Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s

(1)

_____________________________________________________________________________________

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s. 418-437

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 12.06.2017 15.07.2017

Öğr. Gör. Metin KADİM

Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Vezirköprü Meslek Yüksekokulu, Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölümü

metin.kadim@omu.edu.tr

SINAVSIZ GEÇİŞ SİSTEMİNİN AKADEMİK BAŞARIYA ETKİSİ Öz

Ülkemizde yürütülen mesleki ve teknik eğitim faaliyetlerinde tarihsel süreçte bir- çok değişim gözlenmektedir. Bunlardan biri de; 2002-2017 yılları arasında uygulanan sınavsız geçiş sistemidir. Bu sistemle meslek liselerinden mezun olan öğrenci- ler kendi alanlarıyla ilgili meslek yüksekokullarına sınavsız geçiş yapabilmektedir- ler. Uygulanan sınavsız geçiş sistemi meslek yüksekokullarında yürütülen eğitim- öğretim faaliyetlerini çeşitli düzeylerde etkilemiştir. Bu etkilerden belki de en önemli olanı; akademik yeterliliğe sahip olmayan öğrencilerin meslek yüksekokul- larına doğrudan geçerek bu kurumlarda verilen eğitimin seviyesini ve kalitesini dü- şürdüğü algısıdır. Gerçekleştirilen bu çalışma, sınavsız geçiş sisteminin yükseko- kullardaki akademik başarıya olan etkisini gözler önüne sermesi adına önemli gö- rülmektedir. Çalışma aracılığıyla; meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sı- nav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başarılarının karşılaştırılması amaç- lanmıştır. Araştırma sonucunda; meslek yüksekokuluna sınavsız geçişle gelen öğ- rencilerin sınavla gelen öğrencilere göre daha başarısız olduğu sonucuna ulaşılmış- tır.

Anahtar kelimeler: Akademik başarı, Meslek yüksekokulu, Sınavsız geçiş sistemi.

(2)

Sınavsız Geçiş Sisteminin Akademik Başarıya Etkisi

The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 49, Temmuz 2017, s. 418-437

419 ACADEMIC SUCCESS EFFECT ON EXAMINATION TRANSITION

SYSTEM Abstract

In our country, many changes have been observed in the course of the history per- taining the activities of the vocational and technical education that is being implemented. One of these is; the transferring with no exam system, which is being implemented between the years of 2002-2017. With this system, the students, who gra- duated from vocational high schools may transfer to the higher vocational schools, relevant to their own field. The implemented, transferring with no-exam system, had effected the education-teaching activities, in the vocational schools at various levels. Perhaps one of the most important effects is, that the perception of the aca- demically insufficient students, by transferring to the higher vocational schools di- rectly, would be decreasing the level and the quality of the education which was being given in these institutions. Completion of this work is being viewed important in terms of providing the realistic visualization of the effect of the transfer with no exam system on the academic success in higher vocational schools. By the work, it has been aimed to compare the academic successes of those who transferred to the higher vocational schools with the exam score and the academic successes of those who transferred to these schools with no-exam. At the end of the rese- arch; the student who came to higher vocational school with no exam have been found less successful in comparison to those who came to this school with the exam score.

Keywords: Academic success, Vocational higher schools, The no-exam transfer system.

1.Giriş

İlelebet gelişim ve değişim sürecinde olan dünyada gözlenen tüm olgular, ülkelerin ge- lişme ve kalkınma düzeylerini etkilemektedir. Bir ülkenin kalkınmışlık düzeyini belirlemede kullanılan en önemli ölçütlerden biri, o ülkenin sahip olduğu insan kaynaklarının niteliğidir (Adıgüzel ve Berk, 2009). Toplumların ekonomik, politik ve kültürel yapılarında meydana gelen hızlı ve sürekli değişimler hangi ülke olursa olsun toplum yaşamını derinden etkilemekte ve nitelikli insan gücüne olan gereksinimi arttırmaktadır. Bu doğrultuda, değişen koşullara uyum sağlayabilen, sorun çözebilen, çevresi ile iyi iletişim kurabilen, takım çalışması yapabilen, mes- leğinin gerektirdiği temel bilgi ve becerilere sahip, yetişmiş mesleki ve teknik insan gücü, kal- kınmanın itici gücünü oluşturmaktadır (Yörük, Dikici ve Uysal, 2002).

Birey bilgi, beceri ve uygulama yeterliklerini belirli bir eğitim sürecinden geçerek edin- mektedir. Eğitim kavramını genel olarak; bireyde kendi yaşantısı ve kasıtlı kültürleme yoluyla istenilen davranış değişikliğini meydana getirme süreci olarak tanımlamak mümkündür (Demi- rel, 2004). Geniş bir perspektife sahip olan bu sürecin Türk Milli Eğitimi tarafından belirlenen bir amacı; bireylerin ilgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini

(3)

420 mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağla-

maktır (Resmi Gazete, 1973).

Bireyleri çevreleri ile uyumlu kılarak verimli ve üretken hale getirmeyi hedefleyen eğitim sürecin bir boyutunu genel eğitim, bir boyutunu da mesleki ve teknik eğitim oluşturmaktadır (Adıgüzel ve Berk, 2009). Özellikle de ekonomik ve teknolojik gelişmenin temel araçlarından biri olan nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi açısından mesleki ve teknik eğitim sistemine bü- yük görevler ve sorumluluklar düşmektedir.

Küreselleşme sürecinde bireyden beklenen özellikler; sorumluluk alma, yaratıcı düşünme, değişime uyum gösterme, problem çözebilme, kolay iletişim kurma, grupla çalışabilme, işbirli- ğine yatkın olma, karmaşık teknolojik sistemleri anlayabilmektir (Binici ve Arı, 2004). Bu bağ- lamda mesleki ve teknik eğitim; belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve pratik uygulama yeteneklerini kazandırmak suretiyle birey kabiliyetlerini zihinsel, duygusal, sosyal, ekonomik ve kişisel yönlerden geliştirme süreci olarak tanımlanabilmektedir (Tufan, Mızrak ve Çelik, 2009). Birey, meslek ve eğitim olarak üç temel unsurun sistemli bir şekilde birleşiminden olu- şan mesleki eğitim, özelliği gereği genel eğitimden daha pahalıya mal olan bir örgün eğitim türüdür (Alkan, Doğan ve Sezgin, 2001).

Mesleki ve teknik eğitim 19. yüzyıla kadar çırak-usta ilişkisine dayalı olan çıraklık eğiti- mi şeklinde verilmiştir (Tufan, Mızrak ve Çelik, 2009). Ülkemizde I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’ndan sonra büyük oranda teknik eleman eksikliği meydana gelmiş ve bu dönemden sonra meslek eğitimin üzerinde yoğunlaşılmıştır. 1927 yılına kadar il ve belediyelerde bulunan meslek okulu açma yetkileri, bu tarihten sonra Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiştir. Meslek liselerinin sayısının artması bu okulların ayrı bir müdürlüğe bağlanması ihtiyacını doğurmuştur ve Meslekî Eğitim ve Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü kurulmuştur. 1942 yılında başlatılan planlı çalışmalarla mesleki ve teknik öğretim kurumları günümüze kadar büyük gelişmeler gös- termiştir (Gülcü ve Aydın, 2012). İnsanların binlerce yıllık çalışma ve deneyimlerinin doğal bir sonucu olan bu eğitim, yıllar içinde yapısal olarak birçok değişime uğramıştır. Sonuç olarak günümüz mesleki ve teknik eğitim, ortaöğretim ve yükseköğretim düzeyleri içerisinde yer alan bir sistem haline gelmiştir (Yıldırım ve Şahin, 2015).

2015-2016 eğitim-öğretim yılı itibariyle ortaöğretim seviyesinde eğitim veren mesleki ve teknik eğitim kurumlarının sayısı 4.090, derslik sayısı ise 67.943’tür. Bu eğitim kurumlarında toplam 2.082.935 öğrenci eğitim görürken, 145.141 de öğretmen görev yapmaktadır (MEB, 2016).

Yükseköğretim seviyesinde ise, 2009 yılında bazı yükseköğretim kurumları bünyesinde bulunan teknik eğitim fakülteleri, mesleki eğitim fakülteleri, mesleki ve teknik eğitim fakültele- ri, ticaret ve turizm eğitim fakülteleri ile endüstriyel sanatlar eğitim fakültelerinin kapatılması ve aynı yükseköğretim kurumlarına bağlı olarak yeni fakülteler kurulması hakkında karar alınmış- tır (Resmi Gazete, 2009). Bu karara göre kapatılan bu fakültelerin yerine teknoloji, sanat ve tasarım ile turizm fakülteleri kurulmuştur. Ayrıca bahsi geçen bu fakültelerin dışında yükseköğ- retim seviyesinde 2 yıllık mesleki eğitim veren meslek yüksekokulları da bulunmaktadır. Ül- kemizde 2016 yılı itibariyle 829’u devlet, 98’i de vakıf üniversitelerine bağlı olan toplam 927 meslek yüksekokulu bulunmaktadır (YÖK-1, 2016). Tüm öğretim türlerine göre bu yüksekokul- larda kayıtlı toplam öğrenci sayısı 1.035.489’dur (YÖK-2, 2016). Ayrıca meslek yüksekokulla- rında; 142 profesör, 381 doçent, 2.895 yardımcı doçent, 14.123 öğretim görevlisi, 682 okutman, 385 uzman ve 253 de araştırma görevlisi olmak üzere toplam 18.861 akademisyen görev yap- maktadır (YÖK-3, 2016).

(4)

421 Sayısal verilerden de anlaşılacağı gibi ülkemizde son yıllarda yeni birçok üniversite ku-

rulmuştur. Kurulan bu üniversitelerin yöneticileri, artan talebi karşılayabilmek, ara eleman ye- tiştirebilmek ve halkla işbirliği sağlayabilmek amacıyla meslek yüksekokullarının sayıca arttı- rılması ve farklı bölgelerde açılması yoluna gitmişlerdir. Zamanla üniversitelerin bütçe, eğitim öğretim araç-gereci, öğretim elemanı kaynaklarında olan olumsuz sayılabilecek gelişmeler ve öğrencilerin söz konusu bölgelerde beklentilerini bulamamaları, öğrencilerin yetersiz bir alt yapı ile gelmeleri gibi birçok sebep meslek yüksekokullarının gelişim sürecini olumsuz etkilemiştir.

Bu olumsuzluklar eğitim-öğretim kalitesinin de düşmesine sebep olmuştur (Çağlar ve Türeli, 2005).

Meslek yüksekokullarında kaliteyi artırma yolunda yapılan çalışmalar neticesinde, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları ile meslek yüksekokulları arasında program bütünlüğü sağ- lamak ve gelişmiş ülkelerdeki mesleki ve teknik eğitim düzeyini yakalamak amacıyla 10.07.2001 tarih ve 24458 nolu Resmi Gazete'de yayınlanan 4702 sayılı kanun ile meslek liselerinden meslek yüksekokullarına sınavsız geçiş uygulaması yürürlülüğe girmiştir (Resmi Gazete, 2001). Bunun yanı sıra 2004 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS)’nde yapılan deği- şiklikle; sınavsız geçiş hakkı bulunmayan lise mezunları ile kendi alanları dışında tercih yapmak isteyen meslek lisesi mezunları sınavdan aldıkları puanlara göre, sınavsız geçiş hakkı bulunan adayların kendi alanlarında yerleştirilmeleri tamamlandıktan sonra boş kalan kontenjanlara yer- leştirilmeleri kararı alınmıştır. Bu kararla birlikte meslek yüksekokulları hem sınavsız geçişle hem de sınav puanı ile gelen öğrencilere eğitim-öğretim verir hale gelmiştir (Çağlar ve Türeli, 2005). 2016 yılında mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olarak sınav puanı ile herhangi bir meslek yüksekokuluna yerleşen öğrenci sayısı 45.810 iken, sınavsız geçişle yerle- şen öğrenci sayısı 155.432’dir (ÖSYM, 2016).

2002 yılından bu yana uygulanan meslek yüksekokullarına sınavsız geçişle öğrenci alımı, 9 Aralık 2016’da Resmi Gazete’de yayımlanan “Millî Eğitim Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görev- leri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararname- lerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile son bulmuştur. Kanunda “Bir mesleğe yönelik program uygulayan liselerin mezunlarının, YÖK tarafından belirlenecek aynı alanda bir ön li- sans programına yerleşmelerinde, merkezi sınavlardan almış oldukları puanlara ortaöğretim başarı puanı ve bu puanın YÖK tarafından tespit edilecek katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak puan eklenir” denilerek sınavsız geçiş uygulaması yerine ek puan uygulaması getirilmiştir (Resmi Gazete, 2016). 2017 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS)’nde yapılan düzen- leme ile yürürlülüğe giren bu değişiklikle artık meslek yüksekokullarına öğrenci alımı; sınav puanı, ortaöğretim başarı puanı ve bu puanın belirli katsayıda çarpımı ile ede edilecek ek puanın toplamı neticesinde olmaktadır (ÖSYM, 2017).

2002-2017 yılları arasında uygulanan sınavsız geçiş sistemi ile öğrenci alımları meslek yüksekokullarında yürütülen eğitim-öğretim faaliyetlerini çeşitli düzeylerde etkilemiştir. Bu etkilerden en fazla eleştiriye söz konusu olan durum ise; sınavsız geçişle akademik yeterliliğe sahip olmayan öğrencilerin meslek yüksekokullarına doğrudan geçerek bu kurumlarda verilen eğitimin seviyesini ve kalitesini düşürdüğü yönündedir. Gerçekleştirilen bu çalışma, sınavsız geçiş sisteminin yüksekokullardaki akademik başarıya olan etkisini gözler önüne sermesi adına önemli görülmektedir. Burada bahsedilen akademik başarı, öğrencilerin bilişsel hedeflere ulaş- ma düzeyleri olarak belirtilebilir (Çelik, Terzi ve Gültekin, 2017).

Literatürde konu ile ilgili yapılmış birçok çalışmaya rastlamak mümkündür (Akpınar, 2003; Akyurt vd., 2008; Başaran vd., 2010; Çağlar ve Türeli, 2005; Eldemir, 2009; Karagül vd., 2011; Kelecioğlu, 2006; Kızgın, 2005; Leylek ve Gürlen, 2015; Nartgün ve Yüksel, 2009;

(5)

422 Odabaşı, 2013; Tunç, 2005; Usul vd., 2007; Yıldız vd., 2015). Bu çalışmalar arasından sınavsız

geçiş sisteminin öğrencilerin akadermik başarısına ve yeterliliklerine etkisinin incelendiği araş- tırmalara bakacak olursak; Çağlar ve Türeli (2005) tarafından yapılan çalışmada , Isparta Mes- lek Yüksekokulu’na sınavsız geçişle gelen öğrencilerle ÖSS puanı ile gelen öğrencilerin başarı ortalamalarının karşılaştırmaları yapılmış, ÖSS puanı ile gelen öğrencilerin sınavsız geçişle gelen öğrencilere göre daha başarılı olduğu tespit edilmiş, sorunlar ve çözüm önerileri dile geti- rilmiştir. Tunç (2005) da meslek yüksekokullarının gelişimi ile sınavsız geçiş sistemini incele- miştir. Yapılan çalışma sonucunda; sınavsız geçiş yapan öğrencilerin yetersiz ve isteksiz olduğu tespit edilmiştir. Bu yüzden mesleki ve teknik ortaöğretim yönetmeliklerinin ve sınavsız geçişin yeniden gözden geçirilmesi önerilmiştir. Kızgın (2005) çalışmasında, Muğla Üniversitesi bün- yesinde bulunan Muğla Meslek Yüksekokulu'na 2002-2003 öğretim yılında kayıt yaptırmış METEB (Sınavsız Geçiş Sistemi) öğrencilerinin bazı derslerdeki başarı durumları ile 2001-2002 öğretim yılında kayıt yaptırmış, sınavla giriş yapan toplam 872 öğrencinin aynı derslerdeki ba- şarılarını t testi kullanarak birbiriyle karşılaştırmıştır. Elde edilen bulgulara göre METEB sistemi öğrencilerinin diğer öğrencilere göre daha başarısız olduğu sonucuna varılmıştır. Kelecioğlu (2006) da yaptığı araştırmada, öğretim elemanı görüşlerine göre meslek yüksekokullarına yerle- şen öğrencilerin en başarısız öğrenci grubunun sınavsız geçişle gelen meslek lisesi mezunları olduğunu belirtmiştir. Akyurt ve diğerleri (2008) tarafından yapılan çalışmada, M.Ü. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'na sınavlı ve sınavsız geçiş ile kayıt yaptıran öğrencilerin mezuniyet başarılarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma sonunda, sınav ile gelen öğrenci- lerin sınavsız geçiş ile gelen öğrencilere göre daha başarılı mezuniyet not ortalamasına sahip oldukları saptanmıştır. Eldemir (2009) çalışmasında, meslek yüksekokullarına sınavsız geçiş sistemiyle ve sınavla gelen öğrencilerin Türk Dili dersindeki başarılarını karşılaştırmıştır. Yapı- lan karşılaştırmada sınavsız geçişle gelen öğrencilerin Türk Dili dersinde aldıkları notların sı- navla gelen öğrencilerin notlarına oranla düşük olduğu tespit edilmiştir. Başaran ve diğerleri (2010), mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından meslek yüksekokullarına sınavsız geçiş uygulaması, eğitim öğretim, kurumlar arası işbirliği hakkında Rize Üniversitesi Rize Meslek Yüksek Okulu'nun teknik programlar bölümlerinde öğrenim görmekte olan 300 gönüllü öğren- cinin görüşlerini değerlendirmişlerdir. Çalışma sonunda öğrencilerin, sınavsız geçiş ile kayıt yaptıran öğrencilerin daha başarısız olduğu görüşüne vardıkları tespit edilmiştir. Leylek ve Gür- len (2015) meslek yüksekokullarına sınavlı-sınavsız geçiş sistemiyle yerleşen öğrencilerin temel matematik becerilerini bazı demografik değişkenler açısından incelemiş ve meslek yüksekokul- larına sınavla yerleşen öğrencilerin sınavsız yerleşen öğrencilere göre temel matematik becerile- rinde daha başarılı olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Yıldız ve diğerleri (2015) tarafından meslek yüksekokullarına sınavsız kayıt yaptıran öğrenciler ile ÖSYM sınav sonucuna göre kayıt yaptı- ran öğrencilerin başarı durumları incelenmiş ve çalışma sonucunda okula ÖSYM sınavı ile kayıt yaptıran öğrencilerin sınavsız geçiş yapan öğrencilere oranla derslerde daha az başarısız olduğu tespit edilmiştir.

Meslek yüksekokullarında verilen eğitimin kalitesinin eleştirildiği günümüzde, yapılan bu çalışma aracılığıyla; yükseköğretim kurumları içerisinde yer alan meslek yüksekokullarını sı- navsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başarılarının karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda sınavsız geçiş sisteminin meslek yüksekokulunda okuyan öğrencilerin akademik başarılarında bir rolü olup olmadığı tartışılmıştır.

1.1. Araştırmanın Amacı

(6)

423 Bu araştırmanın genel amacı; sınavsız geçiş sisteminin akademik başarıya etkisini ince-

lemektir. Bu bağlamda meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başarılarının karşılaştırılması amaçlanmış ve bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:

1. Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?

2. Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin cinsiyetlerine göre akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?

3. Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin öğre- nim gördükleri bölümlere göre akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?

4. Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin öğre- tim türüne (I. öğretim / II. öğretim) göre akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?

5. Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin mezun oldukları lise türüne göre akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?

2.Yöntem

2.1.Araştırmanın Modeli

Bu araştırma genel tarama modelinde yapılmıştır. Genel tarama modelini; evren hakkında genel bir yargıya varmak amacı ile çok sayılı bir evrende, evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleri olarak tanımlamak müm- kündür (Karasar, 2009).

2.2.Çalışma Grubu ve Veri Toplama Aracı

Araştırmanın çalışma grubunu; 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üni- versitesi Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’na kayıt yaptıran öğrenciler içerisinden seçilen 344 kişi oluşturmaktadır. Bu gurubun 167’si erkek ve 177’si de kızlardan oluşmaktadır. Öğrencilerin 172’si sınavsız geçişle, kalan 172’si de sınav puanı ile bu meslek yüksekokuluna yerleşmişler- dir. Öğrencilerin bu şekilde seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Amaçlı örnek- leme; derinlemesine araştırma yapabilmek amacıyla çalışmanın amacı bağlamında bilgi açısın- dan zengin durumların seçilmesidir. Bu bağlamda çalışmada amaçlı örnekleme çeşitlerinden

“ölçüt örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Ölçüt örnekleme ise; örneklemin problemle ilgili olarak belirlenen niteliklere sahip kişiler, olaylar, nesneler ya da durumlardan oluşturulmasıdır (Büyüköztürk, 2012). Yıldırım ve Şimşek (2008) ölçüt örneklemede, önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan durumların çalışıldığını ve ölçütlerin araştırmacı tarafından da oluşturula- bileceğini belirtmişlerdir (Yıldırım ve Şimşek, 2008). Araştırmanın temel amacı, sınavla ve sınavsız geçişle meslek yüksekokulunu kazanan öğrenciler arasındaki akademik başarı farklılık- larını incelemek olduğu için araştırmada ölçüt olarak; bu iki gruptan da eşit sayıda öğrenci ol- ması, öğrencilerin Ondokuz Mayıs Üniversitesi Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’na 2015-2016 eğitim-öğretim yılında kayıt yaptırmış ve en az iki yarıyıllık genel not ortalamasına sahip olması belirlenmiştir. Çalışmada kullanılacak olan veriler yüksekokul öğrenci işlerinden 18.08.2016 tarihi itibariyle alınmıştır.

Tablo 1’de araştırmaya katılan öğrencilere ait demografik bilgilerin frekans dağılımları sunulmuştur:

(7)

424 Tablo 1: Öğrencilerin Demografik Özelliklerine Göre Dağılımı

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER

SINAVLI SINAVSIZ GEÇİŞ Frekans

(n:172)

Yüzde (%)

Frekans (n:172)

Yüzde (%)

CİNSİYET Kız (n:177) 108 31,4 69 20,1

Erkek (n:167) 64 18,6 103 29,9

BÖLÜM

Ormancılık (n:97) 41 11,9 56 16,3

Çocuk Bak. ve Gençlik Hiz. (n:135) 76 22,1 59 17,1

Bilgisayar Teknolojileri (n:82) 35 10,1 47 13,7

Muhasebe ve Vergi (n:30) 20 5,9 10 2,9

ÖĞRETİM TÜRÜ

I.Öğretim (n:193) 101 29,4 92 26,7

II.Öğretim (n:151) 71 20,6 80 23,3

LİSE TÜRÜ

Genel Lise (n:91) 91 26,5 0 0

Meslek ve Teknik Lise (n:253) 81 23,5 172 50,0

n: Olgu sayısı

Tablo 1 incelendiğinde; araştırmaya katılan öğrencilerin % 51.5’inin kız (% 31.4 sınavla -

% 20.1 sınavsız geçişle), % 48.5’inin de erkek (% 18.6 sınavla - % 29.9 sınavsız geçişle) olduğu görülmektedir. Öğrencilerin % 28.2’i ormancılık (% 11.9 sınavla - % 16.3 sınavsız geçişle), % 39.2’si çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri (% 22.1 sınavla - % 17.1 sınavsız geçişle), % 23.8’i bilgisayar teknolojileri (% 10.1 sınavla - % 13.7 sınavsız geçişle) ve % 8.8’i de muhasebe ve vergi (% 5.9 sınavla - % 2.9 sınavsız geçişle) bölümlerinde okumaktadır. Araştırma grubunun % 56.1’i I.öğretim (% 29.4 sınavla - % 26.7 sınavsız geçişle), % 43.9’u II.öğretim (% 20.6 sınavla - % 23.3 sınavsız geçişle) öğrencisiyken; bunlardan % 26.5’i genel lise mezunu (% 26.5 sınav- la), %73.5’i de meslek ve teknik lise (% 23.5 sınavla - % 50.0 sınavsız geçişle) mezunudur.

2.3.Verilerin Analizi

Vezirköprü Meslek Yüksekokulu öğrenci işlerinden alınan bilgilerin analizinde SPSS 20.0 istatistik paket programı ile Microsoft Excel 2010 çalışma programı kullanılmıştır. Bu meslek yüksekokulunu sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başa- rıları; bölümlerine, öğretim türlerine, cinsiyetlerine ve mezun oldukları lise türüne göre karşılaş- tırmalı olarak analiz edilmiş, ilişkilerin çözümlenmesinde parametrik olmayan istatistiklerden iki değişkenli ki-kare testi (Chi-Square test χ²) kullanılmıştır. Bu teknik, iki sınıflamalı (katego- rik) değişken arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını test etmektedir (Büyüköztürk, 2007).

3.Bulgular ve Tartışma

Bu bölümde meslek yüksekokulunu sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencile- rin akademik başarıları hakkındaki veriler; bölümlerine, öğretim türlerine, cinsiyetlerine ve mezun oldukları lise türüne göre karşılaştırmalı olarak analiz edilmiş ve bulgular tablolar halinde verilmiştir.

Tablo 2’de araştırmaya katılan öğrencilerin meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanma durumlarına göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri verilmiştir:

(8)

425 Tablo 2: Kazanma Türüne Göre Öğrencilerin Akademik Başarı Ortalamaları ve Standart

Sapma Değerleri

KAZANMA TÜRÜ Akademik Başarı Ort. Standart Sapma

Sınavlı (n:172) 2,71 0,84

Sınavsız Geçiş (n:172) 1,76 0,85

Ortalama (n:344) 2,24 0,84

n: Olgu sayısı

Tablo 2 incelendiğinde; araştırmaya katılan toplam 344 öğrenciden %50.0’sinin meslek yüksekokulunu sınav puanı ile kazandığı ve akademik başarı ortalamalarının da 2.71 olduğu görülmektedir. Geriye kalan % 50.0’lik kısmın ise sınavsız geçişle meslek yüksekokulunu ka- zandığı ve akademik başarı ortalamalarının da 1.76 olduğu incelenen veriler neticesinde ortaya çıkmaktadır.

Yükseköğretimde kullanılan 4.00’lük not sistemi baz alındığında; akademik not ortalama- sı 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı durumları aşağı- daki Tablo 3’te frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 3: Kazanma Türüne Göre Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

KAZANMA TÜRÜ BAŞARILI BAŞARISIZ TOPLAM

Frekans Yüzde (%) Frekans Yüzde (%) Frekans Yüzde (%)

Sınavlı 164 47.7 8 2.3 172 50.0

Sınavsız Geçiş 85 24.7 87 25.3 172 50.0

Toplam 249 72.4 95 27.6 344 100.0

Tablo 3’teki veriler kullanılarak öğrencilerin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: Öğrencinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Öğrencinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=90.759, p<0.05). Sonuç olarak; öğrencinin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarısı arasında bir ilişki vardır. Bu veriler ışığında; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’nda okuyan öğrencilerden; bu okulu sınav puanı ile kazananlar, sınavsız geçişle kazananlara oranla daha başarılı olmuşlardır. Bu araştırma bulgusuna paralel olarak, birçok çalışmada benzer sonuçlara ulaşıldığı görülmektedir (Çağlar ve Türeli, 2005; Eldemir, 2009; Kelecioğlu, 2006; Kızgın, 2005; Leylek ve Gürlen, 2015; Tunç, 2005; Yıldız vd., 2015).

Tablo 4’te araştırmaya katılan, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin cinsiyetlerine göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri veril- miştir:

(9)

426 Tablo 4: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Kazanan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Akademik

Başarı Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

KAZANMA TÜRÜ

KIZ (n:177) ERKEK (n:167) Akademik Başarı

Ort.

Standart Sapma

Akademik Başarı Ort.

Sınavlı (n:172) 2,78 0,85 2,60 0,85

Sınavsız Geçiş (n:172) 2,14 0,85 1,51 0,85

Ortalama (n:344) 2,53 0,85 1,92 0,84

n: Olgu sayısı

Tablo 4’te meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin cinsiyetlerine göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri görülmektedir. Bu verilere göre; kızların genel başarı ortalamalarının (2.53) erkeklerden (1.92) daha yüksek olduğu görülürken, yüksekokulu sınavla kazanan 108 kızın genel başarı ortalaması 2.78, sınavsız geçiş- le kazanan 69 kızın ise 2.14’tür. Yüksekokulda okuyan erkeklere bakıldığında ise; sınavla kazanan 64 erkeğin genel başarı ortalaması 2.60, sınavsız geçişle kazanan 103 erkeğin genel başarı ortalaması ise 1.51’dir.

4.00’lük not sistemine göre; akademik not ortalaması 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan kız öğrencilerin başarı durumları Tablo 5’te frekans ve yüzde dağılım- ları olarak verilmiştir:

Tablo 5: Kazanma Türüne Göre Kız Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 103 58.2 5 2.8 108 61.0

Sınavsız Geçiş 53 30.0 16 9.0 69 39.0

Toplam 156 88.2 21 11.8 177 100.0

Tablo 5’teki veriler kullanılarak kız öğrencilerin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: Kız öğrencilerin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Kız öğrencilerin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=13.868, p<0.05). Sonuç olarak kız öğrencilerin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik ba- şarıları arasında bir ilişki vardır. Bu veriler ışığında; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezir- köprü Meslek Yüksekokulu’nda okuyan kız öğrencilerden; bu okulu sınav puanı ile kazananlar, sınavsız geçişle kazananlara oranla daha başarılı olmuşlardır.

Meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan erkek öğrencilerin başarı du- rumları Tablo 6’da frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

(10)

427 Tablo 6: Kazanma Türüne Göre Erkek Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 61 36.5 3 1.8 64 38.3

Sınavsız Geçiş 32 19.2 71 42.5 103 61.7

Toplam 93 55.7 74 44.3 167 100.0

Tablo 6’daki veriler kullanılarak erkek öğrencilerin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: Erkek öğrencilerin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Erkek öğrencilerin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=66.022, p<0.05). Sonuç olarak erkek öğrencilerin de okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bu veriler ışığında; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’nda okuyan erkek öğrencilerden; bu okulu sınav puanı ile kazananlar, sınavsız geçişle kazananlara oranla daha başarılı olmuşlardır.

Elde edilen bu bilgiler ışığında; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’nda okuyan öğrencilerden; her iki cinsiyette de bu okulu sınavla kazanan öğrenci- lerin sınavsız geçiş yaparak kazanan öğrencilere göre daha başarılı olduğu görülürken, bu oranlar arasındaki fark kızlarda daha az, erkeklerde ise daha fazladır. Erkeklerde oranın daha fazla olmasının sebebinin; kızların akademik olarak daha başarılı olmaları ve erkeklerin akademik öğrenme amacından ziyade sadece diploma sahibi olabilmek, askerliğini erteletebilmek, üniver- site ortamına dahil olabilmek, vb. amaçlarla üniversiteye gelmeleri olduğu söylenebilir.

Tablo 7’de araştırmaya katılan, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin öğrenim gördükleri bölüme göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri verilmiştir:

Tablo 7: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Kazanan Öğrencilerin Bölümlerine Göre Akademik Başarı Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

KAZANMA TÜRÜ

Ormancılık (n:97)

Çocuk Bakımı ve Gençlik Hiz.

(n:135)

Bilgisayar Tekno- lojileri (n: 82)

Muhasebe ve Vergi (n:30) Akademik

Başarı Ort. S Akademik

Başarı Ort. S Akademik Başarı Ort. S Sınavlı

(n:172) 2,71 0,89 2,84 0,69 2,49 0,88 2,62 0,67

Sınavsız Geçiş

(n:172) 1,47 0,89 2,19 0,71 1,60 0,88 1,63 0,76

Ortalama

(n:344) 1,99 0,90 2,56 0,69 1,98 0,87 2,29 0,74

n: Olgu sayısı, S: Standart sapma

Tablo 7 incelendiğinde; genel akademik başarı oranlarına göre en başarılı bölüm çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü (2.56)’dür. Bu bölümü sırasıyla muhasebe ve vergi (2.29), ormancılık (1.99) ve bilgisayar teknolojileri (1.98) bölümü takip etmektedir. Ormancılık bölü- münde sınavla kazanarak okuyan 41 kişinin akademik başarı ortalaması 2.71, sınavsız geçişle kazanarak okuyan 56 kişinin akademik başarı ortalaması ise 1.47; çocuk bakımı ve gençlik

(11)

428 hizmetleri bölümünde sınavla kazanarak okuyan 76 kişinin akademik başarı ortalaması 2.84,

sınavsız geçişle kazanarak okuyan 59 kişinin akademik başarı ortalaması ise 2.19’dur. Ayrıca bilgisayar teknolojileri bölümünde sınavla kazanarak okuyan 35 kişinin akademik başarı orta- laması 2.49, sınavsız geçişle kazanarak okuyan 47 kişinin akademik başarı ortalaması ise 1.60;

son olarak muhasebe ve vergi bölümünde sınavla kazanarak okuyan 20 kişinin akademik başarı ortalaması 2.62, sınavsız geçişle kazanarak okuyan 10 kişinin akademik başarı ortalaması ise 1.63’tür.

Yükseköğretimde kullanılan 4.00’lük not sistemine göre; akademik not ortalaması 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek yüksekokulu ormancılık bölümünü sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı du- rumları aşağıdaki Tablo 8’de frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 8: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Ormancılık Bölümünü Kazanan Öğrencilerin Aka- demik Başarı Dağılımları

Sınavlı 41 42.3 0 0.00 41 42.3

Sınavsız Geçiş 19 19.6 37 38.1 56 57.7

Toplam 60 61.9 37 38.1 97 100.0

Tablo 8’deki veriler kullanılarak ormancılık bölümü öğrencilerinin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak ama- cıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: Ormancılık bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasın- da ilişki yoktur.

H₁: Ormancılık bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasın- da ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=43.794, p<0.05). Sonuç olarak ormancılık bölümü öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında bir ilişki vardır.

4.00’lük not sistemine göre; akademik not ortalaması 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek yüksekokulu çocuk ba- kımı ve gençlik hizmetleri bölümünü sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı durumları aşağıdaki Tablo 9’da frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 9: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölümünü Ka- zanan Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 74 54.8 2 1.5 76 56.3

Sınavsız Geçiş 47 34.8 12 8.9 59 43.7

Toplam 121 89.6 14 10.4 135 100.0

Tablo 9’daki veriler kullanılarak çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü öğrencileri- nin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup ol-

(12)

429 madığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde

oluşturulmuştur:

H₀: Çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.01 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=11.205, p<0.05). Sonuç olarak çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

Meslek yüksekokulu bilgisayar teknolojileri bölümünü sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı durumları aşağıdaki Tablo 10’da frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 10: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Bilgisayar Teknolojileri Bölümünü Kazanan Öğren- cilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 32 39.0 3 3.7 35 42.7

Sınavsız Geçiş 16 19.5 31 37.8 47 57.3

Toplam 48 58.5 34 41.5 82 100.0

Tablo 10’daki veriler kullanılarak bilgisayar teknolojileri bölümü öğrencilerinin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araş- tırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuş- tur:

H₀: Bilgisayar teknolojileri bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Bilgisayar teknolojileri bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=27.219, p<0.05). Sonuç olarak bilgisayar teknolojileri bölümü öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sı- navlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

4.00’lük not sistemine göre; akademik not ortalaması 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek yüksekokulu muhasebe ve vergi bölümünü sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı durumları aşağıdaki Tablo 11’de frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 11: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Muhasebe ve Vergi Bölümünü Kazanan Öğrencile- rin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 17 56.7 3 10.0 20 66.7

Sınavsız Geçiş 3 10.0 7 23.3 10 33.3

Toplam 20 66.7 10 33.3 30 100.0

(13)

430 Tablo 11’deki veriler kullanılarak muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin başarısı ile

meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştır- mak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: Muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.03 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=9.075, p<0.05). Sonuç olarak muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sınavlı- sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

Bu veriler ışığında; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezirköprü Meslek Yüksekoku- lu’nda okuyan öğrencilerden; araştırmaya dahil edilen tüm bölümleri sınavla kazanan öğrencile- rin sınavsız geçiş yaparak kazanan öğrencilere göre akademik başarı ortalamaları daha yüksek- tir. Bu meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin akademik başarı ortalamaları arasında en fazla fark olan bölüm ormancılık iken, en az fark olan bölüm ise çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümüdür. Ormancılık bölümünde bu kadar yüksek oranda bir fark oluşmasının nedeni; ortaöğretimde ormancılık bölümünün olmaması, öğrencilerin genellik- le mobilya ve iç mekân tasarımı, bahçecilik, gıda teknolojisi, ahşap teknolojisi, tarım teknolojileri, müzik aletleri yapımı gibi farklı bölümlerden gelmesi ve derslerinin sayısal ağırlıklı olması olabilir. Kızgın (2005) da Muğla Meslek Yüksekokulu’nda yaptığı çalışmada, 8 farklı bölümde öğrenim gören öğrencilerin ders başarılarını karşılaştırmış ve tüm bölümlerde sınavsız gelen öğrencilerinin diğer öğrencilere göre derslerde daha başarısız oldukları sonucuna ulaşmıştır.

Tablo 12’de araştırmaya katılan, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin öğretim türlerine göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri verilmiştir:

Tablo 12: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Kazanan Öğrencilerin Öğretim Türlerine Göre Akademik Başarı Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

KAZANMA TÜRÜ

I.ÖĞRETİM (n:193) II.ÖĞRETİM (n:151) Akademik

Başarı Ort.

Akademik Başarı Ort.

Sınavlı (n:172) 2,74 0,84 2,67 0,85

Sınavsız Geçiş (n:172) 1,83 0,85 1,68 0,85

Ortalama (n:344) 2,31 0,84 2,15 0,86

n: Olgu sayısı

Tablo 12’ye göre; meslek yüksekokulunda okuyan öğrencilerden öğretim türüne göre I.

öğretimde okuyan öğrencilerin akademik başarı ortalamaları daha yüksek (2.31) iken, II. öğre- timde okuyan öğrencilerin ise daha düşük (2.15)’tür. Sınavla I. öğretimi kazanan 101 öğrencinin akademik başarı ortalaması 2.74, sınavsız geçişle I. öğretimi kazanan 92 öğrencinin akademik başarı ortalaması ise 1.83’tür. Yine sınavla II. öğretimi kazanan 71 öğrencinin akademik başarı ortalaması 2.67, sınavsız geçişle II. öğretimi kazanan 80 öğrencinin akademik başarı ortalaması ise 1.68’dir.

Yükseköğretimde kullanılan 4.00’lük not sistemine göre; akademik not ortalaması 2.00 ve üzeri olanlar başarılı, 2.00’den düşük olanlar ise başarısız sayılmaktadır. Buna göre, meslek

(14)

431 yüksekokulu I. öğretim programlarını sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı

durumları aşağıdaki Tablo 13’te frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 13: Sınavla ve Sınavsız Geçişle I.Öğretim Programlarını Kazanan Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 96 49.7 5 2.6 101 52.3

Sınavsız Geçiş 48 24.9 44 22.8 92 47.7

Toplam 144 74.6 49 25.4 193 100.0

Tablo 13’teki veriler kullanılarak I. öğretimdeki öğrencilerinin başarısı ile meslek yükse- kokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: I. öğretim öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: I. öğretim öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=46.723, p<0.05). Sonuç olarak I. öğretim öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

Meslek yüksekokulu II. öğretim programlarını sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğren- cilerin başarı durumları aşağıdaki Tablo 14’te frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 14: Sınavla ve Sınavsız Geçişle II.Öğretim Programlarını Kazanan Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 68 45.0 3 2.0 71 47.0

Sınavsız Geçiş 37 24.5 43 28.5 80 53.0

Toplam 105 69.5 46 30.5 151 100.0

Tablo 14’teki veriler kullanılarak II. öğretimdeki öğrencilerinin başarısı ile meslek yük- sekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadığını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur:

H₀: II. öğretim öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: II. öğretim öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi (Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=43.553, p<0.05). Sonuç olarak II. öğretim öğrencilerinin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

Bu verilere göre; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’nda hem I. öğretim hem de II. öğretimde okuyan öğrencilerden, sınavla kazananlar daha başarılı iken sınavsız geçişle kazananlar daha başarısızdır. I. öğretimde okuyan öğrencilerin akademik

(15)

432 başarı ortalamaları II. öğretimde okuyan öğrencilere nazaran daha yüksektir. Bunun temel sebe-

binin II. öğretimde eğitim-öğretimin geç saatlere kadar sürmesi ve öğrenci motivasyonun düş- mesi olduğu söylenebilir.

Tablo 15’te araştırmaya katılan, meslek yüksekokulunu sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin mezun oldukları lise türlerine göre akademik başarı ortalamaları ve standart sapma değerleri verilmiştir:

Tablo 15: Sınavla ve Sınavsız Geçişle Kazanan Öğrencilerin Mezun Oldukları Lise Türle- rine Göre Akademik Başarı Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

KAZANMA TÜRÜ

GENEL LİSE (n:91)

MESLEKİ ve TEKNİK LİSE (n:253)

Akademik Başa- rı Ort.

Sınavlı (n:172) 2,66 0,84 2,77 0,85

Sınavsız Geçiş (n:172) - - 1,76 0,85

Ortalama (n:344) 2,66 0,84 2,08 0,84

n: Olgu sayısı

Tablo 15’e göre; meslek yüksekokulunda okuyan öğrencilerin genel ortalamalarına bakıl- dığında genel lise türünden mezun olanlar (2.66), meslek ve teknik liselerden mezun olanlara (2.08) oranla daha başarılıdırlar. Genel liselerden mezun olarak sınavla meslek yüksekokulunu kazanan 91 öğrencinin akademik başarı ortalaması 2.66’dır. Bu lise türünden mezun olan öğ- renciler sınavsız geçişle meslek yüksekokullarına gidememektedirler. Meslek ve teknik liselerden mezun olarak sınavla meslek yüksekokulunu kazanan 81 öğrencinin akademik başarı orta- laması 2.77 iken, meslek yüksekokulunu sınavsız geçişle kazanan 172 meslek ve teknik lise mezunu öğrencinin akademik başarı ortalaması 1.76’dır.

Genel ortaöğretim kurumlarından mezun olan öğrenciler sınavsız geçişle meslek yükse- kokullarına girememektedirler. Bu sebeple bu bölümde sadece mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olarak sınavla ve sınavsız geçişle kazanan öğrencilerin başarı durumları incelenmiş ve aşağıdaki Tablo 16’da frekans ve yüzde dağılımları olarak verilmiştir:

Tablo 16: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarından Mezun Olarak Sınavla ve Sı- navsız Geçişle Kazanan Öğrencilerin Akademik Başarı Dağılımları

Sınavlı 78 30.8 3 1.2 81 32.0

Sınavsız Geçiş 85 33.6 87 34.4 172 68.0

Toplam 163 64.4 90 35.6 253 100.0

Tablo 16’daki veriler kullanılarak mesleki ve teknik liselerden mezun olan öğrencilerin başarısı ile meslek yüksekokulunu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) arasında ilişki olup olmadı- ğını araştırmak amacıyla ki-kare test istatistiği kullanılmıştır. Hipotezler aşağıdaki şekilde oluş- turulmuştur:

H₀: Mesleki ve teknik liselerden mezun olan öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki yoktur.

H₁: Mesleki ve teknik liselerden mezun olan öğrencilerinin akademik başarısı ile okulu kazanma şekli arasında ilişki vardır.

(16)

433 SPSS paket programında ki-kare test istatistiği hesaplandığında; anlamlılık düzeyi

(Asymp. Sig. 2-sided) p=0.00 olarak bulunmuş ve H₀ hipotezi reddedilmiştir (χ²=52.800, p<0.05). Sonuç olarak mesleki ve teknik liselerden mezun olan öğrencilerin okulu kazanma şekli (sınavlı-sınavsız) ile akademik başarıları arasında ilişki vardır.

Buna göre; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında araştırmaya dahil edilmiş Vezirköprü Mes- lek Yüksekokulu’nda okuyan öğrencilerden 91’i bu okula genel ortaöğretim kurumlarından mezun olarak sınavla gelmişlerdir. 253 öğrenci ise mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olarak sınavla ve sınavsız geçişle bu meslek yüksekokulunu kazanmışlardır. Sonuç olarak; mesleki ve teknik lise türünden mezun olarak sınavla gelen öğrenciler (2.77), hem genel liselerden sınavla gelen öğrencilerden (2.66) hem de meslek ve teknik liselerinden sınavsız gelen öğrencilerden (1.76) daha başarılıdırlar. Mesleki ve teknik liselerden mezun olarak sınavla gelen öğrencilerin ortaöğretimde alanının benzer derslerini aldıkları ve öğrenme istekleri yüksek olduğu için başarılı oldukları; mesleki ve teknik liselerden mezun olup sınavsız geçişle gelen öğrencilerin ise ortaöğretimde alanının benzer derslerini almalarına rağmen öğrenme konusunda isteksiz olmaları ve akademik olarak başarısız olsalar bile yükseköğretime girmek için sınavsız geçiş avantajını kullanmaları sebebiyle başarısız oldukları söylenebilir. Bu araştırma bulgusuna paralel olarak, Gençtürk (2007) çalışmasında, meslek yüksekokulu öğrencilerinin bölüm dersle- rindeki başarılarına mezun oldukları lise türünün etkisini incelemiş ve meslek lisesi mezunları- nın daha başarılı oldukları sonucuna ulaşmıştır.

4.Sonuç ve Öneriler

Meslek yüksekokullarını sınavsız geçişle ve sınav puanı ile kazanan öğrencilerin akademik başarılarının karşılaştırılması amacıyla yapılan bu çalışmada, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’na 172’si sınavsız geçiş- le, 172’si de sınav puanı ile kayıt yaptıran toplam 344 öğrencinin verileri analiz edilmiştir. Ya- pılan istatistiksel çalışmalar neticesinde bu meslek yüksekokuluna sınavsız geçişle gelen öğren- cilerin sınavla gelen öğrencilere göre daha başarısız olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalış- ma, öğrencilerin cinsiyeti, öğrenim gördükleri bölüm, öğretim türü (I.öğretim-II.öğretim) ve mezun oldukları ortaöğretim kurumlarının türüne göre detaylandırılmış fakat sonuç değişme- miştir. Bahsi geçen tüm bu değişkenlerde öğrencilerin akademik başarı ortalamalarıyla, sınavla kazanma ya da sınavsız geçiş yaparak üniversiteyi kazanma durumları arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir.

Vezirköprü Meslek Yüksekokulu’nda 2015-2016 eğitim-öğretim yılı sonunda başarısız (akademik ortalaması 2.00’den düşük) olan 95 öğrencinin % 91.5’i sınavsız geçişle bu okulu kazanan öğrencilerdir. Sınavsız geçişle gelen öğrencilerin bu denli başarısız bir profil sergile- mesinin olası nedenleri şu şekilde özetlenebilir:

 Öğrencilerin üniversiteyi kazanma kaygısı ve gayreti olmadan sınavsız geçişle üniversite- ye gelmeleri nedeniyle ile meslek yüksekokullarını bir anlamda yüksek lise olarak algı- lamaları,

 Öğrencilerin sınavsız olarak üniversitelere girebilmiş olmalarının fazla çalışmadan mezun olabilecekleri yanılgısına yol açması,

 Sınavsız geçiş ile gelen meslek yüksekokulu öğrencilerinin birçoğunun bilgi, beceri ve motivasyon eksikliği ile davranış bozukluklarına sahip olmaları,

 Eğitim, kültür ve sosyal yönden yeterli olmayan sınavsız geçiş öğrencilerinin üniversite kültürü ile uyuşamamaları,

(17)

434

 Okumak istememelerine rağmen sınavsız geçiş fırsatını değerlendirmeleri konusundaki çevre baskısı,

 Meslek lisesinde beraber olduğu arkadaşlarının çoğu ile meslek yüksekokuluna devam etmeleri,

 Üniversite eğitiminin askerlik görevini bir süre daha erteleme olanağı olarak görülmesi,

 Öğrencilerin ortaöğretimde aldıkları temel bilgiler bakımından yeterli olmamaları,

 Meslek liselerinde gösterilen derslerin meslek yüksekokullarında geliştirilerek aynı derslerin tekrarı görünümünde olması,

 Özellikle sınavsız geçişle gelen öğrencilerin meslek liselerinde öğretmenlerin öğrencilere tanıdığı tavizlerin aynısını meslek yüksekokullarındaki öğretim elemanlarından da bek- lemeleri.

Örnek bir meslek yüksekokulu örnekleminde yapılan bu çalışma aracılığıyla sınavsız geçiş sistemi ve bu sistemin akademik yeterliliğe verdiği zararlar gözler önüne serilmeye çalı- şılmıştır. Sınavsız geçişle gelen öğrencilerdeki başarısızlık ve umursamaz tavır, meslek yükse- kokullarının genel yapısını ve başarısını da etkilemektedir. Mesleki ve teknik ortaöğretim ku- rumlarından gelen öğrenciler sahip olmaları gereken bilgi birikimine ve beceriye sahip olmayıp, sosyal ve kültürel açıdan da oldukça yetersizdirler. Öğrencinin başarısızlığı öğretim elemanını da etkilemekte, motivasyonu ve verimliliği düşürmektedir (Yüksel ve Erkutlu, 2003). Bu ba- kımdan araştırma bulguları doğrultusunda, öğrencilere, uzaktan eğitim hizmetlerini yürüten kurumlara ve alandaki araştırmacılara şu önerilerde bulunulmaktadır:

 Meslek yüksekokullarına mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olarak sı- navsız geçiş ve buna benzer yollarla, akademik yeterlilik göz önünde bulundurulmadan öğrenci alımı asla tekrar edilmemelidir.

 Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları gözden geçirilip, kaliteyi artıracak önlemler alınmalıdır.

 Sadece mesleki ve teknik lise çıkışlıların geleceği düşüncesi ile değiştirilen yüksekokul müfredat programlarının genel lise çıkışlı öğrenciler de dikkate alınarak yeniden düzen- lenmesi gerekmektedir.

 Meslek yüksekokullarında çeşitli sosyal, kültürel ve sportif etkinliklere de ağırlık veril- melidir.

 Üniversite eğitim-öğretim sisteminin, sınav ve disiplin yönetmeliğinin öğrencilere duyu- rulması ve öğrencilerin üniversite düzeyine uygun hal ve davranışlarda bulunması sağ- lanmalıdır.

 Öğretim elemanının öğrenci ile daha çok ilgilenebilmesi ve bireysel danışmanlık hizmetlerini daha iyi yerine getirebilmesi adına mevcut akademik kadrolar artırılmalıdır.

 Öğretim elemanlarının motivasyonunu arttıracak, kişisel gelişimlerini sağlayabilecekleri ortam ve koşullar oluşturulmalıdır.

 Üniversite sanayi işbirliğini geliştirici çalışmalara hız verilmeli, mezunlara istihdam imkânları sağlanmalıdır.

 Gelişmişlikten uzak, öğrenci, öğretim elemanı ve imkânları yetersiz program ve meslek yüksekokulları kapatılarak özellikle il merkezlerinde ve organize sanayi bölgelerinde nitelikli meslek yüksekokulları oluşturulmalıdır.