasıl

korunabileceğine ilişkin öneriler sunar (BSB-32; FTTÇ – 21, 22, 23, 24, 27).

1.8.Çevresinde bulunan bitki ve hayvanlara sevgiyle davranır (FTTÇ – 27, TD- 5).

Biyolojik çeĢitlilik

KuĢ sofrası

Bir kaktüs bahçesi

yapalım

Yok, olma tehlikesi

içindeki türlere yardım kampanyası

* Video ve ppt ile ders sunumu

* Bilim-çocuk dergisi (Mart 2012, 171 sayısı),

“Tükenme tehlikesi

altındaki türlerimiz”

kartları ile oyun

Ülkemiz ve dünyamız tehlikede Asit yağmurları Sorunlarımızı çözelim Toprak kirliliği ve erozyon Biyolojik Silâh Çevre Sorunları ve Etkileri (6 saat) 1.9.Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29). 1.10.Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur (BSB, 8; FTTÇ – 18 ,20, 21, 28).

1.11.Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4). 1.12.Atatürk‟ ün çevre sevgisi ile ilgili uygulamalarına örnekler verir (FTTÇ – 23, 27; TD – 4) Çevre kirliliği, küresel ısınma, Asit yağmuru, sera etkisi Çöplerin geri dönüĢümlü hale getirilmesi Enerjide tutumluluk kampanyası

Minyatür sebze bahçesi * Video ve pp ile ders sunumu

* Susuzluk konulu slâyt * Tema çevre ve küresel ısınma sunumu

Tablo 3.3.‟te görüldüğü gibi, Deney grubunda, FTT etkileĢimlerini vurgulayan etkinliklere daha çok yer verilmiĢ, ders kitabında bulunan FTT vurgulu etkinlikler ise, talimatlara uygun olarak gerçekleĢtirilmiĢtir.

Deney grubu olarak seçilen FTT öğretimi yapılan sınıf ile kontrol grubu olarak seçilen ders kitabına dayalı öğretim yapılan sınıf arasındaki öğretim farklılıkları ise Tablo 3.4‟ te listelenmiĢtir.

Tablo 3.4. Ders Kitabına Dayalı Öğretim ile FTT Öğretimi Arasındaki Farklar Ders kitabına dayalı öğretim FTT öğretimi

1. Ders kitabı tek kaynak olarak kullanılmıĢtır.

1. Ders kitabı, yalnızca gerekli olduğu zamanlarda, kaynak olarak kullanılmıĢtır.

2. Öğretmen, öğrencilere not almaları ve gerektiği zaman hatırlamaları için bilgi vermiĢtir.

2. Öğretmen öğrencilerin sorularına cevap bulması amacıyla yardımcı olmuĢtur, çok az bilgi vermiĢtir.

3. Etkinlikler, amaçları, talimatları ve çoğu zaman sonuçları belli olan, önceden plânlanmıĢ ders ve çalıĢma kitabı etkinlikleridir.

3. Öğrenciler etkinlikleri, kendi fikirleri ve açıklamalarını test etmek amacıyla

kullanmıĢlardır.

4. Güncel problemlere ve sorunlara çok az vurgu yapılmıĢtır (ders kitabında belirtildiği kadarıyla).

4. ÇalıĢma alanına göre, çoğunlukla güncel problem ve sorunlar üzerinde durulmuĢtur.

5. Bilim, ders kitabında tanımlandığı Ģekliyle verilmiĢtir.

5. Bilim, ortaya çıkan sorular, sorulara verilen yanıtlar ve bunları test etme olarak tanımlanmıĢtır.

6. Öğretmen her dersi Kılavuz kitapa göre plânlamıĢ ve buna uygun olarak dersi yürütürken, bazı etkinlikler atlanmıĢtır.

6. Öğretmen kazanımlara odaklanmıĢ ve etkinliklerde ve faaliyetlerde öğrencilerin yer almasını sağlamıĢtır.

7. Öğrenciler, öğretmenin söylediklerini yapmıĢtır ve ders kitabı talimatlarını izlemiĢtir.

7. Öğrenciler etkinlikleri, faaliyetleri, kaynakları ve yeni soruları önermiĢlerdir.

Tablo 3.4. Ders Kitabına Dayalı Öğretim ile FTT Öğretimi Arasındaki Farklar (Devamı)

8. Ders kitabındaki terim ve cümlelere odaklanılmıĢtır.

8. Terimler nadiren kullanılmıĢtır. Öğrenciler tarafından etkinliklerle anlamlandırıldıktan sonra kullanılmıĢtır.

9. Bilgi ve fikirler, belli ve yeterli bir seviyeye ulaĢmak için sunulmuĢtur.

9. Bilgi ve fikirler, problem ve sorulara cevap bulmak amacıyla araĢtırılmıĢtır.

10. Gazete ve süreli yayınlar kullanılmamıĢtır.

10. Güncel haberler ve olaylar, çeĢitli kaynaklardan sıklıkla takip edilerek kullanılmıĢtır.

11. Daha çok ders kitabı ve öğretmen tarafından verilen çoktan seçmeli testler, alıĢtırma amaçlı kullanılmıĢtır.

11. Ders kitabı alıĢtırmaları, az kullanılmıĢ, öğretmen tarafından test veya çalıĢma kâğıdı hiç verilmemiĢtir.

12. Bilim, okulda ya da toplumda gerçekleĢen bir olgu olarak görülmemektedir.

12. Hemen hemen tüm sorular, konular etkinlikler, yerel düzeyde, toplumsal farkındalık oluĢturma temelindedir ve bilim olarak görülmektedir.

13. Öğretmen sadece dersleri plânlayıp

hazırlarken zaman harcamıĢtır. 13. Öğrencilerde öğretmenleri kadar bireysel araĢtırmalar ve etkinlikler için zaman harcamıĢtır.

14. Sınıf tartıĢmaları ve etkinlikler, yarıĢma ve doğru cevabı bulma odaklıdır.

14. Sınıf tartıĢmaları ve etkinlikler, soruları, problemleri ve güncel konuları anlamaya odaklanmıĢtır.

15. Değerlendirme amaçlı yapılan testler

ve quizler hatırlamaya yöneliktir. 15. Değerlendirme, öğrencilerin etkinliklerde bilgi ve becerileri nasıl kullanabildiklerine odaklanmıĢtır.

Tablo 3.4.‟te görüldüğü gibi, deney ve kontrol grupları için öğretim gerçekleĢtirilirken dikkat çekilmesi gereken hususlar, geleneksel öğretim ve FTT öğretimi farkları ile birlikte incelenmiĢtir. Bu alanda Iskandar ( 1991), Mackinnu (1991), Liu (1992) ve Lu (1993) tarafından yapılan çalıĢmalar referans olarak alınmıĢ ve bunlara paralel olarak öğretim içeriği gerçekleĢtirilmiĢtir.