Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 53, Eylül 2017, s

(1)

_____________________________________________________________________________________

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 53, Eylül 2017, s. 668-681

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 8.08.2017 19.09.2017

Ögr.Gör. Emine Vasfiye KORKMAZ

Selçuk Üniversitesi, Ali Akkanat İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü eminekorkmaz@selcuk.edu.tr

Okt. Şükrü GÜVEN

Selçuk Üniversitesi, Ali Akkanat İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü gsukru@selcuk.edu.tr

Okt. Abdulkadir ÜNAL

Selçuk Üniversitesi, Ali Akkanat İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü akunal@selcuk.edu.tr

ÖRGÜTSEL İLETİŞİM ARACI OLARAK SOSYAL MEDYA KULLANIMI, BEYŞEHİR EĞİTİM SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Öz

Teknolojideki ilerlemelerle birlikte internet ve sosyal ağlar sadece bireyler arası iletişimi destek olmakla kalmamış, örgütlerde de örgütsel iletişime destek olacak, örgüt kademlerinin her aşamasında bilginin hızlı ve kolay paylaşımına imkân sağ- layan yeni kanalların kullanımını hızlandırmıştır. Çalışmada internet ve sosyal medya araçlarının öğretmenlerin örgütsel iletişim faaliyetlerinde nedenli etkili kul- lanıldığının araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışma ampirik bir araştırma niteliğin- de olup, veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmaktadır. Araştırmanın ör- neklemini Konya’nın Beyşehir ilçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okulların ilkokul, ortaokul ve lise öğretmen, müdür yardımcısı ve müdürleri oluşturmaktadır.

Araştırma kapsamında geçerli 395 anket analiz için değerlendirmeye alınmıştır.

Örneklemede %95 güven düzeyi ve %5 güven aralığı hedeflenmiştir. Araştırmanın analizinde SPSS23 programından faydalanılmıştır. Bu çalışma sonucunda elde edi- lecek bulguların alandaki eksikliğin giderilmesine katkı sağlaması, yazına ve pratik uygulamaya yönelik yararlı bilgiler sunması amaçlanmaktadır.

Anahtar kelimeler: sosyal medya, örgütsel iletişim, öğretmenler

(2)

Örgütsel İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya Kullanımı, Beyşehir Eğitim Sektörü Örneği

The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 53, Eylül 2017, s. 668-681

669 SOCIAL MEDIA USE AS ORGANISATIONAL COMMUNICATION

TOOL, CASE OF BEYSEHIR EDUCATIONAL SECTOR Abstract

Internet and social networks not only is supportive for communication among indi- viduals but also expedite use of new channels to support also organisational communication in organisations that facilitate sharing of information quickly and easily in every phase of organisational level with the advancements in technology. It is aimed in this study to explore how effective teachers use social media tools and internet in organisational communication activities. The research has the characteris- tics of an empirical study and questionnaire technique is used as data collection tool. The sampling of the research is of primary, secondary and high school teachers, head masters and deputy head masters in the schools that are affiliates of Beysehir District Directorate of National Education of Konya Province. 395 valid questionnaires within the scope of the research are considered for analysis. 95%

confidence level and 5% confidence interval are aimed in sampling. SPSS23 software is benefitted in the analysis of the research. It is aimed with the findings of this research to be obtained at the end to make contribution to making up defici- ency in the scope, present beneficial information for literature and practical appli- cations.

Keywords: Social media, organisational communication, teachers GİRİŞ

Günümüzde teknoloji her geçen gün hızlı bir şekilde gelişip değişmektedir. Bu gelişim ve değişim günlük hayatımızdan iş hayatımıza her alanı önemli derecede etkilemektedir. İnter- netin özellikle iki yönlü iletişime açık olması, kişiler arası iletişimde oldukça hızlı, güvenilir ve büyük çapta bilginin rahatlıkla bireyler ve kurumlar arası aktarımının kolay yapılmasını destek- lemiştir. Bu durum internetin ve sosyal medyanın eğitim sektöründeki örgütlerde de örgütsel iletişim amacı ile kullanılmasına neden olmuştur. Sosyal ağlar ve internet öğretmenin okul, veli ve öğrenci ile kurduğu örgütsel iletişiminde hızla ve sıklıkla kullanılan bir kanal haline gelmiş- tir. Çalışmada internet ve sosyal medya araçlarının öğretmenlerin örgütsel iletişim faaliyetlerinde nedenli kullanıldığının araştırılması amaçlanmaktadır. Konya’nın Beyşehir ilçesinde yer alan okullar çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır.

1.LİTERATÜR İNCELEMESİ 1.1.Örgütsel İletişim

İletişim (haberleşme) kavramı, günümüz dünyasında geçmişe oranla çok daha önemli hale gelmiş bir olguyu ifade eder. Tarih öncesi dönemler de dâhil olmak üzere, insanlar birbirleriyle iletişim kurabilmek için çok çeşitli yollar denemişlerdir. İçinde yaşadığımız bilgi çağında ise bireysel iletişim araçlarından, kitlesel iletişim araçlarına uzanan çok kanallı iletişim araçları- nın kullanıldığı gözlenmektedir (Şimşek, Çelik ve Akgemci, 2016:128). İletişim; insanların, toplu halde yaşamaya başlamalarından itibaren, toplumsal etkileşimlerde rol oynayan, sembolik mesajların karşılıklı ulaştırılmasıyla bazı anlamları aralarında paylaşmaları sürecidir. İletişim ile bilginin, farklı davranış şekilleri ve sonuçlar yaratmak amacıyla kaynaktan, alıcıya aktarılması

(3)

670 ile sağlanır. İnsanlar iletişimle ortak değerleri paylaşma olanağını elde ederler (Aktaran: Eroğ-

luer:2011:122).

İletişim örgütte yer alan en önemli süreçlerden birisidir. Birey grup ve örgütsel performans üzerinde büyük etkileri bulunmaktadır. Bir örgütün etkinliği temel olarak iyi bir yönetim gerektirdiği kadar iyi bir iletişime de bağlıdır. Bir organizasyonda gerek grup üyeleri arasında, gerekse diğer örgütsel üyeler ve gruplarla başarılı bir iletişim kurulması halinde ancak başarıya ulaşılabilir ve yüksek performans elde edilebilir (Karaçor, Şahin, 2004:98).

Örgüt içi iletişim kavramı; yöneticiler ve çalışanlar arasında iletişim aracılığıyla olumlu iç ilişkiler kurma ve geliştirmeye yönelik etkisinden dolayı, örgütsel etkinlikle doğrudan ilişki- lidir. Bunun yanında örgüt içi iletişim; çalışanlar arası etkili olarak kurulamadığında, örgütsel ilişkilere yönelik tehdit de oluşturabilmektedir (Çakır, 2013:57).

İşletmeler için koordinasyon fonksiyonunun yerine getirilmesinde örgüt içi iletişimin önemi çok büyüktür. Çünkü iletişim koordinasyonu kolaylaştırır. Ayrıca iletişim organizasyo- nun işlemesini sağlayan önemli bir sistemdir (Efil, 2013:195).

Organizasyonlarda iletişim üç yönde akmaktadır. Bunlar; dikey, yatay ve çapraz (Diya- gonal) akış yönüdür. Dikey iletişim kavramı organizasyonlarda farklı kademelerde görev yapan işgörenlerin örgütsel yapı ve politikaları ile ilgili olarak yukardan aşağıya (hiyerarşik üstten hiyerarşik alta) ve aşağıdan yukarıya (hiyerarşik alttan hiyerarşik üste) doğru kurmuş oldukları iletişim biçimini ifade eder. Örgütlerde yatay iletişim, eşit veya benzer statüye sahip olan birim- ler ve kişiler arasında kurulur. Yatay iletişim fonksiyonel ilişkilerden kaynaklanmaktadır. Ör- gütsel hiyerarşinin farklı kademeleri arasında kurulan iletişim ise çapraz (Diyagonal) iletişimdir (Ünüvar ve Atıf, 2009:60).

Turizm, sağlık, bankacılık gibi hizmet sektörlerinde geleneksel olarak yüz yüze yapılan toplantılar, telefon görüşmeleri yaygın iletişim biçimi iken günümüzde Internet çok farklı bir iletişim boyutu açmıştır. Web sayfaları, elektronik posta, dosya transferi gibi teknik olanakların işletmeler tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıyla, örgütsel iletişim konusu, bilgi teknolojileri konusuyla iç içe geçmiş ve disiplinler arası bir yaklaşımı zorunlu kılmıştır (Ada, 2007:544).

1.2. Örgütsel İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya ve Eğitim Sektörü

Bilgisayarların birbirleriyle veri alışverişi ve ortak iş yapacak biçimde bağlanması ile oluşan bilgisayar ağları, bilgisayarların potansiyel gücünü inanılmaz boyutlara çıkarmıştır. 1990 yılından beri dünya çapında yaygınlaşan internet kısa sürede hızlı gelişme göstermiştir. İnterne- te bağlanma maliyeti düşmüş, güçlü ve kullanımı kolay programlar internet vasıtasıyla herkese açık bir imkân haline gelmiştir (Aktaran: Koçak:2011:618).

Bilgisayar teknolojilerinin iletişim sistemleri ile bütünleştirilmesi, hem örgüt içi hem de örgütler arası iletişimde devrim niteliğinde değişikliklere neden olmuştur. Günümüzde bir çok işletme doğrudan bilgisayar kullanımı yerine bilgisayarların birbirlerine çeşitli şekillerde bağ- lanmalarıyla oluşturulan ağlardan yararlanmaktadır (Tekin, Zerenler, Bilge, 2005:116).

Blog (Blogger), microblog (Twitter, Tumblr), Wikiler (Wikipedia), Sosyal İşaretleme (Delicious), Medya Paylaşım Siteleri (Youtube, Flickr), Podcast, Sanal Dunyalar (Secondlife), ve sosyal ağlar (Facebook, Myspace, FriendFeed) olarak sınıflandırılan sosyal medya uygula- maları 1997 yılında SixDegrees sitesi ile ortaya cıkmıştır. 2002-2003 yıllarında bu tarz etkile-

(4)

671 şimli sosyal web uygulamaları web 2.0 olarak popülerleşerek önce Friendster ve Myspace, ar-

dından 2004-2005 yıllarında Flickr ve Youtube, son olarak 2006-2007 yıllarında Facebook ve Twitter ile birlikte giderek hız kazanmıştır. Hızlı internet erişiminin hayatımızın her alanında ulaşılabilir konuma gelmesi ile birlikte modern toplumun ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir (Aktaran: Otrar ve Argın, 2014:2).

Yeni medya ve iletişim teknolojilerinin yarattığı yeni düzen içerisinde, işletmeler de özellikle yeni sistemin gerektirdiği düzenlemeleri ve değişiklikleri kendi bünyelerine entegre etmeye başlamışlardır. Facebook, Twitter, Friendfeed, Flickr, bloglar gibi birçok sosyal payla- şım ağının bir bütünü olarak adlandırabileceğimiz sosyal medya kavramı da işletmelerin son yıllarda oldukça önem verdiği alanlardan biri olmuştur (Solmaz ve Görkemli,2012:183).

Sosyal medya, bilim insanları ve bilgisayar meraklılarının kullandığı temel araçlar ve İnternet sitelerinden türemiş ve bugün bireyler, şirketler, devletler ve geleneksel medya arasın- daki iletişimi temelinden değiştiren dev bir yapı haline gelmiştir. (Aktaran: Bozbey, 2013: 158).

Örgütsel iletişimde gerek örgüt içi, gerek de örgütün işbirliği içerisinde çalıştığı kamula- rı ve paydaşlarıyla iletişiminde, diyalogu güçlendirerek etkileşimi artırmak amacıyla geleneksel kitle iletişim araçlarının yanı sıra; internet ve yeni iletişim teknolojileri araçlarından da faydala- nılmaktadır. Bu yeni teknolojiler, örgütsel iletişimde etkinliğin ve verimliliğin artmasında bü- yük önem taşımaktadır. İnternet aracılığıyla kurulan örgüt içi diyalojik iletişim; diyalojik ilişki- lerin geliştirilmesini, böylece örgütün çalışanları ve kamularıyla uzun ömürlü, kaliteli ve etkin ilişkiler kurabilmesini ve bunu geliştirebilmesini olanaklı hale getirmektedir. Örgüt içi iletişim- de diyalojik döngüyü olanaklı hale getirecek yeni iletişim teknolojileri araçları; elektronik pos- talar, e-posta listeleri ve elektronik sohbetler olarak sıralanabilmektedir (Çakır, 2013:82).

McLoughlin ve Lee (2007), pedagojik araçlar olarak düşünülebilecek olan sosyal ağla- rın, eğitsel bağlamda sağlayabileceği olası yararlarını; a) sosyal destek ve bağlanabilirlik, b) iş birlikli bilgi keşfi ve paylaşımı, c) içerik oluşturma ve d) bilgi ve enformasyon kümelemesi ve içerik modifikasyonu olarak sıralamaktadırlar. Muijs, vd (2010) ise, eğitimsel bağlamda düşü- nüldüğünde sosyal ağların: a) okul geliştirme, b) fırsatları arttırma (örneğin işletmelerle işbirli- ğine gitme) ve c) kaynak paylaşımı gibi yararlarının olduğunu ifade etmektedirler. Aşağıda ör- nek olarak verilen sosyal paylaşım siteleri öğretmenlerin, velilerin ve özellikle eğitim yönetici- lerinin yararlanabildikleri, alandaki son teknolojilerden ve yeniliklerden haberdar olabildikleri popüler bilgi paylaşım sitelerinden bazılarıdır (Aktaran: Özmen, Aküzüm, Sünkür, Baysal, 2011:44).

1. http://techintheclassroom.ning.com/

2. http://edtechleaders.ning.com/

3. http://www.edutopia.org/

4. http://portical.ning.com/

5. http://portical.org/ (TICAL -Technology Information Center For Administrative Leadership).

6. http://www.schoolleadership20.com/

7. http://www.oygem.com/

8. http://www.egitimyoneticileri.com/

(5)

672 Sosyal ağ siteleri ayrıca öğrenim ve öğretim süreçlerinin metin, video, ses, gibi mater-

yallerle zenginleştirerek öğrencilerin öğrenme sürecini desteklenmesi ve öğretmenin öğretim ve değerlendirme sürecine destek olması gibi imkânları da sağlamaktadır (Toğay, Akdur, Yetişken, Bilici,2013).

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitim sektöründe kullanılması kapsamında yönetici, öğretmen ve öğrenciler için belirlenen bazı yeterlilik kıstasları vardır. Okul yöneticilerinin bilgi teknolojileri ile ilgili yeterlikleri, bilgisayar ve teknoloji ile ilgili temel kavramları anlama, belli başlı yazılımları ve donanımları tanıyabilme, kelime işlemci, hesaplama tablosu, sunu programı, internet kullanımı gibi becerilerdir (Aktaran: Feyzioğlu, 2016:24). Bu beceriler artırıldıkça eği- tim sektöründe örgütsel iletişim aracı olarak sosyal ağların avantajlarından faydalanma imkânı da o derece artacaktır.

2.ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

2.1.Araştırmanın Önemi ve Kapsamı

Kullanıcılara hız, güç ve etkileşim imkânı sunduğu için birçok kurum hem biçimsel hem de biçimsel olmayan kanallar ile örgüt içi iletişiminde internet ve araçlarından fazlasıyla yarar- lanır hale gelmiştir. İnternet teknolojileri öğrenciler, veliler, okul ve öğretmenler arasında daha etkili bir iletişim sağlamaktadır. Bu araştırmada, okul yöneticileri ve öğretmenlerin sosyal med- yanın örgüt içi iletişimde kullanılmasına ilişkin görüşleri ve bazı değişkenlerle arasındaki an- lamlılık durumları araştırılmıştır.

2.2.Veri Toplama Aracı ve Ölçekler

Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket yönteminden yararlanılmıştır. Anketin birinci bölümünde “demografik bilgiler” yer almaktadır. Ölçeğin ikinci bölümde Feyzioğlu (2016)’nun yüksek lisans tezinden alınan “sosyal medya ve internetin eğitim amaçlı kullanım amaçlarını” içeren sorular bulunmaktadır

Anketin üçüncü bölümünde Özdemir(2014) tarafından geliştiren, güvenilirlik ve faktör analizi yapılarak biçimsel iletişim (Cronbach Alpha;0,93), sanal iletişim (Cronbach Alpha;0,93), sohbet ve etkinlikler (Cronbach Alpha;0,88), dedikodu ve söylenti (Cronbach Alpha;0,88), informal gruplar (Cronbach Alpha;0,83), ifade rahatlığı (Cronbach Alpha;0,70), ve şakalar (Cronbach Alpha;0,82), olmak üzere 7 boyutta ve 59 soruda ele alınan sosyal medya ölçeğin- den yararlanılmıştır. Görüşlerinin toplam puanları hesaplanmasında bu ölçeğin maddeleri; Ta- mamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Kesinlikle Katılmıyorum aralık- larını içermektedir.

2.3.Evren ve Örneklem

Araştırmanın örneklemini Konya’nın Beyşehir ilçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okulların ilkokul, ortaokul ve lise öğretmen, müdür yardımcısı ve müdürleri oluşturmaktadır.

Araştırma kapsamında geçerli 395 anket analiz için değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın analizinde SPSS23 programından faydalanılmıştır.

2.4.Araştırmanın Hipotezleri

Bu çalışma, öğretmenlerin sosyal medyayı örgütsel iletişim amaçlı kullanım alışkanlık- ları ve bazı değişkenler arasında ilişki var mı sorusuna cevap aramaktadır. Sosyal medya, her geçen gün farklı bir kullanım şekli ile karşımıza çıkmaktadır. Sosyal medyanın internet üzerin-

(6)

673 den eğitim faaliyetlerinde örgüt içi iletişimde kullanılmaya başlanan bir araç olması araştırılma-

sı gereken önemli bir konu halini almasına sebep olmuştur. Bu konunun araştırılması amacıyla aşağıdaki hipotezler oluşturulmuştur.

H1: Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılması- na bakış açısı cinsiyetlerine göre farklılık göstermektedir.

H2: Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılması- na bakış açısı sektörlerine göre farklılık göstermektedir.

H3: Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılması- na bakış açısı görevine göre farklılık göstermektedir.

H4: Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılması- na bakış açısı okuluna göre farklılık göstermektedir.

H5: Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarını örgütsel iletişim için kullanımına bakış açıları ile sosyal medya araçlarını eğitim amaçlı kullanım durumları arasında ilişki vardır.

2.5.Veri Analizi ve Bulgular 2.5.1.Demografik Bulgular

Tablo 2.1’e göre katılımcıların %38,5’u ilkokul, %29,9’u ortaokul, %26,1’i lise, %3’ü özel eğitim ve rehabilitasyon, %1’i etüd merkezi, %1,5’i temel lise öğretmenidir. Anketi cevap- landıran katılımcıların %60,3’ü erkek, %41,8’i 40-49 yaşlarında, %85,8’i öğretmen, %8,4’ü okul müdür yardımcısı, % 5,8’i okul müdürüdür.

Tablo 2.1. Demografik Bulgular-Yaş, Cinsiyet ve Okul Bilgileri

Frekans Oran (%) Görev yaptığınız okul İlkokul

Ortaokul Lise

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Etüd Eğitim Merkezi

Temel Lise

152 118 103 12

4 6

38,5 29,9 26,1 3,0 1,0 1,5

Cinsiyetiniz Kadın

Erkek

157 238

39,7 60,3

Yaşınız 18-29

30-39 40-49 50-65 65 ve üzeri

63 118 165 45

4

15,9 29,9 41,8 11,4 1,0

Göreviniz Okul müdürü

Okul müdür yardımcısı Öğretmen

23 33 339

5,8 8,4 85,8 Görev yaptığınız sektör Kamu

Özel

362 33

91,6 8,4

Tablo 2.2’ye göre katılımcıların %91,6’sı sosyal medya hesabı olduğunu söylerken,

%8,4’ü herhangi bir sosyal medya hesabı olmadığını ifade etmiştir.

Tablo 2.2. Demografik Bulgular-Sosyal Medya Kullanımı ve Amaç Bilgileri Frekans Oran (%) Sosyal Medya Sitelerinde

hesabınız var mı?

Evet Hayır

332 63

91,6 8,4

(7)

674 Tablo 2.3’e göre katılımcıların %54,2’si günde ortalama 1 saatten az sosyal medyada

zaman harcıyor, %66,8’i hergün bir kereden fazla sosyal medyayı kullanıyor, %47,1’nin 6 yıl ve daha fazla süredir sosyal medya hesabı var, %79,2’si sosyal medya hesabını cep telefonu üze- rinden takip ediyor.

Tablo 2.3. Demografik Bulgular-Sosyal Medya Kullanım Süre ve Araç Bilgileri

Frekans Oran (%) Sosyal medyada günde ortalama ne

kadar zaman harcıyorsunuz?

1 saatten az 1-3 saat 4-6 saat 6 saat üzeri

214 165 12

4

54,2 41,8 3,0 1,0 Sosyal medyayı hangi sıklıkla

kullanıyorsunuz? Her gün bir kereden fazla Her gün bir kere

Haftada bir kereden fazla Haftada bir kere

Ayda birkaç kere

264 70 34 6 21

66,8 17,7 8,6 1,5 5,4 Ne kadar süredir sosyal medya

sitelerini kullanıyorsunuz?

1 yıldan az 1-3 yıl 4-6 yıl 6 yıl üzeri

28 93 88 186

7,1 23,5 22,3 47,1 Sosyal medya sitelerine en çok

hangi teknolojik araç ile girersiniz, birden fazla seçenek işaretleyebi- lirsiniz.

Bilgisayar Cep Telefonu

Tablet Bilgisayar (iPad, Nexus vb.) Akıllı Televizyon

218 313 65 40

55,2 79,2 16,5 10,1

Tablo 2.4’e göre öğretmenlerin kullandığı sosyal medya sitelerinin dağılımına bakıldı- ğında en fazla %82,8 ile Whatsapp kullanıcısı olduğu ardından %70,9 ile facebook, %57,5 ile youtube ve %26,8 ile twitter kullanıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 2.4. Demografik Bulgular-Öğretmenlerin Kullandığı Sosyal Medya Siteleri

Frekans Oran (%) Kullanmış olduğunuz sosyal medya

sitelerini işaretleyiniz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)

Facebook Twitter Whatsapp Snapchat Swarm Youtube İnstagram Flickr

SecondLife Friendfeed Myspace Wikipedia Linkedin Netlog Blogger Tumblr Wordpress Badoo Delicious Podcast‟ler

280 106 327 8 18 227 41 4 - - - 48 6 - 4 1 2 - 1 1

70,9 26,8 82,8 2,0 4,6 57,5 10,4 1,0 - - - 12,2 1,5 - 1,0 0,3 0,5 - 0,3 0,3

Tablo 2.5’de öğretmenlerin sosyal medyayı öğrenci ve velilere yönelik eğitim amaçlı kullanım durumlarına baktığımızda, sınıf toplantıları veya etkinlikleriyle ilgili bilgi verme amaçlı, ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı, velileri, öğrencilerin eğitim durumlarıyla alakalı bilgilendirme amaçlı kullanımına genellikle olumsuz baktıkları görülmektedir. Bunun yanında öğrencilerle iletişim kurma amaçlı, derslerle ilgili materyal paylaşımı amaçlı, derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme yapabilme amaçlı, meslektaşlarıyla eğitim-öğretim içerikli payla-

(8)

675 şım amaçlı kullanımına biraz daha olumlu baktıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 2.5. Öğretmenlerin Sosyal Medyayı Eğitim Amaçlı Kullanım Durumları

2.5.2.Faktör Analizi ve Güvenilirlik Analizi

Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) bize örneklemin gücü hakkında bilgi verir. KMO değerleri İnternetin Eğitimde Kullanılması ölçeği için %93,9 (mükemmel güçte) örneklem grubu olduğu- nu söylemiştir. Örneklemin uygunluğu için bulunan Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri, değiş- kenler arasında kısmi korelasyonların düşük olup olmadığını göstermektedir. Bartlett testi sonucunda bulunan anlamlılık değeri (0,000) olması ise verilerin çok değişkenli normal dağılımdan geldiğini göstermektedir. Yukarıdaki Tablo 2.6’ya göre, araştırmada kullanılan verilerin faktör analizi için uygun olduğu ve örneklem büyüklüğünün de yeterli olduğunu anlaşılmaktadır.

İnternetin Örgütsel İletişimde kullanılması ölçeğine ilişkin sorulara uygulanan faktör analizinde 59 sorunun her biri birer değişken olarak alınmıştır ve faktör analizi sonucunda altı boyuta indirgenmiştir. Bu boyutlara sırasıyla Bİ: biçimsel iletişim; Sİ: sanal iletişim; SE: sohbet ve etkinlikler; DS: dedikodu ve söylenti; İG: informal gruplar; İR: ifade rahatlığı; boyutu olarak adlandırılmıştır. Faktörler tarafından açıklanan varyans İnternetin örgütsel iletişimde kullanıl- ması ölçeğinin %68,381’ini üç boyut olarak açıklamaktadır. Anketin ya da ölçeğin özelliklerini ve güvenilirliklerini değerlendirmek üzere güvenilirlik analizi yapılmıştır. Bu doğrultuda İnter- netin örgütsel iletişimde kullanılması ölçeğinin Cronbach Alpha değerleri boyutsal olarak; dedikodu ve söylenti boyutunun %90,3 sohbet ve etkinlikler boyutunun %88,8, biçimsel iletişim boyutunun %90,9, informal gruplar boyutunun %90,6, ifade rahatlığı boyutunun %90,5, sanal iletişim boyutunun %88,9 çıkmıştır. Ölçek güvenilir bulunmuştur.

Sosyal medya sitelerini(Face book, Twitter, Youtube vb.) hangi amaçla ve ne sıklıkla kullanıyorsunuz

Hiç Arasıra Sürekli Öğrencilerle iletişim kurma

amaçlı

%46,8 %45,3 %7,9

Sınıf toplantıları veya etkinlikleriyle ilgili bilgi verme amaçlı

%52,9 %38,2 %8,9

Ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı

%58,0 %36,2 %5,8

Derslerle ilgili materyal payla- şımı amaçlı

%41,0 %47,6 %11,4

Derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme yapabilme amaçlı

%46,1 %44,3 %9,6

Meslektaşlarınızla eğitim- öğretim içerikli paylaşım amaçlı

%29,9 %57,7 %12,4

Velileri, öğrencilerin eğitim durumlarıyla alakalı bilgilendirme amaçlı

%57,5 %33,4 %9,1

(9)

676 Tablo 2.6.Faktör Analizi

1.Dedikodu ve Söylenti

2.Sohbet ve Etkinlikler

3.Biçimsel İletişim

4.İnformal Gruplar

5.İfade Rahat- lığı

6.Sanal İleti- şim

S.38. ,822

S.39. ,818

S.40. ,783

S.41. ,760

S.37. ,757

S.57. ,756

S.56. ,740

S.45. ,724

S.44. ,707

S.43. ,706

S.46. ,687

S.52. ,682

S.42. ,667

S.59. ,657

S.54. ,651

S.35. ,643

S.49. ,558

S.36. ,550

S.58. ,545

S.34. ,414

S.13. ,716

S.32. ,669

S.12. ,630

S.17. ,623

S.28. ,622

S.47. ,618

S.14. ,615

S.33. ,615

S.23. ,575

S.27. ,551

S.31. ,540

S.11. ,536

S.25. ,439

S.1. ,762

S.2. ,753

S.4. ,694

S.5. ,694

S.8. ,661

S.7. ,655

S.3. ,578

S.6. ,563

S.16. ,540

S.22. ,706

S.20. ,699

S.21. ,684

S.19. ,656

S.18. ,567

S.15. ,639

S.10. ,598

S.9. ,584

S.29. ,532

S.30. ,483

S.26. ,475

S.55. ,578

S.48. ,553

S.53. ,546

S.51. ,524

S.50. ,432

S.24. ,448

Faktörler Tarafından Açıklanan Toplam Varyans Değeri(%)

68,381 KMO Örneklem

Yeterliliği Ölçümü 0,939 Bartlett Küresellik

Testi X²:21621,393 p:0,00

Cronbach’s Alpha 0,903 0,888 0,909 0,906 0,905 0,889

(10)

677 2.5.3.Farklılık Testleri

2.5.3.1.Cinsiyet Ve İnternet Üzerinden Örgütsel İletişime Bakış Açısı için Bağımsız Örneklem Testi

Birbirinden bağımsız 2 grubun veya örneklemin bağımlı bir değişkene göre ortalamala- rının karşılaştırılarak ortalamalar arasındaki farkın belirli bir güven düzeyinde (%95 , %99 gibi ) anlamlı olup olmadığını test etmek için kullanılan istatistiksel bir tekniktir (Ural , 2006,200).

Hipotezleri test edebilmek için öncelikle varyansların eşitliğini test etmemiz gerekecek- tir. Tablo 2.7’ye bakıldığında eşit varyans varsayımı sağlandığında yapılan bağımsız örneklem t-testi sonucunda p-değeri=0,001 çıkmıştır. Yani p-değeri<a olduğundan H1 hipotezi kabul edilir, yani %95 güven düzeyinde öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgüt- sel iletişim için kullanılmasına ilişkin sorulara kadın ve erkek öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark vardır. H1 kabul edilir.

Tablo 2.7. Bağımsız Örneklem T-Testi Sonuçları-Cinsiyet

Levene'nin Var-

yans Eşitliği Testi Ortalamaların Eşitliği İçin T-Testi

F p- değe-

ri t

Serbestlik Derecesi

p- değeri

Ortala- ma Farkları

Farkların Standart Hatası

Ortalama Farkları İçin Güven Aralığı

Alt

Sınır Üst Sınır İnternet

Üzerin- den Örgütsel İletişim- CİNSİ- YET

Varyansların eşitliği varsa-

yımı altında 2,673 ,10

3

3,474 393 ,001

,2714 5

,07815 ,1178

1

,42509 Varyans eşitliği

varsayımı sağlanmadığın- da

3,530 351,746 ,000 ,2714

5

,07690 ,1202

0

,42270

2.5.3.2.Öğretmenlerin Görev Yaptığı Sektör Ve İnternet Üzerinden Örgütsel İleti- şime Bakış Açısı için Bağımsız Örneklem Testi

Bu hipotezleri test edebilmek için öncelikle varyansların eşitliğini test etmemiz gereke- cektir. Tablo 2.8’e baktığımızda eşit varyans varsayımı sağlandığında yapılan bağımsız örnek- lem t-testi sonucunda p-değeri=0,294 çıkmıştır. Yani p-değeri>a olduğundan H2 hipotezi red edilir, yani %95 güven düzeyinde öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına ilişkin özel sektör ve kamu sektöründe görev yapan öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur.

H2 red edilir.

Tablo 2.8: Bağımsız Örneklem T-Testi Sonuçları-Görev Yapılan Sektör

Levene'nin Varyans Eşitliği

Testi Ortalamaların Eşitliği İçin T-Testi

F p- değe-

ri t

Serbest- lik Derece-

si p- değe-

ri

Ortalama Farkları

Farkların Standart Hatası

Ortalama Farkları İçin Güven Aralığı Alt Sınır Üst Sınır İnternet

Üzerinden Örgütsel İletişim- SEKTÖR

Varyansların eşitliği varsayı-

mı altında 1,329 ,25

0

1,051 393

,29 4

,14729 ,14012 -,12819 ,42277 Varyans eşitliği

varsayımı sağlanmadığın- da

,981 37,11

0 ,33

3

,14729 ,15021 -,15703 ,45162

(11)

678 2.5.3.3.Öğretmenlerin Görev Yaptığı Okul ve İnternet Üzerinden Örgütsel

İletişime Bakış Açısı için ANOVA Testi

Tablo 2.8’e baktığımızda yapılan ANOVA testi sonucunda p-değeri=0,651 çıkmıştır.

Yani p-değeri>a olduğundan H3 hipotezi red edilir, yani %95 güven düzeyinde öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına iliş- kin ilkokul, ortaokul, lise, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi, etüt eğitim merkezi ve temel lisede görev yapan öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur.H3 hipotezi red edilir.

Tablo 2.8. ANOVA- Görev Yapılan Okul Sum of Squares

df Mean Square F Sig.

Between Groups 125,527 119 1,055 ,938 ,651

Within Groups 309,167 275 1,124

Total 434,694 394

2.5.3.4.Öğretmenlerin Görev Türü Ve İnternet Üzerinden Örgütsel İletişime Bakış Açısı için ANOVA Testi

Tablo 2.9’a baktığımızda yapılan ANOVA testi sonucunda p-değeri=0,098 çıkmıştır.

Yani p-değeri>a olduğundan H4 hipotezi red edilir, yani %95 güven düzeyinde öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına ilişkin müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur. H4 hipotezi red edilir.

Tablo2.9. ANOVA- Göreviniz

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 37,638 119 ,316 1,215 ,098

Within Groups 71,562 275 ,260

Total 109,200 394

2.5.4. Korelasyon Analizi

Yapılan korelasyon analizi sonucu Tablo 2.10.’da görüldüğü üzere öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarını örgütsel iletişim için kullanımına bakış açıları ile sosyal medya araçlarını eğitim amaçlı kullanım durumları arasında ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Yani H5 hipotezi kabul edilmiştir. Pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerin sosyal medya araçlarını örgütsel iletişim aracı olarak kullanımı arttıkça, eğitimde de kullanıma daha ılımlı baktıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 2.10 Korelasyon Analizi

Eğitim

Amaçlı Dedikodo- duVe Söy-

lenti

Sohbet Ve Etkinlikler

Biçimsel İletişim

İnformal Gruplar

İfade

Rahatlığı Sanal İletişim

Eğitim Amaçlı

Pearson Correlation 1 ,237^** ,254^** ,305^** ,141^** ,229^** ,270^**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,005 ,000 ,000

N 393 393 393 393 393 393 393

Dediko- doduVe Söylenti

Pearson Correlation ,237^** 1 ,634^** ,496^** ,663^** ,617^** ,735^**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

(12)

679

Sohbet Ve Etkinlik- ler

Pearson Correlation ,254^** ,634^** 1 ,744^** ,698^** ,674^** ,803^**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

Biçimsl

İletişim Pearson Correlation ,305^** ,496^** ,744^** 1 ,498^** ,615^** ,640^**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

İnformal Gruplar

Pearson Correlation ,141^** ,663^** ,698^** ,498^** 1 ,555^** ,693^**

Sig. (2-tailed) ,005 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

İfade Rahatlı- ğı

Pearson Correlation ,229^** ,617^** ,674^** ,615^** ,555^** 1 ,657^**

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

Sanal İletişim

Pearson Correlation ,270^** ,735^** ,803^** ,640^** ,693^** ,657^** 1

Sig. (2-tailed) ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000

N 393 395 395 395 395 395 395

**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

SONUÇ VE ÖNERİLER

Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin sosyal medyayı öğrenci ve velilere yönelik eğitim amaçlı kullanım durumlarına baktığımızda, sınıf toplantıları veya etkinlikleriyle ilgili bilgi verme amaçlı, ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı, velileri, öğrencilerin eğitim durumlarıyla alakalı bilgilendirme amaçlı kullanımına genellikle olumsuz baktıkları görülmek- tedir. Bunun yanında öğrencilerle iletişim kurma amaçlı, derslerle ilgili materyal paylaşımı amaçlı, derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme yapabilme amaçlı, meslektaşlarıyla eğitim- öğretim içerikli paylaşım amaçlı kullanımına biraz daha olumlu baktıkları sonucuna ulaşılmıştır.

İnternetin Örgütsel İletişimde kullanılması ölçeğine ilişkin sorulara uygulanan faktör analizinde 59 sorunun her biri birer değişken olarak alınmıştır ve faktör analizi sonucunda altı boyuta in- dirgenmiştir. Bu boyutlara sırasıyla Bİ: biçimsel iletişim; Sİ: sanal iletişim; SE: sohbet ve etkinlikler; DS: dedikodu ve söylenti; İG: informal gruplar; İR: ifade rahatlığı; boyutu olarak adlan- dırılmıştır. Faktörler tarafından açıklanan varyans İnternetin örgütsel iletişimde kullanılması ölçeğinin %68,381’ini üç boyut olarak açıklamaktadır. Anketin ya da ölçeğin özelliklerini ve güvenilirliklerini değerlendirmek üzere güvenilirlik analizi yapılmıştır. Bu doğrultuda ölçek güvenilir bulunmuştur. Eşit varyans varsayımı sağlandığında yapılan bağımsız örneklem t-testi sonucunda, öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kul- lanılmasına ilişkin sorulara kadın ve erkek öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark vardır sonucu çıkmıştır. H1 kabul edilmiştir. Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına ilişkin özel sektör ve kamu sektöründe görev yapan öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur. H2 hipotezi red edilir. Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına ilişkin ilkokul, ortaokul, lise, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi, etüt eğitim merkezi ve temel lisede görev yapan öğretmenlerin verdiği cevapların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur. H3 hipo- tezi red edilmiştir. Öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçlarının örgütsel iletişim için kullanılmasına sorularına ilişkin müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin verdiği cevap- ların ortalaması arasında istatistiksel olarak bir fark yoktur. H4 hipotezi red edilir

Yapılan korelasyon analizi sonucu öğretmenlerin internet ve sosyal medya ortam araçla- rını örgütsel iletişim için kullanımına bakış açıları ile sosyal medya araçlarını eğitim amaçlı kullanım durumları arasında ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yani H5 hipotezi kabul edilmiş-

(13)

680 tir. Pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerin sosyal medya araçlarını örgütsel ileti-

şim aracı olarak kullanımı arttıkça, eğitimde de kullanıma daha ılımlı baktıkları sonucuna ula- şılmıştır.

Araştırma sonucu öğretmenlerin internet ve sosyal medya araçlarını örgütsel iletişim aracı olarak görmelerinin yanısıra eğitim faaliyetlerinde kullanımını da kısmen benimsedikleri gözlemlenmiştir. Yıllardan beri yavaş bir gelişim seyri izleyen eğitim sektörü açısından bilişim teknolojilerini gerek örgütsel faaliyetlere gerekse de öğrenci ve velilerle bir eğitim köprüsü olarak kullanılması hayati önem taşımaktadır. Örgüt içinde yeni iletişim teknolojileri aracılığıyla yöneticiler ve öğretmenler, öğretmenler ve öğrenci/veliler arası iki yönlü ve karşılıklı diyalog temelli bir ilişkinin kurulmasıyla, daha iyi bir eğitim ağı imkânını da olanaklı hale getirebileceği düşünülmektedir.

KAYNAKLAR

Ada, Nesrin, (2007). Örgütsel İletişim Ve Yeni Bilgi Teknolojileri; Örgütsel İletişim Ağları, Ege Akademik Bakış, 7(2) 2007: 543-551.

Bozbey, Tuğrul (2013). Çeviri:Scott, P. Jacka, R., J. Mike, Sosyal Medya Kurumsal Yönetim ve Risk Rehberi, - Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları.

Çalık, Deniz, (2013). Yeni İletişim Teknolojilerinin Örgüt İçi İletişimde Kullanımı: Türkiye’deki Büyük Ölçekli Firmalar Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim dalı, Ankara.

Efil, İsmail, (2013). İşletmelerde Yönetim Organizasyon, 12. Baskı, Dora, Basım, Yayım, Dağıtım,Bursa.

Eroğluer, Kemal, (2011). Örgütsel İletişim ile İş Tatmini Unsurları Arasındaki İlişkiler: Kuram- sal Bir İnceleme, Ege Akademik Bakış, 11(1), 121-136.

Feyzioğlu, Bilal İbrahim (2016), Eğitimde Sosyal Medyanın Kullanılmasına İlişkin Okul Yöne- ticilerinin Ve Öğretmenlerin Görüşleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Afyon.

Karaçor, Süleyman, Şahin, Ali, (2004). Örgütsel İletişim Kurma Yöntemleri Ve Karşılaşılan İletişim Engellerine Yönelik Bir Araştırma, SÜ, İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 8, 97-117

Koçak, Sait, (2011). Bilgi Teknolojileri ve Muhasebeye Etkisi, Bakan, İsmail (Ed), Yönetimde Çağdaş ve Güncel Konular içinde, Gazi Kitabevi, Ankara.

Otrar, Mustafa, Argın, Ferhat Süleyman, Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarının Kullanım Alışkanlıkları Bağlamında İncelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3)1

Özdemir, Seyhan., (2014). Sosyal Medyanın Örgüt İletişimindeki Yeri, Süleyman Demirel Üni- versitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi.Isparta

(14)

681 Özmen, Fatma, Aküzüm, Cemal, Sünkür, Meltem, Baysal, Nigahus., (2011), Sosyal Ağ Sitele-

rinin Eğitsel Ortamlardaki İşlevselliği, 6th International Advanced Technologies Sym- posium(IATS’11), 16-18 May 2011, Elazığ.

Solmaz, Başak, Görkemli, H.Nur, (2012). Yeni Bir İletişim Alanı Olarak Sosyal Medya Kulla- nımı veKonya Kadın Dernekleri Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 183-189

Şimşek M. Şerif, Çelik, Adnan, Akgemci, Tahir, (2016). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgüt- lerde Davranış, 9. Baskı, Eğitim Yayınevi, Konya.

Tekin, Mahmut, Zerenler Muammer, Bilge Atıf, (2005). Bilişim Teknolojileri Kullanımının İşletme Performansına Etkileri: Lojistik Sektöründe Bir Uygulama, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Yıl: 4 Sayı: 8 Güz 2005/2 s.115-129.

Toğay, A., Akdur, T. E., Yetişken, İ. C., Bilici, A., (2013) “Eğitim süreçlerinde sosyal ağların kullanımı bir MYO deneyimi” Akademik Bilişim Konferansı, Antalya: Akdeniz Üniver- sitesi.

Ural A. , Kılıç İ., 2006. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi.(2.Baskı).Ankara :Detay Anatolia Akademik Yayıncılık Ltd. Şti.

Ünüvar, Şafak, Bilge Atıf, (2009). Örgütsel İletişimin Bir Unsuru Olan Örgüt İçi İletişimin Ko- naklama İşletmelerindeki Etkinliği: Örnek Bir Alan Araştırması, Journal of Azerbaijani Studies, Sayı12, s:55-72.