Çalışmada Kullanılan Ölçeklerin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçlarının

Çalışmamızdaki ölçeklere yönelik SPSS programı ile gerçekleştirdiğimiz açımlayıcı faktör analizleri doğrultusunda AMOS programında yaptığımız doğrulayıcı faktör analizi sonuçları aşağıdaki gibidir.

5.8.4.1. Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin keşfedilen iki faktörlü yapısı doğrulayıcı faktör analizi kullanılarak test edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi, gözlenen ve gizli değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemeye olanak veren bir yapısal eşitlik modeli türüdür. Bu analiz, ölçme araçlarının yapı geçerliğinin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Doğrulayıcı faktör analizi ölçme aracının faktör yapısının eldeki veriler ile ne derece uyumlu olduğu hakkında bilgi vermektedir (Kline, 2011: 112). Doğrulayıcı faktör analizinde test edilen modelin uyum düzeyini belirlemek için uyum iyiliği değerleri hesaplanmaktadır. Test edilen iki faktörlü model Şekil 5.2.’de gösterilmiştir. Modelde gösterilen tüm yol katsayıları p<0,001 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Şekil 5. 2 Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Diyagramı, χ2_{=114,52; Sd=39; p<0,001}

Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin iki faktörlü yapısını değerlendirmek için hesaplanan uyum değerleri Tablo 5.15’de gösterilmiştir

Tablo 5 15. Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin İki Faktörlü Yapısına Ait Uyum Değerleri

Ölçüt İyi Uyum Kabul

Edilebilir Uyum Elde Edilen Değerler Referans (χ2/sd) ≤ 3 ≤ 5 2,94 Meydan ve Şeşen, 2015; Carmines ve McIver, 1981; Marsh ve Hocevar, 1985 RMSEA ≤ 0,05 0,06-0,08 0,05 _{Meydan ve Şeşen, 2015;} Browne ve Cudeck, 1993 SRMR ≤ 0,05 0,06-0,08 0,02 CFI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,99 Meydan ve Şeşen, 2015; McDonald ve Marsh, 1990; Bentler, 1990 TLI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,98 Meydan ve Şeşen, 2015;

Bentler ve Bonett, 1980 GFI ≥ 0,90 0,89-0,85 0,98 Meydan ve Şeşen, 2015; Tanaka and Huba, 1985; Jöreskog ve Sörbom, 1984 AGFI ≥ 0,90 0,89-0,80 0,96

Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanan, standardize edilmiş tahmin sonuçlarına göre, modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve modele ait değerlerin uyum kriterlerini karşıladığı anlaşılmıştır. Ölçeğin iki faktörlü yapısının eldeki veriler ile genel olarak iyi düzeyde uyum gösterdiği ve iki faktörlü yapısının doğrulandığı anlaşılmıştır. DFA sonucunda örgütsel ve faydacı kimlik ve normatif kimlik faktörlerinde bulunan maddelerin faktör yüklerinin sırasıyla 0,73-0,80 ve 0,13-0,79 arasında değişen değerler aldığı gözlenmiştir.

Geçerlik ve güvenirlik çalışması sonucunda Örgütsel Kimlik Algısı Ölçeğinin orijinal yapısından farklı olarak iki faktörlü bir yapı gösterdiği tespit edilmiştir. Ölçeğin iki faktörlü toplam varyansın önemli bir kısmını açıklamıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları ölçeğin iki faktörlü yapısının eldeki veriler ile uyumlu olduğunu işaret etmiştir. Ölçeğin iç tutarlılığa bağlı güvenirliğinin ise yeterli düzeyde olduğu anlaşılmıştır.

5.8.4.2. Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin keşfedilen iki faktörlü yapısı doğrulayıcı faktör analizi kullanılarak test edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi, gözlenen ve gizli değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemeye olanak veren bir yapısal eşitlik modeli türüdür. Bu analiz, ölçme araçlarının yapı geçerliğinin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Doğrulayıcı faktör analizi ölçme aracının faktör yapısının eldeki veriler ile ne derece uyumlu olduğu hakkında bilgi vermektedir (Kline, 2011: 112). Doğrulayıcı faktör analizinde test edilen modelin uyum düzeyini belirlemek için uyum iyiliği değerleri hesaplanmaktadır. Test edilen iki faktörlü model Şekil 5.3.’de gösterilmiştir. Modelde gösterilen tüm yol katsayıları p<0,001 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Şekil 5. 3 Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Diyagramı, χ2_{=142,10; Sd=34; p<0,001}

Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin iki faktörlü yapısını değerlendirmek için hesaplanan uyum değerleri Tablo 5.16’da gösterilmiştir.

Tablo 5 16. Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin İki Faktörlü Yapısına Ait Uyum Değerleri

Ölçüt İyi Uyum Kabul

Edilebilir Uyum Elde Edilen Değerler Referans (χ2/sd) ≤ 3 ≤ 5 4,18 Meydan ve Şeşen, 2015; Carmines ve McIver, 1981; Marsh ve Hocevar, 1985 RMSEA ≤ 0,05 0,06-0,08 0,06 _{Meydan ve Şeşen, 2015;} Browne ve Cudeck, 1993 SRMR ≤ 0,05 0,06-0,08 0,04 CFI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,98 Meydan ve Şeşen, 2015; McDonald ve Marsh, 1990; Bentler, 1990 TLI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,96 Meydan ve Şeşen, 2015;

Bentler ve Bonett, 1980 GFI ≥ 0,90 0,89-0,85 0,97 Meydan ve Şeşen, 2015;

Tanaka and Huba, 1985; Jöreskog ve Sörbom, 1984 AGFI ≥ 0,90 0,89-0,80 0,95

Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanan, standardize edilmiş tahmin sonuçlarına göre, modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve modele ait değerlerin uyum kriterlerini karşıladığı anlaşılmıştır. Ölçeğin iki faktörlü yapısının eldeki veriler ile genel olarak iyi düzeyde uyum gösterdiği ve iki faktörlü yapısının doğrulandığı anlaşılmıştır. DFA sonucunda dikey ve yatay muhalefet faktörlerinde bulunan maddelerin faktör yüklerinin sırasıyla 0,59-0,77 ve 0,42-0,97 arasında değişen değerler aldığı gözlenmiştir.

Geçerlik ve güvenirlik çalışması sonuçlarına göre, Örgütsel Muhalefet Ölçeği iki faktörlü bir yapıdan oluşmuştur. İki faktörlü yapı toplam varyansın önemi bir kısmını açıklamaktadır. Ölçeğin iki faktörlü yapısının eldeki veriler ile uyumlu olduğu ve ölçek puanlarının güvenirliğinin yüksek olduğu anlaşılmıştır.

5.8.4.3. Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin keşfedilen beş faktörlü yapısı doğrulayıcı faktör analizi kullanılarak test edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi, gözlenen ve gizli değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemeye olanak veren bir yapısal eşitlik modeli

türüdür. Bu analiz, ölçme araçlarının yapı geçerliğinin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Doğrulayıcı faktör analizi ölçme aracının faktör yapısının eldeki veriler ile ne derece uyumlu olduğu hakkında bilgi vermektedir (Kline, 2011: 112). Doğrulayıcı faktör analizinde test edilen modelin uyum düzeyini belirlemek için uyum iyiliği değerleri hesaplanmaktadır. Test edilen beş faktörlü model Şekil 5.4’te gösterilmiştir. Modelde gösterilen tüm yol katsayıları p<0,001 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Şekil 5. 4 Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi Diyagramı, χ2_{=852,24; Sd=178; p<0,001}

Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin beş faktörlü yapısını değerlendirmek için hesaplanan uyum değerleri Tablo 5.17.’da gösterilmiştir.

Tablo 5 17. Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Beş Faktörlü Yapısına Ait Uyum Değerleri

Ölçüt İyi Uyum Kabul

Edilebilir Uyum Elde Edilen Değerler Referans (χ2/sd) ≤ 3 ≤ 5 4,79 Meydan ve Şeşen, 2015; Carmines ve McIver, 1981; Marsh ve Hocevar, 1985 RMSEA ≤ 0,05 0,06-0,08 0,07 _{Meydan ve Şeşen, 2015;} Browne ve Cudeck, 1993 SRMR ≤ 0,05 0,06-0,08 0,06 CFI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,92 Meydan ve Şeşen, 2015; McDonald ve Marsh, 1990; Bentler, 1990 TLI ≥ 0,95 0,90-0,94 0,90 Meydan ve Şeşen, 2015;

Bentler ve Bonett, 1980 GFI ≥ 0,90 0,89-0,85 0,92 Meydan ve Şeşen, 2015; Tanaka and Huba, 1985; Jöreskog ve Sörbom, 1984 AGFI ≥ 0,90 0,89-0,80 0,88

Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanan, standardize edilmiş tahmin sonuçlarına göre, modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve modele ait değerlerin uyum kriterlerini karşıladığı anlaşılmıştır. Ölçeğin beş faktörlü yapısının eldeki veriler ile genel olarak kabul edilebilir düzeyde uyum gösterdiği ve beş faktörlü yapısının doğrulandığı anlaşılmıştır. DFA sonucunda dışa dönüklük, duygusal dengesizlik, açıklık, sorumluluk ve geçimlilik faktörlerinde bulunan maddelerin faktör yüklerinin sırasıyla 0,47-0,92; 0,53-0,79; 0,59-0,89; 0,78- 0,84 ve 0,52-0,79 arasında değişen değerler aldığı gözlenmiştir.

Geçerlik ve güvenirlik çalışması sonuçlarına göre, Beş Faktör Kişilik Ölçeği özgün yapısındaki olduğu gibi beş faktörlü bir yapıdan oluşmaktadır. Beş faktörlü yapı varyansın önemi bir kısmını açıklamaktadır. Ölçeğin beş faktörlü yapısının eldeki veriler ile uyumlu olduğu ve ölçek puanlarının güvenirliğinin yeterli düzeyde bulunduğu anlaşılmıştır.

5.9. Yapısal Eşitlik Modellemesine İlişkin Varsayımlar ve