Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s

(1)

_____________________________________________________________________________________

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s. 571-581

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 10.06.2017 15.07.2017

Öğr. Gör. Dr. Soner OKAN

Dicle Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı, Temel Bilimler Bölümü sonerokan@hotmail.com

Dr. Didem DÖĞER

Diyarbakır Yenişehir Güzel Sanatlar Lisesi didemdoger@hotmail.com

PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ ALAN KONSERVATUVAR ÖĞRENCİLERİNİN MESLEKİ BENLİK SAYGILARI

Öz

Bu araştırmanın amacı, pedagojik formasyon eğitimi alan konservatuvar öğrencile- rinin mesleki benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araş- tırmanın çalışma grubunu 2015-2016 yılında Dicle Üniversitesi Devlet Konserva- tuvarında öğrenim gören ve pedagojik formasyon eğitimi alan öğrenciler oluştur- maktadır (n=63). Bu amaçla araştırmanın verilerini toplamak üzere araştırmacı ta- rafından hazırlanan Kişisel Bilgiler Formu ve Arıcak (1999) tarafından öğretmen adaylarına yönelik olarak geliştirilen Arıcak Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği kulla- nılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin mesleki benlik saygısı düzeyinin yük- sek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin mesleki benlik saygısı düzeyleri arasında cinsiyet, bölüm, baba eğitim düzeyi, aile aylık geliri, güzel sanatlar lisesi mezunu olma durumu, formasyon programı not ortalaması değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık yoktur. Ancak anne eğitim durumu arttıkça bireyin mesleki benlik saygısı da artmaktadır.

Anahtar kelimeler: Mesleki benlik saygısı, mesleki müzik eğitimi, konser- vatuvar öğrencileri.

(2)

Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Konservatuvar Öğrencilerinin Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi

The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s. 571-581

572 PROFESSIONAL SELF-RESPECT OF PEDAGOGICAL FORMATION

EDUCATION CONSERVATORY STUDENTS Abstract

The purpose of this study is to examine the professional self-respect of conservatory students’ received pedagogical formation education in terms of various varia- bles. 2015-2016 Dicle University State Conservatory Students (n=63) received pedagogical formation training, constituted the group of the study. As a data col- lection tool “Personal Information Form” prepared by the researcher and the “The Scale of Arıcak Professional Self-Respect” developed by Arıcak (2001) were used in the study. As a result of the research, it was determined that the level of professional self-respect of the students is high. There is no significant difference be- tween the students' level of professional self-esteem and their sex, department, fa- thers' educational level, level of income, graduation from fine arts high school sta- tus and grade point average of pedogogical competency. However, the level of professional self-esteem increases as the level of education of the mother. However, as the educational level of the mother increases, the professional self-esteem of the individual also increases.

Keywords: Professional self-respect, professional music education, conser- vatory students.

1. GİRİŞ

Meslek; bireyin kimliğinin en önemli kaynağı olup, onun çevreden saygı görmesi, top- lumda yer edinmesi ve işe yaradığı duygusunu yaşamasını sağlayan bir etkinlik alanıdır (Kuz- gun, 2011: 3). TDK sözlüğünde ise meslek, “Belli bir eğitim ile kazanılan sistemli bilgi ve bece- rilere dayalı, insanlara yararlı mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş iş” olarak tanımlanmıştır. Meslek, bu tanımda belirtilen bireyin belli bir alanda sahip olduğu bilgileri kullanma ve uygulama etkinliği olmasının yanı sıra, birey- meslek ilişkisine bağlı olarak mutluluk-mutsuzluk, tatmin olma-olmama gibi duygular yaşatan yönüyle, bireyin duyuşsal alanına etkileri olan bir iş ve statü kaynağıdır.

Mesleki benlik saygısı “bireyin tercih ettiği mesleğe karşı geliştirdiği değerlilik yargısı”

ve “bireyin isteyerek ya da istemeyerek benliğine mal ettiği meslek ile ilgili yükleme ve tanım- lamalardan duyduğu hoşnutluğun, gururun, onurun ve saygının derecesi” olarak ifade edilebilir (Arıcak, 1999a). Mesleki benlik saygısı, kişinin mesleğinde başarıyı yakalaması için kazanmış olması gereken en önemli unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü kendi benliği ile uyumlu bir meslekte çalışan bireylerin mesleklerinde daha başarılı ve verimli olmaları bek- lenirken; benliği ile uyumsuz bir meslekte çalışan bireylerin doyumsuzluk ve çatışma yaşama olasılıklarının yüksek olduğu ifade edilmektedir (Super, 1970).

Sabır, özveri ve sürekli çalışma gerektiren öğretmenlik mesleğinde başarılı olabilmek için bu mesleği severek ve isteyerek yapmak çok önemlidir (Aşkar ve Erden, 1987). Kulaksı- zoğlu (1995:187), bir birey olarak öğretmenin, öncelikle olumlu bir mesleki benliğe sahip olma- sı gerektiğini belirtmiştir. Birey, mesleğini değerli olarak algılıyorsa mesleki benlik saygısı yük- sektir (Zoroğlu, 2014: 28). Öğretmenlerin benlik saygılarının ve mesleki benlik saygılarının yüksek olması, doyumlu ve başarılı olmalarının yanı sıra yetiştirecekleri bireylerin de kişilik olarak sağlıklı gelişmelerine yardımcı olacaktır (Arıcak, 1999b: 20). Körükçü ve Oğuz (2011),

(3)

573 öğretmenlerin mesleki başarı ve verimliliklerinde mesleklerini önemli ve değerli görmelerinin

etkisine değinerek, mesleki benlik saygısının önemini vurgulamışlardır.

Eğitim ve öğretimde hedefler ne kadar iyi belirlenirse belirlensin, dersin içeriği ne kadar işlevsel seçilip organize edilirse edilsin, o hedeflere ve kavrayışa sahip öğretmenler elinde yürü- tülmedikçe, eğitimden beklenen sonucun alınması olanaklı değildir (Sünbül, 2001). Eğitimin amaçlarına ulaşması, mesleğini kişiliği ile özdeşleştiren, kendine yakıştıran, mesleğinin saygın- lığına ve önemine inanan öğretmenlerle mümkündür.

Sanat eğitimi ve onun önemli bir kolu olan müzik eğitimi demokratik ve çağdaş ülke- lerde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca tarih boyunca pek çok filozof, eğitimci ve devlet adamı müziğin eğitimsel işlevine inanmış, müziğin gelişmesine yardım ve hizmette bulunmuşlardır (Akkaş, 1993: 7). Platon (2005: 117), “gençler bir sağlık ülkesinde yaşıyormuş gibi her şeyden yarar görsünler, güzel yapıtlardan gözlerine veya kulaklarına değen her şey, dünyanın en güzel ülkesinden sağlık getiren bir rüzgâr gibi, onları diriltsin, ta çocukluktan güzeli sevmeye, güzele benzemeye, güzelle uyum içinde yaşamaya doğru onları usulca götürsün. Bu nedenlerden dolayı müzikle eğitim en üstün eğitimdir, çünkü ritim ve uyum, ruhun ta içine girer ve onu uyumlu kılar” diyerek eğitimin müziğe dayanmasını savunur. Aristoteles ve Pythagoras ise, müziğin insan ruhunun eğitiminde ve temizlenmesinde önemli bir araç olduğunu vurgulamışlardır (Akt:

Akbulut, 2006: 25).

Müziğin bireysel ve toplumsal işlevlerinden kaynaklanan önemi müzik eğitimini de önemli bir konuma getirmektedir. “Bireyler üzerinde sevgi, sorumluluk, yaratıcılık duygularının gelişmesini sağlayan müzik eğitiminin amacı, insana, müziği sevdirmekten başka, müzik dinle- me, yargılama becerisiyle birlikte insanın beğeni düzeyini yükseltmektir” (Öz, 2001: 105).

“Müzik eğitimi kritik düşünme, problem çözme ve bu amaçlara yönelik nasıl işbirlikçi çalışıl- ması gerektiğini öğrenme gibi akademik ve kişisel becerilerin gelişmesini destekler. Sembolle- rin nasıl kullanılacağı, bilgiyi analiz etme, sentezleme ve değerlendirme gibi kavramaya yönelik beceriler müzik öğretiminde tam belirgin olmamakla birlikte çocuğun bu yöndeki becerilerinin gelişimini güçlendirici yöndedir.” (Şendurur ve Akgül, 2002: 167). Müzik eğitiminin belirtilen işlevlerinin yerine getirilebilmesi için, yarının müzik öğretmenlerinin mesleğini seven, önemse- yen, kendine yakıştıran, müzik öğretmenliğinin gereğine inanan bireyler olması gerekir. Sayılan bu özellikler tek bir başlıkta birleşmektedir. Bu başlık mesleki benlik saygısıdır.

Müzik öğretmenliğinin mesleki niteliklerini, genel kültür, alan bilgisi, pedagojik formasyon ve iletişim becerileri oluşturur. Bu niteliklerden birinin eksikliği ya da olmayışı, bir bakıma müzik öğretmenliğindeki mesleki niteliklerden önemli bir boyutunun eksik kalması anlamına gelir. Etkili bir müzik öğretmeni, mesleki nitelikleri oluşturan bu boyutlara yeterli bir düzeyde sahip olmalıdır (Akbulut, 2006: 25). Bu niteliklerin yanında müzik öğretmeninin bir niteliği de mesleki değerlerin farkında olmasıdır. Bu nitelik mesleki benlik saygısı ile doğrudan ilişkilidir. Çünkü mesleki benlik saygısı, meslek değerlerinden etkilenir. Yeteneği kullanma ve geliştirme imkânı, yaratıcılığa olanak verme, işlerin çeşitliliği ve ilgi çekiciliği, sosyal güvence, ilerleme olanağı, tanınma, toplumsal saygınlık sağlama gibi unsurlar meslek değerlerinden bazı- larıdır (Gündem, 2009).

Özellikle son yıllarda öğretmen eğitiminde eğitim fakültesi dışındaki yükseköğretim ku- rumu mezunlarının pedagojik formasyon eğitimi yoluyla öğretmen olarak atanmasına yönelik uygulamalara gidilmiştir. Bu kapsamda öğretmen olarak atanma olasılığı bulunan tüm yüksek öğretim mezunu olanlara pedagojik formasyon verilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır (Adıgüzelli ve Şahin, 2016: 130). Bu kurumlardan bir tanesi de konservatuvarlardır. Konserva- tuvar öğrencileri, müzik öğretmenliği ile ilgili pedagojik formasyon eğitimlerini, üçüncü ya da

(4)

574 dördüncü sınıfta bir döneme sıkıştırılan derslerle almaktadırlar. Konservatuvar eğitimi ile birlik-

te bir dönemlik süre zarfında pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin mesleki benlik say- gısının hangi düzeyde olduğu bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır.

Bu araştırmada pedagojik formasyon eğitimi alan konservatuvar öğrencilerinin mesleki benlik saygısı düzeyleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiş ve aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:

1.Formasyon eğitimi alan konservatuvar öğrencilerinin mesleki benlik saygı düzeyleri nedir?

2.Formasyon eğitimi alan konservatuvar öğrencilerinin mesleki benlik saygı düzeyleri arasında;

a)Cinsiyet,

b)Bölüm (Temel Bilimler-Ses Eğitimi-Türk Halk Oyunları), c)Annenin eğitim durumu,

d)Babanın eğitim durumu, e)Ailenin aylık geliri,

f)Güzel Sanatlar Lisesi mezunu olup olmama,

g)Pedagojik formasyon eğitimi not ortalaması değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık var mıdır?

2. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

Mesleki benlik saygısı yüksek olan birey, o mesleğin kendine göre olduğunu düşünür.

Mesleğinin gereğine inanır ve yaptığı işi önemser. Mesleğini layıkıyla yaptığına olan inancı, mesleki doyum ve mutluluğu beraberinde getirir. Bu bağlamda mesleki benlik saygısının, bireysel ve toplumsal ilerlemeye ve mutluluğa katkısı olan önemli bir unsurdur. Bu noktadan hare- ketle pedagojik formasyon eğitimi alarak müzik öğretmeni olmayı amaçlayan konservatuvar öğrencilerinin öncelikle mesleki benlik saygıları hakkında bir durum tespiti yapmanın gereğine inanılmaktadır. Durum tespiti sonrasında geliştirilecek önerilerle öğrencilerin mesleki benlik saygılarını olumlu yönde etkileyecek girişimlerde bulunmak, hem geleceğin müzik öğretmeni adayları açısından hem de müzik eğitiminin geleceği açısından son derece önemli görülmekte- dir.

3. METOT

Bu araştırma, pedagojik formasyon eğitimi alan konservatuvar öğrencilerinin mesleki benlik saygı düzeylerini belirlemeye yönelik genel tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır.

3.1. Çalışma Grubu

Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 öğretim yılında Dicle Üniversitesi Devlet Konservatuvarında öğrenim gören ve pedagojik formasyon eğitimi alan 63 öğrenci oluşturmak- tadır.

Tablo 1. Öğrencilerin Tanımlayıcı Özelliklerinin Dağılımı.

Değişkenler Gruplar Frekans(n) Yüzde (%)

Cinsiyet Bay 43 68,3

Bayan 20 31,7

Toplam 63 100,0

Bölüm Temel Bilimler 24 38,1

Türk Halk Oyunları 19 30,2

(5)

575

Ses Eğitimi 20 31,7

Toplam 63 100,0

Anne Eğitim Düzeyi Yok 25 39,7

İlkokul 20 31,7

Ortaokul 8 12,7

Lise 5 7,9

Üniversite 5 7,9

Toplam 63 100,0

Baba Eğitim Düzeyi Yok 8 12,7

İlkokul 16 25,4

Ortaokul 13 20,6

Lise 16 25,4

Üniversite 10 15,9

Toplam 63 100,0

Aile Aylık Geliri 0-1300 Tl 32 50,8

1301-2500 Tl 16 25,4

2501-4000 Tl 9 14,3

4001tl Ve üstü 6 9,5

Toplam 63 100,0

Güzel Sanatlar Lisesi Mezunu Olma Durumu

Evet 9 14,3

Hayır 54 85,7

Toplam 63 100,0

Formasyon Programı Not Orta- laması

60-69 arası 13 20,6

70-84 arası 37 58,7

85 ve üzeri 13 20,6

Toplam 63 100,0

Öğrencilerin cinsiyet değişkenine göre 43'ü (%68,3) bay, 20'si (%31,7) bayandır. Öğ- rencilerin 24'ü (%38,1) Temel Bilimler, 19'u (%30,2) Türk Halk Oyunları, 20'si (%31,7) Ses Eğitimi bölümünde öğrenim görmüşlerdir. Anne eğitim düzeyi değişkenine göre öğrencilerin 25'inin (%39,7) herhangi bir tahsili bulunmamakla birlikte, 20'si (%31,7) İlkokul, 8'i (%12,7) Ortaokul, 5'i (%7,9) Lise, 5'i (%7,9) Üniversite mezunudur. Baba eğitim düzeyi değişkenine göre öğrencilerin 8'i (%12,7) herhangi bir okul mezunu olmayıp, 16'sı (%25,4) İlkokul, 13'ü (%20,6) Ortaokul, 16'sı (%25,4) Lise, 10'u (%15,9) Üniversite mezunudur. Aile aylık geliri değişkenine göre 32'si (%50,8) 0-1300 TL, 16'sı (%25,4) 1301-2500 TL, 9'u (%14,3) 2501-4000 TL, 6'sı (%9,5) 4001TL ve üstü gelire sahiptir. Öğrencilerin sadece 9'u (%14,3) Güzel Sanatlar Lisesi mezunudur. Formasyon programı not ortalaması değişkenine göre 13 (%20,6) kişinin not

(6)

576 ortalaması 60-69, 37 (%58,7) kişinin not ortalaması 70-84 arası, 13 (%20,6) kişinin not ortala-

ması 85 ve üzeridir.

3.2. Veri Toplama Aracı

Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgiler Formu ve Arıcak Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Kişisel Bilgiler Formu öğrenci- lerin; cinsiyet, bölüm, ailenin gelir durumu, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu, Güzel Sanatlar Lisesi mezunu olup olmama durumu, formasyon mezuniyet puanı ve konserva- tuvarı tercih etme nedeni gibi demografik bilgilerine ulaşabilmek amacıyla hazırlanmıştır.

Araştırmanın verilerine ulaşmak için ikinci olarak Arıcak (1999a) tarafından öğretmen adaylarına yönelik olarak geliştirilen “Mesleki Kaygı Ölçeği” kullanılmıştır. Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği 30 maddeden oluşmaktadır. Bu maddelerin 14’ü olumlu, 16’sı ise olumsuz ifade- leri içermektedir. Olumlu maddeler: 2, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 16, 18, 20, 24, 26, 28 ve 30. maddeler;

olumsuz maddeler ise: 1, 3, 4, 6, 8, 10, 12, 15, 17, 19, 21, 22, 23, 25, 27 ve 29. maddelerdir.

Ölçeğin güvenirliği iki şekilde test edilmiştir. Birincisi, ölçeğin iç tutarlılığının bir ölçüsü olan ve Likert tipi ölçekler için öncelikle kullanılan Cronbach α güvenirlik katsayısının hesaplanma- sı, diğeri ise testin tekrarı yöntemiyle elde edilen güvenirlik katsayısıdır. 152 öğrenciye uygula- nan ve madde analizi sonucunda 30 maddeye inen ölçeğin SPSS paket programında Cronbach α güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve ölçeğin güvenirlik katsayısı. 93 olarak bulunmuştur. Bu sonuç, ölçeğin kendi içinde tutarlı ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu düşündürmektedir.

Ölçeğin kapsam geçerliği dokuz farklı üniversiteden 34 uzman görüşü ile sağlanmıştır (Arıcak, 2001).

3.3. Verilerin Analizi

Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Win- dows 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemleri olarak sayı, yüzde, ortalama, standart sapma kullanılmıştır. İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Man Whitney-u testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Kruskall Whallis testi kullanılmıştır. Kruskall Whallis testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı olarak Man Whitney-u testi testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular %95 güven aralığında, %5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.

4. BULGULAR VE TARTIŞMA

Bu bölümde, araştırma probleminin çözümü için, araştırmaya katılan çalışanların ölçek yoluyla toplanan verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular yer almaktadır. Elde edilen bulgulara dayalı olarak açıklama ve yorumlar yapılmıştır.

4.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular

Tablo 2. Mesleki Benlik Saygısı Ortalaması.

n Ort Ss Min. Max.

Mesleki Benlik Saygısı 63 115,508 18,340 83,000 150,000

Araştırmaya katılan öğrencilerin “mesleki benlik saygısı” düzeyi yüksek (115,508 ± 18,340) olarak saptanmıştır. Irmak (2015)’in öğretmeler üzerinde yaptığı araştırmada da öğret-

(7)

577 menlerin mesleki saygı düzeyleri yüksektir. Dolayısıyla bu bulgu konservatuvar öğrencileriyle

yapılan bu araştırmanın bulgusuyla örtüşmektedir.

4.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular

Tablo 3. Mesleki Benlik Saygısının Tanımlayıcı Özelliklere Göre Karşılaştırılması.

Demografik Özellikler n Mesleki Benlik Saygısı

Cinsiyet Ort. Sıra(Med)

Bay 43 31,620(119,000)

Bayan 20 32,830(113,500)

MWU/Z= 413,500/-0,244

p= 0,807

Bölüm Ort. Sıra(Med)

Temel Bilimler 24 33,420(119,500)

Türk Halk Oyunları 19 30,660(116,000)

Ses Eğitimi 20 31,570(112,500)

χ²KW= 0,256

p= 0,880

Anne Eğitim Düzeyi Ort. Sıra(Med)

Yok 25 30,820(117,000)

İlkokul 20 24,070(109,000)

Ortaokul 8 39,690(124,000)

Lise 5 42,700(136,000)

Üniversite 5 46,600(134,000)

χ²KW= 10,132

p= 0,038

İleri Test (MWU)= 3 > 2, 4 > 2, 5 > 2 (p<0.05)

Baba Eğitim Düzeyi Ort. Sıra(Med)

Yok 8 33,940(121,000)

İlkokul 16 34,970(123,500)

Ortaokul 13 26,880(110,000)

Lise 16 29,530(113,000)

Üniversite 10 36,300(115,500)

χ²KW= 2,364

p= 0,669

(8)

578

Aile Aylık Geliri Ort. Sıra(Med)

0-1300 TL 32 31,270(117,500)

1301-2500 TL 16 29,840(116,000)

2501-4000 TL 9 28,170(112,000)

4001TL ve üstü 6 47,420(138,000)

χ²KW= 4,914

p= 0,178

Güzel Sanatlar Lisesi Mezunu Olma Durumu Ort. Sıra(Med)

Evet 9 26,940(108,000)

Hayır 54 32,840(118,500)

MWU/Z= 197,500/-0,894

p= 0,371

Formasyon Programı Not Ortalaması Ort. Sıra(Med)

60-69 13 27,580(107,000)

70-84 37 32,590(119,000)

85 ve üzeri 13 34,730(119,000)

χ²KW= 1,085

p= 0,581

Araştırmaya katılan öğrencilerin mesleki benlik saygısı puanları ortalamalarının cinsiyet, bölüm, baba eğitim düzeyi, aile aylık geliri, güzel sanatlar lisesi mezunu olma durumu, formasyon programı not ortalaması değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterip göster- mediğini belirlemek amacıyla yapılan test sonuçlarına göre grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır(p>0.05). Irmak (2015), Biroğul (2015), Özmenteş (2014), Zoroğlu (2014), Dursun, Çuhadar ve Tanyeri (2014) ve Özkan’ın (1994) yaptığı araştırmada benlik say- gısının cinsiyete göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Bu bulgu konservatuvar öğrencileri ile ger- çekleştirilen bu araştırmanın cinsiyet ile ilgili alt problemine ait bulgusuyla örtüşmektedir. An- cak Demir, Gürsoy ve Ada (2011)’nın araştırmasında kızların ortalama mesleki benlik saygısı puanları erkeklerin ortalama mesleki benlik saygısı puanlarından yüksek bulunmuştur. Ünal ve Şimşek (2008)’in araştırma bulgularına göre kızların mesleki benlik saygı düzeyleri erkeklere oranla anlamlı derecede yüksektir. Yıldırım, Kırımoğlu ve Temiz’in (2010) beden eğitimi öğ- retmeni adayları üzerinde yaptığı araştırma bulgularına göre erkeklerin mesleki benlik saygıları, kadınların mesleki benlik saygılarından daha yüksek bulunmuştur. Bu bulgular konservatuvar öğrencileri ile gerçekleştirilen bu araştırmanın bulgularını desteklememektedir. Mesleki benlik saygısının mezun olunan lise türüne göre farklılaşmadığını gösteren bir çalışma Körükçü ve Oğuz’a (2011) aittir. Körükçü ve Oğuz’un (2011) okul öncesi öğretmeni adaylarıyla yaptıkları araştırma bulgularına göre mezun olunan lise türünün mesleki benlik saygısı üzerinde anlamlı bir farklılığa neden olmadığı görülmüştür.

(9)

579 Araştırmaya katılan öğrencilerin mesleki benlik saygısı puanları ortalamalarının anne

eğitim düzeyi değişkeni açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek ama- cıyla yapılan Kruskal Wallis H-Testi sonuçlarına göre; grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (χ²KW=10,132; p=0.038<0.05). Farklılığın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek üzere Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Buna göre; anne eğitim düzeyi ortaokul olanla- rın mesleki benlik saygısı puanları (123,500±13,969), anne eğitim düzeyi ilkokul olanların mesleki benlik saygısı puanlarından (107,750±16,399) yüksek bulunmuştur. Anne eğitim düzeyi lise olanların mesleki benlik saygısı puanları (125,400±18,434), anne eğitim düzeyi ilkokul olanla- rın mesleki benlik saygısı puanlarından (107,750±16,399) yüksek bulunmuştur. Anne eğitim düzeyi üniversite olanların mesleki benlik saygısı puanları (129,800±22,521), anne eğitim düze- yi ilkokul olanların mesleki benlik saygısı puanlarından (107,750±16,399) yüksek bulunmuştur.

Bu durum, annenin eğitim durumu yükseldikçe öğrencilerin “mesleki benlik saygısı” düzeyi artmakta olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Özkan’ın (1994) araştırmasında anne ve babanın eğitim düzeyinin benlik saygısını etkilediği görülmüştür. Demiriz ve Öğretir’in (2007) bulguları bu araştırma bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Belirtilen araştırmanın bulgularına göre, anne ve babanın eğitim düzeyi yükseldikçe çocukların da benlik saygıları artmakta ve kendine güven duyguları gelişmektedir.

5. SONUÇ VE ÖNERİLER

Araştırma sonucuna göre öğrencilerin “mesleki benlik saygısı” düzeyi (115,508 ± 18,340) yüksektir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin mesleki benlik saygısı puanları ortalamaları cinsiyet, bölüm, baba eğitim düzeyi, aile aylık geliri, güzel sanatlar lisesi mezunu olma durumu, formasyon programı not ortalaması değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

Annesinin eğitim durumu lise olanların mesleki saygı düzeyleri, annesinin eğitim durumu ilkokul olan öğrencilerden daha yüksektir. Bununla birlikte anne eğitim durumu üniversite olanların mesleki saygı düzeyleri, anne eğitim durumu ilkokul olanlardan yüksektir. Annenin eğitim durumu arttıkça bireyin mesleki benlik saygısı artmaktadır. Alınan eğitimin etkilerinin sadece ilgili bireye mahsus olmadığı, sonraki nesillerin şekillenmesinde de rol oynadığı bu so- nuçta açıkça görülmektedir. Dolayısıyla toplumun eğitim seviyesinin arttırılması, okullaşmanın hızlandırılması ve eğitimde niteliğin arttırılması, yarının müzik öğretmenlerinin mesleklerini severek, saygı duyarak yapmasına olumlu katkılar sunacaktır. Böylelikle toplumun hayat da- marlarından biri olan sanat ve sanat eğitimi yükselen bir değer olarak sonraki kuşaklara aktarı- labilecektir.

KAYNAKLAR

Adıgüzelli, Y. ve Şahin, E. (2016). Aday Öğretmenlerin Pedagojik Formasyon Eğitimine İlişkin Görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(28), 126-138.

Akbulut, E. (2006). Günümüz Müzik Eğitimcisi Nasıl Olmalıdır? Pamukkale Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 20(20), 23-28.

Akkaş, S. (1993), Okulöncesi Eğitimde Müzik. Gazi Üniversitesi, Mesleki Eğitim Fakültesi, Ankara.

(10)

580 Arıcak, T. (1999a). Grupla Psikolojik Danışma Yoluyla Benlik ve Mesleki Benlik Saygısının

Geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlamamış Dokto- ra Tezi, İstanbul.

Arıcak, T. (1999b). Öğretmen Adaylarının Benlik Saygısı Ve Mesleki Benlik Saygılarının Ge- liştirilmesine Yönelik Bir Grupla Psikolojik Danışma Uygulaması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 11, 11-22.

Arıcak, T. (2001). Mesleki Benlik Saygısı Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenirlik ve Geçerlik Ça- lışmaları, 6. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. 5–7 Eylül 2001, ODTÜ, Ankara.

Aşkar, P. ve Erden, M. (1987). Öğretmen Adaylarının Mesleğe Yönelik Tutumları. Çağdaş Eği- tim Dergisi, (121), 8-11.

Biroğul Katanalp, H. (2015). Farklı Branş Öğretmenlerinin Akademik İyimserlikleri İle Mesleki Benlik Saygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.

Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimleri İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik Araştırma Deseni- SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Demir, V., Gürsoy, F. ve Ada, Ş. (2011). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 597- 614.

Demiriz, S., Öğretir, A. D. (2007). “Alt ve Üst Sosyo-Ekonomik Düzeydeki 10 Yaş Çocukları- nın Anne Tutumlarının İncelenmesi” Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1): 105-122.

Dursun,Ö. Ö., Çuhadar, C. ve Tanyeri, T. (2014). Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 35, 131-142.

Gündem, F. Z. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Motivasyon, Mesleki Benlik Saygısı ve Mesleğe Yönelik Yetkinlik Duygusu Algıları Arasındaki Etkileşim, Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Irmak, M. (2015). İlkokul Ve Ortaokul Öğretmenlerinin Mesleki Benlik Saygılarının Belirlen- mesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü.

Körükçü, Ö. ve Oğuz, V. (2011). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygıları. Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 77-85.

Kulaksızoğlu, Adnan(1995). Öğretmenlik Mesleğinin Ahlak İlkeleri Konusunda Bir Deneme.

Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Sayı: 7, s.

185-188.

Kuzgun, Y. (2011). Meslek Rehberliği Ve Danışmanlığına Giriş (5. Baskı). Nobel Dağıtım, Ankara.

Öz, N. B. (2001). İnsanın Kültürel Gelişiminde Müzik Eğitiminin Önemi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14(1), 102-107.

Özkan, İ. (1994). Benlik Saygısını Etkileyen Etkenler. Düşünen Adam Dergisi, 7 (3): 4-9.

(11)

581 Özmenteş, G. (2014). Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Müzik Öz yeterlikleri, Benlik

Saygıları ve Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Eğitim ve Bilim, Cilt 39, Sayı 171, 138-152.

Platon. (2005) Devlet (Çeviri: Cem Taşkıran) Pan Kitapevi Yayınları, Ankara.

Super, D.E. ve Bohn, M, J. (1970). Occupational Psyhology. London: Tavistock Publications.

Sünbül, A.M. (2001). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik, Öğretmenlik Meleğine Giriş. Ed.: Ö.

Demirel ve Z. Kaya. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Şendurur, Y. ve Akgül B. D. (2002). Müzik Eğitimi ve Çocuklarda Bilişsel Başarı. Gazi Üni- versitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 22(1), 165-174.

Ünal, E. ve Şimşek, S. (2008). İlköğretim Bölümü Anabilim Dallarında Öğrenim Gören Öğret- men Adaylarının Mesleki Benlik Saygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenme- si. İlköğretim Online, 7(1), 41-52.

Yıldırım, Y., Kırımoğlu H. ve Temiz, A. (2010). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Mes- leki Benlik Saygısı Düzeylerinin İncelenmesi (Hatay İl Örneği). Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2010, 12 (1), 29–35.

Zoroğlu, Ö. (2014). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleğe Yönelik Tutumları, Mesleki Benlik Saygıları İle İş Doyumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Kara- deniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.